USTAWA o chorobach zakaźnych i zakażeniach (2001)
Przepisy ogólne
1) Ustawa określa zasady i tryb postępowania w zakresie zapobiegania i zwalczania
chorób zakaźnych i zakażeń u ludzi, a w szczególności rozpoznawanie i śledzenie
sytuacji epidemiologicznej oraz podejmowanie działań przeciwepidemicznych i
zapobiegawczych celem unieszkodliwienia źródła zakażenia i przecięcia dróg
szerzenia, w tym również uodpornienie osób wrażliwych na zakażenie.
- choroby zakaźne - choroby, które zostały wywołane przez drobnoustroje,
ich toksyczne produkty, a także przez pasożyty lub inne biologiczne
czynniki chorobotwórcze, które ze względu na charakter i sposób szerzenia
się stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi,
- dezynfekcja - niszczenie form wegetatywnych drobnoustrojów za pomocą metod
fizycznych, chemicznych lub biologicznych,
- epidemia - wystąpienie na danym obszarze zachorowań na chorobę zakaźną w
liczbie wyraźnie większej niż w poprzedzającym okresie lub nagłe
wystąpienie chorób zakaźnych wcześniej niewystępujących,
- izolacja - odosobnienie zakaźnie chorego lub podejrzanego o chorobę
zakaźną w celu uniemożliwienia przeniesienia zakażenia,
- kwarantanna - odosobnienie osoby zdrowej narażonej na zakażenie w celu
wczesnego rozpoznania choroby zakaźnej lub zakażenia,
- nadzór epidemiologiczny - indywidualna kliniczno-epidemiologiczną
obserwację osoby przewlekle zakażonej lub podejrzanej o chorobę zakaźną
lub zakażenie, bez ograniczenia jej swobody przemieszczania się,
- nosiciel - osoba bez objawów chorobowych, w której organizmie bytują
i rozmnażają się drobnoustroje chorobotwórcze, stanowiącą potencjalne
źródło zakażenia innych osób,
- podejrzany o chorobę zakaźną - osoba, u której występują objawy kliniczne
wskazujące na chorobę zakaźną lub która pozostawała w bezpośredniej bądź
pośredniej styczności ze źródłem zakażenia,
- podejrzany o zakażenie - osoba bez objawów choroby zakaźnej, która
pozostawała w bezpośredniej bądź pośredniej styczności ze źródłem
zakażenia, jeżeli rodzaj styczności zagrażał przeniesieniem
drobnoustrojów,
- stan epidemii - sytuacja wymagająca podjęcia określonych w ustawie
działań w związku z wystąpieniem epidemii w celu zminimalizowania jej
skutków,
- stan zagrożenia epidemicznego - stan wysokiego prawdopodobieństwa
powstania epidemii lub zawleczenia choroby zakaźnej wymagający podjęcia
określonych działań w celu zapobieżenia epidemii lub zminimalizowaniu jej
- sterylizacja - zniszczenie wszystkich drobnoustrojów oraz ich form
przetrwalnikowych przez zastosowanie czynników fizycznych lub chemicznych,
- szczepienie ochronne - podanie szczepionki przeciw chorobie zakaźnej w
celu sztucznego uodpornienia przeciwko tej chorobie,
- zagrożenie epidemiczne - prawdopodobieństwo narastania liczby zachorowań
występujących dotąd sporadycznie lub niewystępujących wcześniej na danym
terenie,
- zakażenie - wniknięcie do organizmu i rozwój w nim żywego biologicznego
czynnika chorobotwórczego,
- zakażenie zakładowe - zakażenie, które zostało nabyte w czasie pobytu w
zakładzie opieki zdrowotnej udzielającym całodobowych lub całodziennych
świadczeń zdrowotnych, a które nie było w okresie inkubacji w chwili
przyjęcia do zakładu,
- zatrucie pokarmowe - ostre zachorowanie o charakterze zakaźnym,
inwazyjnym lub toksycznym, którego przyczyną było spożycie skażonej
żywności lub wody.
Zapobieganie chorobom zakaźnym i zakażeniom
1) Osoby przebywające na obszarze RP są zobowiązane do:
- poddawania się badaniom mającym na celu wykrywanie zakażeń i chorób zakaźnych, w tym również
poddawania się postępowaniu mającemu na celu pobranie lub dostarczenie materiału do tych badań,
- poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym,
- poddawania się obowiązkowemu leczeniu, obowiązkowej hospitalizacji, izolacji, kwarantannie i
nadzorowi epidemiologicznemu,
- udzielania wyjaśnień istotnych dla zapobiegania chorobom zakaźnym.
2) W przypadku osoby małoletniej lub nieposiadającej zdolności do czynności
prawnych odpowiedzialność za wypełnienie obowiązków spoczywa na osobie, która sprawuje nad
nią prawną lub faktyczną opiekę.
3) W stosunku do osób przebywających w zakładach karnych, aresztach śledczych,
zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich, placówkach opiekuńczo-
wychowawczych oraz innych placówkach sprawujących całodobową opiekę
odpowiedzialność za umożliwienie wypełnienia obowiązków spoczywa na kierowniku zakładu albo
placówki, w której te osoby przebywają.
4. Obowiązek nie dotyczy osób przebywających na obszarze RP przez okres krótszy niż trzy
miesiące, z wyjątkiem szczepień przeciwko wściekliźnie i tężcowi osób podejrzanych o
zakażenie.
Badaniom mającym na celu wykrywanie zakażeń i chorób zakaźnych podlegają:
- kobiety w ciąży, które były narażone na zakażenie HIV, oraz noworodki urodzone przez matki HIV (+) lub zakażone krętkiem bladym;
- osoby, które były narażone na zakażenie - badaniom w kierunku błonicy, cholery, czerwonki, duru brzusznego i rzekomych, polio;
- nosiciele i ozdrowieńcy po błonicy, cholerze, durze brzusznym i rzekomych, salmonellozach i czerwonce (Shigella) - badaniom na nosicielstwo,
- osoby podejmujące lub wykonujące prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby - badaniom w kierunku zakażenia prątkami gruźlicy, pałeczkami duru brzusznego i rzekomych, innymi pałeczkami z rodzaju Salmonella i Shigella;
- osoby z przeciwwskazaniami obowiązane są zawiadomić pracodawcę o zakażeniu,
- pracodawca jest obowiązany, z zachowaniem poufności, niezwłocznie odsunąć pracownika od takich prac;
1. Kierownicy ZOZ i osoby wykonujące zawody medyczne poza ZOZ są obowiązani do zapewnienia i przestrzegania wymagań higienicznych i zdrowotnych obejmujących w szczególności:
- zapewnienie warunków skutecznej sterylizacji materiałów medycznych, narzędzi i innego sprzętu medycznego oraz prowadzenia prawidłowych procesów dezynfekcji,
- stosowanie indywidualnych środków ochrony pracowników.
2. Kierownicy zakładów opieki zdrowotnej udzielających całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych obowiązani są do postępowania przeciwdziałającego szerzeniu się zakażeń zakładowych przez opracowanie i wdrożenie procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami zakładowymi
zgodnie z obowiązującymi standardami, a w szczególności do:
- bieżącego dozoru i przestrzegania standardów higieny wewnątrzzakładowej,
- kontroli stosowanych metod leczenia, w tym antybiotykoterapii,
- wprowadzenia zakładowego systemu badań, identyfikacji i rejestracji szczepów bakteryjnych w celu oceny stanu zakażenia hospitalizowanych pacjentów i skażenia środowiska zakładu wieloopornymi szczepami szpitalnymi,
- zapewnienia, w razie potrzeby, warunków do izolacji pacjentów szczególnie podatnych na zakażenia zakładowe
1. Kierownicy zakładów opieki zdrowotnej udzielających całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych obowiązani są do bieżącej oceny sytuacji epidemiologicznej w zakładzie, do prowadzenia rejestrów zakażeń zakładowych oraz sporządzania i przekazywania powiatowemu inspektorowi sanitarnemu raportów o występowaniu tych zakażeń.
2. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia rejestrów zakażeń zakładowych oraz sposób sporządzania raportów o występowaniu zakażeń zakładowych i tryb ich przekazywania a także wzory tych dokumentów, uwzględniając w szczególności rodzaje informacji o występowaniu zakażeń zakładowych oraz drobnoustrojów chorobotwórczych o szczególnej oporności i oporności wielolekowej.
1. Kierownicy zakładów opieki zdrowotnej udzielających całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych obowiązani są do powołania zespołu oraz komitetu kontroli zakażeń zakładowych.
2. W skład zespołu kontroli zakażeń zakładowych wchodzi:
- lekarz jako przewodniczący zespołu
- pielęgniarki jedna na 250 łóżek
3. Do zadań zespołu kontroli zakażeń zakładowych należy nadzór nad przestrzeganiem procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami zakładowymi, analiza występujących zakażeń zakładowych, opracowywanie raportów o występowaniu zakażeń zakładowych oraz szkolenie personelu w zakresie zasad, praktyki i metod kontroli zakażeń zakładowych.
4. W skład komitetu kontroli zakażeń zakładowych wchodzi:
- przewodniczący zespołu j.w.,
- kierownik zakładu
- kierownicy właściwych komórek organizacyjnych
- naczelna pielęgniarka
- lekarz sprawujący opiekę profilaktyczną nad pracownikami
5. Do zadań komitetu należy planowanie, ocena i wdrażanie metod kontroli zakażeń zakładowych oraz podejmowanie decyzji o rozdziale środków.
Użytkownicy nieruchomości obowiązani są utrzymywać je w stanie sanitarnym nienaruszającym wymagań higienicznych i zdrowotnych, w tym w szczególności niestwarzającym zagrożenia przeniesienia chorób zakaźnych i zakażeń.
Osoby przebywające na obszarze RP są obowiązane do poddawania się szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym zgodnie z programem szczepień ochronnych oraz w przypadku wystąpienia stanu epidemii;
Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, wykaz obowiązkowych szczepień ochronnych, zasady przeprowadzania i dokumentacji szczepień, uwzględniając w szczególności:
1) choroby zakaźne, przeciw którym prowadzone są szczepienia ochronne, wiek
i grupy osób objętych obowiązkiem szczepień,
2) kwalifikacje osób przeprowadzających szczepienia i sposób prowadzenia
szczepień,
3) szczegółowe zasady dotyczące prowadzenia dokumentacji i sprawozdawczości
ze szczepień z podaniem form, rodzajów, wzorów, terminów i sposobu obiegu
dokumentów, w których odnotowuje się szczepienia.
Program szczepień ochronnych podaje GIS do końca I kwartału każdego roku.
Lekarz, który podejrzewa wystąpienie niepożądanego odczynu poszczepiennego ma obowiązek niezwłocznego zgłoszenia takiego przypadku do powiatowego inspektora sanitarnego.
Powiatowy inspektor sanitarny prowadzi rejestry niepożądanych odczynów poszczepiennych.
Postępowanie w przypadku podejrzenia lub rozpoznania choroby zakaźnej lub zakażenia oraz w przypadku stwierdzenia zgonu z powodu choroby zakaźnej
1. Lekarz jest obowiązany pouczyć pacjenta o środkach ostrożności zapobiegających przeniesieniu zakażenia na inne osoby, o konieczności powiadomienia pracodawcy.
2. W przypadku rozpoznania zakażenia, które może przenosić się drogą kontaktów seksualnych, lekarz jest obowiązany poinformować pacjenta o konieczności zgłoszenia się do lekarza jego partnerów seksualnych. Fakt powiadomienia pacjenta powinien być odnotowany w dokumentacji medycznej i potwierdzony podpisem pacjenta.
3. W przypadku podejrzenia zakażenia lub zachorowania na chorobę zakaźną określoną w wykazie lub rozpoznania takiej choroby lekarz ma obowiązek zgłoszenia tego faktu, w ciągu 24godzin powiatowemu inspektorowi sanitarnemu – szczególnie gruźlica, AIDS, kiła, rzeżączka, rzęsistkowica.
6. W przypadku stwierdzenia lub podejrzenia, że zgon nastąpił z powodu choroby zakaźnej lekarz ma
obowiązek powiadomić o tym fakcie wojewódzkiego inspektora sanitarnego.
W celu monitorowania sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych oraz zapewnienia systemu wczesnego powiadamiania o zagrożeniu epidemicznym tworzy się sieć nadzoru epidemiologicznego i kontroli chorób zakaźnych w kraju.
Obowiązkowej kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu podlegają osoby zdrowe, które pozostawały w styczności z chorymi na cholerę, dżumę płucną i wirusowe gorączki krwotoczne przez okres nie dłuższy niż w przypadku cholery - 5 dni, dżumy płucnej - 6 dni, wirusowych gorączek krwotocznych - 21 dni od ostatniego dnia styczności.
Obowiązkowej hospitalizacji podlegają:
1) gruźlica płuc w okresie prątkowania oraz osoby z uzasadnionym podejrzeniem o prątkowanie,
2) osoby chore i podejrzane o zachorowanie na:
a) błonicę,
b) cholerę,
c) dur brzuszny,
d) dury rzekome A, B, C,
e) dżumę,
f) nagminne porażenie dziecięce oraz inne ostre porażenia wiotkie, w tym
zespół Guillaina-Barrgo.
g) tularemię,
h) zapalenie mózgu,
i) zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
j) żółtą gorączkę i wirusowe gorączki krwotoczne.
Obowiązkowemu leczeniu ambulatoryjnemu podlegają osoby chore na gruźlicę płuc. Wypełnienie obowiązku polega na poddawaniu się badaniom lekarskim oraz innym badaniom diagnostycznym i stosowaniu zaleconego leczenia.
Zasady postępowania w razie stanu zagrożenia epidemicznego i epidemii
Stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii na obszarze województwa lub jego części ogłasza i odwołuje wojewoda, w drodze rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii GIS.
Jeżeli stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii występuje na obszarze więcej niż jednego województwa - minister właściwy ds. zdrowia.
Mogą wprowadzić:
- czasowe ograniczenie w ruchu osobowym,
...
bombelspec