Przepisy_ogolne_bhp Co należy wiedzieć.pdf

Dz.U.03.169.1650

2007.06.21

zm. Dz.U.07.49.330

§ 1

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ

z dnia 26 września 1997 r.

w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy

(tekst jednolity)

Na podstawie art. 237 15 § 1 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje:

Dział I

Przepisy wstępne

§ 1. 1. Rozporządzenie określa ogólnie obowiązujące przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy w

zakładach pracy, w szczególności dotyczące:

1) obiektów budowlanych, pomieszczeń pracy i terenu zakładów pracy;

2) procesów pracy;

3) pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych.

2. Przepisy rozporządzenia nie dotyczą środków transportu kolejowego, lotniczego, morskiego i

wodnego śródlądowego.

§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

1) "osłonie" - rozumie się przez to element lub zestaw elementów konstrukcyjnych słuŜący do ochrony

człowieka przed niebezpiecznymi lub uciąŜliwymi wpływami pracujących części, mechanizmów i

układów roboczych maszyny lub innego urządzenia technicznego;

2) "pomieszczeniach higieniczno sanitarnych" - rozumie się przez to szatnie, umywalnie,

pomieszczenia z natryskami, ustępy, palarnie, jadalnie z wyjątkiem stołówek, pomieszczenia do

wypoczynku, pomieszczenia do ogrzewania się pracowników oraz pomieszczenia do prania,

odkaŜania, suszenia i odpylania odzieŜy i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej;

3) "pomieszczeniu pracy" - rozumie się przez to pomieszczenie przeznaczone na pobyt pracowników, w

którym wykonywana jest praca. Nie uwaŜa się za przeznaczone na pobyt pracowników pomieszczeń,

w których:

a) łączny czas przebywania tych samych pracowników w ciągu jednej zmiany roboczej jest krótszy

niŜ 2 godziny, a wykonywane czynności mają charakter dorywczy bądź praca polega na

krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem albo konserwacją urządzeń lub utrzymaniem

czystości i porządku,

b) mają miejsce procesy technologiczne niepozwalające na zapewnienie odpowiednich warunków

przebywania pracowników w celu ich obsługi, bez zastosowania środków ochrony indywidualnej i

zachowania specjalnego reŜimu organizacji pracy,

c) jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt, niezaleŜnie od czasu przebywania w nich

pracowników zajmujących się obsługą;

4) "pomieszczeniu stałej pracy" - rozumie się przez to pomieszczenie pracy, w którym łączny czas

przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby przekracza 4 godziny;

5) "pomieszczeniu czasowej pracy" - rozumie się przez to pomieszczenie pracy, w którym łączny czas

przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby trwa od 2 do 4 godzin;

6) "przepisach techniczno-budowlanych" - rozumie się przez to przepisy ustawy - Prawo budowlane

oraz aktów wykonawczych do tej ustawy;

7) "ryzyku zawodowym" - rozumie się przez to prawdopodobieństwo wystąpienia niepoŜądanych

zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u

pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagroŜeń zawodowych występujących w

środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy;

7a) "terenie zakładu pracy" - rozumie się przez to przestrzeń wraz z obiektami budowlanymi, będącą w

dyspozycji pracodawcy, w której pracodawca organizuje miejsca pracy;

7b) "miejscu pracy" - rozumie się przez to miejsce wyznaczone przez pracodawcę, do którego pracownik

ma dostęp w związku z wykonywaniem pracy;

8) "stanowisku pracy" - rozumie się przez to przestrzeń pracy, wraz z wyposaŜeniem w środki i

przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonuje pracę;

9) "środkach ochrony indywidualnej" - rozumie się przez to wszelkie środki noszone lub trzymane przez

pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagroŜeń związanych z

występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym równieŜ

wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu. Do środków ochrony indywidualnej nie

zalicza się:

- zwykłej odzieŜy roboczej i mundurów, które nie są specjalnie przeznaczone do zapewnienia

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika,

- środków ochrony indywidualnej uŜywanych przez wojsko, Policję i inne słuŜby utrzymania

porządku publicznego,

- wyposaŜenia stosowanego przez słuŜby pierwszej pomocy i ratownicze,

- środków ochrony indywidualnej stosowanych na podstawie przepisów Prawa o ruchu drogowym,

