Czas przeszły Perfekt jest czasem złożonym - składa się z czasownika posiłkowego haben lub sein w czasie teraźniejszym, które są odmieniane oraz z imiesłowu czasu przeszłego (Partizip II), który jest formą nieodmienną i występuje (w zdaniach oznajmujących i pytających) na końcu zdania.
haben lub sein + Partizip II
Perfekt wyraża przeważnie czynności zakończone, których skutki sięgają teraźniejszości. Ponadto występuje on z reguły w rozmowach i dialogach bezpośrednich.
Przykłady zdań:
Sie hat die Wohnung aufgeräumt. (Ona posprzątała mieszkanie.)
Sie sind ins Ausland gefahren. (Oni wyjechali za granicę.)
Was hast du zum Geburtstag bekommen? (Co dostałeś na urodziny?)
Większość czasowników w języku niemieckim tworzy Perfekt z czasownikiem posiłkowym haben. Są to przede wszystkim:
czasowniki przechodnie - wymagają dopełnienia w bierniku, np.:
Ich habe den Director nicht gesehen. (Nie widziałem dyrektora.)
Der Lektor hat den Satz erklärt. (Lektor objaśnił zdanie.)
czasowniki zwrotne, np.:
Ich habe mich gewaschen. (Umyłem się.)
Sie haben sich darüber gefreut. (Oni ucieszyli się z tego.)
czasowniki modalne, np.:
Ich habe es nicht gewollt. (Nie chciałem tego.)
Wir haben das nicht machen müssen. (Nie musieliśmy tego robić.)
dużo czasowników nieprzechodnich, które nie wyrażają ruchu, kierunku, lecz trwanie czynności, stanu, np.:
Er hat auf der Bank gesessen. (On siedział na ławce.)
Sie haben mir geholfen. (Oni mi pomogli.)
czasowniki nieosobowe (es regnet, es schneit, es gibt, ...), np.:
Es hat gestern stark geregnet. (Wczoraj padał duży deszcz.)
Es hat mir dort sehr gut gefahlen. (Bardzo mi się tam podobało.)
czasowniki nieprzechodnie, które wyrażają ruch, kierunek (gehen, kommen, fahren, laufen, springen, fliegen, reisen, wandern, steigen, einsteigen, umsteigen, schwimmen, eintreten, einziehen, ausziehen, umziehen itd.), np.:
Sie ist nach Berlin gefahren. (Ona pojechała do Berlina.)
Wo sind Sie umgestiegen? (Gdzie pan się przesiadł?)
czasowniki wyrażające zmianę stanu, przejście z jednego stanu w drugi, a więc np.:
Ich bin heute spät aufgestanden. (Późno dzisiaj wstałem.)
Goethe ist im Jahre 1832 gestorben. (Goethe zmarł w roku 1832.)
czasowniki sein, werden, bleiben
Ich bin lange bei ihr gewesen. (Byłem u niej długo.)
Sie ist Lehrerin geworden. (Ona została nauczycielką.)
Partizip Perfekt (Partizip II)
Imiesłów czasu przeszłego w języku niemieckim odpowiada polskiemu imiesłowowi przymiotnikowemu biernemu (geschrieben - napisany) i przysłówkowemu uprzedniemu (przeczytawszy).
Imiesłów czasu przeszłego czasowników słabych
Większość czasowników słabych tworzy Partizip II od rdzenia bezokolicznika przez dodanie przedrostka
ge- i końcówki -t lub -et:
ge + temat + -t / -et
Infinitiv Imperfekt Partizip II
fragen fragte gefragt
bauen baute gebaut
warten wartete gewartet
haben hatte (!) gehabt
nie otrzymują przedrostka ge-:
Infinitiv
Imperfekt
Partizip II
studieren verreisen
studierte verreiste
studiert verreist
Czasowniki słabe, złożone rozdzielnie
otrzymują końcówkę -t oraz przedrostek ge-, który występuje w środku między przedrostkiem a czasownikiem:
przedrostek + ge + temat + -t
aufmachen einkaufen
machte ... auf kaufte ... ein
aufgemacht eingekauft
Imiesłów czasu przeszłego czasowników modalnych i nieregularnych tworzy się tak samo, jak czasowników słabych z grupy pierwszej, lecz z wyjątkiem dwóch czasowników modalnych (wollen, sollen), przy czym zmianie ulega samogłoska rdzenna:
ge- + temat ze zmianą + -t
wollen können müssen
sollen
dürfen
mögen bringen
haben
wissen
wollte
konnte
musste
sollte
durfte
mochte brachte
hatte
wusste
gewollt gekonnt gemusst gesollt
gedurft gemocht gebracht gehabt gewusst
Imiesłów czasu przeszłego czasowników mocnych tworzy się z reguły przez dodanie do tematu
przedrostka ge- i końcówki -en (często występuje zmiana samogłoski rdzennej):
ge- + temat z możliwą zmianą + -en
bleiben
gehen
sitzen
blieb
ging
saß
geblieben gegangen gesessen
Czasowniki mocne nierozdzielnie złożone
besprechen gefallen entstehen
besprach gefiel
entstand
besprochen gefallen entstanden
Przy czasownikach mocnych rozdzielnie złożonych
przedrostek ge- występuje między przedrostkiem czasownika a czasownikiem:
przedrostek + ge + temat ze zmianą + -t
madzias6