MD.DOC

51. KLASKANIE

Posadź dziecko na kolanach, twarzą do siebie. Klaszcz powoli w dłonie, wymawiając lub śpiewając prostą frazę. Połaskocz je w celu zwrócenia uwagi na to, co robisz. Weź ręce dziecka i powtórz frazę, klaszcząc jego dłońmi. Powtarzaj zabawę, stopniowo ograniczając swoją pomoc. W końcu dotykaj tylko jego rąk w celu wskazania, że ma zacząć klaskanie.

52. SIADANIE BEZ POMOCY

Cel:

Zadanie:

Pomoce:

Procedura:

Zajmowanie pozycji siedzącej bez pomocy. Obracanie się i wyciąganie rąk w górę.

Kiedy masz zamiar bawić się z dzieckiem, albo przenieść je w obrębie domu, przećwicz z nim ćwiczenie siadania, zamiast je po prostu przenosić. Jeśli leży akurat na plecach, przysuń jego prawą rękę do ciała. Następnie uchwyć jego lewą rękę ponad łokciem i delikatnie podnieś do góry i w bok tak, aby ciężar przypadał na jego prawy łokieć i przedramię. Kontynuując podciąganie do góry, pomóż dziecku unieść prawy łokieć tak, aby zaczęło wypychać się prawą ręką do góry. Gdy zacznie się przyzwyczajać do ćwiczenia, stopniowo udzielaj mu coraz mniejszej pomocy przez podciąganie i spodziewaj się, że zacznie samodzielnie unosić się do góry. Na koniec asekuruj tylko lewą rękę dziecka, aby pomóc mu zachować równowagę po wykonaniu całego ćwicze­nia. Jeśli będziesz powtarzać tę procedurę przy każdym podnoszeniu dziecka, samo się jej nauczy i zacznie przewidywać ruchy.

53. SIĘGANIE PO PRZEDMIOT

Ce/;         Doskonalenie umiejętności przemieszczania się.

Zadanie:     Sięganie: chwytanie przedmiotów znajdujących się powyżej poziomu oczu.

Pomoce:    Sznurek, małe pluszowe zwierzątko, lub inna zabawka.

Procedura:   Powieś małą kolorową zabawkę na drzwiach lub lampie. Upewnij się, że przedmiot wisi tak, że dziecko dosięgnie go bez wysiłku. Powiedz mu „Do­tknij..." Nagrodź je za każdym razem, gdy wyciągnie do góry ręce, by dotknąć zabawki.

Gdy opanuje już sięganie ponad głowę, umieść zabawkę na brzegu stołu. Upewnij się, że dziecko ją widzi. Powiedz „Weź..." Gdy weźmie zabawkę, pochwal je i daj mu się pobawić przez kilka minut.

Powtarzaj procedurę wiele razy, ale pamiętaj, że już żaden przedmiot znajdu­jący się w miejscu waszej zabawy nie będzie bezpieczny. Nie umieszczaj tam więc nic ciężkiego lub kruchego.

54. CHWYTANIE

Cel:        Ćwiczenie pracy ramion i właściwej współpracy.

Zadanie:    Zabawa w chwytanie pitki z inną osobą.

Pomoce:    Gumowa lub plastykowa piłka średniej wielkości.

Procedura:   Ustaw dziecko twarzą do siebie w odległości około 30 cm. Ustaw jego ręce wyciągnięte do przodu z otwartymi dłońmi do góry i podaj mu pitkę. Ustaw swoje ręce w ten sam sposób i powiedz „Daj piłkę", albo gestem wskaż, że ma to zrobić. Jeśli nie zareaguje, powtórz polecenie lub gest i weź pitkę od niego. Nagrodź je natychmiast, nawet jeśli sam wziąłeś piłkę. Powtarzaj ćwiczenie, aż dziecko nauczy się samodzielnie podawać ci piłkę.

Odsuń się od dziecka o kolejne 30 cm i powoli rzuć pitkę w jego ręce. Nie przejmuj się, że za pierwszym razem nie chwyci jej. Odbierz piłkę i powróć do wyjściowej pozycji. Powiedz „Daj piłkę" albo pokaż to gestem. Jeśli dziecko okazuje zakłopotanie zwiększeniem odległości, wręczaj mu piłkę tak długo, aż nauczy się oddawać ją tobie. Nagradzaj dziecko za każde poprawne przeka­zanie piłki.

55. POKONYWANIE TORU PRZESZKÓD

Cel:         Poprawa koordynacji i pewności w wykonywaniu działań.

Zadanie:     Omijanie lub przekraczanie ciągu drobnych przeszkód.