- wyposaŜenia sportowego,

- środków słuŜących do samoobrony lub do odstraszania,

- przenośnych urządzeń do wykrywania oraz sygnalizowania zagroŜeń i naruszania porządku

publicznego;

10) "środkach ochrony zbiorowej" - rozumie się przez to środki przeznaczone do jednoczesnej ochrony

grupy ludzi, w tym i pojedynczych osób, przed niebezpiecznymi i szkodliwymi czynnikami

występującymi pojedynczo lub łącznie w środowisku pracy, będące rozwiązaniami technicznymi

stosowanymi w pomieszczeniach pracy, maszynach i innych urządzeniach;

11) "środowisku pracy" - rozumie się przez to warunki środowiska materialnego (określonego czynnikami

fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi), w którym odbywa się proces pracy;

12) "urządzeniach ochronnych" - rozumie się przez to osłony lub takie urządzenia, które spełniają jedną

lub więcej z niŜej wymienionych funkcji:

– zapobiegają dostępowi do stref niebezpiecznych,

– powstrzymują ruchy elementów niebezpiecznych, zanim pracownik znajdzie się w strefie

niebezpiecznej,

– nie pozwalają na włączenie ruchu elementów niebezpiecznych, jeśli pracownik znajduje się w

strefie niebezpiecznej,

– zapobiegają naruszeniu normalnych warunków pracy maszyn i innych urządzeń technicznych,

– nie pozwalają na uaktywnienie innych czynników niebezpiecznych lub szkodliwych;

13) "zagroŜeniu" - rozumie się przez to stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub

chorobę;

14) "punkcie pierwszej pomocy" - rozumie się przez to - w zaleŜności od wielkości zakładu pracy,

rodzaju prowadzonej działalności i związanych z nią zagroŜeń - pomieszczenie lub wyodrębnione

miejsce o wystarczającej powierzchni, wyposaŜone w umywalki z ciepłą i zimną wodą oraz niezbędny

sprzęt i inne środki do udzielania pierwszej pomocy;

15) "znaku bezpieczeństwa" - rozumie się przez to znak utworzony przez kombinację kształtu

geometrycznego, barwy i symbolu graficznego lub obrazkowego (piktogramu) albo tekstu,

przekazujący określoną informację związaną z bezpieczeństwem lub jego zagroŜeniem;

16) "sygnałach bezpieczeństwa" - rozumie się przez to sygnały świetlne i dźwiękowe, komunikaty słowne

lub sygnały ręczne, przekazujące informacje istotne dla zachowania bezpieczeństwa i ochrony

zdrowia pracowników;

17) "sygnale świetlnym" - rozumie się przez to sygnał emitowany przez urządzenie wykonane z

przezroczystych lub półprzezroczystych materiałów, podświetlonych od wewnątrz lub z tyłu, tak aby

dawało to efekt świecącej powierzchni;

18) "sygnale dźwiękowym" - rozumie się przez to sygnał akustyczny (dźwiękowy) emitowany przez

urządzenie przeznaczone do tego celu, bez uŜycia głosu ludzkiego i nieemitujące tego głosu,

wskazujący na zaistnienie oraz - w razie potrzeby - trwanie i zakończenie niebezpiecznej sytuacji;

19) "sygnale ręcznym" - rozumie się przez to ustalony ruch lub układ rąk i dłoni, słuŜący do kierowania

osobami wykonującymi czynności mogące stwarzać zagroŜenia dla bezpieczeństwa pracowników;

20) "komunikacie słownym" - rozumie się przez to ustaloną, krótką i jednoznaczną, informację słowną

wypowiadaną przez człowieka lub emitowaną jako głos ludzki, nakazującą określone postępowanie w

celu zachowania bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników.

Dział II

Obiekty budowlane i teren zakładu pracy

§ 3. Budynki i inne obiekty budowlane, w których znajdują się pomieszczenia pracy, powinny być

zbudowane i utrzymywane zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach techniczno-budowlanych.

