Prawo handlowe
na podstawie podręcznika: Prawo handlowe, Kidyba Andrzej, C.H.Beck, wyd. 12, Warszawa 2010
Rozporządzanie Prezydenta Rzeczypospolitej z 27.6.1934 r. - Kodeks handlowy
1) prawo handlowe regulowało ogół stosunków w sferze obrotu prawno gospodarczego, było gałęzią prawa prywatnego;
2) KH ukształtowany został w oparciu o kryterium podmiotowe, którego podstawą było pojęcie kupca;
3) ustawodawca definiował czynności handlowe jako czynności dokonywane przez kupca w związku z prowadzoną przez niego działalnością;
W ten sposób wykształciła się dualistyczna koncepcja regulacji stosunków majątkowych przez:
1) prawo cywilne (obrót powszechny) i
2) prawo handlowe (obrót gospodarczy)
Obrót gospodarczy:
1) rozumiany był nie tylko jako wymiana dóbr i usług za pośrednictwem pieniądza, ale towarzyszące tej wymianie i powstające w jej procesie stosunki prawne między jej uczestnikami
2) cechą tych stosunków jest to, że co najmniej jeden uczestnik (obrót półprofesjonalny, jednostronnie gospodarczy) lub wszyscy uczestnicy (obrót profesjonalny, dwustronnie gospodarczy) prowadzi działalność gospodarczą w sposób trwały i zawodowy, co najczęściej wiąże się z prowadzeniem przedsiębiorstwa na własny rachunek i w celach zarobkowych.
Użycie cywilistycznej metody regulacji stosunków prawnych (powszechne posługiwanie się umową):
1) cechą stosunków gospodarczych poddanych regulacji cywilistycznej była ekwiwa1entność świadczeń i zasada równorzędności podmiotów.
Ustawa z 23.4.1964 r. - Kodeks cywilny
1) zmiana dualistycznej regulacji stosunków majątkowych przez prawo cywilne i handlowe, na rzecz koncepcji jedności prawa cywilnego;
2) art. VI PWKC uchylił przepisy Kodeksu handlowego z 1934 r., utrzymując w mocy tylko niektóre z nich dotyczące spółek jawnych, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnych
a) w stosunku do tych spółek pozostały w mocy przepisy o firmie, rejestrze, prokurze, a w odniesieniu do stosunków handlu zagranicznego -przepisy art. 518-524 i 531 KH
b) z kodyfikacji prawa handlowego pozostały jedynie fragmenty odnoszące się do niektórych grup podmiotów (łącznie z przywróconą w 1991 r. spółką komandytową), ale zrezygnowano z regulacji odnoszących się do czynności handlowych, określających pojęcie i rodzaje tych czynności
Ustawa z 28.7.1990 r. o zmianie ustawy- Kodeks cywilny
1) utrzymała w mocy jedność prawa cywilnego (art. 1 KC)
Dyrektywy interpretacyjne:
1) dają podstawę wyróżnienia obrotu profesjonalnego (półprofesjonalnego), które zmuszają do wyodrębnienia prawa handlowego:
a) wolność gospodarcza,
b) bezpieczeństwo obrotu,
c) szybkość (tempo) obrotu,
d) specyficzne wymogi dotyczące finansowania (kredyt) i sposobu rozliczania,
e) trwałość stosunków, ich szablonowość,
f) podwyższony poziom wymagań wobec profesjonalistów
Należy wyodrębnić prawo handlowe jako samodzielną dyscyplinę prawną.
zespół norm prawa prywatnego regulujący organizację przedsiębiorców oraz dokonywanie między nimi (dwustronnie lub choćby jednostronnie) czynności handlowych.
WAŻNE!!!
Od prawa handlowego należy wyraźnie odróżnić tzw. publiczne prawo gospodarcze, będące
częścią prawa publicznego, a charakteryzujące się tym, że reguluje stosunki odnoszące się do interesu publicznego, w szczególności stosunki organów państwowych z podmiotami (w tym przedsiębiorcami) przy posługiwaniu się metodą administracyjnoprawną (decyzja). Nie powinno się zaliczać do publicznego prawa gospodarczego stosunków przedsiębiorców.
Ustawa z 14.02.2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny
1) dalsze ujednolicenie regulacji odnoszących się do obrotu powszechnego i handlowego;
2) przeniesienie regulacji dot. prokury i firmy do KC;
3) wyodrębnienie 3-ej kategorii podmiotowej;
4) zmodyfikowanie pojęcia przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym;
5) wprowadzenie def. przedsiębiorcy, konsumenta;
6) modyfikacje związane z zawieraniem umów.
PRAWO HANDLOWE
znaczenie
PODMIOTOWE PRZEDMIOTOWE
przedsiębiorca umowy handlowe
definicja wprowadzona ustawą z 14.02.2003 r.
Art. 431 KC
Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1 (jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną), prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Art. 2 SwobGospU
Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Działalność zawodowa to działalność prowadzona przez przedstawicieli wolnych zawodów.
Art. 6. 1 SwobGospU
Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa.
Ograniczenia wolności gospodarczej
1) wymóg posiadania koncesji lub zezwolenia;
Obowiązki spełnienia warunków wykonywania działalności gospodarczej, odnoszące się do ochrony przed zagrożeniem życia lub zdrowia ludzkiego i moralności publicznej oraz ochrony środowiska, a także spełnienia warunków dla tzw. działalności regulowanej.
Ustawa z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym
1) art. 36 ustawy wprowadził listę podmiotów, które podlegają rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym;
2) nie wyczerpuje to katalogu przedsiębiorców;
3) można ich określić mianem przedsiębiorców rejestrowych;
Rejestr przedsiębiorców
W rozumieniu art. 36 KrRejSU przedsiębiorcami są:
1) spółki jawne
2) europejskie zgrupowania interesów gospodarczych
3) spółki partnerskie
4) spółki komandytowe
5) spółki komandytowo-akcyjne
6) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
7) spółki akcyjne
8) spółki europejskie
9) spółdzielnie
10) spółdzielnie europejskie
11) przedsiębiorstwa państwowe
12) jednostki badawczo-rozwojowe
13) towarzystwa reasekuracji wzajemnej
14) przedsiębiorcy zagraniczni określeni w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium RP działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osobny prawne i fizyczne, zwane dalej „przedsiębiorcami zagranicznymi”
15) towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych
16) innych osób prawnych, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2 (np. fundacje, stowarzyszenia),
17) odziały przedsiębiorców zagranicznych działające na terytorium RP
18) główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń
19) głównych oddziałów zagranicznych zakładów reasekuracji;
20) inne osoby prawne, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru (np. fundacje, stowarzyszenia)
Do obrotu gospodarczego należy stosować ogólne przepisy prawa handlowego z uwzględnieniem przepisów szczególnych. Należy podzielić, że specyfika stosunków handlowych może doprowadzić do powtórnego wyodrębnienia ogólnej regulacji czynności handlowych.
Zdefiniowane prawo handlowe, jako prawo regulujące organizację przedsiębiorców i dokonywanych między nimi czynności handlowych, rozumiane jest jako prawo handlowe sensu stricto, natomiast uzupełnione przez wyspecjalizowane dyscypliny tworzy prawo handlowe sensu largo.
Źródłem prawa handlowego są przede wszystkim przepisy prawa stanowionego, regulacje umowne tworzone przez strony, odpowiednie postanowienia umów międzynarodowych.
Nie bez znaczenia dla prawa handlowego są również zwyczaje, a także orzecznictwo sądowe i wypowiedzi doktryny, których jednak nie można zaliczyć do źródeł prawa.
Bezsprzecznie do najważniejszych aktów prawnych, będących źródłem prawa handlowego, należą:
1) ustawa z 15.9.2000 r. -Kodeks spółek handlowych
2) ustawa z 23.4.1964 r. -Kodeks cywilny
3) ustawa z 14.2.2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw
4) ustawa z 23.4.1964 r. -Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny
5) ustawa z 17.11.1964 r. -Kodeks postępowania cywilnego
6) ustawa z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze
7) ustawa z 29.7.2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi
8) ustawa z 29.7.2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych
9) ustawa z 28.4.1936 r. -Prawo wekslowe
10) ustawa z 28.4.1936 r. -Prawo czekowe
11) ustawa z 29.6.1995 r. o obligacjach
12) ustawa z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym
13) ustawa z 20.8.1997 r. -Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym
14) ustawa z 2.7.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
15) rozp. Ministra Sprawiedliwości z 21.12.2000 r. w sprawie szczegółowego sposobu prowadzenia rejestrów wchodzących w skład Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegółowej treści wpisów w tych rejestrach
Do przepisów regulujących szczegółowo stosunki prawa handlowego, należą:
1) ustawa z 25.9.1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych
2) ustawa z 30.8.1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych
3) ustawa z 16.9.1982 r. -Prawo spółdzielcze
4) ustawa z 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych
5) ustawa z 22.07.2006 r. o spółdzielni europejskiej
6) ustawa z 6.4.1984 r. o fundacjach
7) &#...
pawel_mur