Cieplolecznictwo.pdf
(
60 KB
)
Pobierz
Microsoft Word - Cieplolecznictwo.doc
www.pandm.prv.pl
Ciepłolecznictwo
Ciepłolecznictwo nale
Ň
y do najstarszych metod leczenia we wszystkich kulturach, bez
wzgl
ħ
du na ich historyczne czy nawet regionalne odr
ħ
bno
Ļ
ci.
Ciepłolecznictwo czyli leczenie
ciepłem polega na
dostarczeniu do ustroju energii cieplnej, głównie drog
Ģ
przewodzenia i
przenoszenia. Nie
Ň
yj
Ģ
cy ju
Ň
prof. dr med. Zbigniew Oszast trafnie okre
Ļ
lał rol
ħ
i znaczenie
ciepłolecznictwa: "Energia cieplna stanowi najsilniejszy przeciwbólowy i przeciwzapalny
dora
Ņ
ny
Ļ
rodek, a równocze
Ļ
nie najpot
ħŇ
niejszy dla wszystkich czynno
Ļ
ci ustroju, jakimi
dysponuje fizykoterapia."
1.Rola i funkcje skóry
W leczeniu czy to ciepłem czy zimnem najistotniejsz
Ģ
rol
ħ
odgrywa skóra. Spełnia ona
bardzo wa
Ň
n
Ģ
rol
ħ
w mechanizmie oddziaływania na ustrój ró
Ň
nych czynników fizykalnych.
Jako struktura tkankowa otaczaj
Ģ
ca cały ustrój, odbiera i przetwarza oddziałuj
Ģ
c
Ģ
na ni
Ģ
energi
ħ
. Skóra jest swoistego rodzaju "anten
Ģ
" centralnego układu nerwowego, dzi
ħ
ki której
napływaj
Ģ
do niego informacje o wszelkich zmianach zachodz
Ģ
cych w
Ļ
rodowisku
zewn
ħ
trznym. W skórze znajduj
Ģ
si
ħ
receptory, które s
Ģ
odbiornikami okre
Ļ
lonej postaci
energii. Zachodz
Ģ
ce pod jej wpływem pobudzenie receptorów zostaje drog
Ģ
nerwów
do
Ļ
rodkowych przekazane do o
Ļ
rodkowego układu nerwowego, sk
Ģ
d przez nerwy
od
Ļ
rodkowe zostaj
Ģ
wysłane impulsy nerwowe do narz
Ģ
dów wykonawczych - efektorów
(mi
ħĻ
nie, gruczoły). W ten sposób zamyka si
ħ
łuk odruchowy na drodze receptor - o
Ļ
rodkowy
układ nerwowy - efektor. Pobudzenie receptorów skóry mo
Ň
e na drodze odruchowej
spowodowa
ę
odczyn nie tylko w skórze, ale tak
Ň
e, w wyniku odruchów skórno-trzewnych, w
narz
Ģ
dach wewn
ħ
trznych. W mechanizmie oddziaływania na ustrój czynników fizykalnych
równie doniosła rol
ħ
jak skóra, spełnia sie
ę
naczy
ı
krwiono
Ļ
nych skóry. Rozszerzone
naczynia krwiono
Ļ
ne skóry stanowi
Ģ
zbiornik krwi, mog
Ģ
cy pomie
Ļ
ci
ę
około 1/4 całkowitej
jej ilo
Ļ
ci.
Rozszerzenie naczy
ı
krwiono
Ļ
nych skóry wpływa tak
Ň
e na zwi
ħ
kszenie
przepływu krwi przez tkanki, co jest szeroko stosowane i wykorzystywane w leczeniu
wielu schorze
ı
na przykład stanów zapalnych.
Skóra spełnia wiele funkcji. Do najwa
Ň
niejszych zaliczamy funkcj
ħ
ochronn
Ģ
przed wirusami,
bakteriami, grzybami,
Ļ
rodkami chemicznymi czy urazami mechanicznymi. Funkcja
barwnikotwórcza jest spełniona dzi
ħ
ki melanocytom, które wraz z pigmentem tworz
Ģ
filtr
uniemo
Ň
liwiaj
Ģ
cy penetracj
ħ
Ļ
wiatła pozafiołkowego do gł
ħ
bszych warstw skóry. Równie
wa
Ň
na jest funkcja wydzielnicza (gruczoły łojowe wydzielaj
Ģ
ce łój), wydalnicza (gruczoły
potowe wydalaj
Ģ
ce pot), czy funkcja recepcyjna (odbierania bod
Ņ
ców) i resorbcyjna
(pochłaniania). W tym miejscu nie nale
Ň
y równie
Ň
zapomina
ę
o funkcji, jak
Ģ
jest udział skóry
w procesie termoregulacji.
