Strategia rozwoju gminy - Założenia metodyczne

Strategia rozwoju gminy jest: scenariuszem przyszłości, do którego dążą władze samorządowe, obejmującego określone sposoby działania, dzięki którym dokonać można transformacji obecnej sytuacji na projektowaną oraz organizacyjno-finansowy opis procesu dochodzenia do założonych celów.

Istota planowania strategicznego

Planowanie strategiczne to: systematyczne i ciągłe działania, podczas których:

§    samorząd przewiduje i planuje przyszłość,

§    określa odpowiednie etapy realizacji,

§    realne środki do jej osiągnięcia

§    wyznacza odpowiedzialnego za realizację

Planowanie strategiczne jest procesem ciągłym (nigdy się nie kończącym)

Użyteczność efektywnego planowania strategicznego

§    pomaga samorządowi sformułować wspólne, akceptowane cele i tak kierować rozwojem gospodarczym, by je osiągnąć

§    przedstawia samorządowi cele i zadania rozwoju gospodarczego (jakie plany są do zrealizowania, jakie są niezbędne ku temu zasoby, jak osiągnąć założone cele)

§    w przeciwieństwie do innych metod planistycznych - dobre planowanie strategiczne powinno skupiać się na wykonalnych, a nie pożądanych przedsięwzięciach

§    musi zawierać realistyczną ocenę uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych środowiska lokalnego

Rola efektywnego planowania strategicznego Pozwala:

§    sporządzić budżet i planowanie finansowe

§    uniknąć przypadkowości w podejmowanych decyzjach

§    porządkować preferencje lokalnej społeczności

§    hierarchizować potrzeby i problemy lokalne według ważności i wykonalności

§    określić na czym i w jakim kierunku ma się skupić wysiłek społeczności

§    usprawnić zarządzanie

Cele  budowania strategii rozwoju

§    aktywizacja i rozwój społeczności lokalnej poprzez uspołecznienie samego procesu budowania strategii oraz intensywny program promocji i rozwoju przedsiębiorczości

§    integracja społeczności lokalnej wokół wspólnych problemów, interesów i długofalowych celów

§    lepsze i dokładniejsze rozpoznanie problemów, przeszkód i zagrożeń w rozwoju i efektywne im przeciwdziałanie

§    dostarczanie lokalnej społeczności skutecznego instrumentu do długofalowego zarządzania gminą

Etapy procesu planowania strategicznego

n                     zorganizowanie społeczności - wybór liderów oraz ewentualne ustanowienie partnerstwa publicznoprawnego poprzez powołanie grupy inicjatywnej (np. komitetu planowania bądź forum rozwoju); dokooptowanie ekspertów oraz przedstawicieli urzędu gminy uzyskanie poparcia przez wszystkich partnerów społecznych

Cechy  lidera:

§    nie boi się zmian i nowości;  myśli perspektywicznie

§    ma poważanie u innych; jest elastyczny, umie słuchać;

§    ma interesujące pomysły; umie je realizować

§    ma wsparcie współmieszkańców

§    uczy się na błędach; nie boi się niepowodzeń

§    samokrytyczny; ma odwagę przyznać się do błędów

§    podejmują niepopularne decyzje i działania

Rola liderów społeczności lokalnej jest niezmiernie istotna na każdym etapie konstruowania strategii rozwoju gminy:

§                      dzielenie się wiedzą i doświadczeniem,

§                      zbieranie informacji o gminie,

§                      dzielenie się własnymi pomysłami,

§                      przekonywanie innych do celów programu,

§                      integracja społeczeństwa lokalnego wokół wspólnych problemów, interesów i długofalowych celów;

Rola ekspertów:             

1.inspirowanie, odkrywanie nowych możliwości i punktów widzenia,

2.przekazywanie profesjonalnej wiedzy i doświadczenia

3.ukazywanie korzyści i wad gminy

W pracach nad budową strategii dla gmin autorzy opracowania wykorzystują metodę społeczną zwaną również metodą planowania partnerskiego (ang. participation method) oraz aktywne techniki pracy grupowej, jak np. techniki grup nominalnych, techniki grup celowych oraz technikę burzy mózgów.

§    charakterystyka gminy i jej potencjału gospodarczego - analiza statystyczna w ujęciu dynamicznym na tle innych gmin, powiatu, województw

§    analiza SWOT – OTOCZENIE WEWNĘTRZNE - mocne i słabe strony; OTOCZENIE ZEWNĘTRZNE (KONKURENCYJNE) - szanse i zagrożenia

§    określenie WIZJI i MISJI gminy

§    identyfikacja najważniejszych – obszarów problemowych

§    sformułowanie celów strategicznych, wyodrębnienie celów (zadań) operacyjnych i szczegółowych oraz opracowanie zasad ich rozwiązania

§    opracowanie harmonogramu działań z uwzględnieniem miejsca, czasu, środków rzeczowych i finansowych oraz osoby bądź organizacji odpowiedzialnej za realizację celów

§    opracowanie tekstowe i przyjęcie strategii

§    wdrażanie

§    monitoring, aktualizacja, ocena

Podsumowanie

Strategia rozwoju gminy powinna koncentrować się na:

•                      ukierunkowaniu przyszłości gospodarczej,

•                      identyfikacji obszarów problemowych

•                      wytyczeniu najważniejszych celów, jakie społeczność lokalna chce osiągnąć na danym obszarze.

Strategia nie może powstać bez lokalnej społeczności, bez układów partnerskich w samorządzie:

Þ                    aby wspólny cel przeważał nad partykularnymi interesami do prac nad strategią należy zaprosić wszystkie znaczące osoby i lokalnych liderów

Þ                    strategia powinna być wypracowana i zaakceptowana przy czynnym udziale lokalnej społeczności

Þ                    cały proces powinien mieć uspołeczniony charakter

Þ                    bardzo ważnym momentem jest motywacja jego uczestników.

Udział społeczności lokalnej w budowie strategii  przyczynia się do:

§    zwiększenia wiary obywateli w przyszłość

§    pomocy w akceptacji lub odrzuceniu obecnych metod

§    umożliwienia lepszego zrozumienia i powiązania interesów różnych grup w obrębie danej gminy.

Pojęcia używane w konstruowaniu strategii rozwoju gminy

§    Analiza kosztów i korzyści: Procedura oceny celowości realizacji projektu poprzez porównywanie korzyści i kosztów.

§    Audyt: Ogół działań, poprzez które uzyskuje się niezależną ocenę funkcjonowania instytucji, legalności, gospodarności, celowości, rzetelności; audyt jest zazwyczaj wykonywany przez odrębną komórkę, podporządkowaną bezpośrednio kierownikowi instytucji lub przez podmiot zewnętrzny.

§    Beneficjent końcowy: podmioty określone w art. 9(1) rozporządzenia nr 1260/1999/WE z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiającego ogólne przepisy w sprawie funduszy strukturalnych (Dz. Urz. WE L 161 z 26.06.1999). Dla Priorytetu 2 i Działania 3.4 Beneficjenci końcowi pełnią rolę Instytucji Wdrażających w rozumieniu ustawy o Narodowym Planie Rozwoju (= gmina jako instytucja).

§    Beneficjent ostateczny: osoba, instytucja lub środowisko (grupa społeczna) bezpośrednio korzystająca z wdrażanej pomocy. Beneficjentem ostatecznym jest GRUPA DOCELOWA, o której mowa w załączniku do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia l lipca 2004 r. w sprawie przyjęcia Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006 (Dz. U. Nr 166, poz. 1745). Beneficjenci ostateczni konsumują katalog Grup Docelowych o których mowa w załączniku do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia l lipca 2004 r. w sprawie przyjęcia Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006 (Dz.U. Nr 166, poz. 1745) – (= społeczność gminy).

§    Cele: określenie w fazie wstępnej przygotowania projektu, planowanych efektów, jakie ma przynieść dane działanie o charakterze publicznym.

§    Cel generalny: cel określający perspektywę, w której pomoc ma zostać udzielona, w tym ogólną strategię pomocy, a także niektóre cele szczegółowe.

§    Cel horyzontalny: jest wyznaczony dla wszystkich projektów realizowanych w ramach jednego programu.

§    Cel strategiczny: cel określony w szerszej perspektywie sektorowej, regionalnej lub krajowej, do której ma się przyczynić realizacja projektu. Cele strategiczne są przedstawione w przeliczeniu na oddziaływanie

§    - np.  20% spadek stopy bezrobocia w grupie długotrwale bezrobotnych.

§    Cel operacyjny: precyzyjnie oszacowany cel w konkretnym obszarze działań, który służy osiągnięciu celu szczegółowego. Cele te są przedstawiane w przeliczeniu na produkt

§    - np. dostarczenie szkoleń (obsługa piły tarczowej) dla długotrwale bezrobotnych.