Atest 2-2010.pdf

(9280 KB) Pobierz

U źródeł Społecznej Inspekcji Pracy

System REACH

A drabina to ciągle maszyna...

OCHRONA PRACY

2/2010

ISSN 1230–4700 • Nr indeksu 333115 • Nakład 7000 egz. • Cena 18 zł (w tym 0% VAT) • Wydawnictwo SIGMA-NOT

Atest – Ochrona Pracy

1 | 2010

2

w numerze

1

ludzie i wydarzenia

Społeczny inspektor pracy

Robert Kozela

Działalność Społecznej Inspekcji Pracy widoczna jest przede

wszystkim w tych zakładach, w których wybrani są sipow-

cy. Nawet ci najlepsi rzadko są znani poza swoimi irmami.

A bywa, że robią dużo dobrego, jak Aleksander Kowalczyk –

rozmowę z nim zamieszczamy na str. 38. Okazją do tej roz-

mowy jest, przypadające w lutym 2010 r., sześćdziesięciolecie

SIP. Oprócz wywiadu zamieszczamy dodatkowe informacje,

przypominające o zadaniach i działalności SIP. 38

wypadki i awarie

44 Zaczadzenie w kotłowni

Jerzy Szewczyk

2 Teksty‑preteksty

3 Osieroceni społecznicy

Jerzy Knyziak

2 | 2010 (753)

przepisy i normy

1 2 Na bieżąco…

26 Regulamin pracy

Franciszek Małysz

30 A drabina to ciągle maszyna...

Małgorzata Majka

5 5 Ochrona przeciwporażeniowa

– nowe wymagania

5 7 Czy zatrudnianie pracowników

jest pracą?

Joanna Sendor

58 Nowe przepisy bhp i prawa pracy

5 9 Wznowienie postępowania

po wyroku Trybunału

Konstytucyjnego

Joanna Sendor

reportaż

13 Sprawa dla inspektora

Wojciech Wiktorowski

46 Teatr behapowski

Robert Kozela

komentarze

54 Zamykamy bilans otwarcia

Robert Kozela

6 2 Najpierw zdiagnozować

Aleksander Stukowski

Fotograia:

Piotr Witosławski

informacje

2 1 Więcej konkretów, mniej emocji

Robert Kozela

29 Kierunek – młodzi

4 5 ZŁOTE SZELKI 2010

4 9 Głosy z Polski

ludzie i wydarzenia

4 U źródeł Społecznej

Inspekcji Pracy

Roman Adler

8 Za mało SIP w zakładach

17 Kto jest kim

w ochronie pracy:

Krzysztof Goldman

4 2 Dwusiarczek węgla

Merkaptany

Ryszard Szozda

edukacja

50 Angielski dla behapowców

Małgorzata Majka

52 Studia podyplomowe bhp

Uniwersytet Oświatowy w Poznaniu

edukacja dla bezpieczeństwa

3 4 Zima w górach

Bronisław Bieś

targi

18 Ułatwienia przy dźwiganiu

ciężarów – Düsseldorf 2009

Zbigniew Jóźwiak

stałe rubryki

7 Wydarzenia

10 Technika na co dzień

3 2 Listy

36 Redakcja odpowiada

37 Klub stałego czytelnika

4 8 Bhp w sieci

technologie i bezpieczeństwo

24 System REACH

Bolesław Hancyk

60 Operator wanny szklarskiej

Iwona Romanowska‑Słomka

Wkładka

Maszyny – Lista kontrolna

Atest – Ochrona Pracy

2 | 2010

teksty‑preteksty

2

ło i irma G. powiadomiła prokuraturę. Sprawa ciągnęła

się 5 lat, bo najpierw prokuratura kilkakrotnie umarzała po-

stępowanie, nie dopatrując się przestępstwa, potem irma G.

wniosła do sądu prywatny akt oskarżenia, wygrała, druga

strona się odwołała i wreszcie w grudniu 2009 r. zapadł pra-

womocny wyrok na korzyść irmy G. Właściciel irmy O. zo-

stał uznany za winnego podżegania do kradzieży receptur

i skazany na karę 1,5 tys. zł grzywny. Wyrok raczej symbo-

liczny, ale – mając go w ręku – irma G. zapowiada wszczę-

cie procesu cywilnego o odszkodowanie. Będzie jednak mu-

siała udowodnić, że wskutek wykorzystania wykradzionych

przez konkurencję receptur poniosła straty.

