02-2005_081-084.pdf

(1672 KB) Pobierz

ep_02_081-084.indd

P O D Z E S P O Ł Y

TOPSwitch - nowoczesne

rozwiązania zasilaczy

Nie posmarujesz - nie pojedziesz. Po przeczytaniu takiego

stwierdzenia zapewne u większości Czytelników powstały dość

jednoznaczne skojarzenia z tym, o czym się głośno ostatnio

mówi w radiu i telewizji. Ale nie, nie będziemy pisać o

przekrętach i machlojkach naszych polityków. To nie ta gazeta...

Projektowanie zasilaczy jest dość

nieprzyjemnym – w moim mniema-

niu – zajęciem projektowym, jeśli

nie ogranicza się do zastosowania

„gotowca” w postaci zasilacza wtycz-

kowego i stabilizatora 7805 lub po-

dobnego. No, może trochę przesadzi-

łem. Umówmy się: użycie gotowe-

go stabilizatora nie jest w ogóle za-

jęciem projektowym. Prawdziwi kon-

struktorzy mogliby się poczuć obra-

żeni. Tymczasem odnoszę wrażenie,

że większość elektroników, w szcze-

gólności speców od „cyfrówki”, omi-

ja temat zasilaczy szerokim łukiem,

co w wielu przypadkach jest możli-

we, ale do czasu. Gdy w końcu sta-

niemy przed koniecznością samodziel-

nego opracowania całkowicie autono-

micznego urządzenia, niestety zasi-

lacz będzie jednym z wielu bloków

funkcjonalnych, nad którymi będzie-

my musieli trochę posiedzieć.

Wiadomo nie od dziś, że tym,

czego elektronicy nie lubią najbar-

dziej jest przykręcanie śrubek, wier-

cenie otworów i wykonywanie wszel-

kich elementów indukcyjnych. Nie-

stety, póki co, w każdym zasilaczu

co najmniej jeden taki element wy-

stąpić musi. Jest nim transformator,

a nierzadko dochodzą również dławi-

ki przeciwzakłóceniowe, itp. W kla-

sycznych zasilaczach transformato-

rowych z regulatorami szeregowymi

pojawia się także problem odprowa-

dzania ciepła z elementu wykonaw-

czego, a więc obliczenie lub co naj-

mniej empiryczne dopasowanie od-

powiedniego radiatora. Jest to zwią-

zane z nienajwyższą sprawnością ta-

kich konstrukcji. Parametr ten sta-

je się istotny, gdy chcemy opraco-

wać urządzenie odpowiadające mod-

nym ostatnio wymogom proekologicz-

nym. Tu musimy praktycznie zapo-

mnieć o starych, tradycyjnych kon-

figuracjach. Pora sięgnąć po najnow-

sze konstrukcje.

Flyback

Rozwiązaniem godnym polecenia

będą na pewno zasilacze typu fly-

back . Wbrew temu, co było powie-

dziane wcześniej, nie jest to wynala-

zek ostatnich lat. Podobna konfigura-

cja jest znana od niepamiętnych cza-

sów, przy czym do niedawna zakres

zastosowań nie wykraczał poza zasi-

lacze wysokiego napięcia stosowane

w monitorach. Okazuje się jednak, że

takie rozwiązanie układowe z powo-

dzeniem może być wykorzystywane

w większości współczesnych urządzeń

zarówno profesjonalnych, jak i ama-

torskich. Nie do pogardzenia są bar-

dzo korzystne parametry elektryczne

i funkcjonalne flybacków . Do najważ-

niejszych należy zaliczyć:

- szeroki dopuszczalny zakres wej-

ściowego napięcia przemiennego,

- praca zarówno w sieci 50 Hz jak

i 60 Hz,

- stosunkowo niewielka liczba ele-

mentów,

- praca bez radiatora w aplikacjach

o mocy do 30 W,

- miękki start zapobiegający powsta-

waniu przeciążeń i przepięć,

- automatyczne wznowienie pracy

po wystąpieniu zwarcia (oczywi-

ście po usunięciu przyczyny),

- programowanie ograniczenia prądo-

wego,

- niewielkie wartości pojemności

wejściowych kondensatorów filtru-

jących,

- niewielkie wymiary transformatora,

a co za tym idzie również całe-

go zasilacza,

- proste wejściowe filtry EMI,

- wysoka sprawność (>75%),

- niewielka moc strat w stanie

standby .

Niestety, jak to zwykle bywa,

oprócz zalet są i wady. Do najpoważ-

niejszych należy zaliczyć dość skom-

plikowaną budowę transformatora, co

ma szczególne znaczenie w przypadku

podjęcia decyzji o samodzielnym jego

wykonaniu. Drugą niedogodnością, z

jaką może się spotkać projektant, jest

dość rozbudowany algorytm oblicza-

nia poszczególnych elementów skła-

dowych zasilacza. Na szczęście pro-

ducenci podzespołów wykorzystywa-

nych w tych zasilaczach najczęściej

oferują odpowiednie oprogramowanie

w znacznym stopniu automatyzujące

ten etap tworzenia projektu. Jeśli na-

wet ktoś zdecyduje się na ręczne wy-

konanie obliczeń, to udostępnione w

Rys. 1. Podstawowa konfiguracja zasilacza flyback

Elektronika Praktyczna 2/2005

81

27824668.419.png

27824668.430.png

27824668.441.png

27824668.452.png

27824668.001.png

27824668.012.png

27824668.023.png

27824668.034.png

P O D Z E S P O Ł Y

Rys. 2. Przebiegi prądowe w wybranych punktach

zasilacza flyback występujące w różnych trybach

pracy

szą uwagę skupimy na

układach TOPSwitch,

dla których został opra-

cowany specjalny ze-

staw ewaluacyjny, testo-

wany w naszej redakcji.

Jak już wiemy, projekto-

wanie zasilacza pracują-

cego w konfiguracji fly-

back nie jest zajęciem

łatwym, dysponując jed-

nak sprawdzonym algo-

rytmem obliczeniowym

z problemem tym moż-

na sobie jakoś poradzić

nawet nie będąc eksper-

tem w tej dziedzinie. A

na pomoc eksperta mo-

żemy w każdej chwili

liczyć. Będzie to jednak

tylko program PIExpert

(wraz z PIDesignerem),

który można pobrać ze

strony http://www.powe-

rint.com/designsoftwa-

re.htm . Programy te są

również dostarczane

na CDROM-ie w zesta-

wie ewaluacyjnym. Nie

rozwiążą one naszych

wszystkich wątpliwości.

Rzadko kiedy bowiem

udaje się, nawet przy

ich użyciu, zaprojekto-

wać zasilacz spełniający nasze zało-

żenia wstępne tak, by nie były zgła-

szane uwagi modułu optymalizujące-

go. Wtedy musimy jednak skorzystać

z nabytej gdzieś wiedzy na temat za-

silaczy flyback i umiejętnie dopaso-

wać parametry końcowe projektu.

Spróbujmy teraz zobaczyć jak

trudne jest projektowanie zasilacza

flyback .

Podstawową konfigurację takiego

zasilacza przedstawiono na rys. 1 . A

oto kolejne etapy obliczeń:

1. Określenie parametrów wejścio-

wych: V ACMAX , V ACMIN , - minimalna

i maksymalna wartość wejściowego

napięcia przemiennego [V], f L - czę-

stotliwość sieci (50 lub 60 Hz), V 0

- napięcie wyjściowe [V], P 0 - moc

wyjściowa [W], h- sprawność zasi-

lacza, Z - współczynnik tzw. loss

allocation factor .

2. Wybranie typu sprzężenia zwrot-

nego i napięcia V B ( bias voltage ).

Parametry te dobiera się na pod-

stawie odpowiedniej tabeli udo-

stępnianej w notach aplikacyjnych

(np. AN-32). Typ sprzężenia zale-

ży od przeznaczenia zasilacza, za-

kładanych kosztów i mocy wyjścio-

wej. Najprostsze obwody mogą się

składać z rezystora i diody Zenera,

bardziej skomplikowane wymagają

transoptorów lub zalecanych przez

producenta typów optycznych ukła-

dów sprzęgających.

3. Określenie minimalnego i maksy-

malnego napięcia stałego V MIN , V MAX

oraz pojemności kondensatora wej-

ściowego C IN na podstawie napię-

cia wejściowego i mocy wyjściowej.

Pojemność dobiera się na podsta-

wie tabeli, napięcia zaś oblicza się

z podanych w notach aplikacyjnych

wzorów.

4. Określenie napięcia V OR i parame-

trów diody zabezpieczającej V CLO .

Przyjmuje się, że dla zasilacza z

wieloma wyjściami V OR =100 V, na-

tomiast dla pojedynczego wyjścia

V OR =120 V. W przypadku stosowa-

niu układów TOPSwitch-GX mak-

symalną moc uzyskuje się dla

V OR =135 V.

5. Ustalenie parametru K p określają-

cego kształt impulsów prądowych.

Układ może pracować w trybie tzw.

ciągłym lub nieciągłym ( rys. 2 ).

Obliczenia prowadzi się w ogólnym

przypadku na podstawie podanego

wzoru. Dla typowego napięcia zasi-

lającego 230 VAC i trybu ciągłego

można przyjąć: Kp=0,6. Współczyn-

nik ten nie może przekraczać war-

tości podanych w specjalnej tabeli.

6. Określenie współczynnika D MAX na

podstawie V MIN i V OR Obliczenia na

podstawie podanych wzorów.

7. Obliczenie wartości szczytowej prą-

du pierwotnego I P . Obliczenia na

podstawie podanych wzorów.

8. Obliczenie wartości RMS prą-

du pierwotnego I RMS . Obliczenia na

podstawie podanych wzorów.

9. Dobranie typu układu TOPSwitch-

-GX na podstawie wejściowego na-

pięcia przemiennego, napięcia wyj-

ściowego i mocy wyjściowej, bazu-

jąc na charakterystykach zamiesz-

czonych w nocie AN-29. Ze wzglę-

dów ekonomicznych należy wybrać

minimalną wersję układu spełniają-

cą założone parametry.

10. Ustalenie wartości I LIMIT oraz

współczynnika K I dla zewnętrznego

ograniczenia prądu I LIMIT . Obliczenia

na podstawie wzorów i wskazówek

podanych w nocie aplikacyjnej.

11. Weryfikacja typu układu poprzez

sprawdzenie wartości prądu I P i po-

nownie I LIMIT .

12. Obliczenie indukcyjności uzwo-

jenia pierwotnego. Obliczenia na

podstawie podanych wzorów.

13. Dobór parametrów rdzenia i kar-

kasu transformatora na podstawie

notach aplikacyjnych algorytmy po-

zwolą na w miarę bezstresowe prze-

brnięcie przez tę fazę projektu. Aby

- jak to nasi dziadowie mawiali - po

próżnicy nie gadać, prześledzimy po-

niżej tok obliczeniowy przykładowego

zasilacza flyback . Z przyczyn obiek-

tywnych nie będziemy zbyt głęboko

wchodzić w szczegóły, a w razie ko-

nieczności należy ich szukać w no-

tach katalogowych i aplikacyjnych.

Przykładowe obliczenia zasilacza

flyback wykorzystującego elementy

TOPSwitch-GX firmy Power

Integrations

Jednym z wiodących producentów

podzespołów przeznaczonych do budo-

wy zasilaczy impulsowych jest istnie-

jąca od 1988 roku firma Power Inte-

grations. W jej ofercie można znaleźć

układy serii LinkSwitch, DPA-Switch,

TinySwitch i TOPSwitch. Każda nich

została opracowana pod kątem zróżni-

cowanych zastosowań, takich jak: ła-

dowarki, popularne zasilacze wtyczko-

we, zamienniki klasycznych regulato-

rów liniowych do zastosowań domo-

wych i profesjonalnych, przetwornice

DC-DC, energooszczędne, tanie zasila-

cze do zastosowań uniwersalnych. Na-

82

Elektronika Praktyczna 2/2005

27824668.045.png

27824668.056.png

27824668.067.png

P O D Z E S P O Ł Y

Rys. 3...7. Zrzuty ekranowe programu PIExpert

wiązania są przedstawione w nocie

AN-32.

36. Dobranie parametrów prostowni-

czego mostka wejściowego.

Ufff. Koniec. Nie było łatwo, ale

ostrzegałem, że nie będzie. Analo-

giczny proces obliczeniowy poka-

zano już tylko w skrócie, na kilku

zrzutach ekranowych programu PIE-

xpert ( rys. 3...7 ). W praktycznych

obliczeniach na pewno pojawi się

mnóstwo dodatkowych wątpliwości.

Już po wstępnym zapoznaniu się z

dokumentacją widać, że nasze oba-

wy może wzbudzać transformator,

w szczególności jego praktyczna re-

alizacja. Pomocą dla konstruktora

będzie nota aplikacyjna wyjaśniająca

szczegóły projektowania tego pod-

zespołu. Nota ta jest dostępna pod

adresem: http://www.powerint.com/

PDFFiles/an18.pdf . Gdyby okazało

się, że zadanie to przekracza jednak

zdolności wykonawcze (co jest wy-

soce prawdopodobne), można sko-

rzystać z gotowych produktów ofe-

rowanych przez wielu producentów.

Prawdę mówiąc, najczęściej będzie

to najrozsądniejsza decyzja, tym bar-

dziej, że gotowe podzespoły są do-

stępne nawet u polskich dystrybu-

torów, np. http://www.feryster.com.pl/

polski/loader.html .

Przed rozpoczęciem poważnego

stosowania zasilaczy flyback bazują-

cych na elementach TOPSwitch-GX

na pewno warto się z nimi zapo-

znać praktycznie. Najlepszą metodą

będą próby prowadzone w oparciu

częstotliwości kluczowania f s oraz

mocy P 0 . W zamieszczonej w no-

cie AN-32 tabeli znajdują się typo-

we rdzenie zalecane do współpracy

z układami TOPSwitch.

14. Ustalenie liczby warstw uzwoje-

nia pierwotnego L oraz liczby zwo-

jów uzwojenia wtórnego N s . Obli-

czenia wykonuje się iteracyjnie.

15. Obliczenie liczby zwojów uzwo-

jenia pierwotnego N P oraz liczby

zwojów uzwojenia bias N B .

16. Określenie parametrów mechanicz-

nych uzwojenia pierwotnego.

17...22. Sprawdzenie parametrów B M ,

C MA i L g . Może się okazać koniecz-

ne iteracyjne wykonanie obliczeń

dla różnych wartości parametrów

L i N S oraz parametrów rdzenia i

karkasu. Obliczenia prowadzi się

na podstawie podanych wzorów, ta-

bel i zaleceń.

23. Sprawdzenie, czy B P ≤4200. Je-

śli się okaże konieczne, to nale-

ży zmniejszyć I LIMIT i K I . Ogranicze-

nie indukcji w rdzeniu do wartości

0,42·T jest konieczne dla zapewnie-

nia, aby rdzeń transformatora się

nie nasycał.

24. Obliczenie wartości szczytowej

prądu uzwojenia wtórnego I SP .

25. Obliczenie wartości RMS prądu

uzwojenia wtórnego I SRMS .

26. Określenie parametrów mechanicz-

nych uzwojenia wtórnego.

27. Obliczenie prądu tętnień konden-

satora wyjściowego I RIPPLE .

28. Obliczenie szczytowej wartości

napięcia inwersyjnego dla uzwojenia

pierwotnego i bias - PIV S , PIV B .

29. Dobranie diody zabezpieczają-

cej na podstawie napięcia V OR oraz

typu wyjścia. Preferowane typy za-

warte są w tabeli zamieszczonej w

nocie aplikacyjnej AN-32.

30. Dobranie wyjściowej diody pro-

stowniczej. Doboru dokonuje się na

podstawie parametrów podzespołów

zawartych w tabeli zamieszczonej

w nocie aplikacyjnej AN-32.

31. Dobranie kondensatora wyjściowe-

go. W zależności od napięć i prą-

dów wyjściowych zalecane są po-

jemności 330 mF oraz 1000 mF pro-

ponowanych producentów.

32. Określenie parametrów L i C fil-

tru wyjściowego. Wartość indukcyj-

ności mieści się w przedziale od

2,2 mH do 4,7 mH.

33. Dobranie prostownika obwodu

bias na podstawie tabeli.

33. Dobranie kondensatora obwodu

bias . Praktycznie zawsze stosuje

się kondensator ceramiczny 0,1 mF/

50 V.

34. Dobranie kondensatora i rezy-

stora szeregowego wyprowadzenia

CONTROL. W praktyce stosuje się

kondensator elektrolityczny 47 mF/

10 V i rezystor 6,8 V/0,25 W.

35. Dobranie konfiguracji obwodu

sprzężenia zwrotnego. Zalecane roz-

Dodatkowe informacje

Nazwa flyback stosowana w odniesieniu do topologii

zasilaczy prawdopodobnie pochodzi od nazwy

transformatorów wysokiego napięcia wykorzystywa-

nych niegdyś w monitorach. W transformatorach

takich wysokie napięcie ładujące pojemność CRT

jest generowane przez gwałtowny zanik pola ma-

gnetycznego w rdzeniu podczas szybkiego powrotu

plamki. Wiązka elektronów powraca ( fly back ) na

pozycję początkową nowej linii. Do pracy w takich

warunkach wymagane są transformatory specjalnej

konstrukcji - zupełnie nie nadają się do tego

rozwiązania klasyczne.

Elektronika Praktyczna 2/2005

83

27824668.078.png

27824668.089.png

27824668.100.png

27824668.111.png

27824668.122.png

27824668.133.png

27824668.144.png

27824668.155.png

P O D Z E S P O Ł Y

Rys. 8. Schemat blokowy układu TOPSwitch-GX I jako ewentualna ciekawostka

tranzystor mocy MOSFET. Jest też

blok sterowania PWM współpracują-

cy z układem miękkiego startu oraz

blokiem regulacji i ograniczenia prą-

du oraz obwodem wykrywającym

napięcie wejściowe. Pracą poszcze-

gólnych bloków steruje odpowied-

nio opracowana część cyfrowa ukła-

du TOPSwitch-GX. Tranzystor mocy,

komparatory analologowe, przerzut-

niki, bramki, wzmacniacze operacyj-

ne, a więc sporo elementów zasad-

niczo różniących się funkcjonalno-

ścią, a nawet technologią. Wszystko

w jednej strukturze. Myślę, że opra-

cowanie takiego układu było spo-

rym wyzwaniem dla inżynierów fir-

my Power Integrations.

Czy skórka warta jest wypraw-

ki? Nie ukrywam, że po pierwszych

swoich próbach z układami TOP-

Switch daleki jestem od nazwania

się specjalistą w dziedzinie projek-

towania zasilaczy flyback , ale nie

o to przecież chodzi. Wszystko jest

kwestią tylko sporej praktyki, któ-

rą nabywa się w czasie. Nie trze-

ba jednak być wybitnym znawcą,

żeby zauważyć niezaprzeczalne za-

lety tego typu rozwiązań. Może fly-

backi nie zainteresują amatorów, ale

zdziwiłbym się, gdyby przeszli obok

nich obojętnie specjaliści, szczegól-

nie zaangażowani w produkcję róż-

nego typu urządzeń elektronicz-

nych. A wiadomo przecież nie od

dziś, że każdy sprzęt elektroniczny

będzie działał lepiej, jeśli zostanie

włączony do zasilania.

Jarosław Doliński, EP

jaroslaw.dolinski@ep.com.pl

o zestaw ewaluacyjny. Wraz z goto-

wym do pracy zasilaczem otrzymu-

jemy „czystą” płytkę drukowaną oraz

próbki (2 szt.) układów TOP245P,

dzięki którym możemy łatwo zreali-

zować własną wersję projektu. Na

wyróżnienie zasługuje bardzo staran-

nie i dokładnie opracowana doku-

mentacja techniczna. Oprócz wiedzy

ogólnej uzyskujemy z niej również

bardzo konkretną pomoc w pracach

obliczeniowych, a własne koncepcje

możemy weryfikować analizując bar-

dzo liczne gotowe aplikacje - łado-

warki akumulatorów, przetwornice,

zasilacze dla odtwarzaczy DVD, itp.

Czym właściwie jest

TOPSwitch-GX?

No ładnie, potrafimy już niemal

samodzielnie projektować zasilacze

pracujące w konfiguracji flyback , a

nie wiemy, co się kryje wewnątrz

niepozornie wyglądającego układu

TOPSwitch-GX. Dogłębna wiedza na

ten temat właściwie nie jest nam

specjalnie potrzebna, ale z czystej

ciekawości odkryjemy wieczko ukła-

du i przeszlifujemy jego strukturę.

Budowa wewnętrzna TOPSwitcha

jest przedstawiona na schemacie

blokowym ( rys. 8 ). Najważniejszym

elementem jest wysokonapięciowy

Dodatkowe informacje

Zestaw ewaluacyjny dla układów TOPSwitch-GX

udostępniła redakcji firma Memec - autoryzowany

dystrybutor Power Integrations. Informacje: Memec

Polska Sp. z o.o., 44-101 Gliwice, ul. Sowińskiego

5, tel. (032) 238-03-60

84

Elektronika Praktyczna 2/2005

27824668.166.png

27824668.177.png

27824668.188.png

27824668.199.png

27824668.210.png

27824668.221.png

27824668.232.png

27824668.243.png

27824668.254.png

27824668.265.png

27824668.276.png

27824668.287.png

27824668.298.png

27824668.309.png

27824668.320.png

27824668.331.png

27824668.342.png

27824668.353.png

27824668.364.png

27824668.375.png

27824668.386.png

27824668.397.png

27824668.406.png

27824668.407.png

27824668.408.png

27824668.409.png

27824668.410.png

27824668.411.png

27824668.412.png

27824668.413.png

27824668.414.png

27824668.415.png

27824668.416.png

27824668.417.png

27824668.418.png

27824668.420.png

27824668.421.png

27824668.422.png

27824668.423.png

27824668.424.png

27824668.425.png

27824668.426.png

27824668.427.png

27824668.428.png

27824668.429.png

27824668.431.png

27824668.432.png

27824668.433.png

27824668.434.png

27824668.435.png

27824668.436.png

27824668.437.png

27824668.438.png

27824668.439.png

27824668.440.png

27824668.442.png

27824668.443.png

27824668.444.png

27824668.445.png

27824668.446.png

27824668.447.png

27824668.448.png

27824668.449.png

27824668.450.png

27824668.451.png

27824668.453.png

27824668.454.png

27824668.455.png

27824668.456.png

27824668.457.png

27824668.458.png

27824668.459.png

27824668.460.png

27824668.461.png

27824668.462.png

27824668.002.png

27824668.003.png

27824668.004.png

27824668.005.png

27824668.006.png

27824668.007.png

27824668.008.png

27824668.009.png

27824668.010.png

27824668.011.png

27824668.013.png

27824668.014.png

27824668.015.png

27824668.016.png

27824668.017.png

27824668.018.png

27824668.019.png

27824668.020.png

27824668.021.png

27824668.022.png

27824668.024.png

27824668.025.png

27824668.026.png

27824668.027.png

27824668.028.png

27824668.029.png

27824668.030.png

27824668.031.png

27824668.032.png

27824668.033.png

27824668.035.png

27824668.036.png

27824668.037.png

27824668.038.png

27824668.039.png

27824668.040.png

27824668.041.png

27824668.042.png

27824668.043.png

27824668.044.png

27824668.046.png

27824668.047.png

27824668.048.png

27824668.049.png

27824668.050.png

27824668.051.png

27824668.052.png

27824668.053.png

27824668.054.png

27824668.055.png

27824668.057.png

27824668.058.png

27824668.059.png

27824668.060.png

27824668.061.png

27824668.062.png

27824668.063.png

27824668.064.png

27824668.065.png

27824668.066.png

27824668.068.png

27824668.069.png

27824668.070.png

27824668.071.png

27824668.072.png

27824668.073.png

27824668.074.png

27824668.075.png

27824668.076.png

27824668.077.png

27824668.079.png

27824668.080.png

27824668.081.png

27824668.082.png

27824668.083.png

27824668.084.png

27824668.085.png

27824668.086.png

27824668.087.png

27824668.088.png

27824668.090.png

27824668.091.png

27824668.092.png

27824668.093.png

27824668.094.png

27824668.095.png

27824668.096.png

27824668.097.png

27824668.098.png

27824668.099.png

27824668.101.png

27824668.102.png

27824668.103.png

27824668.104.png

27824668.105.png

27824668.106.png

27824668.107.png

27824668.108.png

27824668.109.png

27824668.110.png

27824668.112.png

27824668.113.png

27824668.114.png

27824668.115.png

27824668.116.png

27824668.117.png

27824668.118.png

27824668.119.png

27824668.120.png

27824668.121.png

27824668.123.png

27824668.124.png

27824668.125.png

27824668.126.png

27824668.127.png

27824668.128.png

27824668.129.png

27824668.130.png

27824668.131.png

27824668.132.png

27824668.134.png

27824668.135.png

27824668.136.png

27824668.137.png

27824668.138.png

27824668.139.png

27824668.140.png

27824668.141.png

27824668.142.png

27824668.143.png

27824668.145.png

27824668.146.png

27824668.147.png

27824668.148.png

27824668.149.png

27824668.150.png

27824668.151.png

27824668.152.png

27824668.153.png

27824668.154.png

27824668.156.png

27824668.157.png

27824668.158.png

27824668.159.png

27824668.160.png

27824668.161.png

27824668.162.png

27824668.163.png

27824668.164.png

27824668.165.png

27824668.167.png

27824668.168.png

27824668.169.png

27824668.170.png

27824668.171.png

27824668.172.png

27824668.173.png

27824668.174.png

27824668.175.png

27824668.176.png

27824668.178.png

27824668.179.png

27824668.180.png

27824668.181.png

27824668.182.png

27824668.183.png

27824668.184.png

27824668.185.png

27824668.186.png

27824668.187.png

27824668.189.png

27824668.190.png

27824668.191.png

27824668.192.png

27824668.193.png

27824668.194.png

27824668.195.png

27824668.196.png

27824668.197.png

27824668.198.png

27824668.200.png

27824668.201.png

27824668.202.png

27824668.203.png

27824668.204.png

27824668.205.png

27824668.206.png

27824668.207.png

27824668.208.png

27824668.209.png

27824668.211.png

27824668.212.png

27824668.213.png

27824668.214.png

27824668.215.png

27824668.216.png

27824668.217.png

27824668.218.png

27824668.219.png

27824668.220.png

27824668.222.png

27824668.223.png

27824668.224.png

27824668.225.png

27824668.226.png

27824668.227.png

27824668.228.png

27824668.229.png

27824668.230.png

27824668.231.png

27824668.233.png

27824668.234.png

27824668.235.png

27824668.236.png

27824668.237.png

27824668.238.png

27824668.239.png

27824668.240.png

27824668.241.png

27824668.242.png

27824668.244.png

27824668.245.png

27824668.246.png

27824668.247.png

27824668.248.png

27824668.249.png

27824668.250.png

27824668.251.png

27824668.252.png

27824668.253.png

27824668.255.png

27824668.256.png

27824668.257.png

27824668.258.png

27824668.259.png

27824668.260.png

27824668.261.png

27824668.262.png

27824668.263.png

27824668.264.png

27824668.266.png

27824668.267.png

27824668.268.png

27824668.269.png

27824668.270.png

27824668.271.png

27824668.272.png

27824668.273.png

27824668.274.png

27824668.275.png

27824668.277.png

27824668.278.png

27824668.279.png

27824668.280.png

27824668.281.png

27824668.282.png

27824668.283.png

27824668.284.png

27824668.285.png

27824668.286.png

27824668.288.png

27824668.289.png

27824668.290.png

27824668.291.png

27824668.292.png

27824668.293.png

27824668.294.png

27824668.295.png

27824668.296.png

27824668.297.png

27824668.299.png

27824668.300.png

27824668.301.png

27824668.302.png

27824668.303.png

27824668.304.png

27824668.305.png

27824668.306.png

27824668.307.png

27824668.308.png

27824668.310.png

27824668.311.png

27824668.312.png

27824668.313.png

27824668.314.png

27824668.315.png

27824668.316.png

27824668.317.png

27824668.318.png

27824668.319.png

27824668.321.png

27824668.322.png

27824668.323.png

27824668.324.png

27824668.325.png

27824668.326.png

27824668.327.png

27824668.328.png

27824668.329.png

27824668.330.png

27824668.332.png

27824668.333.png

27824668.334.png

27824668.335.png

27824668.336.png

27824668.337.png

27824668.338.png

27824668.339.png

27824668.340.png

27824668.341.png

27824668.343.png

27824668.344.png

27824668.345.png

27824668.346.png

27824668.347.png

27824668.348.png

27824668.349.png

27824668.350.png

27824668.351.png

27824668.352.png

27824668.354.png

27824668.355.png

27824668.356.png

27824668.357.png

27824668.358.png

27824668.359.png

27824668.360.png

27824668.361.png

27824668.362.png

27824668.363.png

27824668.365.png

27824668.366.png

27824668.367.png

27824668.368.png

27824668.369.png

27824668.370.png

27824668.371.png

27824668.372.png

27824668.373.png

27824668.374.png

27824668.376.png

27824668.377.png

27824668.378.png

27824668.379.png

27824668.380.png

27824668.381.png

27824668.382.png

27824668.383.png

27824668.384.png

27824668.385.png

27824668.387.png

27824668.388.png

27824668.389.png

27824668.390.png

27824668.391.png

27824668.392.png

27824668.393.png

27824668.394.png

27824668.395.png

27824668.396.png

27824668.398.png

27824668.399.png

27824668.400.png

27824668.401.png

27824668.402.png

27824668.403.png

27824668.404.png

27824668.405.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

01
03
04
05
06

Zgłoś jeśli naruszono regulamin