Przyroda: cz. abiotyczna(nieożywione środowisko), cz. biotyczna (żywe organizmy) Makrokosmos: kwiaty, zwierzęta, ludzie, krajobraz, cała żywa biosfera Mikrokosmos: wirusy, bakterie, riketsje, sinice, promieniowce, grzyby, pierwotniaki Mikroorganizmy: są najpowszechniejszą formą życia na ziemi, są wszędobylskie, są ubikwistami.Miejsce wyst. Lub bytowania mikroskopowych form życia: woda, gleba, powierzchnie zewnętrzne roślin, siala ludzi i ziwrząt, odchody ludzi i zwierząt, obumarłe organizmy roślinne i zwierzęce. Jednokomórkowe mikroorganizmy wykryto w : jaskienie, skały, kopalnie udzy, gejzery, morza i oceany, pustynie. Cykl glebowy: Amonifikacja, nitryfikacja, denitryfikacja obieg azotu w przyrozie, eutrofizacja przedostanie się NO3- do wody gruntowej (zakwit wody) Cykl lokalny: obieg fosforu w przyrodzie. MAKROCZĄSTECZKI: C O H N S P Mg Ca Fe.Ospa: opisana prze chińskich historyków 4000 lat temu oraz w indyjskiej Aguradzie spisana 3000 lat temu. Wścieklizna: opisana w kodeksie Eszmana w Babilonii przed okresem Hammurabiego. Gruźlica i malaria: opisana przez Hipokratesa, który uznając znaczenie sił nadprzyrodzonych widział także przyczynę chorób w czynnikach tkwiących w przyrodzie tzw. miazmaty – wyziewy – materia gnijąca. Dżuma: opisana przez Galena w Turcji – Pergamon u schyłku starożytności. Hipotezy o istnieniu niewidzialnych dla oka żyjątek oraz to że przyczyną chorób są istoty żywe: Varro 116-26 pne, Collimella 60 pne, Lukrecjusz 40 pne, Aulcena 980 – 1057 nie pisze o niewidocznych przyczynach dżumy, ospy w kodeksie medycyny. Antoni van Leeuwenhoeka: 1632-1723, opisał erytrocyty, zbadał stukturę mięśni szkieletowych zbadał budowę łodygi roślin, badał rozwój osobniczy owadów, mięczaków i węgorza, opisał poszczególne stadia larwalne. Pierwsi mikrobiolodzy: Athariasias Korcher 1658 w swoich pracach pisał o niewidzialnych małych robaczkach, Christien Gottfried Ehienberg 1838 wprowadził termin bakterie, opisał 16 gatunków, Ferdinand Julius Cohn 1828 – 1898(Wrocław), Ludwik Pasteur największe osiągnięcia jako chemika: kw. Winowy jego 2 izomery, obalił teorię samorództwa, zbadał zjawisko fermentacji i wyaśnił jego istotę, nowe sposoby wyjaławianie, choroba jedwabników – pebryna, powiązał metabolizm organizmów z działalnością organizmów, wyodrębnił czyste kultury bakterii, szczepionka przeciw cholerze kur, wąglikowi, wściekliźnie. Najsławniejsi uczniowie Pasteura: Roux, Yersin, Joubert, Thuillier, Chamberland, Miecznikow, Winogrodzki, Bujwid, Gałęzowski, Besredka, Danysz. Wirusy: są najmniejszymi czynnikami zakaźnymi. Jako genom zaw. tylko 1 z kw. Nukleinowych: DNA lub RNA kw. Nukleinowy zamknięty jest w oslonce białkowej, niekiedy otoczoną dod. Płaszczem lipidowym.Najgroźniejsze wirusy: ospa prawdziwa, porażenie dziecięce – choroba Heine – Medina, wścieklizna – wodowstręt. Zarys historii: 1797 r. Edward Jenner, szczepionka przeciw ospie tzw. krowienka 1884 r. Ludwik Pasteur, szczepionka przeciw wściekliźnie, 1892 – Dymitr Iwanowski wykrył THV, 1898 r. - M. Beijerinck potwierdził obserwacje Iwanowskiego,a czynnik chorobotwórczy nazwał Contegium vivum fluidum, 1898-Loffler i Frosch wyizolowali po raz pierwszy wirysa zwierzęcego Pryszczyca, 1901-Reed Carroll wyizolowali po raz pierwszy wirusa żółta febra, 1915-1917- Twort i d’Herrelle wyizolowali obecnośc bakteriofagów, wirusów atakujących bakterie w hodowli Staphylococcus Aurelius, 1931-Woodruff i Goodpasteure wyizolowali przydatność zarodków kurzych do hodowli wirusów (ospa ptasia i wirus krowianki), 1935-Stanley uzyskał TMV w postaci krystalicznej tzw. parakryształ, co umożliwiało poznanie budowy chem. Wirusów, 1939-Kauschee, Pfunkch i Ruska uzyskali pierwsze obrazy wirusów w mikroskopie elektronowymPochodzenie wirusów: 1). SA pochodzenia endogennego, 2). Są proto biontami3). SA uwsteczniona forma niektórych bakterii chorobotwórczych,powst. W wyniku ewolucji wstecznej.4).Phaginae-chorobotw. Dla mikroorg.; Phytophaginae-chorobotw. Dla roślin; Zoophaginae-chorobotw. Dla zw. I cz łowików. 5).Bakteriofagi-at. Bakterie, aktinofagi-at. Promieniowce, Mycofagi-at. Grzyby.Wirusy zwierzęce: wywoł. Liczne schorzenia,środ. Wir.:tk. Nerwowa: nerotropowe, tk. Płucna-pneumotropowe, tk. Skórna-dermatotropowe, tk. Jelit: enterotropowe, uogólnione- pentropowe.wirusy roślinne: wielochorobowe, mozaikowatość lisci, liściozwój, kedzierzawka, czarcie miotły, plamki nehrotyczne i barwne.kiketsje: od nazwiska Rikettsa, odkrywcy goraczki plamistej z gór skalistych. Prowadzil swe badania nad w/w grupa mikroorg. Razem z Rowazekiem.R.S. Weigl (1883-1957) w 1920 opracował metode otrzymania szczepionki przeciw tyfusowi plamistemu. Choroby wyw. Przez riketsje: dur plamisty-przenoszony przez wszy, dur mysi- przenoszony przez szczury, goraczka Q-przenoszona przez kleszcze na owce, kozy, krowy.Bakterie: jednokom. Org. Prokariotyczne. Przetrwalniki SA tworami umożliwiającymi przetrwanie bakteriom warunków, które mogłyby być zabójcze dla normalnych postaci wegetatywnych.Promieniowce:gramodod. Mikroorg. Które w systematyce zaliczane SA do bakterii, rozpatrywane jako oddzielna grupa z uwagi na odmienne cechy morfolog, fizjolog, Genet.Sinice/cyjanobakterie:najstarsza i silnie zróżnicowana oraz najbardziej rozpowszechniona grupa fotosyntetyzujacych prokariotów na swiecie.Glony: org. Eukariotyczne majace wykształcone jądro kom. Zaw. Chlorofil, które zdolne SA do przeprowadzenia procesu fotosyntezy, org. Fotoaototroficzne.Grzyby: tworzą samodzielne królestwo obejm. Rózne org. Eukariotyczne, które nazywane SA potocznie: plesniami, rdzami, Główniami, drożdżami, purchawkami i jadalnymi.Drobnoustroje chorobotwórcze: dziela się na : zdatne do samodzielnego zycia w przyrodzie tzw. saprofity oraz na pasożyty. Antybiotyki: uzyty po raz pierwszy przez Waksmana w 1942r. Subst. Chem. Pochodzenia biologicznego lub jej syntetyczny analog, która wybiórczo działa zabójczo lub statycznie na drobnoustroje w niskich steż.- oligodynamiczne.Choroba:wszelkie dłużej trwające naruszenie równowagi(homeostazy) w procesach zyciowych org. Przez jakikolwiek czynnik chorobowy, przejawiający się zmianami morfolog., anatom. I fizjolog.SARS,Ebola, Aids, ptasia grypa – nowe choroby atakujące ludzi.Zakazenie: wnikniecie drobnoustrojów do makroorg. Oraz zespół reakcji stanowiących odpowiedź ustroju na działanie zarazka.Patogenność- zdolnośc zarazka do wywołania zakazenia i choroby w określonych warunkach naturalnych lub doświadczalnych.Wirulencja(zjadliwość) – aktualna zdolnośc jakiegoś patogennego drobnoustroju do wywołania choroby lub ewent. Śmierci makroorg..Inwazyjność-zdolnośc drobnoustrojów do wtargniecia do makroorg., adaptacji w nim i rozmnażania się. *w miejscu wniknięcia –tężec, *rozprzestrzenia nie się po całym org – wąglik lub dżuma.Toksyczność-zdolność mikroorg. Do zatruwania org. Wyzszych przez toksyny-jady.Podział na:Endotoksyny-jady wytwarzane głownie przez bakterie gramoujemne(salmonella, shigella, brucela); Egzotoksyny-są jadami wydzielanymi na zew. Komórki przez bakterie (jad kiełbasiany, laseczki tężca).
Najwazniejsze choroby ludzi i zwierząt: Mycobacterium tuberculosis (pratek gruźlicy), Escherichia coli-pałeczki coli, Shigella desinteriae.Gronkowce: wyst. Powszechnie w otoczeniu człowieka wśród nosicieli. Gronkowce SA główna przyczyna zakazeń ropnych zlokalizowanych we wszystkich częściach ciała ludzkiego ( czyraki, ropnie, jęczmienie, trądzik, anginy).Neisseria: typowe pasożyty ginace b. łatwo poza ustrojem człowieka. Neisseria gonorrohoea-dwoinka rzeżączki, Neisseria maningitiolis-dwoinka zapalenia opon mózgowych.Enterobacteriaceae: grupa gramoujemnych pałeczek, powodująca wiele chorób u ludzi ; wyst. Tez jako skł. Normalnej flory jelitowej człowiek a i zwierząt.Chorobotwórcze: Salmonella, shigella, Naemophilus, Klebsiella, enterobacter, serrateia, proteusz, brucela,yersilia.Brucella: chorobotw. Pałeczki dla człowieka i zwierzat, odkryte przez Bruca w 1887r.. choroby przez nie wywolane SA ogólnie brucelozami, wywołuja naturalne zakażenia bydła, owiec i kóz stanowiac jedną z powaznych problemów weterynaryjnych i ekonom. Brucella abortus bovis-pałeczka ronienia zakaźnego bydła. U ludzi wywołuje brucelloze (choroba Benga).Bacillaceae: bakterie kształtu Cylindrycznego,gramododatnie laseczki wytwarzające przetrwalniki. Rosna w warunkach tlenowych i beztlenowych
xyzgeo