Przeciwdziałanie zagrożeniom o charakterze terrorystycznym.pdf

Krzysztof LIEDEL

Centrum BadaŃ nad Terroryzmem Collegium Civitas w Warszawie

PRZECIWDZIAŁANIE ZAGROśENIOM

O CHARAKTERZE TERRORYSTYCZNYM –

KSZTAŁOWANIE SYSTEMU DLA POLSKI

11 września 2001r. rozpoczął nową epokę w odniesieniu do bezpieczeństwa naro-

dowego i międzynarodowego. Data ta jest równieŜ początkiem nowej epoki w dziejach

terroryzmu na świecie. KaŜda z wymienionych kategorii zjawisk nabrała nowego wy-

miaru jesienią 2001 r. Coraz istotniejsze wydaje się uświadomienie sobie jednego z

najistotniejszych aspektów współczesnej rzeczywistości międzynarodowej. Kończy się

epoka dominującej obecności sporów międzynarodowych rozwiązywanych za pomocą

siły. Więcej nawet – stosunkowo częstsze niŜ spory międzynarodowe stają się spory

pomiędzy państwami i podmiotami innymi niŜ suwerenne państwa. Podmioty te to na

przykład międzynarodowe grupy przestępcze lub ugrupowania terrorystyczne.

Oczywiście moŜna dopatrywać się pozytywnych aspektów takiego rozwoju wyda-

rzeń: wydawać by się bowiem mogło, Ŝe redukcja ilości sporów międzypaństwowych to

zarazem redukcja zagroŜenia konfliktem na skalę globalną czy uŜyciem na takąŜ skalę

broni masowego raŜenia. Realnie jednak oceniając stan rzeczy, trzeba zweryfikować

taki pogląd. Skala konfliktu to przede wszystkim skala wielkości angaŜującej się w kon-

flikt grupy, a automatycznie przyjmujemy, Ŝe taką największą grupą jest w stosunkach

międzynarodowych naród działający poprzez swoje siły zbrojne. Poza tym dopuszcza-

my moŜliwość powstania koalicji i sojuszy, co zwiększa znowu skalę potencjalnego

konfliktu. Jednak łatwo zauwaŜyć, Ŝe dla zawiązania sojuszu potrzebne są międzynaro-

dowe negocjacje oparte o istotną wspólnotę interesów, natomiast więzy, które łączą

członków ugrupować terrorystycznych, to więzy znacznie silniejsze niŜ tylko ustalenia

dokonane przez rządy państw. Terroryści to ludzie, którzy działają z przekonania, wśród

nich są głównie ochotnicy, w znacznej części gotowi poświęcić nie tylko Ŝycie prze-

ciwników, ale takŜe niewinnych ludzi, a wreszcie swoje własne w walce o sprawę, w

którą wierzą, „sprawa” ta zaś ma często z definicji wymiar ponadnarodowy.

Co więcej pamiętać naleŜy, Ŝe państwa, które są jedynymi w zasadzie podmiotami

działającymi na arenie międzynarodowej, są zarazem jedynymi aktorami związanymi

postanowieniami i sankcjami prawa międzynarodowego. Znamy prawo wojny i prawo

wojenne, znamy prawo humanitarne. Wiemy, jak działają mechanizmy wdraŜane przez

społeczność międzynarodową dla zabezpieczania przestrzegania tych praw. Nikt jednak

nie opracował mechanizmów umoŜliwiających pociągnięcie do odpowiedzialności ugru-

powania terrorystycznego jako samodzielnego aktora stosunków międzynarodowych.

Sprawia to, Ŝe walka z terroryzmem jest tym bardziej skomplikowana. Jest tym trudniej-

sza, Ŝe wbrew powszechnym opiniom, terroryzm to nie jest odrębna ideologia, [È]