Robert Graves
MITY GRECKIE
wyd . V, Warszawa 1992
1 1 1 ff 0 1 1
SPIS TREŚCI
Spis ilustracji. . 9
Wstęp 15
Przedmowa 25
;1. Pelazgijski mit o stworzeniu. . 41
2. Homeryckie i orfickie mity o stworzeniu. . . . . 43
3. Olimpijski mit o stworzeniu. . 44
4: Filozoficzny mit o stworzeniu . 46
5.Pięć wieków ludzkości.... . 47
6.SkastrowanieUranosa.... . 49
7. 2detronizowanie Kronosa. . . 50
8.Narodziny Ateny... . 54
9.Zeus i Metyda . 55
10.Mojry . 57
11.Narodziny Afrodyty. . 58
12.Hera i jej dzieci... . . 59
13. Zeus i Hera. . 61
14.Narodziny Hermesa ,Apollona , Artemidy ,i Dionizosa. . 63
15.Narodziny Erosa... . 65
16.Natura i poczynania Posejdona . 66
17.Natura i poczynania Hermesa . 69
18.Natura i poczynania Afrodyty . 73
19.Natura i poczynania Aresa.. . 78
20.Natura i poczynania Hestii. . 79
21.Natura i poczynania Apollina 80
22.Natura i poczynania Artemidy . 85
23.Natura i poczynania Hefajstosa.... . 89
24.Natura i poczynania Demeter . 90
25.Natura i poczynania Ateny. . 96
26.Natura i poczynania Pana. . . .. 100
27.Natura i poczynania Dionizosa ... 102
28.Orfeusz... ... 109
29.Ganimedes. ... 112
30.Zagreus. . . ... 114
31.Bogowie świata podziemnego . 115
32.TycheiNemezis... ... 119
33. Dzieci morza ... 121
6 Spis treści
34. Dzieci Echidne. . . . . . 123
35. Bunt olbrzymów. . . . . 124
36.Tyfon .. 126
37.Aloeidzi.. 128
38.Potop Deukalionowy .. 130
39.Atlas i Prometeusz. 133
40.Eos. .. 138
41.Orion 139
42.Helios .. 142
53.SynowieHellena... .. 145
44.Ion. .. 149
45.AlkioheiKeyks. .. 150
46.Tereus... .. 151
47.Erechteus i Eumolpos .. 153
48.Boreasz... .. 155
49.Alope .. 157
50.Asklepios.. .. 158
51.Wyrocznie. .. 161
52.Alfabet... .. 165
53.Daktylowie. .. 167
54.Telchinowie .. 169
55.Empuzy... .. 170
56.Io.. .. 171
57.Foroneus.. .. 173
58.EuropaiKadmos... .. 174
59.Kadmos i Harmonia. .. 177
60.Belos i Danaidy.... 179
61.Lamia .. 183
62.Leda .. 184
63.Iksjon .. 185
64.Endymion.. .. 187
65.Pigmalion i Galatea. .. 188
66.Ajakos.... .. 189
67.Syzyf .. 192
68.Salmoneus i Tyro... .. 195
69.Alkestis.... .. 198
70.Atamas.... .. 200
71.#ilacze Gaukosa... .. 204
72.Melampos.. .. 205
73.Perseusz... .. 209
74.Bliźnięta-rywale... .. 216
75.Bellerofont.. .. 221
76.Antiope.... .. 224
77.Niobe .. 226
78.Kajnis i Kajneus... .. 228
79.Erigone.... . , 229
80.Dzik Kalidoński... .. 230
81.Telamon i Peleus... .. 235
82.Aristajos... .. 241
83.Midas .. 245
Spis treści
84.Kleobis i Biton. . 249
85.Narcyz. . 250
86.Fyllis i Karia.. . 252
87.Arion.. . 253
88.Minos i jegobracia.... . 255
89.Miłostki Minosa . 260
90.Dzieci Pazyfae. . 264
91.Skylla i Nizos.. . 267
92.Dedal i Talos.. . 270
93.Katreus i Altajmenes... . 276
94.SynowiePandiona.... . 277
95.Narodziny Tezeusza... . 280
96.Prace Tezeusza. . 280
96.Prace Tezeusza. . 283
97.Tezeusz i Medea . 287
98.Tezeusz na Krecie.... . 290
- 99.Federalizacja Attyki... . 300
100.Tezeusz i Amazonki... . 303
101.FedraiHippolitos.... . 306
102.Lapitowie i centaury... . 310
103.Tezeusz w Tartarze.... . 312
104.Śmierć Tezeusza . 315
105.Edyp. . 319
106.Siedmiu przeciw Tebom. . 324
107.Epigoni . 329
108.Tantal. . 332
109.Pelops i Ojnomaos.... . 337
110.DzieciPelopsa. . 343
111.Atreus i Tyestes . 347
112.Agamemnon i Klitajmestra... . 353
w 113.Zemsta Orestesa . 357
114.Sąd nad Orestesem... . 363
115.Uspokojenie Erynii.. . 369
116.Ifigenia u Tauryjczyków .ů 371
371
117.Rządy Orestesa. . 376
118.Narodziny Heraklesa. . 380
119.Młodość Heraklesa... . 385
120. Córki Tespiosa. . 389
121.Erginos . 391
122.Obłęd Heraklesa . 393
123.Pierwsza praća Heraklesa: Lew nemejski . 396
124.Druga praca Heraklesa: Hydra lernejska. . 399
125.Trzecia praca Heraklesa:Łaniakerynejska... . 401
126.Czwarta praca Heraklesa:Dzik erymantyjski.. . 403
127.Piąta praca Heraklesa:StajnieAugiasza... . 406
128.Szósta praca Heraklesa : Ptaki stymfalskie . 408
129.Siódma praca Heraklesa: Byk kreteński. . 410
130.Ósma praca Heraklesa: Klacze Diomedesa . 411
131.Dziewiąta praca Heraklesa : Przepaska Hippolity . 413
132.Dziesiąta praca Heraklesa:TrzodaGeriona... . 419
133.Jedenasta praca Heraklesa:Jabłka Hesperyd. .. 429
134.Dwunasta praca Heraklesa: Pojmanie Cerbera 436
135.Zabójstwo Ifitosa 440
136.Omfale. 444
139.Hezjone 449
138.Podbój Elidy 455
139.Zdobycie Pylos 460
140.SynowieHippokoona. 463
141.Auge 464
142.Dejanira... .. 467
143.Herakles w Trachis... 472
144.Jole.. .. 475
145.Apoteoza Heraklesa.. 476
146.DzieciHeraklesa.... 481
147.Linos.. 485
148.Argonauci się zbierają.488
149.Kobiety z Lemnos i król Kyzikos . 494
150.Hylas,Amykos,Fineus. . 497
151.Od Symplegad do Kolchidy... 501
152.Zdobycie Złotego Runa 505
153.Zabójstwo Apsyrtosa 508
154."Argo " wraca do Grecji . 511
155.Śmierć Peliasa. 516
156.Medea w Efyrze 519
157.Medea na wygnaniu.. 521
158.Założenie Troi 523
159.Parys i Helena. 530
160.Pierwsza koncentracja w Aulidzie. 539
161.Druga koncentracja w Aulidzie. 549
162.Dziewięć lat wojny... . 553
163.Gniew Achillesa 561
164.Śmierć Achillesa. 568
165.SzaleństwoAjasa... 575
166.Wyrocznie trojańskie. 578
167.Drewniany koń. 582
168.Splądrowanie Troi...587
169.Powroty. 595
170.Wędrówki Odyseusza.. 602
171.Powrót Odyseusza.... 614
Indeks. . 621
SPIS ILUSTRACJI
ILUSTRACJE WIELOBARWNE
między str. 64-65
1 Partenon (gr. Parthenon). Świątynia Ateny na Akropolis ateńskiej, widoczna od strony
Propylejów, zbudowana w latach 448-#32 p.n.e. przez architekta Iktinosa i budowniczego
Kallikratesa.
2 Hermes wstępujący na rydwan Afrodyty. W zaprzęgu dwa erosy z atrybutami: gołębiem
i naczyniem na wonności. Wotywna tabliczka z wypalonej gliny (tzw. pinaks) ze świątyni
Persefony w Locri (gr. Lokroi Epizephyrioi) w płd. Italii. VI w. p.n.e. Reggio di Calabria, Mu-
seo Nazionale.
3 Dionizos na okręcie, wiozący do Grecji szczep winnej latorośli. Malowidło na czarnofigurowej
czarze malarza i garncarza Eksekiasa. Ok. 540-530 r. p.n.e. Monachium, Museum Antiker
Kleinkunst.
4 Tyfon. Fragment polichromowanej wapiennej rzeźby z zachodniego przyczółka Hekatompe-
donu (dosł. świątyni o długości stu stóp ; nazwa nadana archaicznej świątyni Ateny Polias na
Akropolis ateńskiej zbudowanej prawdopodobnie w czasac.h Solona w początkach VI w.
p.n.e.). Ok. 570 r. p.n.e. Ateny, Muzeum na Akropolu.
5 Polowanie na dzika kalidońskiego. Malowidło na słynnym attyckim czarnofigurowym krate-
rze malarza Klitiasa i garncarza Ergotimosa (zwanym również "kraterem FranFois" od
nazwiska jego znalazcy). Ok. 570 r. p.n.e. Florencja, Museo Archeologico. Por. nr 14 ilustxacji
czarnych.
6 Herakles z Cerberem u Eurysteusa chowającego się przed nim do beczki. Malowidło na
czerwonofigurowej hydru należącej do grupy charakterystycznych naczyń tego rodzaju
znalezionych w Caere (Cerveteri) w Etrurii. Ok. 530-525 r. p.n.e. Paryż, Luwr.
7 Oślepienie Polifem#. Malowidło na protoattyckiej amforze z Eleuzis. 670-650 r. p.n.e.
Eleuzis, Muzeum.
8 Achilles i Ajas przy grze podobnej do szachów. Malowidło na czarnofigurowej amforze
malarza i garncarza Eksekiasa. Ok. 630 r. p.n.e. Rzym, Museo Vaticano.
10 Spis ilustracji
ILUSTRACJE JEDNOBARWNE
między str.128-129
1 Mojry w walce z gigantami. Marmurowa płaskorzeźba na północnej stronie fryzu wielkiego
ołtarza Zeusa w Pergamonie. Ok.180 r. p.n.e. Berlin, Pergamonmuseum.
2 Taniec wojenny kuretów wokół nowo narodzonego Zeusa. Rzymski terakotowy relief arehi-
tektoniczny z I w. n.e., należący do grupy tzw. reliefów Campana (nazwisko kolekejonera).
Rzym, Museo Vaticano.
3 Walka Hery z gigantami. Marmurowa płaskorzeźba z północnej strony fryzu jońskiego
skarbca Syfnijezyków w Delfach. Ok. 525 r. p.n.e. Delfy, Muzeum Areheologiczne.
4 Zeus dzierżący piorun. Marmurowa kopia rzymska z II w. n.e. wg oryginału greckiego z końca
IV lub początku III w. p.n.e. Warszawa, Muzeum Narodowe.
5 Hera i Zeus na górze Ida. Wapienna płaskorzeźba z dodatkiem marmuru (tworząca tzw.
metopę) ze świątyni Hery w Selinuncie. Ok. 470 r. p.n.e. Palermo, Museo Nazionale.
6 Zgromadzenie bogów olimpijskich. Posejdon, Apollo i Artemida. Marmurowa płaskorzeźba
stanowiąca fragment wsehodniego fryzu Partenonu. Ok. 440 r. p.n.e. Ateny, Muzeum na
Akropolu.
7 Narodziny Dionizosa. Bóg wychodzący z uda Zeusa wyciąga ręce do Hermesa. Za Hermesem
trzy kobiety z berłami (Mojry?) oraz Demeter (?). Marmurowa płaskorzeźba z I w. n.e. wg
greckiego oryginału z połowy IV v#. p.n.e. Rzym, Museo Vaticano.
8 Atena, Zeus i Nike. Malowidło na czerwonofigurowej hydrii attyckiej z lat 480-470 p.n.e., tzw.
malarza Providence. Warszawa, Muzeum Narodowe.
9 Afrodyta z rękami podtrzymującymi włosy, w pozycji klęczącej. Marmurowy posąg (zwany od
miejsca znalezienia Afrodytą Rodyjską), którego arehetyp powstał prawdopodobnie w Ale-
ksandrii w końcu II w. p.n.e. Muzeum na Rodos.
między str. 192-193
10Apollo z kitharą. Rzymski posąg marmurowy z II w. n.e. wg hellenistycznego oryginału. Rzym,
Museo Nazionale.
11Posejdon rzucający trójzębem. Srebrna moneta króla Macedonu Demetriusza Poliorcetesa
panującego w latach 306-283 p.n.e. Warszawa, Muzeum Narodowe.
12Artemida klęcząca z łukiem. Brązowa moneta z Chersonezu Taurydzkiego z końca IV w. p.n.e.
Warszawa, Muzeum Narodowe.
13Śmierć Akteona. Wapienna płaskorzeźba z dodatkiem marmuru (tworząca tzw. metopę) ze
świątyni Hery w Selinuncie. Ok. 470 r. p.n.e. Palermo, Museo Nazionale.
14Powrót Hefajstosa na Olimp w orszaku Dionizosa, który kroczy na przedzie. Malowidło na
słynnym attyckim czarnofigurowym kraterze malarza Klitiasa i garncarza Ergotimosa
(zwanym również "kraterem Fran#ois" od nazwiska jego znalazcy). Ok. 570 r. p.n.e. Floreneja,
Museo Areheologico.
15Kuźnia Hefajstosa. Wykuwanie zbroi Achillesa w obecności Ateny (częściowo niewidocznej)
i Hery. Rzymska marmurowa płaskorzeźba z pierwszej połowy II w. n.e. Rzym, Palazzo dei
Conservatori.
16 Demeter i Kora. Marmurowa płaskorżeźba z Eleuzis. Ok. 440 r. ůp.n.e Muzeum w Eleuzis.
17 Pallas Atena. Marmurowy posąg z zachodniego przyczółka świątyni bogini Afai na wyspie
Eginie. Ok. 490 r. p.n.e. Monachium, Gliptoteka.
18 Głowa Ateny. Srebrna moneta ateńska z V w. p.n.e. Warszawa, Muzeum Narodowe.
Spis ilustracji 11
19 Atena i Marsjasz. Nowoczesna rekonstrukcja w brązie słynnej grupy rzeźbiarskiej Myrona
wykonana na podstawie jej rzymskich kopu marmurowych. Oryginał brązowy rzeźby
pochodził z połowy V w. p.n.e. Warszawa, Muzeum Narodowe.
między- str. 256-25 7
20 Orfeusz, Eurydyka i Hermes w podziemiach Hadesu. ftzymska marmurowa płaskorzeźba
z przełomu I w. p.n.e. i I w. n.e. stanowiąca kopię oryginału greckiego z połowy V w. p.n.e.
Neapol, Museo Nazionale.
21 Porwanie Ganimedesa. Dekoracja brązowej pokrywki lustra. IV w. p.n.e., Berlin, Antiqua-
rium.
22 Menada ze skórą pantexy i tyrsem (prostą, długą laską zakończoną szyszką). Malowidło
wnętrza biało gruntowanej czary, wykonane przez malarza Brygosa. Ok. 490 r. p.n.e.
Monachium, Museum Antiker Kleinkunst.
23 Bogowie świata podziemnego wśród postaci Tartaru. Hades i Persefona (w środku, wewnątrz
pałacu w kształcie świątyni). M.in. Orfeusz grający na kitharze (pierwsza postać po lewej
stronie pałacu); Minos, Radamantys,...
atlantka1