§ 4. 1. Pracodawca jest obowiązany zapewnić na terenie zakładu pracy wykonane i oznakowane,

zgodnie z Polskimi Normami i właściwymi przepisami, drogi komunikacyjne i transportowe, zwane dalej

"drogami", drogi dla pieszych, zwane dalej "przejściami", i dojazdy poŜarowe oraz utrzymywać je w stanie

niestwarzającym zagroŜeń dla uŜytkowników. Drogi i przejścia oraz dojazdy poŜarowe nie mogą

prowadzić przez miejsca, w których występują zagroŜenia dla ich uŜytkowników.

2. Drogi i przejścia powinny posiadać wymiary odpowiednie do liczby potencjalnych uŜytkowników

oraz rodzajów i wielkości stosowanych urządzeń transportowych i przemieszczanych ładunków.

Minimalne wymiary dróg i przejść określają Polskie Normy.

3. Nawierzchnia dróg, placów manewrowych, postojowych i składowych, dojazdów poŜarowych i

przejść powinna być równa i twarda lub utwardzona oraz posiadać nośność odpowiednią do obciąŜenia

wynikającego ze stosowanych środków transportowych oraz przemieszczanych i składowanych

materiałów.

4. Drogi, przejścia oraz place manewrowe, postojowe i składowe powinny posiadać urządzenia lub

inne rozwiązania techniczne zapewniające odprowadzanie wód opadowych.

§ 5. 1. Na drogach transportowych i w magazynach nie powinny występować progi ani stopnie. W

przypadku zróŜnicowania poziomów podłogi, róŜnice te powinny być wyrównane pochylniami o nachyleniu

dostosowanym do rodzaju uŜywanego środka transportu, ale nie większym niŜ 8 %.

2. Pochylnie powinny umoŜliwiać bezpieczne poruszanie się pracowników i dogodny transport

ładunków.

§ 6. 1. Miejsca w zakładzie pracy, w których występują zagroŜenia dla pracowników, powinny być

oznakowane widocznymi barwami lub znakami bezpieczeństwa zgodnie z wymaganiami określonymi w

załączniku nr 1 do rozporządzenia i w Polskich Normach.

2. JeŜeli oznakowanie, o którym mowa w ust. 1, nie jest wystarczające dla zapewnienia

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika, miejsca niebezpieczne powinny być wyłączone z

uŜytkowania poprzez ich odpowiednie wygrodzenie lub w inny sposób.

3. Otwory i zagłębienia powinny być zamknięte odpowiednimi pokrywami, a jeŜeli jest to niemoŜliwe -

właściwie ogrodzone i oznakowane.

4. Miejsca niebezpieczne na przejściach zagraŜające potknięciem się, upadkiem lub uderzeniem (np.

stopnie) powinny być pomalowane barwami bezpieczeństwa zgodnie z Polskimi Normami.

5. Na drogach - w miejscach, w których moŜliwe jest niespodziewane wtargnięcie pieszych, w

szczególności przed bramami, drzwiami i przejściami, naleŜy ustawić barierki lub zastosować inne

skuteczne środki ochronne.

§ 7. 1. Dróg, przejść i dojazdów poŜarowych nie wolno zastawiać materiałami, środkami transportu,

sprzętem i innymi przedmiotami.

2. Na skrzyŜowaniach dróg powinna być zapewniona dobra widoczność.

§ 8. W tunelach przeznaczonych do stałej komunikacji nie powinny znajdować się rurociągi słuŜące

do transportu materiałów niebezpiecznych, o których mowa w § 91, oraz transportu cieczy lub gazów pod

ciśnieniem albo o temperaturze wyŜszej niŜ 70 °C lub ni Ŝszej niŜ -15 °C. Wymóg ten nie dotyczy

przewodów słuŜących do ogrzewania tunelu, jeŜeli temperatura czynnika grzewczego nie przekracza 95

°C.

§ 9. 1. Pracodawca jest obowiązany zapewnić drogi ewakuacyjne ze wszystkich pomieszczeń

obiektu budowlanego, w których mogą przebywać pracownicy, umoŜliwiające szybkie wydostanie się

pracowników na otwartą przestrzeń. Drogi ewakuacyjne oraz dojścia do nich prowadzące nie mogą być

zastawiane.