Rekwizyt

„Gazeta Wyborcza” nr 3/10 opisała pewien proces sądowy. Ar-

tykuł zilustrowano zdjęciem przedstawiającym salę rozpraw,

z dobrze widocznym stołem sędziowskim. Skład sędziowski

zasiada w reprezentacyjnych fotelach, z wysokimi, prosto-

k ątny mi oparciami, obit y mi czer woną tkaniną. Z boku stoł u

siedzi protokolant, rejestrujący na komputerze przebieg roz-

prawy. Sąd przestrzega przepisów bhp, zatem fotel protoko-

lanta jest z nimi zgodny – typowy obrotowy fotel z podsta-

wą wyposażoną w 5 kółek, podłokietniki, regulowane opar-

cie itp. Ale nie jest do końca typowy – za oparciem widzimy

wysięgniki, a do nich – niczym skrzydła husarskie – zamo-

cowano wysokie prostokątne czerwone oparcie. A właściwie

atrapę oparcia. Chodziło o dodający sądowi powagi jednoli-

ty wystrój sali. Wyszło raczej komicznie.

Jak liczono te głosy?

16 stycznia br. portal Interia, powołując się na PA P, poinfor mo-

wał o unieważnieniu konkursu na najlepszego dzielnicowego

w pow iecie wadow ick im. Konkurs ten ma tradycję w Małopol-

sce, ale w poprzednich edycjach miał charakter wewnętrzny –

o wyborze laureatów decydowała policyjna komisja. Tym ra-

zem głosować mieli mieszkańcy. No i zagłosowali. Np. w liczą-

cej 5 tys. mieszkańców Kalwarii na pewnego dzielnicowego

oddano 23 tys. głosów. Przypadków takich było więcej. W tej

sytuacji, komendant powiatowy policji unieważnił konkurs.

Pod tekstem informacji znalazły się mniej lub bardziej inteli-

gentne komentarze internautów. Nam podobał się jeden, su-

gerujący, że do liczenia głosów policja zastosowała metodę,

którą stosuje na co dzień do swoich statystyk.

Szpieg w kapuście

Pewien pracodawca – właściciel irmy sprzątającej – zawie-

rał ze wszystkimi pracownikami, również ze sprzątaczkami,

umowy o zakazie konkurencji. Naruszał przy tym przepisy

kodeksu pracy, gdyż, po pierwsze, nie były to odrębne umo-

wy, lecz dodatkowe zapisy w umowach o pracę. A po drugie –

choć sprzątaczka nie jest osobą „mającą dostęp do szczegól-

nie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby nara-

zić pracodawcę na szkodę”, umowa obejmowała rów nież okres

po ustaniu stosunku pracy, nie przewidując przy tym należ-

nego pracownikowi od pracodawcy odszkodowania. Umowy

te były jednak przede wszystkim absurdalne. Szef irmy za-

wierał – po wygraniu przetargu – umowę z klientem na czas

określony. Po jego upływie klient ogłaszał nowy przetarg i,

jeśli ów szef go wygrał, nic się nie zmieniało. Jeśli przegrał,

zwalniał pracownice sprzątające u tego klienta, a zatrudniał

je nowy pracodawca – zwycięzca przetargu. Czyli właśnie

konkurent. A sprzątaczki sprzątały tam, gdzie przedtem, tyl-

ko jako pracownice irmy konkurencyjnej. A po następnym

przetargu sytuacja znowu się odwracała, lub nie. Opisany

wyżej pracodawca naprawdę nie zdawał sobie sprawy, że ty-

mi umowami o zakazie konkurencji się ośmiesza. Ale okazu-

je się, że są przypadki, iż osoba zatrudniona na niezbyt eks-

ponowanym stanowisku może sprawić pracodawcy kłopot,

jeśli zwerbuje ją konkurencja. „Gazeta Wyborcza” nr 289/09

ujaw niła szpiegowsk ą aferę w w y t wór ni surówek warzy w nych.

W pewnym wielkopolskim miasteczku działały w tej bran-

ży dwie irmy – G. i O. Żona zatrudnionego w irmie O. kie-

rowcy pracowała jako robotnica (szatkowała kapustę) w ir-

mie G. Szef irmy O. zaproponował małżonkom po tysiąc

złotych za każdą wykradzioną od konkurenta recepturę su-

rówki (wyroby irmy G. uchodziły na rynku za lepsze). Pra-

cownica nie miała dostępu do receptur, ale pracowała bezpo-

średnio w produkcji. Przyglądała się więc, notowała określo-

ne na oko proporcje, przyprawy itp. W domu przekazywała

to mężowi, a on swojemu szefowi. Wszystko się wyda-

Akcja odwetowa

Zwalniani przez pracodawcę pracownicy często próbują ode-

grać się na nim. Typową metodą jest złożenie skargi (nieko-

niecznie zasadnej) do inspekcji pracy. Ale zdarzają się meto-

dy nietypowe. O jednej informuje „Polska – Głos Wielkopol-

ski” nr 273/09. Pewna duża sieć handlowa ogłosiła, że jeśli

klient znajdzie w sklepie przeterminowany towar, otrzyma

od ir my 5 złot ych. K ilku był ych pracow ników skrzyknęło się,

a że wiedzieli, czego i gdzie szukać, szybko napełnili wózki

150 przeter minowany mi produktami i za żąda li 750 zł. Dy rek-

tor odmówił wypłaty, skończyło się powiadomieniem poli-

cji i inspekcji sanitarnej. No i teraz sieć ma problem. A może

mieć jeszcze większy, bo „lotna brygada” (tak nazwali się by-

li pracownicy) odwiedziła już trzy sklepy i zapowiada wizy-

ty w dalszych. A sieć ma ich w kraju ponad 120.

Co to za praca?

W dziale ogłoszeń gazety „Polska – Głos Wielkopolski” nr

264/09 w rubryce „Praca” zamieszczono lakoniczne ogłosze-

nie: „Absolwentów oraz studentów zaocznych zatrudnię”. Jak

widać, kierunek wykształcenia (wyższego!) jest pracodawcy

absolutnie obojętny. Jest taki dowcip: Co mówi bezrobotny

absolwent do pracującego absolwenta? – „Poproszę zapiekan-

kę i colę”. Czyżby o takie zatrudnienie chodziło?

AS

2 | 2010

www.atest.com.pl

3

Osieroceni społecznicy

M inęła właśnie, czwartego lute-

mieszane uczucia – jestem za społecz-

ną inspekcją, ale dobrze przygotowa-

ną, na bieżąco doskona loną, wspieraną

przez związki i PIP. Warto wspomnieć,

że SIP nie jest wyłącznie reliktem so-

cjalizmu. W Niemczech zwiedzałem

liczne zakłady pracy, w których, w ra-

dzie zakładowej, oprócz mężów zaufa-

nia ds. bhp, działali nawet mężowie za-

ufania ds. kobiet i młodocianych. Byli

to stosunkowo młodzi ludzie, zmoty-

wowani do działania, mimo że nie mie-

li – ja k w Polsce –upraw nień władczych

(prawa wydawania zaleceń, wstrzymy-

wania pracy itd.) Niemiecka koncepcja

społecznikostwa w ochronie pracy wy-

wodzi się jeszcze z regulacji bismarc-

kowskich i opiera na zasadzie negocja-

cji pracodawcy z radą zakładową, któ-

rej członkami są wspomniani społecz-

nicy. I to się sprawdza. Mężowie za-

ufania traktują swą misję poważnie.

Z czasem spora ich część staje się dzia-

łaczami partii politycznych, zwłasz-

cza SPD. Nasza społeczna inspekcja by-

ła w czasach realnego socjalizmu two-

rem sztuczny m. Teraz nie ma pomysł u,

w ja k i kształ t praw ny ją przyoblec i wła-

ściwie wykorzystać.

Widoczne jest jednak ogólniejsze

zjawisko – sukcesy osiągają ci sipowcy,

którzy funkcjonują na etatach związko-

wych. Są więc profesjonalistami, po la-

tach pracy nie gorszymi niż inspekto-

rzy bhp, a jednocześnie zachow ują w ięk-

sze uprawnienia i niezależność od pra-

codawców. Mają większe możliwości,

bo mniej ograniczeń. Może więc nie

warto rezygnować z tej – kiedyś fasa-

dowej – instytucji.

Z mojego doświadczenia wynika,

że najlepsze rezultaty mają te zakłady,

w których służba bhp i zsip tworzą mą-

dry tandem – rozpoznanie przeprowa-

dzi służba bhp, załatwienia ważniej-

szych spraw przypilnuje społeczny in-

spektor. Ale taka sytuacja nie jest czę-

sta.

go br., 60. rocznica uchwa lenia

pier wszej ustaw y o Społecznej

Inspekcji Pracy. Jak skwitować obecną

sytuację tej instytucji?

Sukces ma wielu ojców, klęska jest

sierotą – głosi znane powiedzenie. Wy-

gląda na to, że idee Społecznej Inspek-

cji Pracy poniosły klęskę. Nie bardzo

o niej chcą pamiętać związki zawodo-

we, PIP czyni tylko symboliczne gesty.

Pamiętam, że jeszcze w połowie lat 80.

szefowie PIP mów ili o ć w ierćmilionowej

armii społecznych inspektorów. Ilu ich

jest obecnie nie wiedzą nawet urzędni-

cy GI P. Udało mi się znaleźć sprawozda-

nie, z którego wynika, że w roku 2006

SIP funkcjonowała tylko w 4652 (7%)

skontrolowanych, najczęściej dużych

zakładach (tj. zatrudniających powy-

żej 250 osób).

Społeczna inspekcja nie ma obecnie

wiernych przyjaciół, ma za to przeciw-

ników. Ostatnia ustawa o Społecznej In-

spekcji Pracy pochodzi z roku 1983, czy-

li z okresu stanu wojennego i komplet-

nie nie pasuje do dzisiejszych realiów

gospodarczych. Pracodawcy szczegól-

nie dotkliwie odczuwają przywileje

związane z ochroną przed rozwiąza-

niem umowy o pracę (cztery lata ka-

dencji + rok po jej zakończeniu). Prze-

pisy nie pozwalają precyzyjnie określić

liczby społecznych inspektorów pracy

w zakładzie; w rezultacie, w niektórych,

jednak nielicznych przedsiębiorstwach,

związki zawodowe powołują wyjątko-

wo dużo sipowców, także w najmniej-

szych strukturach organizacyjnych.

Są to przypadki skrajne, które jednak

chętnie eksponują organizacje praco-

dawców. Zarazem istnieje powszech-

na opinia, że społeczny inspektor za nic

nie odpowiada, nie ma obowiązku od-

by wania szkoleń – tak naprawdę nicze-

go nie musi.

Zastanawiające jest jednak to, że mi-

mo wspomnianych korzyści społecz-

na inspekcja istnieje w stosunkowo

Jerzy

Knyziak

Redaktor naczelny

Doprawdy trudno wymagać od spo-

łeczników zbyt wiele, kiedy profesjo-

naliści PIP i radcowie prawni mają czę-

sto kłopoty z interpretacją przepisów

prawa pracy.

niewielkiej liczbie przedsiębiorstw,

a pracow nic y nie gar ną się do peł nienia

tej funkcji. Jest to rezultatem osiero-

cenia społeczników zarówno przez PIP,

jak i związki zawodowe. Te ostatnie ma-

ją bardzo słabą pozycję i są mocno wy-

pierane z zakładów. Zasada, gdzie sil-

ne związki, tam mocna społeczna in-

spekcja, sprawdza się wszędzie, za wy-

jątkiem górnictwa, gdzie o działalno-

ści związków decydują interesy poli-

tyczne; silne związki mogą zorganizo-

wać strajk, mogą zabronić eksploata-

cji węgla mimo strat i zwiększania za-

grożenia (strajk i okupacja kopalni „Bu-

dryk”). O stosunku PIP do społecznej

inspekcji świadczy wymownie rezy-

gnacja z centralnego konkursu na naj-

a kt y w niejszego za k ładowego sip i ogra-

niczenie go do konkursów w poszcze-

gólnych okręgach.

Doprawdy trudno wymagać od spo-

łeczników zbyt wiele, kiedy profesjona-

liści PIP i radcowie prawni mają często

kłopoty z interpretacją przepisów pra-

wa pracy. W sprawie pożytków z dzia-

łania Społecznej Inspekcji Pracy mam

Atest – Ochrona Pracy

2 | 2010

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Atest 1-2010.pdf (99490 KB)
Atest 10-2010.pdf (19441 KB)
Atest 11-2010.pdf (18705 KB)
Atest 12-2010.pdf (12694 KB)
Atest 4-2010.pdf (22067 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin