USTAWA z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty Dz.U. 1997 Nr 28 poz. 152
ROZDZIAŁ 1 – PRZEPISY OGÓLNE
Art. 1. Ustawa określa zasady i warunki wykonywania zawodów lekarza i lekarza dentysty.
Art. 2.
1. Wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia, rozpoznawaniu chorób i zapobieganiu im, leczeniu i rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich.
2. Wykonywanie zawodu lekarza dentysty polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami,
świadczeń określonych w ust. 1, w zakresie chorób zębów, jamy ustnej, części
twarzowej czaszki oraz okolic przyległych.
3. Za wykonywanie zawodu lekarza uważa się także prowadzenie przez lekarza
prac badawczych w dziedzinie nauk medycznych lub promocji zdrowia oraz nauczanie zawodu lekarza.
Art. 3.
1. Ilekroć w przepisach ustawy jest mowa o lekarzu bez bliższego określenia, rozumie się przez to również lekarza dentystę.
Art. 4. Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością.
Art. 18.
1. Lekarz ma prawo i obowiązek doskonalenia zawodowego, w szczególności w
różnych formach kształcenia podyplomowego.
2. Minister właściwy do spraw zdrowia po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej określi, w drodze rozporządzenia, sposób dopełnienia obowiązku, o którym mowa w ust. 1.
Art. 48.
1. Lekarz wykonujący zawód może być powołany przez uprawniony organ do
udzielania pomocy lekarskiej w celu zwalczania skutków katastrof, epidemii i
klęsk żywiołowych na czas ich trwania.
Art. 49.
1. Lekarz wykonujący zawód ma obowiązek uczestniczenia w pracach komisji lekarskich, określających zdolność poborowych do czynnej służby wojskowej, na
zasadach określonych w odrębnych przepisach.
ROZDZIAŁ 2 - PRAWO WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA
Art. 5.
1. Okręgowa rada lekarska przyznaje, prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty osobie, która:
1) jest obywatelem polskim lub obywatelem innego państwa członkowskiego
Unii Europejskiej,
2) posiada:
a) dyplom lekarza lub lekarza dentysty wydany przez polską szkołę wyższą,
lub
b) dyplom lub inne dokumenty poświadczające formalne kwalifikacje lekarza
lub lekarza dentysty, wydane przez inne niż Rzeczpospolita Polska państwo członkowskie Unii Europejskiej
c) dyplom lekarza lub lekarza dentysty wydany przez inne państwo niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, pod warunkiem że dyplom został uznany w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędny zgodnie z odrębnymi przepisami,
3) posiada pełną zdolność do czynności prawnych,
4) posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza lub lekarza
dentysty,
5) wykazuje nienaganną postawą etyczną.
3. Lekarzowi lub lekarzowi dentyście, który spełnia powyższe warunki Okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, jeżeli ponadto:
1) odbył staż podyplomowy oraz
2) złożył z wynikiem pozytywnym państwowy egzamin kończący staż podyplomowy
4. W celu odbycia stażu podyplomowego i złożenia egzaminu kończącego staż, okręgowa rada lekarska przyznaje lekarzowi, lekarzowi dentyście ograniczone prawo wykonywania zawodu.
Art. 10.
1. Lekarz, który zamierza podjąć wykonywanie zawodu po upływie 5 lat od uzyskania dyplomu lekarza, lekarza dentysty przed przyznaniem ograniczonego
prawa wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, obowiązany jest do odbycia
przeszkolenia.
2. Lekarz posiadający ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarza, lekarza
dentysty, który zamierza podjąć wykonywanie zawodu po upływie 5 lat od
ukończenia stażu podyplomowego, ma obowiązek odbycia przeszkolenia.
3. Lekarz posiadający prawo wykonywania zawodu, który nie wykonuje go przez
okres dłuższy niż 5 lat, a zamierza podjąć jego wykonywanie, ma obowiązek
zawiadomienia o tym właściwej okręgowej rady lekarskiej i odbycia przeszkolenia.
Art. 11.
1. Jeżeli okręgowa rada lekarska stwierdzi, że istnieje uzasadnione podejrzenie
niedostatecznego przygotowania zawodowego lekarza, powołuje komisję złożoną
z lekarzy o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych, która wydaje opinię o
przygotowaniu zawodowym tego lekarza.
2. Okręgowa rada lekarska na podstawie opinii komisji, o której mowa w ust. 1,
może zobowiązać lekarza do odbycia uzupełniającego przeszkolenia. Zainteresowany lekarz jest uprawniony do uczestnictwa w posiedzeniu okręgowej rady lekarskiej w czasie rozpatrywania jego sprawy.
3. Lekarz ma obowiązek stawienia się przed komisją, o której mowa w ust. 1.
4. W razie nieusprawiedliwionego niestawiania się lekarza przed komisją, okręgowa rada lekarska podejmuje uchwałę o zawieszeniu lekarza w prawie wykonywania zawodu lub o ograniczeniu w wykonywaniu określonych czynności medycznych do czasu zakończenia przeszkolenia.
5. Okręgowa rada lekarska ustala tryb, miejsce i program przeszkolenia. Koszty tego przeszkolenia ponosi lekarz.
Art. 12.
niezdolności lekarza do wykonywania zawodu lub ograniczenia w wykonywaniu
ściśle określonych czynności medycznych ze względu na stan zdrowia
uniemożliwiający wykonywanie zawodu lekarza, powołuje komisję złożoną z
lekarzy specjalistów z odpowiednich dziedzin medycyny. Komisja ta wydaje
orzeczenie w przedmiocie niezdolności lekarza do wykonywania zawodu albo
ograniczenia w wykonywaniu ściśle określonych czynności medycznych.
2. Lekarz ma obowiązek stawienia się przed komisją i poddania się niezbędnym badaniom.
3. Okręgowa rada lekarska na podstawie orzeczenia komisji może podjąć uchwałę o zawieszeniu prawa wykonywania zawodu na okres trwania niezdolności albo o ograniczeniu wykonywania określonych czynności medycznych na okres trwania niezdolności. Zainteresowany lekarz jest uprawniony do uczestnictwa w
posiedzeniu okręgowej rady lekarskiej w czasie rozpatrywania jego sprawy.
4. Jeżeli lekarz odmawia poddania się badaniu przez komisję lub gdy okręgowa rada lekarska na podstawie wyników postępowania wyjaśniającego uzna, że dalsze wykonywanie zawodu lub ściśle określonych czynności medycznych przez lekarza grozi niebezpieczeństwem dla osób przez niego leczonych, okręgowa rada lekarska podejmuje uchwałę o zawieszeniu lekarza w prawie wykonywania zawodu albo o ograniczeniu w wykonywaniu określonych czynności medycznych do czasu zakończenia postępowania.
5. Lekarz, w stosunku do którego podjęto uchwałę o zawieszeniu prawa wykonywania zawodu lub ograniczeniu wykonywania określonych czynności medycznych, może wystąpić do okręgowej rady lekarskiej o uchylenie uchwały, jeżeli ustaną przyczyny zawieszenia lub ograniczenia, nie wcześniej jednak niż po upływie 6 miesięcy od podjęcia uchwały okręgowej rady lekarskiej.
Art. 13.
Postępowanie w sprawach, o których mowa w art. 11 i 12, jest poufne.
Art. 14.
Prawo wykonywania zawodu, ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarz traci z mocy prawa w razie:
1) utraty obywatelstwa polskiego lub innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, jeżeli nie nabył równocześnie obywatelstwa innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
2) ubezwłasnowolnienia całkowitego lub częściowego,
3) upływu czasu, na jaki zostało przyznane.
ROZDZIAŁ 3 - STAŻ PODYPLOMOWY
Art. 15.
1. Okres stażu podyplomowego lekarza nie może być krótszy niż 12 miesięcy.
2. Okres stażu podyplomowego lekarza dentysty wynosi 12 miesięcy.
3a. Lekarz odbywający staż podyplomowy wykonuje zawód na podstawie ograniczonego prawa wykonywania zawodu lekarza albo ograniczonego prawa wykonywania zawodu lekarza dentysty pod nadzorem lekarza posiadającego specjalizację (I lub II st), tytuł specjalisty w określonej dziedzinie medycyny albo lekarza dentysty wykonującego zawód przez okres co najmniej 5
lat, zwanego dalej „opiekunem”.
3b. Lekarz, o którym mowa w ust. 3a, jest uprawniony do wykonywania zawodu
wyłącznie w miejscu odbywania stażu, z zastrzeżeniem art. 30 (pomoc w nagłych wypadkach), oraz w sytuacji gdy prowadzi prace badawcze w dziedzinie nauk medycznych pod kierunkiem lekarza posiadającego prawo wykonywania zawodu.
UPRAWNIENIA STAŻYSTY
Stażysta jest uprawniony w szczególności do:
1) przedmiotowego i podmiotowego badania pacjenta oraz udzielania porad lekarskich po konsultacji z opiekunem,
2) wydawania, po konsultacji z opiekunem, zleceń lekarskich,
3) wydawania, po konsultacji z opiekunem, skierowań na badania laboratoryjne
oraz inne badania diagnostyczne, z wyjątkiem badań wymagających metod
diagnostycznych i leczniczych stwarzających podwyższone ryzyko dla
pacjenta,
4) samodzielnego stosowania, na zlecenie opiekuna, metod diagnostycznych i
leczniczych, których praktyczna umiejętność została potwierdzona przez
opiekuna,
5) wykonywania wspólnie z opiekunem zabiegów operacyjnych oraz wspólnie
stosowania metod leczniczych i diagnostycznych objętych programem stażu,
6) prowadzenia, pod nadzorem opiekuna, historii choroby i innej dokumentacji
medycznej,
7) udzielania informacji o stanie zdrowia pacjenta, po skonsultowaniu z opiekunem
treści tych informacji,
8) zlecania czynności pielęgnacyjnych,
9) w stanach nagłych do doraźnego podania lub zlecenia podania pacjentowi
leków, a jeżeli są to leki silnie lub bardzo silnie działające - po zasięgnięciu,
w miarę możliwości, opinii jednego lekarza.
3c. Lekarz odbywający staż nie jest uprawniony do wystawiania recept oraz wydania opinii i orzeczeń lekarskich.
ROZDZIAŁ 4 - EKSPERYMENT MEDYCZNY
Art. 21.
1. Eksperyment medyczny przeprowadzany na ludziach może być eksperymentem
leczniczym lub badawczym.
2. Eksperymentem leczniczym jest wprowadzenie przez lekarza nowych lub tylko
częściowo wypróbowanych metod diagnostycznych, leczniczych lub profilaktycznych w celu osiągnięcia bezpośredniej korzyści dla zdrowia osoby leczonej. Może on być przeprowadzony, jeżeli dotychczas stosowane metody medyczne nie są skuteczne lub jeżeli ich skuteczność nie jest wystarczająca.
3. Eksperyment badawczy ma na celu przede wszystkim rozszerzenie wiedzy medycznej. Może być on przeprowadzany zarówno na osobach chorych, jak i
zdrowych. Przeprowadzenie eksperymentu badawczego jest dopuszczalne wówczas, gdy uczestnictwo w nim nie jest związane z ryzykiem albo też ryzyko jest niewielkie i nie pozostaje w dysproporcji do możliwych pozytywnych rezultatów takiego eksperymentu.
Art. 22.
Eksperyment medyczny może być przeprowadzany, jeżeli spodziewana korzyść
lecznicza lub poznawcza ma istotne znaczenie, a przewidywane osiągnięcie tej korzyści oraz celowość i sposób przeprowadzania eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy i zgodne z zasadami etyki lekarskiej.
Art. 23.
Eksperymentem medycznym kieruje lekarz posiadający odpowiednio wysokie kwalifikacje.
Art. 24.
1. Osoba, która ma być poddana eksperymentowi medycznemu, jest uprzednio informowana
o celach, sposobach i warunkach przeprowadzenia eksperymentu, spodziewanych korzyściach leczniczych lub poznawczych, ryzyku oraz o możliwości odstąpienia od udziału w eksperymencie w każdym jego stadium.
2. W przypadku gdyby natychmiastowe przerwanie eksperymentu mogło spowodować
niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia jego uczestnika, lekarz obowiązany jest go o tym poinformować.
Art. 25.
1. Przeprowadzenie eksperymentu medycznego wymaga pisemnej zgody osoby badanej mającej w nim uczestniczyć. W przypadku niemożności wyrażenia pisemnej zgody, za równoważne uważa się wyrażenie zgody ustnie złożone w
obecności dwóch świadków. Zgoda tak złożona powinna być odnotowana w dokumentacji lekarskiej.
2. Udział małoletniego w eksperymencie medycznym jest dopuszczalny tylko za pisemną zgodą jego przedstawiciela ustawowego. Jeżeli małoletni ukończył 16 lat lub nie ukończył 16 lat i jest w stanie z rozeznaniem wypowiedzieć opinię w sprawie swego uczestnictwa w eksperymencie, konieczna jest także jego pisemna
zgoda.
3. Udział małoletniego w eksperymencie badawczym jest dopuszczalny, jeżeli spodziewane korzyści mają bezpośrednie znaczenie dla zdrowia małoletniego, a ryzyko jest niewielkie i nie pozostaje w dysproporcji do możliwych pozytywnych rezultatów. Eksperyment badawczy z udziałem małoletniego nie jest dopuszczalny,gdy istnieje możliwość przeprowadzenia takiego eksperymentu o porównywalnej efektywności z udziałem osoby posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych.
4. W przypadku osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej zgodę na udział tej osoby w eksperymencie leczniczym wyraża przedstawiciel ustawowy tej osoby. Jeżeli osoba taka jest w stanie z rozeznaniem wypowiedzieć opinię w sprawie swojego uczestnictwa w eksperymencie leczniczym, konieczne jest ponadto uzyskanie pisemnej zgody tej osoby.
5. W przypadku osoby, która ma pełną zdolność do czynności prawnych, lecz nie jest w stanie z rozeznaniem wypowiedzieć opinii w sprawie swego uczestnictwa w eksperymencie, zgodę na udział tej osoby w eksperymencie leczniczym wyraża sąd opiekuńczy właściwy ze względu na siedzibę podmiotu przeprowadzającego eksperyment.
6. W przypadku gdy przedstawiciel ustawowy odmawia zgody na udział chorego w eksperymencie leczniczym, można zwrócić się do sądu opiekuńczego, właściwego ze względu na siedzibę podmiotu przeprowadzającego eksperyment, o wyrażenie zgody.
7. Z wnioskiem o udzielenie zgody na uczestnictwo w eksperymencie medycznym osoby, o której mowa w ust. 2-5, może wystąpić podmiot przeprowadzający eksperyment do sądu opiekuńczego właściwego ze względu na siedzibę tego podmiotu.
8. W przypadkach niecierpiących zwłoki i ze względu na bezpośrednie zagrożenie życia, uzyskanie zgody, o której mowa w ust. 1-6, nie jest konieczne.
Art. 26.
1. Udział w eksperymencie leczniczym kobiet ciężarnych wymaga szczególnie wnikliwej oceny związanego z tym ryzyka dla matki i dziecka poczętego.
2. Kobiety ciężarne i karmiące mogą uczestniczyć wyłącznie w eksperymentach badawczych pozbawionych ryzyka lub związanych z niewielkim ryzykiem.
3. Dzieci poczęte, osoby ubezwłasnowolnione, żołnierze służby zasadniczej oraz osoby pozbawione wolności nie mogą uczestniczyć w eksperymentach badawczych.
Art. 27.
1. Osoba lub inny podmiot uprawniony do udzielenia zgody na eksperyment medyczny może ją cofnąć w każdym stadium eksperymentu. Lekarz powinien
wówczas eksperyment przerwać.
2. Lekarz prowadzący eksperyment leczniczy ma obowiązek przerwać go, jeżeli w czasie jego trwania wystąpi zagrożenie zdrowia chorego przewyższające spodziewane korzyści dla chorego.
3. Lekarz prowadzący eksperyment badawczy ma obowiązek przerwać go, jeżeli w czasie jego trwania nastąpi nieprzewidziane zagrożenie zdrowia lub życia osoby w nim uczestniczącej.
Art. 28.
Informacja uzyskana w związku z eksperymentem medycznym może być wykorzystana do celów naukowych, bez zgody osoby poddanej temu eksperymentowi, w sposób uniemożliwiający identyfikację tej osoby.
Art. 29.
1. Eksperyment medyczny może być przeprowadzony wyłącznie po wyrażeniu pozytywnej opinii o projekcie przez niezależną komisję bioetyczną. Do składu
komisji powołuje się osoby posiadające wysoki autorytet moralny i wysokie
kwalifikacje specjalistyczne.
3. Komisje bioetyczne powołują:
...
bombelspec