Pomoce:     Pudełka po butach, niski stołek, duży słownik, kartony po mleku.

Procedura:   Ułóż tor przeszkód z pudełek i kartonów. Pokaż dziecku jak pokonywać prze­szkody wyolbrzymiając każdy ruch. Następnie pomóż dziecku przejść nad tymi samymi przeszkodami, nieznacznie je podnosząc. Powtarzaj „Nad" za każdym razem gdy przechodzi nad kolejnym pudełkiem, lub kartonem. Powta­rzaj ćwiczenie wiele razy, aż dziecko nauczy się pokonywać przeszkody bez żadnej pomocy. Wtedy pomóż mu wejść na niski stołek, albo duży słownik. Pokaż mu, jak stawiać na stołku najpierw jedną, potem drugą nogę. Następnie wskaż na stołek, powiedz „Na" i ponownie pomóż mu wejść. Powtórz to samo wiele razy, aż stanie na stołku bez pomocy. Nie oczekuj, że zareaguje od razu poprawnie na słowne komendy „Nad" i „Na". Zawsze pokaż na przeszkodę, którą dziecko ma pokonać.

56. PROSTY TOR PRZESZKÓD

Cel:         Poprawa koncentracji uwagi, równowagi oraz umiejętności chodzenia po śla­dzie.

Zadanie:     Podążanie ścieżką wymagającą poruszania się pod, nad, dookoła szeregu prostych przeszkód

Pomoce:    Meble, sznurek.

Procedura:   Rozłóż sznurek (jeśli możliwe, kolorowy) w pokoju tak, aby przebiegał on między meblami, wokół krzeseł, ponad stołkiem, pod stołem itd. Zwróć nań uwagę dziecka i na jednym końcu umieść nagrodę. Rozpoczynając od drugie­go końca, przeprowadź dziecko wyznaczoną drogą. Stale wskazując mu sznurek wyznaczający drogę. Na końcu trasy pozwól mu wziąć nagrodę. Po kilkakrot­nym pokonaniu drogi, nakłoń dziecko do samodzielnego jej przejścia. Stój blisko niego i gdy tylko wykazuje zmieszanie, pokazuj na sznurek. Pamiętaj, aby przeszkody znajdowały się cały czas w tym samym miejscu.

57. PODNOSZENIE ZABAWEK Z PODŁOGI

Cel:        Doskonalenie równowagi.

Zadanie:    Podnoszenie przedmiotu z podłogi bez utraty równowagi.

Pomoce:    Pluszowe zwierzątko, klocek, pitka, małe pudełko.

Procedura:   Umieść pluszowe zwierzątko na środku podłogi, z dala od mebli i potencjal­nych przeszkód. Poprowadź dziecko do zabawki i pokaż mu, jak się schylić, by ją podnieść. Następnie połóż ją z powrotem i wskaż dziecku, aby się po nią schyliło. Przytrzymaj je, jeśli okaże się to konieczne i ewentualnie zegnij je w pasie, aby mogło dosięgnąć zabawkę. W ramach nagrody pozwól mu poba­wić się zwierzątkiem przez kilka minut. Powtarzaj ćwiczenie tak długo, aż dziecko nauczy się samodzielnie podnosić zabawkę bez utraty równowagi.

Gdy dziecko utrzymuje równowagę podczas podnoszenia przedmiotu z podło­gi, rozmieść w pokoju klika małych zabawek. Zacznij od dwóch lub trzech klocków, albo piłek, które na oczach dziecka umieść w widocznych miejscach. Weź małe pudełko i przejdź z dzieckiem po pokoju zbierając do niego wszy­stkie przedmioty. Następnie spraw, aby dziecko samodzielnie zebrało wszy­stkie klocki i piłki. Nagrodź je, gdy wszystkie zabawki znajdą się w pudełku.

58. DUŻE KLOCKI

Cel:        Doskonalenie umiejętności chodzenia podczas podnoszenia przedmiotów.

Zadanie:    Podnieść, przenieść i zgromadzić cztery duże klocki.

Pomoce:    Cztery pudełka po butach, kolorowy papier.

Procedura:  Zrób z czterech pudełek po butach cztery duże klocki (wypełnij je pomiętymi gazetami, zamknij i oklej kolorowym papierem). Rozrzuć klocki po podłodze tak, aby były wyraźnie dostrzegalne. Skieruj uwagę dziecka na jeden z kloc­ków i powiedz „Podnieś klocek". Spraw, aby schyliło się, podniosło klocek i podało ci go. Pomagaj tylko w razie potrzeby. Powtarzaj procedurę, aż zbie­rze wszystkie cztery klocki. Pokaż dziecku, jak układać wieżę z klocków przez położenie jednego na drugim. Przechodząc do trzeciego, powiedz „Połóż na..." i wskaż górny klocek wieży. W razie potrzeby pomóż. Po zbudowaniu wieży pozwól dziecku zburzyć ją i ponów zadanie.

59. WCHODZENIE NA SCHODY

Cel:         Doskonalenie równowagi i koordynacji podczas samodzielnego poruszania się.

Zadanie:    Pokonywanie schodów z dwiema stopami na każdym stopniu.

Pomoce:    Schody, sznurek, ołówek.

Procedura:   Gdy dziecko nauczy się już wspinać na stołek (ćwiczenie 55), zacznij praco­wać nad schodami. Ustaw dziecko twarzą do schodów i stań za nim trzymając jego ręce. Powiedz „Do góry" i postaw swoją prawą stopę na pierwszym stopniu. Wskaż na jego prawą stopę, a następnie na pierwszy stopień. Porusz jego stopą, jeśli będzie to potrzebne. Potem powiedz „Do góry" i postaw swoją lewą nogę na pierwszy stopień obok prawej. Powtórz „Do góry" leciutko pocią­gając dziecko do góry, dopóki nie uniesie swojej lewej stopy. Pochwal dziecko i ponów procedurę. Gdy już umie wspinać się na trzy stopnie, trzymając cię za rękę, bez twego poruszania jego stopami, powtórz czynność, dając mu do trzymania tylko palec. Gdy jego pewność i umiejętność wspinania wzrosną, pomagaj mu przez wspólne trzymanie ołówka. Następnie zamień ołówek na kawałek sznurka. Na koniec tylko towarzysz dziecku, by czuło się bezpie­cznie.

60. TOCZENIE PIŁKI - l

Cel:         Podążanie wzrokiem za przedmiotem i toczenie go ręką do celu.

Zadanie:     Chwytanie toczącej się piłki i odpychanie jej z powrotem bez pomocy. Pomoce:    Duża pitka.

Procedura:   Siądź na podłodze w odległości 1 metra od dziecka. Powiedz „Patrz" i powoli potocz piłkę w jego stronę. Jeśli dziecko wykona ruch w celu chwycenia piłki, wskaż gestem, aby popchnęło ją do ciebie. Gdy opanuje chwytanie piłki toczo­nej w jego kierunku, rozpocznij ćwiczenie z toczeniem w różnych kierunkach w stosunku do niego, aby musiało śledzić jej ruch i chwytać.

61. TOCZENIE PIŁKI - II

Cel:         Rozwój mięśni ramion i nauka toczenia piłki.

Zadanie:     Odbijanie piłki o ścianę i chwytanie jej bez pomocy.

Pomoce:    Duża piłka.

Procedura:   Siądź około 60 cm od ściany. Dziecko posadź przed sobą również twarzą do ściany. Na początku może się okazać konieczne przytrzymywanie dziecka nogami, aby nie uciekało na boki. Połóż pitkę przed dzieckiem i popchnij ją delikatnie w kierunku ściany. Schwyć ją, gdy wróci z powrotem. Następnie włóż piłkę w ręce dziecka i pomóż mu zrobić to samo. Pomóż mu także schwycić ją po odbiciu od ściany. Stopniowo ograniczaj swoją pomoc, aż dziecko będzie mogło samodzielnie toczyć piłkę, obserwować jej powrót i chwytać ją.

62. CHODZENIE BEZ POMOCY

Cel:        Udoskonalenie utrzymywania równowagi, zwiększenie zaufania dziecka do własnych możliwości ruchowych.

Zadanie:     Przejście około 6 metrów bez asekuracji.

Pomoce:     Kijek, linka.

Procedura:   Wyznacz prosty odcinek w miejscu wolnym od przeszkód. Połóż na podłodze dwie krótkie linki lub przylep dwa paski kolorowej taśmy klejącej, aby zaznaczyć linię startu i mety. Rozpocznij od dystansu 1.5 m i stopniowo zwiększaj odległość w miarę jak dziecko będzie robić postępy. Na mecie umieść nagrodę, np. ulubioną zabawkę lub ciasteczko, aby dokładnie pokazać dziecku, dokąd ma dojść. Stań za nim na linii startu i trzymając je za obie ręce, pomóż przemaszerować odcinek. Jeśli nie podejmie próby zrobienia pierwszych kroków, unieś je nieznacznie i prze­staw maty kawałek do przodu, aby „przemaszerowało" go w powietrzu. Pozwól mu zatrzymać się i odpocząć, jeśli tego potrzebuje, jednak utrzymuj je w pozycji stojącej dla ćwiczenia nóg. Jeśli zacznie wykonywać ćwiczenie swobodniej, każ mu trzymać cię tylko za jedną rękę. Kiedy będzie umiało przejść odcinek 3 m, trzymając cię tylko za jedną rękę, każ mu uchwycić za koniec pionowo ustawione­go kijka. Sam złap kijek tuż nad jego dłonią. Kontynuuj ćwiczenie i w miarę nabywania sprawności przesuwaj swoją dłoń w górę kijka, aż wasze dłonie zacz­nie dzielić znacząca odległość. Kiedy dziecko będzie umiało przejść odcinek 6 m, trzymając jeden koniec kijka, kiedy ty będziesz trzymał drugi, zastąp kijek linką długości ok. 50 cm i powtórz całe ćwiczenie. Kiedy będzie potrafiło przekroczyć dystans 6 m, trzymając jeden koniec linki, podczas gdy ty będziesz trzymał drugi, zachęć je do samodzielnego pokonania trasy. Na początku będziesz musiał stać blisko dziecka, lecz w trakcie dalszego opanowywania ćwiczenia stopniowo się odsuwaj.

63. CHODZENIE BOKIEM l TYŁEM

Cel:     Doskonalenie utrzymywania równowagi oraz nauczenie się różnych sposo­bów chodzenia.

Zadanie:    Chodzenie bokiem i tyłem przy dobrym zachowaniu równowagi.

Pomoce:    Ulubiona zabawka przyczepiona na lince.

Procedura:   Włóż w dłoń dziecka linkę i zaciśnij jej uchwyt własną dłonią. Zacznijcie iść do przodu, ciągnąc za sobą zabawkę. Skieruj uwagę dziecka na zabawkę - niech odwróci głowę, nie zaprzestając marszu. Kiedy nauczy się swobodnie poru­szać bokiem, odwróć je przodem do zabawki i stań za nim. Stojąc twarzą do zabawki, zacznijcie iść tyłem. Jeśli dziecko przejawia małe zainteresowanie zabawką, spróbuj zastąpić ją inną, lub zacznij naśladować odgłosy, jakie mogłaby wydawać ta zabawka (np. odgłos lokomotywy, jeśli będziecie bawić się pociągiem) po to, aby zachęcić dziecko do skupienia uwagi na zabawce. Kiedy dziecko nauczy się poruszać do przodu obserwując cały czas zabawkę, każ mu ciągnąć ją za sobą wokół mebli po to, aby przyzwyczaiło się do zwracania uwagi na to, co znajduje się przed nim i za nim.

64. SKŁONY - DOTYKANIE PALCÓW STÓP

Cel: Rozwijanie elastyczności i ogólnej kondycji.

Zadanie: Dziesięciokrotne skłony z dotykaniem stóp.

Procedura: Stań naprzeciw dziecka z wyciągniętymi w jego kierunku rękami i z dłońmi skierowanymi w dół. Pomóż mu zająć taką samą pozycję. Daj znać, by cię naśladowało i powoli zegnij się w pasie i dotknij butów. Potem dotknij tylko kolan. Jeśli dziecko będzie miało trudności w naśladowaniu ciebie, zaangażuj trzecią osobę, która będzie kontrolowała ruchy dziecka. Stopniowo zwiększaj­cie rozkrok, abyście oboje mogli dotykać stóp bez zginania kolan.

65. OTWIERANIE BIURKA l KOMODY

Cel:        Doskonalenie umiejętności zaspokajania własnych potrzeb i rozwijanie siły rąk i ramion.

Zadanie:     Samodzielne otwieranie szafki i szuflady.

Pomoce:    Małe zabawki, szafki z szufladami.

Procedura:   Upewnij się, że dziecko cię obserwuje i włóż do szafki jego ulubioną zabawkę lub nagrodę. Powoli otwórz drzwiczki i pokaż mu ją, a potem zamknij. Połóż rękę dziecka na uchwycie drzwiczek i pomóż mu je otworzyć. Pokaż zabawkę i daj się nią przez minutę pobawić. Powtarzaj to zadanie wielokrotnie, stopnio­wo ograniczając swój udział, aż dziecko nauczy się samodzielnie otwierać drzwiczki. Powtórz te samą procedurę przy nauce otwierania szuflad. Upew­niaj się, czy meble, na których ćwiczy, otwierają się lekko, aby nie odczuwało ono frustracji z powodu niepowodzenia. Przed wykonaniem ćwiczenia wyjmij z mebli wszystkie niebezpieczne przedmioty i substancje, a potem umieść je poza zasięgiem dziecka.

66. STANIE NA JEDNEJ NODZE

Cel:       Rozwijanie zmysłu równowagi.

Zadanie:    Stanie przez 5 sekund na jednej nodze bez pomocy i bez utraty równowagi.

Pomoce:    Dwa krzesła, metrowy kijek.

Procedura:   Postaw dwa krzesła razem, z dala od innych przedmiotów. Stań naprzeciw dziecka, a każde z was niech trzyma się jednego krzesła. Gdy jesteś pewny, że dziecko cię obserwuje, powoli unieś jedną nogę. Daj znak, by zrobiło to samo. Jeśli cię nie naśladuje, unieś jego nogę tuż nad podłogę. Jeśli to możliwe, zaangażuj trzecią osobę do podnoszenia nogi dziecka, aby mogło cię obserwować. Powtarzaj tak długo ćwiczenie, aż będzie samodzielnie stać na jednej nodze przez 5 sekund, opierając się na krześle. Następnie usuń krzesło i pozwól mu przytrzymywać się twojej ręki podczas ćwiczenia. Gdy dziecko poczuje się pewnie trzymając cię za rękę, daj mu do trzymania koniec metrowego kijka, który trzymasz za drugi koniec. Gdy dziecko to opanuje, niech podejmie próbę stania na jednej nodze bez żadnej pomocy.

71. PODRZUCANIE WORECZKA Z FASOLĄ

Cel:    Usprawnianie ruchów ramion podczas rzucania i nauka celowania.

Zadanie:   Pięciokrotne rzucanie woreczkiem do pudełka oddalonego o metr.

Pomoce:    Dwa woreczki z fasolą, pudełko kartonowe.

Procedura:   Stań obok dziecka na otwartej przestrzeni, upewnij się, że cię obserwuje zademonstruj mu, jak rzucasz woreczkiem. Weź woreczek do ręki, cofnij ramię za siebie, a następnie wysuń je z powrotem krótkim łukiem. Pamiętaj, aby wykonywać ruchy powoli i wyraźnie. Daj dziecku drugi woreczek i po­prowadź jego rękę tak, by wykonało rzut. Powtarzaj ćwiczenie wiele razy, stopniowo przesuwając swoją kontrolę z nadgarstka dziecka na przedramię i łokieć, a na końcu zupełnie poza jego ramię. Gdy już dziecko opanuje czyn­ność rzucania, zacznij uczyć je trafiania do określonego celu. Umieść przed nim pudełko na podłodze. Ustaw je na wprost pudełka i pomóż wrzucić do niego woreczek. Powiedz „Pudełko" przed każdym rzutem. Dotknij pudełka, by przypomnieć dziecku o celu. W miarę, jak będzie wrzucać stale woreczek do pudełka, stopniowo zwiększaj odległość do celu, aż wyniesie około metra od dziecka. Zrób listę, na której będziesz notował ilość udanych prób wykona­nych z różnych odległości. To pomoże ci podjąć decyzję o każdorazowym wydłużeniu dystansu.

72. WSPINANIE SIĘ PO SCHODACH

Cel: Wspinanie się po stopniach o wysokości około 30 cm.

Procedura: Gdy dziecko poczuje się pewnie wspinając się po schodach z dostawianiem jednej stopy do drugiej (ćwiczenie 59), rozpocznij z nim naukę stawiania jednej stopy na każdym stopniu. Jeśli to możliwe, zaangażuj trzecią osobę do pomo­cy i zapewnienia ochrony, podczas gdy ty będziesz pokazywać, gdzie należy stawiać stopy. Ustaw dziecko twarzą do schodów i z ręką na poręczy. Pokaż mu jego prawą stopę, a następnie szczyt pierwszego stopnia. Jeśli dziecko wykazuje zakłopotanie, manipuluj jego prawą stopą, pozostawiając ciągle le­wą na podłodze. Pochwal je natychmiast, nawet jeśli musiałeś wykonać ruchy sam. Wskaż jego lewą stopę i szczyt drugiego stopnia. Jeśli dziecko spróbuje postawić lewą stopę obok prawej, jeszcze raz wskaż mu drugi stopień i prze­mieść jego stopę. Natychmiast je pochwal. Powtarzaj ćwiczenie, pomagając w razie konieczności, tak długo, aż opanuje pokonywanie schodów, stawiając tylko jedną stopę na każdym stopniu.