Wła
Ļ
ciwo
Ļ
ci fizyczne ciepła
Leczenie ciepłem polega na bezpo
Ļ
rednim przekazywaniu ciepła z ciał ogrzanych, w celu
uzyskania miejscowego lub ogólnego przegrzania naszego ciała. Proces przekazywania ciepła
mo
Ň
e odbywa
ę
si
ħ
w drodze:
-kondukcji czyli przewodzenia;
-konwekcji czyli przenoszenia;
-radiacji czyli promieniowania.
Kondukcj
Ģ
okre
Ļ
lamy bezpo
Ļ
rednie przekazywanie energii kinetycznej przez cz
Ģ
steczki
maj
Ģ
ce wi
ħ
ksz
Ģ
energi
ħ
ciepln
Ģ
do cz
Ģ
steczek o mniejszej energii. Przewodzenie mo
Ň
e
odbywa
ę
si
ħ
w sposób bezpo
Ļ
redni lub po
Ļ
redni. Przykładowo, je
Ň
eli
Ņ
ródłem ciepła b
ħ
dzie
ogrzana woda i ciało zostanie w niej zanurzone, uzyskamy wtedy bezpo
Ļ
redni sposób
przewodzenia. Z po
Ļ
rednim mechanizmem przewodzenia ciepła b
ħ
dziemy mie
ę
do czynienia
w sytuacji, gdy
Ņ
ródło ciepła zawieraj
Ģ
ce pewien zasób energii cieplnej znajduje si
ħ
w
1
www.pandm.prv.pl
osłonie. Przykładem s
Ģ
termofory czy poduszki elektryczne. Przewodzenie ciepła i dalsze
jego przekazywanie do gł
ħ
bszych warstw ciała uzale
Ň
nione jest od grubo
Ļ
ci skóry i tkanki
podskórnej. Przekazywanie ciepła do warstw gł
ħ
biej poło
Ň
onych b
ħ
dzie zale
Ň
e
ę
od warunków
fizjologicznych, a przede wszystkim od sprawno
Ļ
ci układu krwiono
Ļ
nego tkanek. To wła
Ļ
nie
krew przenosi ciepło w gł
ħ
bsze warstwy, co okre
Ļ
lamy mianem konwekcji. Dobre
przewodzenie ciepła w gł
ħ
bszych warstwach zale
Ň
y od ukrwienia tych warstw i co
najwa
Ň
niejsze zale
Ň
no
Ļę
ta jest wprost proporcjonalna. Poniewa
Ň
energia cieplna jest
roznoszona z pr
Ģ
dem krwi, st
Ģ
d nie wyst
ħ
puje jej nagromadzenie na powierzchni ciała.
Konwekcja
ma zasadnicze znaczenie dla regulacji cieplnej ustroju. Gdy dojdzie do stanu
przegrzania ustroju, wówczas wyst
ħ
puje wymiana ciepła pomi
ħ
dzy przegrzanym ciałem, a
otoczeniem przez radiacj
ħ
czyli promieniowanie. W stanie przegrzania, niezale
Ň
nie od
wypromieniowania, utrata ciepła uzyskiwana jest przez pocenie si
ħ
, parowanie potu i
wydalanie ciepła z ogrzanym powietrzem podczas oddychania.
Wpływ ciepła na ludzki organizm
Wpływ ciepła na organizm zale
Ň
y od takich czynników jak:
-nat
ħŇ
enie ciepła (ró
Ň
nica pomi
ħ
dzy temperatur
Ģ
bod
Ņ
ca a temperatur
Ģ
organizmu);
-okoliczno
Ļ
ci fizyczne towarzysz
Ģ
ce działaniu ciepła;
-mo
Ň
liwo
Ļ
ci termoregulacyjne ustroju;
-czas działania bod
Ņ
ca;
-zmiana nat
ħŇ
enia bod
Ņ
ca w czasie;
-powierzchnia ciała na któr
Ģ
działa bodziec;
-wła
Ļ
ciwo
Ļ
ci fizyczne
Ļ
rodowiska wchodz
Ģ
cego w bezpo
Ļ
redni kontakt ze skór
Ģ
(przewodnictwo cieplne, ciepło wła
Ļ
ciwe, pojemno
Ļę
cieplna).
Odczyn organizmu na bod
Ņ
ce cieplne mo
Ň
e by
ę
miejscowy
lub
ogólny.
Jednym z podstawowych odczynów organizmu na ciepło jest reakcja ze strony naczy
ı
krwiono
Ļ
nych, która przebiega zgodnie z
prawem Dastre-Morata:
"bod
Ņ
ce termiczne
(ciepło lub zimno), działaj
Ģ
c na du
Ň
e powierzchnie skóry, powoduj
Ģ
przeciwne do naczy
ı
skóry zachowanie si
ħ
du
Ň
ych naczy
ı
klatki piersiowej i jamy brzusznej. Naczynia nerek,
Ļ
ledziony i mózgu wykazuj
Ģ
odczyn taki sam, jak naczynia skóry."
Przy odczynie miejscowym wyst
ħ
puje rozszerzenie naczy
ı
krwiono
Ļ
nych i limfatycznych w
miejscu działania energii cieplnej. Odczyn ten powstaje w wyniku podwy
Ň
szenia temperatury
tkanek, powoduj
Ģ
c zwi
ħ
kszenie przepływu krwi. Ciepło działa u
Ļ
mierzaj
Ģ
co na ból i
powoduje zmniejszenie napi
ħ
cia powierzchniowego. Bod
Ņ
ce cieplne o nat
ħŇ
eniu
przekraczaj
Ģ
cym granic
ħ
tolerancji mog
Ģ
spowodowa
ę
uszkodzenie skóry i oparzenie.
Gdy zabiegi cieplne s
Ģ
stosowane na du
ŇĢ
powierzchni
ħ
ciała i w ci
Ģ
gu odpowiednio długiego
okresu czasu, działanie ciepła wyra
Ň
a
ę
si
ħ
b
ħ
dzie silniej, gdy
Ň
ilo
Ļę
pochłoni
ħ
tej energii
cieplnej jest wi
ħ
ksza. Wyst
Ģ
pi wtedy odczyn ogólny, charakteryzuj
Ģ
cy si
ħ
podwy
Ň
szeniem
ciepłoty ciała, co okre
Ļ
lamy jako przegrzanie organizmu.
Stan przegrzania mo
Ň
na uzyska
ę
łatwiej i szybciej, je
Ň
eli równocze
Ļ
nie zabezpieczymy ustrój przed utrat
Ģ
ciepła. Takie
zjawisko zachodzi na przykład w okładach borowinowych lub parafinowych. Nie nale
Ň
y
zapomina
ę
, i
Ň
nadmierne przegrzanie ogólne mo
Ň
e stanowi
ę
niebezpiecze
ı
stwo dla
Ň
ycia.
Przegrzanie uruchamia mechanizm termoregulacji, zwi
Ģ
zany w wydzielaniem potu.
Wydalanie z potem du
Ň
ej ilo
Ļ
ci wody, chlorku sodu i innych substancji mineralnych wpływa
na gospodark
ħ
wodn
Ģ
i mineraln
Ģ
ustroju i mo
Ň
e doprowadzi
ę
w konsekwencji do
odwodnienia tkanek oraz nadmiernego zmniejszenia poziomu chlorku sodu we krwi. Z tych
wzgl
ħ
dów, pacjentom poddawanym ogólnym zabiegom cieplnym, nale
Ň
y podawa
ę
wod
ħ
z
dodatkiem soli kuchennej. W stanie przegrzania organizmu, przy podwy
Ň
szaniu temperatury
o 1 stopie
ı
, akcja serca przyspiesza o 20 uderze
ı
na minut
ħ
. Zawarto
Ļę
tlenu w krwi t
ħ
tniczej
maleje, oddech ulega niewielkiemu przyspieszeniu. Dlatego wa
Ň
nym jest, aby pami
ħ
ta
ę
,
Ň
e
2
www.pandm.prv.pl
zabiegi z zastosowaniem ciepła wymagaj
Ģ
du
Ň
ej ostro
Ň
no
Ļ
ci oraz dokładnej znajomo
Ļ
ci stanu
ogólnego osoby poddawanej intensywnemu zabiegowi cieplnemu.
Wpływ ciepła na układ kr
ĢŇ
enia
Pod wpływem działania ciepła napi
ħ
cie
Ļ
cian naczy
ı
krwiono
Ļ
nych obni
Ň
a si
ħ
, nast
ħ
puje
rozszerzenie si
ħ
naczy
ı
krwiono
Ļ
nych obwodowych i zwi
ħ
kszenie szybko
Ļ
ci przepływu krwi
w obr
ħ
bie obszaru ciała poddanego działaniu bod
Ņ
ca cieplnego. Nale
Ň
y pami
ħ
ta
ę
,
Ň
e taka
sytuacja mo
Ň
e doprowadzi
ę
do warunków przeci
ĢŇ
enia serca, spowodowa
ę
znaczny stan
odwodnienia, na wskutek pocenia, mo
Ň
e równie
Ň
spowodowa
ę
zachwianie równowagi
pomi
ħ
dzy ilo
Ļ
ci
Ģ
krwi kr
ĢŇĢ
cej a pojemno
Ļ
ci
Ģ
naczy
ı
, co w konsekwencji mo
Ň
e doprowadzi
ę
do krytycznego spadku ci
Ļ
nienia krwi i zapa
Ļ
ci naczy
ı
krwiono
Ļ
nych.
Wpływ ciepła na czynno
Ļ
ci wydzielnicze nerek
Przegrzanie nerek wywołuje przekrwienie czynne i zwi
ħ
ksza czynno
Ļę
wydzielnicz
Ģ
. Ogólne
przegrzanie ustroju, zwłaszcza gdy wyst
Ģ
pi silne pocenie, zmniejsza wydzielanie moczu.
Wpływ ciepła na układ oddechowy
Stan przegrzania zwi
ħ
ksza wentylacj
ħ
płuc proporcjonalnie do podwy
Ň
szonej ciepłoty ciała.
Liczba oddechów na minut
ħ
wzrasta, co wpływa z kolei na odwodnienie organizmu.
Wpływ ciepła na układ mi
ħĻ
ni szkieletowych i gładkich
Działanie ciepła obni
Ň
a ich napi
ħ
cie i wpływa na zmniejszenie napi
ħ
cia powierzchniowego.
Ogólne wskazania do leczenia ciepłem
Wskazania do stosowania ciepła obejmuj
Ģ
przede wszystkim przewlekłe stany zapalne o
ró
Ň
nej etiologii, w których na skutek przekrwienia czynnego mo
Ň
na uzyska
ę
pozytywne
wyniki leczenia. Równie
Ň
przykurcze mi
ħĻ
niowe wyst
ħ
puj
Ģ
ce po urazach lub niedowładach,
przy umiej
ħ
tnym zastosowaniu ciepła mog
Ģ
ulec rozlu
Ņ
nieniu. Tak wi
ħ
c leczenie ciepłem
znajduje zastosowanie w chorobach:
narz
Ģ
du ruchu
(stłuczenia, krwiaki i urazy tkanek mi
ħ
kkich na czwarty-pi
Ģ
ty dzie
ı
od urazu,
po ust
Ģ
pieniu odczynu zapalnego, stany pourazowe wi
ħ
zadeł i torebek stawowych w 2-3
tygodnie po wyst
Ģ
pieniu urazu);
reumatycznych
(w I fazie reumatoidalnego zapalenia stawów, natomiast w II i III fazie tylko
w okresie remisji, ZZSK, choroba zwyrodnieniowa stawów, w tym stawów kr
ħ
gosłupa);
układu nerwowego
(nerwobóle i zapalenia nerwów obwodowych, po ust
Ģ
pieniu ostrego
okresu, postrzał, rwa kulszowa, pora
Ň
enie nerwu twarzowego, przykurcze mi
ħĻ
niowo-
stawowe, rdzeniowe pora
Ň
enie kurczowe);
skórnych
(tr
Ģ
dzik, czyraczno
Ļę
);
układu oddechowego
(przewlekłe zapalenie zatok, nie
Ň
yt gardła i krtani, ostre i przewlekłe
nie
Ň
yty oskrzeli, zapalenie ucha
Ļ
rodkowego);
układu kr
ĢŇ
enia
(choroba Raynauda);
przemiany materii
(otyło
Ļę
, przewlekła dna);
układu moczowego
(zapalenie p
ħ
cherza moczowego i dróg moczowych, kamica dróg
moczowych, przebiegaj
Ģ
ca bez powikła
ı
);
układu pokarmowego
(nie
Ň
yt
Ň
oł
Ģ
dka, przewlekłe zapalenie jelit, stany kurczowe jelita
grubego, przewlekłe zapalenie p
ħ
cherzyka
Ň
ółciowego i dróg
Ň
ółciowych, kamica p
ħ
cherzyka
przebiegaj
Ģ
ca bez powikła
ı
czy dyskineza dróg
Ň
ółciowych).
Przeciwwskazania do leczenia ciepłem
Przyst
ħ
puj
Ģ
c do leczenia ciepłem nale
Ň
y uwzgl
ħ
dni
ę
ogólny stan pacjenta, jego wra
Ň
liwo
Ļę
na
bod
Ņ
ce cieplne, chorob
ħ
zasadnicz
Ģ
, jej okres i choroby współistniej
Ģ
ce. Wszelkie zabiegi
cieplne, zwłaszcza o działaniu ogólnym, powoduj
Ģ
cym przegrzanie organizmu s
Ģ
przeciwwskazane w:
-ostrych okresach choroby,
-nadci
Ļ
nieniu t
ħ
tniczym,
-niewydolno
Ļ
ci kr
ĢŇ
enia,
3
www.pandm.prv.pl
-zespole płucno sercowym,
-chorobie niedokrwiennej serca,
-zawale serca,
-mia
Ň
d
Ň
ycowym stwardnieniu t
ħ
tnic,
-zakrzepowo-zatorowym zapaleniu naczy
ı
,
-skłonno
Ļ
ci do krwawie
ı
,
-cukrzycy,
-gru
Ņ
licy,
-nadczynno
Ļ
ci tarczycy,
-chorobie nowotworowej,
-czynnej chorobie wrzodowej
Ň
oł
Ģ
dka i dwunastnicy,
-chorobach o
Ļ
rodkowego układu nerwowego,
-zaburzeniach czucia powierzchniowego,
-chorobach psychicznych,
-fotodermatozach,
-wyniszczeniach organizmu, zwłaszcza w wieku starczym.
Przy wy
Ň
ej wymienionych chorobach jest dopuszczalne stosowanie zabiegów cieplnych
miejscowych, pod warunkiem ustalenia wra
Ň
liwo
Ļ
ci pacjenta na bod
Ņ
ce cieplne oraz
Ļ
cisłej
kontroli jego reakcji na zabiegi. Przeciwwskazaniem do stosowania miejscowych zabiegów
cieplnych s
Ģ
ostre okresy choroby, urazy ko
Ļ
ci i stawów (złamania), zmiany zwyrodnieniowe
i zniekształcaj
Ģ
ce stawy w przypadku odwapnie
ı
ko
Ļ
ci, odmro
Ň
enia, owrzodzenia podudzi
czy gru
Ņ
lica kostno-stawowa.
Zabiegi ciepłolecznicze
Zabiegi, w których wykorzystuje si
ħ
bod
Ņ
ce cieplne s
Ģ
do
Ļę
rozpowszechnione i znajduj
Ģ
swe
zastosowanie zarówno w warunkach domowych, jak i w specjalistycznym leczeniu
fizykoterapeutycznym czy balneoterapeutycznym.
Do najprostszych
Ņ
ródeł przekazuj
Ģ
cych organizmowi ciepło w wyniku
przewodzenia
nale
ŇĢ
termofory, poduszki elektryczne czy woreczki z rozgrzanym piaskiem
. Ciepło z tych
urz
Ģ
dze
ı
przenika do organizmu stosunkowo płytko i raczej nie daje efektów gł
ħ
bokiego
przegrzania. Zabiegi te s
Ģ
powszechnie stosowane w warunkach domowych. W warunkach
gabinetów fizjoterapeutycznych, do
miejscowego
przegrzania stosuje si
ħ
terapi
ħ
Ň
elow
Ģ
.
W
Ļ
ród innych specjalistycznych zabiegów ciepłolecznictwa nale
Ň
y wymieni
ę
saun
ħ
,
parafin
ħ
, ciepłe peloidy (borowin
ħ
, torf, błoto, fango) kocowanie metod
Ģ
Kenny czy
ciepł
Ģ
hydroterapi
ħ
(k
Ģ
piele przegrzewaj
Ģ
ce, polewania, okłady, zawijania).
W tym
miejscu nale
Ň
y równie
Ň
wymieni
ę
promieniowanie podczerwone, a tak
Ň
e terapi
ħ
ultrad
Ņ
wi
ħ
kami czy polem elektrycznym o wysokiej cz
ħ
stotliwo
Ļ
ci
, daj
Ģ
ce efekt
gł
ħ
bokiego przegrzania.
Ze strony
www.chinmed.com
4
Plik z chomika:
zyrafa_993
Inne pliki z tego folderu:
MATERIAŁY DO ELEKTRO(1).DOC
(986 KB)
Krioterapia,Laseroterapia,Jonoforeza,Galwanizacja(1).doc
(127 KB)
Bioptron.pdf
(47 KB)
Cieplolecznictwo.pdf
(60 KB)
Laseroterapia.pdf
(79 KB)
Inne foldery tego chomika:
anatomia
basen
biochemia
biofizyka
Kinezyterapia
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin