Kodeks pracy.PDF

¨Kancelaria Sejmu s. 1/91

Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141

USTAWA

z dnia 26 czerwca 1974 r.

Opracowano na pod-

stawie: tj. Dz.U. z

1998 r. Nr 21, poz.

94, Nr 106, poz. 668,

Nr 113, poz. 717, z

1999 r. Nr 99, poz.

1152, z 2000 r. Nr 19,

poz. 239, Nr 43, poz.

489, Nr 107, poz.

1127, Nr 120, poz.

1268, z 2001 r. Nr 11,

poz. 84, Nr 28, poz.

301, Nr 52, poz. 538,

Nr 99, poz. 1075, Nr

111, poz. 1194, Nr

123, poz. 1354, Nr

128, poz. 1405, Nr

154, poz.1805;

Kodeks pracy

Dział pierwszy

Przepisy oglne

Rozdział I

Przepisy wstępne

Art. 1.

Kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracownikw i pracodawcw.

preambuła skreślona

Art. 2.

Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wy-

boru, mianowania lub spłdzielczej umowy o pracę.

Art. 3.

Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej,

a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracownikw.

Art. 3 1 .

£ 1. Za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z za-

kresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo

inna wyznaczona do tego osoba.

£ 2. Przepis £ 1 stosuje się odpowiednio do pracodawcy będącego osobą fizyczną,

jeżeli nie dokonuje on osobiście czynności, o ktrych mowa w tym przepisie.

Art. 5.

Jeżeli stosunek pracy określonej kategorii pracownikw regulują przepisy szczegl-

ne, przepisy kodeksu stosuje się w zakresie nie uregulowanym tymi przepisami.

art. 4 skreślony

Art. 6.

£ 1. Stosunek pracy między obywatelem polskim a polskim przedstawicielstwem,

misją lub inną placwką za granicą podlega przepisom kodeksu.

£ 2. Stosunek pracy między obywatelem polskim a przedstawicielstwem, misją albo

inną placwką państwa obcego lub instytucji międzynarodowej, działającymi

06-02-02

¨Kancelaria Sejmu s. 2/91

na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, podlega przepisom kodeksu, jeżeli

umowy, układy lub porozumienia międzynarodowe nie stanowią inaczej.

Art. 8.

Nie można czynić ze swego prawa użytku, ktry byłby sprzeczny ze społeczno-

gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami wspłżycia społecznego.

Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie

prawa i nie korzysta z ochrony.

art. 7 skreślony

Art. 9.

£ 1. Ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepi-

sy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktw wykonawczych, określa-

jące prawa i obowiązki pracownikw i pracodawcw, a także postanowienia

układw zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbioro-

wych, regulaminw i statutw określających prawa i obowiązki stron stosunku

pracy.

£ 2. Postanowienia układw zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych oraz regu-

laminw i statutw nie mogą być mniej korzystne dla pracownikw niż przepi-

sy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktw wykonawczych.

£ 3. Postanowienia regulaminw i statutw nie mogą być mniej korzystne dla pra-

cownikw niż postanowienia układw zbiorowych pracy i porozumień zbioro-

wych.

£ 4. Postanowienia układw zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozu-

mień zbiorowych, regulaminw oraz statutw określających prawa i obowiązki

stron stosunku pracy, naruszające zasadę rwnego traktowania kobiet

i mężczyzn w zatrudnieniu, nie obowiązują.

Rozdział II

Podstawowe zasady prawa pracy

Art. 10.

£ 1. Każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Nikomu, z wyjątkiem przy-

padkw określonych w ustawie, nie można zabronić wykonywania zawodu.

£ 2. Państwo określa minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę.

£ 3. Państwo prowadzi politykę zmierzającą do pełnego produktywnego zatrudnie-

nia.

Art. 11.

Nawiązanie stosunku pracy, bez względu na jego podstawę prawną, wymaga zgod-

nego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika.

Art. 11 1 .

Pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika.

06-02-02

¨Kancelaria Sejmu s. 3/91

Art. 11 2 .

Pracownicy mają rwne prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych

obowiązkw; dotyczy to w szczeglności rwnego traktowania mężczyzn i kobiet w

zatrudnieniu.

Art. 11 3 .

Jakakolwiek dyskryminacja, bezpośrednia lub pośrednia, w zatrudnieniu, w szcze-

glności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, narodowość, przekona-

nia, zwłaszcza polityczne lub religijne, oraz przynależność związkową - jest niedo-

puszczalna.

Art. 13.

Pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę. Warunki realizacji tego

prawa określają przepisy prawa pracy oraz polityka państwa w dziedzinie płac, w

szczeglności poprzez ustalanie najniższego wynagrodzenia za pracę.

art. 12 skreślony

Art. 14.

Pracownik ma prawo do wypoczynku, ktry zapewniają przepisy o czasie pracy,

dniach wolnych od pracy oraz o urlopach wypoczynkowych.

Art. 15.

Pracodawca, jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne wa-

runki pracy.

Art. 16.

Pracodawca, stosownie do możliwości i warunkw, zaspokaja bytowe, socjalne i

kulturalne potrzeby pracownikw.

Art. 17.

Pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawo-

dowych.

Art. 18.

£ 1. Postanowienia umw o pracę oraz innych aktw, na ktrych podstawie po-

wstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż

przepisy prawa pracy.

£ 2. Postanowienia umw i aktw, o ktrych mowa w £ 1, mniej korzystne dla pra-

cownika niż przepisy prawa pracy są nieważne; zamiast nich stosuje się od-

powiednie przepisy prawa pracy.

£ 3. Postanowienia umw o pracę i innych aktw, na ktrych podstawie powstaje

stosunek pracy, naruszające zasadę rwnego traktowania kobiet i mężczyzn w

zatrudnieniu, są nieważne; zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy

prawa pracy, a w razie braku takich przepisw - postanowienia te należy za-

stąpić odpowiednimi postanowieniami nie mającymi charakteru dyskrymina-

cyjnego.

06-02-02

¨Kancelaria Sejmu s. 4/91

Art. 18 1 .

£ 1. Pracownicy i pracodawcy, w celu reprezentacji i obrony swoich praw i intere-

sw, mają prawo tworzyć organizacje i przystępować do tych organizacji.

£ 2. Zasady tworzenia i działania organizacji, o ktrych mowa w £ 1, określa usta-

wa o związkach zawodowych, ustawa o organizacjach pracodawcw oraz in-

ne przepisy prawa.

Art. 18 2 .

Pracownicy uczestniczą w zarządzaniu zakładem pracy w zakresie i na zasadach

określonych w odrębnych przepisach.

Art. 18 3 .

Pracodawcy oraz organy administracji są obowiązani tworzyć warunki umożliwiające

korzystanie z uprawnień określonych w przepisach, o ktrych mowa w art. 18 1 i 18 2 .

Rozdział IIa

Rwne traktowanie kobiet i mężczyzn

Art. 18 3a .

£ 1. Kobiety i mężczyźni powinni być rwno traktowani w zakresie nawiązania i

rozwiązania stosunku pracy, warunkw zatrudnienia, awansowania oraz do-

stępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

£ 2. Rwne traktowanie kobiet i mężczyzn oznacza niedyskryminowanie w jaki-

kolwiek sposb, bezpośrednio lub pośrednio, ze względu na płeć.

£ 3. Dyskryminowanie pośrednie istnieje wtedy, gdy występują dysproporcje w za-

kresie warunkw zatrudnienia na niekorzyść wszystkich lub znacznej liczby

pracownikw jednej płci, jeżeli nie mogą one być obiektywnie uzasadnione

innymi względami niż płeć.

Art. 18 3b .

£ 1. Za naruszenie zasady rwnego traktowania kobiet i mężczyzn uważa się rżni-

cowanie przez pracodawcę sytuacji pracownikw ze względu na płeć, ktrego

skutkiem jest w szczeglności:

1) odmowa nawiązania lub kontynuowania stosunku pracy,

2) niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracę lub innych warunkw

zatrudnienia albo pominięcie przy awansowaniu lub przyznawaniu innych

świadczeń związanych z pracą,

3) pominięcie przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifi-

kacje zawodowe,

chyba że pracodawca udowodni, że kierował się innymi względami.

£ 2. Nie narusza zasady rwnego traktowania kobiet i mężczyzn odmowa praco-

dawcy nawiązania stosunku pracy uzasadniona potrzebą świadczenia określo-

06-02-02

¨Kancelaria Sejmu s. 5/91

nej pracy - ze względu na jej rodzaj lub warunki wykonywania - wyłącznie

przez pracownikw jednej płci.

£ 3. Nie narusza zasady rwnego traktowania kobiet i mężczyzn stosowanie środ-

kw, ktre rżnicują sytuację prawną pracownikw ze względu na ochronę

macierzyństwa. Nie stanowią także naruszenia tej zasady działania podejmo-

wane przez określony czas zmierzające do wyrwnywania szans pracowni-

kw obu płci poprzez zmniejszanie, na korzyść pracownikw jednej płci,

rozmiaru faktycznych nierwności, w zakresie określonym w art. 18 3a £ 1.

Art. 18 3c .

£ 1. Pracownicy, bez względu na płeć, mają prawo do jednakowego wynagrodzenia

za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości.

£ 2. Wynagrodzenie, o ktrym mowa w £ 1, obejmuje wszystkie składniki wyna-

grodzenia, bez względu na ich nazwę i charakter, a także inne świadczenia

związane z pracą, przyznawane pracownikom w formie pieniężnej i w innej

formie niż pieniężna.

£ 3. Pracami o jednakowej wartości są prace, ktrych wykonywanie wymaga od

pracownikw porwnywalnych kwalifikacji zawodowych, potwierdzonych

dokumentami przewidzianymi w odrębnych przepisach lub praktyką i do-

świadczeniem zawodowym, a także porwnywalnej odpowiedzialności i wy-

siłku.

Art. 18 3d .

Osoba, wobec ktrej pracodawca naruszył zasadę rwnego traktowania kobiet i męż-

czyzn, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż najniższe wynagro-

dzenie za pracę i nie wyższej niż sześciokrotność tego wynagrodzenia.

Art. 18 3e .

Skorzystanie przez pracownika z uprawnień przysługujących z tytułu naruszenia

przez pracodawcę zasady rwnego traktowania kobiet i mężczyzn nie może stanowić

przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy lub roz-

wiązanie tego stosunku bez wypowiedzenia.

Rozdział IIb

Nadzr i kontrola przestrzegania prawa pracy

Art. 18 4 .

£ 1. Nadzr i kontrolę przestrzegania prawa pracy, w tym przepisw i zasad bezpie-

czeństwa i higieny pracy, sprawuje Państwowa Inspekcja Pracy.

£ 2. Nadzr i kontrolę przestrzegania zasad, przepisw higieny pracy i warunkw

środowiska pracy sprawuje Państwowa Inspekcja Sanitarna.

£ 3. Organizację i zakres działania Inspekcji, o ktrych mowa w £ 1 i 2, określają

odrębne przepisy.

06-02-02

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: