Temat: Techniki i narzędzia badań pedagogicznych
1. Pojęcie i istota techniki i narzędzia badań
2. Techniki badawcze
2.1. Obserwacja
2.2. Wywiad i rozmowa
2.3. Ankietowanie
2.4. Badanie dokumentów i wytworów prac
2.5. Socjometria
2.6. Techniki statystyczne
3. Narzędzia badawcze
3.1. Dziennik obserwacji (scheduły obserwacyjne)
3.2. Kwestionariusz ankiety
3.3. Testy kompetencji
Odn. 1. Pojęcie i istota techniki i narzędzia badań
Techniki badawcze to czynności praktyczne regulowane starannie wypracowanymi dyrektywami pozwalającymi na uzyskanie optymalnych i sprawdzalnych informacji, opinii i faktów.
Narzędzia badawcze to przedmioty, urządzenia techniczne, aparatura pomiarowa służące do realizacji technik badawczych, a także instrumenty wykorzystywane do technicznego zbierania i rejestrowania danych. Innymi słowy są to instrumenty służące do technicznego gromadzenia danych (wyników badań).
Odn. 2.1. Obserwacja
Obserwacja (definicja)
… to zbieranie danych drogą spostrzeżeń,
… to poszukiwanie szczegółów w zjawiskach stanowiących przedmiot badań pedagogicznych – stosownie do treści danego problemu naukowego i bez wywierania wpływu czynnością obserwacyjną na przebieg tych zjawisk.
Obserwacja zależy od postawy badacza jego typu spostrzeżeniowego
PSYCHOLOGICZNEGO SOCJOLOGICZNEGO
Podział psychologiczny
Typ spostrzeżeń Typ spostrzeżeń
całościowych detalizujących
syntetycznych analitycznych
Podział socjologiczny
Typ obiektywny typ subiektywny
Obserwacja naukowa
to postrzeganie:
FAKTÓW ZDARZEŃ OSÓB ZJAWISK
… jest to osobliwy sposób postrzegania, gromadzenia i interpretowania danych (wyników) w naturalnym ich przebiegu i pozostających w bezpośrednim zasięgu widzenia i słyszenia obserwatora
Wymogi obserwacji:
…musi to być celowe, rzetelne, planowe, systematyczne spostrzeganie ściśle określonych przedmiotów i zjawisk celem dokonania ich opisu lub charakterystyki
Rodzaje obserwacji
Lp.
Kryterium podziału
Rodzaj obserwacji
1.
Treść obserwacji
Obserwacja całościowa: dotyczy określonego zjawiska lub całościowego zachowania jednostki
Obserwacja wycinkowa: dotyczy wyselekcjonowanych fragmentów zjawisk czy też zachowania się jednostek
Obserwacja migawkowa: jest to sposób prowadzenia ilościowej analizy i czasu czynności, które są zasadniczym przedmiotem obserwacji
2.
Czas obserwacji
Obserwacja systematyczna ciągła: ma ściśle określony cel i jest prowadzona dokładnie godzina po godzinie, dzień po dniu
Obserwacja dorywcza: występują w niej regularne przerwy
3.
Warunki
Przeprowadzania
obserwacji
Obserwacja w warunkach naturalnych: tj. na przykład w czasie trwania zajęć dydaktycznych, zabawy, pracy
Obserwacja w warunkach regulowanych: przy częściowej regulacji w warunkach specjalnych oraz w laboratorium
4.
Zakres obserwacji
Obserwacja indywidualna: obserwator obserwuje zachowanie jednej osoby lub osób
Obserwacja grupowa: obserwator obserwuje zachowanie się grupy
5.
Postawa
badającego
Obserwacja uczestnicząca: badacz staje się członkiem konkretnej grupy społecznej, w której przeprowadza obserwacje. Członkostwo to może być częściowe lub całkowite, chodzi głównie o to, aby inni członkowie grupy traktowali go jako „swojego”, nie ukrywając przed nim własnych opinii i zachowując się w sposób naturalny, nieskrępowany
Obserwacja zewnętrzna: polega na obserwacji danego zjawiska przez badacza, który występuje poza obserwowaną grupą
6.
Czynności
obserwatora
Obserwacja niekontrolowana: nie jest bynajmniej bezplanowa. Oparta jest na dyspozycji obserwacyjnej, określeniu obserwowalnego przedmiotu. Nie posługują się ona systemem kategorii opisowych ani żadną skalą. Obserwacja to prowadzi do opisu jakościowego
Obserwacja kontrolowana: opiera się na specjalnie skonstruowanych formularzach zawierających ściśle określone kategorie pomagające klasyfikować opisywane zjawiska. Ułatwia ona innemu badaczowi kontrolę badanego zjawiska, gdyż dysponując wcześniej określonymi kategoriami może on powtórzyć obserwację, zestawić i porównać wyniki
7.
Wyposażenie
Obserwacja zwykła: naturalna bez narzędzi i urządzeń technicznych
Obserwacja wzmocniona: z wykorzystaniem urządzeń technicznych, aparat fotograficzny, kamera, magnetofon
Narzędzia obserwacji
FUNKCJE
Służą gromadzeniu spostrzeżeń Kontrolują prawidłowość prowadzonej obserwacji
NIESTANDARYZOWANE
STANDARYZOWANE
· Notatki
...
pedagogika.koszalin