Waldemar Łysiak - Napoleoniada (1990).pdf - Łysiak Waldemar - Kami.G

Waldemar ŁYSIAK

NAPOLEONIADA

Księgozbiór DiGG

2010

Od wydawcy

Z nakomity krytyk Stanisław Zieliński zaczął recenzję jednej Z

napoleońskich książek Waldemara Łysiaka (w „Nowych Książkach” 31 V

1978) od następującego stwierdzenia: „Historia bez Napoleona

wyglądałaby jak kogut z wyskubanym kuprem”. Jak wyglądałaby nasza

znajomość epoki napoleońskiej bez Waldemara Łysiaka? Jeśli nawet zbyt

gorącą pochwałę wygłosił pod jego adresem Szymon Kobyliński na łamach

„Polityki” (20 V 1978), że Łysiak jest „I presume, kimś na kształt nowego

Askenazego”, to przecież pozostaje bezspornym faktem, iż jest to

współcześnie „największy napoleonista polski” (Bogdan Maciejewski w

„Sztandarze Młodych” 23-27 XII 1978), „znakomity napoleonista” (Jerzy

A. Jucewicz w „Faktach” 19 VII 1980), „napoleonista przewyborny”

(Stefan Bratkowski w „Kulturze” 6 XI 1977), „jedyny człowiek w Polsce,

który wie wszystko o Napoleonie” (Jerzy Tomaszkiewicz w „Sztandarze

Młodych” 20-22 II 1981) itd.; można by te i podobne im „epitety” cytować

bez końca.

Mamy tu do czynienia ze znajomością epoki tak intymną, że budzącą

przerażenie lub... zdrowy śmiech; żarcików na ten temat nie szczędzono

„ostatniemu bonapartyście”, kpiąc tak, jak kpi się z maniaków - jedni z

sympatii, drudzy z zazdrości. Ten sam Szymon Kobyliński oświadcza na

łamach „Kuriera Polskiego” (14-16 VII 1978), że „Łysiak wie o zwycięzcy

spod Wagram więcej, niż on sam o sobie wiedział”. „Słowo Powszechne”

(10 IX 1981) atakując gwałtownie fakt, iż w telewizji zbyt często zabierają

głos na różne tematy skończeni ignoranci, postuluje „syndrom Łysiaka”

jako ogólną receptę: „Jeśli są pytania dotyczące Napoleona, to można

jednak zaprosić, jeśli nie Napoleona to Łysiaka”. Michał Radgowski,

omawiając w „Polityce” (25 IV 1981) telewizyjną „Godzinę z

Waldemarem Łysiakiem”, dodaje ciepły „uszczypek”: „Bardzo trudno

wytrzymać dziś godzinę z jednym człowiekiem, a jednak słuchałem z

zainteresowaniem. Bałem się trochę, że zaproponuje sprowadzenie

prochów Napoleona do Polski, ale się powstrzymał. Przyjemnie mieć taką

manię”. Również w „Polityce” (17 III 1984), w satyrycznej rubryczce „Coś

z życia”, można było przeczytać mini-reportaż znad Bałtyku: „Podczas

eliminacji na Miss Polonię w Szczecinie jedna z kandydatek nie wiedziała,

co to jest sadyzm, co to jest Waldemar Łysiak i co to było Napoleon.

Koniaku nie pije, czy co?”. O wiele bardziej istotne pytanie rzucił w świat

przez okienko telewizyjne nestor i gwiazdor publicystów galicyjskich

Zbigniew Święch: „Czy jest prawdą, że Bonaparte nie istniał, tylko Łysiak

go wymyślił, żeby trochę zarobić?”.

Pełne ręce roboty mają także karykaturzyści. Portrety Łysiaka

upozowanego na Cesarza lub też scenki napoleońskie z Łysiakiem

majstrowali i drukowali w prasie plastycy tej miary, co Ibis-Grotkowski,

Andrzej Kowalczyk, Karol Ferster, Jerzy Flisak czy Eryk Lipiński.

Licznych w naszym kraju miłośników epoki napoleońskiej zasmucić

musiała przed dziesięciu laty „dezercja” Łysiaka, który najpierw w kilku

wywiadach oświadczył, że spłacił już całkowicie swój dług Napoleonowi

(jeden z tych wywiadów przedrukowujemy), by następnie - zanim jeszcze

przestał udzielać wywiadów w ogóle - oznajmić, iż „Szachista” jest

kategorycznie jego ostatnią książką napoleońską, ani jednej „empirowej”

więcej już nie napisze.

Jak na razie dotrzymał słowa, nie napisał, a mimo to oddajemy w ręce

czytelników kolejną jego, nową książkę o Cesarzu i o świecie

napoleońskim, w którym Polska odgrywała tak istotną rolę. Jest to efektem

przebiegłości wydawnictwa, które przypomniało sobie, iż w ciągu

kilkunastu lat Łysiak opublikował tylko kilka „empirowych” książek, za to

aż kilkaset napoleońskich esejów, artykułów, felietonów, reportaży,

recenzji, polemik, wywiadów etc. na łamach prasy, z których ogromna

większość nigdy nie ukazała się w formie książkowej. Wystarczyło

namówić Łysiaka do wyrażenia zgody, odszukać te publikacje, dokonać

odpowiedniej selekcji i oto mamy „Napoleoniadę”, ostatnią już chyba

bonapartystowską książkę „ostatniego bonapartysty”.

Problem selekcji był kluczowy w tej inicjatywie. Gdyby chciało się

objąć książką wszystkie prasowe napoleoniana Łysiaka, zrodziłaby się

książka kilkutomowa. Selekcja musiałaby więc być - jak to mówią -

drastyczna. Ciekawostką lub, jeśli ktoś woli, osobliwością jest tu fakt, iż

nie przebiegała ona, w każdym razie nie wyłącznie, pod kątem wyboru

pozycji tylko najlepszych od strony literackiej lub tylko najciekawszych od

strony tematycznej bądź najbardziej bulwersujących od strony sensacyjnej

czy też wyłącznie najwartościowszych od strony naukowej. Jako

podstawowe założenie selekcji przyjęliśmy możliwie dużą różnorodność

gatunków i tematów, stąd aż dwanaście działów, na które podzielono

trzydzieści dziewięć wybranych kamyczków owej mozaiki. Istotną sprawą

było umieszczenie w „Napoleoniadzie” dużej liczby poloników - to także

wyznaczało kierunek selekcji. Żadna z dotychczasowych książek Łysiaka o

tematyce napoleońskiej nie zawiera tak dużego ładunku polskości.

Sądzimy, że jest to dodatkowy walor „Napoleoniady”.

Znajdzie tu czytelnik pozycje „lżejsze” i „cięższe”, a nawet zupełnie

specjalistyczne (w tym ostatnim przypadku rezygnowaliśmy z

przedrukowywania przypisów naukowych, gdyż „Napoleoniada” nie jest

przeznaczona dla hermetycznych kręgów akademickich). Znajdzie tematy

już w historiografii eksploatowane (aczkolwiek przez Łysiaka opracowane

w sposób nowatorski, wzbogacone lub korygujące zadawnione błędy) i

teksty wręcz odkrywcze, będące wypełnieniem egzystujących dotąd

„białych plam” w naszej znajomości doby napoleońskiej. Znajdzie pozycje

relaksowe i ciekawostkowe, a obok nich interpretacje burzycielskie,

wystąpienia odbrązawiające, prezentacje oparte na nowym materiale

faktograficznym i stary materiał faktograficzny ubrany w nowe wnioski.

Jedne rzeczy pisane urlopowym długopisem (Askenazy nazywał to

„wczasami historycznymi”), inne skalpelem lub nawet kastetem. O taki

właśnie, ekstremalnie różnorodny przegląd chodziło w doborze.

Ceną, jaką trzeba było za taki profil selekcji zapłacić, stała się re-

zygnacja z wielu wartościowych pozycji. Przykładem publikowany w

„Morzu”, cenny - tak od strony poznawczej, jak i naukowej - szkic o

ufortyfikowanych tratwach, mających służyć atakowi na Wyspy Brytyjskie,

zawierający wszakże nadmiar zbyt ciężkich do strawienia dla przeciętnego

czytelnika szczegółów technicznych. Zamiast niego przedrukowujemy

„Redutę Napoleona”. Inny przykład to publikacje o związkach

Bonapartego z klerem francuskim, szwajcarskim (przejście przez przełęcze

alpejskie z całą armią w roku 1800) i włoskim - ciekawsza wydała się nam

problematyka wojskowa, zwłaszcza w odniesieniu do spraw polskich.

Jeszcze inny przykład to eseje o „napoleońskich” (ochrzczonych za

Księstwa Warszawskiego napoleońskimi nazwami) ulicach Warszawy -

woleliśmy prowadzone wówczas prace remontowe na Zamku Królewskim i

w jego otoczeniu. Jeśli wybraliśmy szkic o korsarzu Bavastro - to trzeba

było zrezygnować z drukowanego w „Dookoła świata” artykułu o korsarzu

Lambrosie (tym, który zainspirował Słowackiego do napisania powieści

poetyckiej „Lambro”). Jeśli recenzja z filmu „Orzeł w klatce” - to

rezygnacja z równie krytycznej recenzji z napoleońskich filmów

Bondarczuka („Wojna i pokój”, „Waterloo”) drukowanej w „Mówią

wieki”. Jeśli ostry atak na polskich historyków-napoleonistów pod tytułem

„Korsykański chłopiec do bicia” - to wykreślenie podobnego, lecz

błahszego „klapsa” wymierzonego ich kolegom na łamach „Polityki” pt.

„Napoleon w odcinkach” itp.

Wybrane spośród kilkunastu trzy (a właściwie cztery, gdyż trzeci jest

łączony) wywiady „napoleońskie”, od których zaczynamy „Napoleoniadę”,

mają zachowane oryginalne tytuły prasowe. Podobnie jest z tytułami

większości zawartych w książce artykułów, polemik i esejów (drobne

korekty dokonane przez autora ograniczają się do zmian typu: Bonaparte

lub Cesarz zamiast Napoleon albo odwrotnie). Natomiast wszystkie tytuły

działów tematycznych lub gatunkowych pochodzą od wydawcy.

Przyjemnej lektury. „Vive Fempereur!”.

Waldemar Łysiak - Napoleoniada (1990).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: