PRZEWODNICZĄCY KGB O ODSUNIĘCIU CHRUSZCZOWA.pdf

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 1 of 3

PRZEWODNICZĄCYKGBOODSUNIĘCIUCHRUSZCZOWA

(WładimirSiemiczastnyiAleksanderSzelepinwćwierćwiekupóźniejospiskuna

Kremlu)

Siemiczastny, Szelepin: W lipcu (1964 r. – N. Z.) juŜ otwarcie występowano

przeciwko Chruszczowowi. Jeszcze wiosną, w przededniu siedemdziesiątych

urodzin przywódcy (w kwietniu), ludzie z jego otoczenia wyraŜali wręcz swoje

oburzeniezracjinietolerancyjnościpierwszegosekretarza.

Siemiczastny: naleŜy podkreślić, Ŝe zasługą Chruszczowa jest to, iŜ umoŜliwił

sytuację,wktórejjegoodsunięcieodbyłosięnaplenum,jawnie,bezstwarzania

nadzwyczajnych okoliczności. Nawet nie zamykałem Kremla dla zwiedzających,

wycieczkowiczówoprowadzanopominjakzwykle.

Na posiedzeniu Prezydium KC, pod koniec pierwszego dnia, 13 października,

zaczęlidomniedzwonićczłonkowiePrezydiumRadyNajwyŜszejZSRRiczłonkowie

KC,którychwtymczasiebyłojuŜwieluwMoskwie.JedniwyraŜalioburzenie:„Co

takspokojniesiedzisz,Chruszczowazdejmują,atysiedziszinicnierobisz”.Inni,

naodwrót,denerwowalisię,ŜeChruszczowpozostanieuwładzy.

CosiędziałonaposiedzeniuPrezydium,niewidziałemniebyłemtam.

Zatelefonowałem do BreŜniewa i powiedziałem mu, Ŝe nie wolno przeciągnąć

dłuŜej obrad, gdyŜ mogą się zdarzyć nieprzewidziane sytuacje – wokół sprawy

narosłowieleemocji.Więcszybkojezakończono.

Pytanie: Kiedy dowiedział się pan, Ŝe Prezydium KC będzie obradowało 12

października nad sprawą Chruszczowa? Czy ta data była znana znacznie

wcześniej?Czyznalijąwszyscyuczestnicy„spisku”?

Szelepin:Odnośniedo„spisku”.ZnównienaleŜyzapominaćotradycjachtamtych

czasów,międzyinnymiosposobie,wjakisięodbywałyzebraniapartyjne.Jakto

wtedy bywało wszędzie? Sekretarz, jakiś tam, dajmy nadto Piotr Iwanowicz,

przygotowujączebranie,podchodziłkolejnodojednegoczydrugiegoczłonkapartii

imówił:„Powinieneśwystąpićwtakiejatotakiejsprawie”.Myślicie,Ŝeniebyło

takiej praktyki podczas przygotowywania plenum, Ŝe o takich rzeczach nie

wiedziała armia, KGB? Plenum było przygotowywane tak samo jak wszystkie

zebrania partyjne tych czasów: BreŜniew i Podgorny rozmawiali z kaŜdym

członkiem Prezydium KC, z kaŜdym sekretarzem KC. Prowadzili teŜ rozmowy z

sekretarzamiKCrepublikzwiązkowychiinnychwielkichorganizacjipartyjnych,aŜ

po komitety miejskie. Rozmawiali z Malinowskim, z Kosyginem. Rozmawiali

równieŜzemną.Wyraziłemzgodę...

BreŜniew stchórzył – wyjechał do NRD. Pod jego nieobecność rozmawiano z

Siemiczastnym.

Siemiczastny: Ja równieŜ od razu wyraziłem zgodę. JuŜ w przededniu obchodów

siedemdziesięciolecia Chruszczowa ludzie mówili, Ŝe dalej tolerować tego

niepodobna. A zatem było to jeszcze wiosną 1964 roku. Byłem jednym z

pierwszych, z którymi prowadzono rozmowy. A propos, kiedy rozmawiano z

Kosyginem,pierwszepytanie,jakiezadał,brzmiało:„JakiejeststanowiskoKGB?

Dopieropotemwyraziłzgodę.

Szelepin:10październikaodbyłasięostatniarozmowazMalinowskim.TentakŜe

od razu wyraził zgodę. Jest to zrozumiałe. Chruszczow był mocno skłócony z

wojskiem. Nie dlatego tylko, Ŝe zredukował armię do 2,5 miliona ludzi, co jak

sądzę był słuszne, lecz wciąŜ obraŜał marszałków, odzywał się do nich po

chamsku, nie licząc się z ich godnością osobistą. Na odsunięcie Chruszczowa od

władzyzgadzalisięrównieŜzastępcyczłonkówPrezydiumKC.

http://www.rosja.osman.livenet.pl/zrodla/chruszczow_kgb.html

2008-04-07

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 2 of 3

Prezydiumobradowało niecałe dwadni. MówionoobłędachChruszczowa, o jego

grubiaństwie. Ja równieŜ występowałem. Nie poruszałem jednak moich własnych

spraw,poniewaŜawansowałmnieChruszczow,ajaosobiścienieŜywiłemdoniego

urazy.

Wdzisiejszychpublikacjachjestwielezmyśleń,nieścisłości.MiędzyinnymiFiodor

BurłackiiRojMiedwiediewpiszą,ŜeChruszczowwszystkozrozumiał,kiedywsiadł

dosamolotu–samolotnieten,iochronainna...WięcchciałleciećdoKijowa...To

nieprawda. Razem z Chruszczowem był jego syn, jego zeznania jako świadka

mówiąoczymśinnym.

Siemiczastny:NiktnietknąłochronyosobistejChruszczowa,Ŝadnychdodatkowych

okrętów na Morze Czarne nikt nie wprowadzał, jak się opowiada. Wzmocnione

patrole były rutyną, jak zwykle, gdy na wypoczynek przyjeŜdŜał szef rządu. Nie

wiemzresztą,pocotorobiliśmy.PrzecieŜdoturcjichybabyniepopłynął?

Pytanie:ZatemBreŜniewprzyleciałzNRD11października.PodgornyzKiszyniowa

nazajutrz rano. A kto z członków Prezydium KC był, zdaniem, głównym

bohaterem,organizatorem?

Siemiczastny,Szelepin:BreŜniewiPodgorny.

Szelepin: Wtedy właśnie postanowiono od razu się zebrać i natychmiast zwołać

plenum. Dwunastego wieczorem zebrali się wszyscy członkowie, zastępcy

członkówPrezydiumisekretarzeKC.AniMalinowskiego,aniGromykiniebyło,jak

się teraz o tym pisze, nie wchodzili w skład plenum KC. Długo namawiano

BreŜniewa, aby zatelefonował przez rządówkę i wezwał Chruszczowa z urlopu.

BreŜniew tchórzył. Bał się. Nie podnosił słuchawki. Wreszcie go przekonano,

wykręciłnumerizakomunikowałChruszczowowioprzygotowywanymplenum.

Chruszczow:„Najakitemat?”

BreŜniew:„Rolnictwoiinneproblemy”

Chruszczow:„Decydujciebezemnie”

BreŜniew:„BezwasniemoŜemy”

Chruszczow:„Zastanowięsię”

Siemiczastny: Rozeszliśmy się. BreŜniew ciągle do mnie dzwonił; „No jak?”.

Dopiero o północy zatelefonowano do mnie, Ŝe Chruszczow zamówił samolot do

Adleru.Leciałzsynem,Mikojanemiswojąochroną–wziąłpięćosób,amógłwziąć

dziesięćrazywięcej.Pięćdziesiątosóbzebrałbynapewno.Datazwołaniaplenum

nie została wyznaczona wcześniej, była skutkiem zbiegu okoliczności. Gdyby

Chruszczowniezgodziłsięnaprzyjazdtegodnia,niktbygosiłąnieprzywlókł,i

wówczasdataplenumbyłabyinna.

Chruszczow przyleciał (z Mokojanem) do Moskwy trzynastego w południe.

Witaliśmy go na lotnisku Wnukowo2, ja i Gieorgadze. Zwykle witających było

znacznie więcej. Ale nie zaniepokoiło go to, spytał tylko: „Gdzie reszta” – „Na

Kremlu”.„CzyjuŜsąpoobiedzie?–„Nie,chybaczekająnawas”.Jakzwykle,na

powitanie podaliśmy sobie ręce. Chruszczow był spokojny. Ruszyła eskorta

samochodów. Jechałem na końcu i w drodze zatrzymałem się na poboczu,

pozostałem w tyle. (Wcześniej jeździłem bez ochrony, na te dni przydzielono mi

osobętowarzyszącą,dlategowsamochodzieznalazłsięczłowiekznanywochronie

Chruszczowa, toteŜ by nie krępować jadących z przodu, zostałem w tyle). Na

Kremlucałyczasochronabyłatasama.Zmieniłemjądopieropootwarciuobrad

plenum.

Szelepin: Na posiedzeniu Prezydium występowało bardzo wielu mówców,

praktyczniewszyscy.Jazabrałemgłosjakotrzecilubczwarty...Obradyprowadził

Chruszczow.Ciekawe–krytykowanonietylkoChruszczowa,zaczęłasiępolemika

między zebranymi ... BreŜniew podsumował obrady, mówiąc, Ŝe wszyscy

towarzysze,jednakowoocenilidziałalnośćChruszczowa.PodczasdyskusjiMikojan

upieral się, Ŝe Chruszczowowi trzeba zostawić jakieś stanowisko – partyjne lub

rządowe. Twierdził, Ŝe odwołanie Chruszczowa i wysłanie go na emeryturę

znacznieosłabiprestiŜKPZRnaareniemiędzynarodowej.

Pytanie: Plenum rozpoczęło obrady 14 października. Otworzył je BreŜniew i

oświadczył(mówiętonapodstawieznanychmimateriałów),Ŝeodpoczątkuobrad

włączono punkt o nienormalnej sytuacji, jaka ukształtowała się w Prezydium KC

wskuteknieprawidłowychdziałańChruszczowa.ReferatwygłosiłSusłow.Czydługo

wygłaszał?.Prasapodała,Ŝereferattrwałokołodwudziestuminut.Teksreferatu

http://www.rosja.osman.livenet.pl/zrodla/chruszczow_kgb.html

2008-04-07

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 3 of 3

rozdanouczestnikomplenum,czytak?

Szelepin:Oilepamiętam,Susłowczytałreferatdwiegodzinyiniktpozanimnie

miałtegotekstu.

Pytanie: Autorzy wielu publikacji twierdzą, Ŝe Prezydium „zdusiło” omówienie

problemunaPlenum,niedopuszczonoteŜdogłosuChruszczowa.

Szelepin:Plenumpostanowiłonieotwieraćdyskusji,poniewaŜSusłowszczegółowo

poinformowałoomówieniutejsprawynaposiedzeniuPrezydiumKC.OdrazuteŜ

dodał,ŜeChruszczowprosiłPrezydium,abyniekazanomuzabieraćgłosu,abynie

upieranosięprzytym.Opinianiebyłajednomyślna.Zdarzałysięrepubliki,okrzyki

z miejsc, czasem bardzo brutalne, pod adresem Chruszczowa, a zwłaszcza

AdŜubeja.

Pytanie:Jedenzuczestnikówplenumpisze,ŜepoposiedzeniuChruszczow„kręcił

się”posali,leczniktdoniegoniepodszedł,niepodałmuręki.

IŜeopuszczonyprzezwszystkich,samotniewyszedł.

Szelepin: To oszczerstwo, kłamliwa gadanina. Po plenum wszyscy członkowie

Prezydium KC zebrali się w sali prezydialnej, aby się poŜegnać. Wszyscy stali.

Nikita Siergiejewicz podchodził do kaŜdego, ściskał mu dłoń. Kiedy podszedł do

mnie, powiedział: „Z tobą zrobią to samo, jeśli nie coś gorszego...”. ale gdy

wykluczono z KC Mołotowa, Kaganowicza, Malenkowa istotnie kazano tym trzem

opuścićsalęiniktniepodałimręki.

(zapis z 27 marca i 22 maja 1989 roku, dokonany w Centralnym Archiwum

Partyjnym.ZapisywałaG.Judnikowa,pytaniazadawałN.Barsukow).

Fragment pochodzi z ksiąŜki „Kremlowska księga zamachów” N. Zieńkowicza,

Warszawa1997,s.169172.

SerwisHistorycznyHistoriaRosji

http://www.rosja.osman.livenet.pl/zrodla/chruszczow_kgb.html

2008-04-07

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: