WADY I NOWOTWORY UKŁADU MOCZOWEGO:
Rozwój układu moczowego:
Wytwarzanie moczu rozpoczyna się od 11 – 16 tygodnia życia płodowego
Stopniowe przemieszczanie się nerek ku górze, obrót o 90st, zanik budowy płatowej
32 – 36 tydzień – ostateczna struktura nerki (najmłodsze nefrony na powierzchni nerki)
Rozwój pęcherza moczowego
4-7 tydzień życia płodowego podział steku na kanał odbytniczy (grzbietowy) i zatokę moczowo – płciową (brzuszną).
Pęcherz moczowy z głowowej części zatoki moczowo – płciowej.
Połączenie z omocznią – potem z pępkiem – I – warstwowy pęcherza z mezenchymą pokryte nabłonkiem endodermalnym, tak jak górna część cewki moczowej.
NERKA – budowa:
Nefron – podstawowa jednostka anatomiczno – czynnościowa:
· kłębek nerkowy
· cewka proksymalna
· cienki odcinek nefronu
· cewka dystalna
· cewka zbiorcza
Nerki (waga)
noworodek – obie nerki ważą 24g
w 5mż ok 50g
w 12mż ok 70g
w 6rż ok 230g
dorosły ok300g
Wady wrodzone układu moczowego – wady nerek:
W tych przypadkach, w których występuje utrudniony odpływ moczu z nieprawidłowo ukształtowanej nerki, mogą występować bóle brzucha i objawy zakażenia układu moczowego. Leczenie chirurgiczne tylko gdy wadzie towarzyszy wodonercze lub inne powikłania.
WADY WRODZONE MIĄŻSZU NERKOWEGO:
Przyczyną jest zaburzenie rozwojowe – brak zrostu między cewkami zbiorczymi nerki i kanalikami odprowadzającymi powstającymi z zawiązku moczowodu, dlatego – ślepo zakończona cewka zbiorcza ulega postępującemu powiększeniu tworząc torbiel. Torbiele rosnąc powodują zanik otaczającego miąższu nerek (ucisk, niedokrwienie), ale także powiększają rozmiary nerki. Prowadzi to do niewydolności nerek (w części przypadków nadciśnienie tętnicze). Leczenie tylko zachowawcze. Dzieci z obustronną wielotorbielowatościa nerek umierają w pierwszych miesiącach życia. Towarzyszy jej często torbielowatość wątroby, rzadziej trzustki. Wielotorbielowatość nerki jednostronna lub zmiany torbielowate segmentarne lub ogniskowe rokują lepiej, wymagają leczenie chirurgicznego (usunięcie całej lub części zmienionej nerki). Różnicowanie: obustronne wodonercze, guzy nowotworowe, zakrzep żył nerkowych
Wodonercze Wrodzone:
Przyczyną jest przeszkoda w połączeniu miedniczkowo – moczowodowym:
· wrodzonym niedorozwoju mięśniówki połączenia – zwężenie i zaburzenia perystaltyki
· nieprawidłowo wysokim odejściu moczowodu z powodu zaburzenia zwrotu i położenia nerki.
· Zrostami na wysokości połączenia
· nieprawidłowym przebiegu naczynia
· odpływem pęcherzowo – moczowodowym
Skutkiem przeszkody w odpływie moczu jest zastój w miedniczce – rozszerzenie miedniczki – spłaszczenie brodawki nerkowej – uszkodzenie załamka kielicha – ośrodkowy zanik nerki.
Objawy kliniczne:
· krwinkomoczu
· bóle brzucha
· ropomocz
· rzadko wyczuwalny guz
Gdy dołączy się zakażenie rozwija się ciężkie odmiedniczkowe zapalenie nerek.
Rozpoznanie:
· USG jamy brzusznej
· urografia, cystografia mikcyjna
· renoscyntygrafia, badania naczyniowe
Leczenie: wyłącznie operacyjne – wytworzenie szerokiego połączenia między moczowodem, a miedniczką (wycięcie tkanki zmienionej chorobowo lub poszerzenie istniejącego zwężenia).
Wady wrodzone moczowodu:
Wiąże się z brakiem nerki po tej samej stronie i niedorozwojem odpowiedniej części trójkąta pęcherza, jest skutkiem nie wytworzenia się pączka moczowodowego).
Powstaje ślepo zakończony moczowód, którego przedłużeniem jest pasmo tkankowe (bez światła), łączące się z torbielowato zwyrodniałą tkanka nefronów.
o pojedynczym ujściu pęcherzowym, z wytworzeniem dwóch miedniczek nerkowych i poszerzeniem nerki (możliwy odpływ pęcherzowo – moczowodowy między podwójnymi częściami moczowodu)
jedno lub obustronny (20%) jest częstą wadą. Jej znaczenie kliniczne wynika z zaburzeń w odpływie moczu i zastoju. W wadzie tej z przewodu śródnercza wyrastają dwa obok siebie położone związki moczowodów, rozwijające się w kierunku tkanki nerkotwórczej. Najczęściej oba z niezależnymi miedniczkami i UKM (górny jest zwykle mniejszy od dolnego), ale też jeden z moczowodów może nie dotrzeć do nefronów i kończyć się ślepo. Często podwojeniu moczowodu towarzyszy przemieszczenie jego ujścia (najczęściej dotyczy moczowodu górnego tj odprowadzającego mocz z górnej części nerki) do:
Postać:
o prosta (dotyczy prawidłowo położonego ujścia moczowodu)
o ektopiczna ( ujście moczowodu przemieszczone)
Częściej u dziewcząt – rozpoznawane najczęściej 1 - 4 rok życia.
Objawy:
o zaburzenia w oddawaniu moczu (utrudnienie mikcji)
o utrzymujący się i oporny na leczenie ropomocz,
o krwinkomocz
o bóle brzucha
Leczenie: operacyjne
ODPŁYW PĘCHERZOWO – MOCZOWODOWY:
Polega na cofaniu się moczu z pęcherza do moczowodów i UKM
Występuje w przebiegu wrodzonej lub nabytej niewydolności ujść pęcherzowych moczowodów (tj
przemieszczeniu ujść moczowodów, podwójny moczowód, przeszkody w szyi pęcherza, zwężenia ujścia zewnętrznego cewki moczowej u dziewcząt, ale tez przewlekłe zakażenie układu moczowego).
Prawidłowe połączenie moczowodowo – pęcherzowe przy wzroście ciśnienie śródpęcherzowego ulega zamknięciu i wydłużeniu, ten sam skurcz trójkąta pęcherza powoduje otwarcie ujścia pęcherzowego cewki i dochodzi do mikcji.
· zależą głównie od nawracającego zakażenie układu moczowego (nawracające stany gorączkowe, bóle brzucha)
· Zaburzenia w oddawaniu moczu
· moczenie nocne
· bóle okolic lędźwiowych i inne objawy
Może doprowa0dzić do tzw nefropatii odpływowej (refluksowej).
· urografia
· cystografia
· wziernikowanie pęcherza moczowego
Stopnie nasilenia zmian (na podstawie obrazu radiologicznego):
I odpływ do dolnej części moczowodu
II odpływ do nieposzerzonego układu kielichowo – miedniczkowego
III odpływ do przepełnionego (nieznacznie poszerzonego) UKM
IV odpływ do poszerzonego UKM z wydłużeniem moczowodu (ew. Z wtórnym zagięciem połączenie miedniczkowo – moczowodowego)
V odpływ do wybitnie poszerzonego (bardzo szerokiego i krętego) moczowodu i układu kielichowo – miedniczkowego.
Leczenie:
dotyczy przede wszystkim przyczyny odpływu i opanowaniem zakażenie układu moczowego
W odpływie I, II, III stopnia – leczenie zachowawcze przeciwzapalne z okresową kontrola radiologiczną (utrzymywanie się mimo tego leczenia odpływu III stopnia to wskazanie do zabiegu operacyjnego).
Odpływy IV i V stopnia – leczenie operacyjne z chwila rozpoznania.
Wydolność mechanizmu zastawkowego:
Zależy od długości wewnątrzściennego odcinka moczowodu (a zwłaszcza od stosunku jego długości do średnicy, który powinien wynosić > 6:1)
Długość odcinka wewnątrzściennego:
Noworodek 0,1cm
18rz 1,45cm
WADY WRODZONE PĘCHERZA MOCZOWEGO
WADY WRODZONE CEWKI MOCZOWEJ:
PĘCHERZ NEUROGENNY
Zaburzenia czynnościowe pęcherza powstałe w wyniku uszkodzenia układu nerwowego (przepukliny oponowo – rdzeniowe, inne wady rdzenia i kręgosłupa lędźwiowego)
Brak koordynacji między funkcją mięśnia wypieracza i zwieracza pęcherza lub brak czynności tych mięśni.
Postacie:
· spastyczna – trudności w opróżnianiu pęcherza
· wiotka – mocz wycieka stale z pęcherza
· formy pośrednie
NOWOTWORY NEREK – Guz Wilimsa (nerczak zarodkowy, nephroblstoma)
· najczęstszy nowotwór jamy brzusznej u dzieci, stanowi 97% nowotworów złośliwych u dzieci, w 5-10% przypadków występuje obustronnie, jest pochodzenia dysontogenetycznego, w czasie swojego rozwoju otorebkowany
· dziewczęta i chłopcy chorują jednakowo często
· niekiedy towarzyszą mu liczne wady wrodzone układu moczowego, ponadto brak tęczówki, wady układu krążenia, układu kostno-stawowego, połowiczy przerost i inne
· ma bogate unaczynienie, dużą dynamikę wzrostu, nacieka otoczenie,
· duża skłonność do przerzutów przez krew (płuca, kości) i chłonkę.
· brak widocznych objawów
· pierwszym objawem często (55%przyp) wyczuwalny guz w jamie brzusznej przy dobrym stanie ogólnym dziecka.
· krwiomocz (10% przypadków)
· w obrazie zaawansowanej choroby: bóle brzucha, gorączka, wymioty, zaparcia, biegunka, zaburzenia układu moczowego, brak łaknienia, cechy wyniszczenia się dziecka.
· badanie USG jamy brzusznej
· zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej
· arterografia (guzy obustronne)
· ew scyntygrafia
· badanie CT
· RTG klatki piersiowej (wykładnik obecności przerzutów)
· oznaczanie stężenia katacholamin i ich metabolitów w moczu (..) badanie szpiku kostnego
· w niektórych trudnych diagnostyczne przypadkach biopsja cienko igłowa guza.
Guz Wilmsa – stopnie zaawansowania
Statium I – guz ograniczony do nerki, całkowicie wcięty, nie pod....., bez naciekania torebki, pooperacyjnie stosujemy chemioterapię
Stadium II – guz szerzy się poza nerkę, makroskopowo wycięty radykalnie, nie mikroskopowo naciekanie tkanki okołonerkowej, lub ścian naczyń nerkowych lub miedniczki nerkowej lub gdy wykonujemy oligobiopsję. W leczeniu po operacji chemioterapia i radioterapia w lożę guza.
Stadium III – niecałkowite wycięcie guza, bez obecności krwiopochodnych przerzutów, ponadto biopsja guza przed operacją lub pęknięcie guza podczas zabiegu lub przerzuty w otrzewnej lub podprzeponowych węzłach chłonnych (jeden lub kilka czynników), po operacji chemioterapia i radioterapia na całą jamę brzuszną i pozostawioną tkankę nowotworową.
Leczenie guza nieoperacyjnego (duży, nieruchomy lub przekraczający linię środkową brzucha) zaczynamy od chemioterapii i radioterapii.
Stadium IV – obecne krwiopochodne przerzuty w płucach, wątrobie, kościach, mózgu. Przed i po leczeniu operacyjnym. Wielokrotna chemioterapia.
Stadium V – obustronne guzy nerek. Leczenie zaczynamy od chemioterapii, następnie częściowa nefrektomia nerki mniej/więcej??? zajętej procesem nowotworowym, następnie ponownie chemioterapia, usuniecie nerki z guzem po drugiej stronie.
Rokowanie w guzie Wilmsa zależy od biologicznego typu guza i jego zaawansowania.
NOWOTWORY PĘCHERZA MOCZOWEGO:
(rhaabdomyosarcoma, sarcoma botryoides)
· stanowi 2% wszystkich nowotworów złośliwych u dzieci
· rozpoznawany najczęściej przed 4rż
· rozwija się najczęściej w okolicy dna i trójkąta pęcherza
· najczęsciej mięsak zarodkowy (rhabdomyosarcoma embryonale), mięsak groniasty (sarcoma botryoides), pęcherzykowy lub różnokształtno komórkowy (szczególnie duża złośliwość)
· objawy kliniczne: trudności w oddawaniu moczu, krwiomocz, wyczuwalny guz nad spojeniem łonowym, u dziewczynek niekiedy wydobywanie się mas groniastych przez cewkę moczową do przedsionka pochwy.
Sarcoma Botryoides
rozpoznanie:
· badanie fizykalne, również badanie per rectum
· urografia, cystografia
· badanie RTG klatki piersiowej i układu kostnego (przerzuty)
· cystoskopia z pobraniem materiału do badania histopatologicznego
· badanie USG jamy brzusznej (ocena zaawansowania guza)
bombelspec