2. Wymagania dla dróg ewakuacyjnych i warunki ewakuacji określają przepisy techniczno-budowlane

i dotyczące ochrony przeciwpoŜarowej.

§ 10. 1. We wszystkich miejscach na terenie zakładu pracy, w których mogą przebywać pracownicy,

pracodawca jest obowiązany zapewnić oświetlenie elektryczne w porze nocnej lub jeŜeli oświetlenie

dzienne jest niewystarczające. Wymagania dotyczące oświetlenia określają Polskie Normy.

2. Instalacje i urządzenia elektryczne powinny być tak wykonane i eksploatowane, aby nie naraŜały

pracowników na poraŜenie prądem elektrycznym, przepięcia atmosferyczne, szkodliwe oddziaływanie pól

elektromagnetycznych oraz nie stanowiły zagroŜenia poŜarowego, wybuchowego i nie powodowały innych

szkodliwych skutków.

§ 11. Zakład pracy powinien być wyposaŜony w urządzenia zapobiegające zanieczyszczeniu lub

skaŜeniu, w stopniu szkodliwym dla zdrowia ludzkiego - powietrza, gruntu oraz wód - substancjami

chemicznymi, pyłami, środkami promieniotwórczymi albo szkodliwymi czynnikami biologicznymi, w

związku z produkcją bądź inną działalnością zakładu pracy.

§ 12. Pracodawca jest obowiązany zapewnić ochronę obiektów budowlanych i urządzeń

technicznych przed gromadzeniem się ładunków i wyładowaniami elektryczności statycznej -

stwarzającymi zagroŜenia w środowisku pracy.

§ 13. 1. Pracodawca jest obowiązany zapewnić dostateczną ilość wody zdatnej do picia oraz do

celów higieniczno sanitarnych, gospodarczych i przeciwpoŜarowych.

2. Ilość wody do celów higienicznych przypadająca dziennie na kaŜdego pracownika jednocześnie

zatrudnionego nie moŜe być mniejsza niŜ:

1) 120 l - przy pracach w kontakcie z substancjami szkodliwymi, trującymi lub zakaźnymi albo

powodującymi silne zabrudzenie pyłami, w tym 90 l w przypadku korzystania z natrysków;

2) 90 l - przy pracach brudzących, wykonywanych w wysokiej temperaturze lub wymagających

zapewnienia naleŜytej higieny procesów technologicznych, w tym 60 l w przypadku korzystania z

natrysków;

3) 30 l - przy pracach niewymienionych w pkt 1 i 2.

3. NiezaleŜnie od ilości wody, określonej w ust. 2, naleŜy zapewnić wodę niezbędną do utrzymania

czystości pomieszczeń i terenu zakładu pracy w ilości co najmniej 1,5 l na dobę na kaŜdy metr

kwadratowy powierzchni podłogi, wymagającej zmywania, oraz co najmniej 2,5 l na dobę na kaŜdy metr

kwadratowy powierzchni terenu poza budynkami, wymagającej polewania (tereny zielone, utwardzone

ulice, place itp.).

Dział III

Pomieszczenia pracy

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 14. Pracodawca jest obowiązany utrzymywać pomieszczenia pracy w czystości i porządku oraz

zapewnić ich okresowe remonty i konserwacje w celu zachowania wymagań bezpieczeństwa i higieny

pracy.

§ 15. 1. Pomieszczenia pracy i ich wyposaŜenie powinny zapewniać pracownikom bezpieczne i

higieniczne warunki pracy. W szczególności w pomieszczeniach pracy naleŜy zapewnić oświetlenie

naturalne i sztuczne, odpowiednią temperaturę, wymianę powietrza oraz zabezpieczenie przed wilgocią,

niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem, drganiami oraz innymi czynnikami szkodliwymi

dla zdrowia i uciąŜliwościami.

2. W pomieszczeniach pracy, w których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia (wysoka

temperatura, hałas, drgania, promieniowanie, gazy, pyły, pary itp.) powinny być zastosowane rozwiązania

techniczne uniemoŜliwiające przedostawanie się tych czynników do innych pomieszczeń pracy oraz do

pomieszczeń higienicznosanitarnych.

3. Ściany i sufity pomieszczeń pracy, w których wydzielają się substancje szkodliwe dla zdrowia

pracowników lub pyły niebezpieczne pod względem wybuchowym, powinny mieć pokrycie ochronne,

zabezpieczające przed adsorpcją i gromadzeniem się pyłu oraz powinny być przystosowane do łatwego

czyszczenia lub zmywania.

4. JeŜeli ze względu na rodzaj wykonywanych robót lub rodzaj stosowanych urządzeń moŜe

zachodzić niebezpieczeństwo wybuchu, stropy, dachy i ściany pomieszczeń pracy powinny być wykonane

zgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa dla tego rodzaju robót lub znajdujących się tam urządzeń oraz

zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi.

§ 16. 1. W pomieszczeniach oraz na drogach znajdujących się w obiektach budowlanych podłogi

powinny być stabilne, równe, nieśliskie, niepylące i odporne na ścieranie oraz nacisk, a takŜe łatwe do

utrzymania w czystości.

2. W pomieszczeniach, w których mogą wystąpić mieszaniny wybuchowe palnych par, pyłów lub

gazów z powietrzem, powierzchnie podłóg powinny być wykonane z materiału niepowodującego iskrzenia

mechanicznego lub wyładowań elektrostatycznych.

3. JeŜeli podłoga jest wykonana z materiału będącego dobrym przewodnikiem ciepła lub jeŜeli przy

wykonywaniu pracy występuje jej zamoczenie, w przejściach oraz w miejscach do stania i siedzenia

powinny znajdować się podesty izolujące od zimna lub wilgoci albo powinny być stosowane inne środki

izolujące. Podesty powinny być stabilne, wytrzymałe na obciąŜenie uŜytkowe, zabezpieczające przed

poślizgiem i potknięciem oraz łatwe do utrzymania w czystości.

§ 17. W pomieszczeniach magazynowych i na drogach znajdujących się w obiektach budowlanych

powinny być umieszczone informacje o dopuszczalnym obciąŜeniu stropów.

§ 18. 1. Pomieszczenia stałej pracy nie powinny być lokalizowane poniŜej poziomu otaczającego

terenu, z wyjątkiem pomieszczeń, o których mowa w ust. 2, oraz jeŜeli wymaga tego rodzaj produkcji (w

chłodniach, rozlewniach win itp.).

2. PoniŜej poziomu otaczającego terenu mogą znajdować się pomieszczenia pracy w garaŜu,

kotłowni i warsztatach podręcznych, pomieszczenia handlowe, usługowe i gastronomiczne w ulicznych

przejściach podziemnych, w podziemnych stacjach komunikacyjnych i tunelach, w domach handlowych i

hotelach oraz w obiektach zabytkowych, pod warunkiem zachowania wymagań przepisów techniczno-

budowlanych i po uzyskaniu zgody właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego,

wydanej w porozumieniu z okręgowym inspektorem pracy.

3. Na warunkach określonych w ust. 2 i w przypadku zapewnienia oświetlenia dziennego,

pomieszczenia stałej pracy mogą znajdować się w suterenach lub piwnicach.

§ 19. 1. Powierzchnia i wysokość pomieszczeń pracy powinny zapewniać spełnienie wymagań

bezpieczeństwa i higieny pracy, z uwzględnieniem rodzaju wykonywanej pracy, stosowanych technologii

oraz czasu przebywania pracowników w tych pomieszczeniach.

2. Na kaŜdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniach stałej pracy powinno

przypadać co najmniej 13 m 3 wolnej objętości pomieszczenia oraz co najmniej 2 m 2 wolnej powierzchni

podłogi (niezajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.).

§ 20. 1. Wysokość pomieszczenia stałej pracy nie moŜe być mniejsza niŜ:

1) 3 m w świetle - jeŜeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia;

2) 3,3 m w świetle - jeŜeli w pomieszczeniu prowadzone są prace powodujące występowanie czynników

szkodliwych dla zdrowia.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: