Jak ułatwić uczniom zapamiętywanie reguł ortograficznych.doc

Mając na uwadze trudności uczniów w zapamiętaniu reguł ortograficznych opracowałam tzw."niezbędnik ortograficzny"dla uczniów klas I-III.

mgr Renata Woronowicz

Jak ułatwić uczniom zapamiętanie reguł ortograficznych?

           Nauczanie ortografii sprawia uczniom i nauczycielom wiele kłopotu. Systematyczną pracę nad zasadami ortograficznymi należy rozpocząć od najmłodszych lat. Należy ukształtować w dzieciach tzw. „czujność ortograficzną”.

           W klasach I-III nauczanie ortografii ma charakter okazjonalny. Ćwiczenia w tym zakresie należy wplatać w tok nauczania. Należy jednak pamiętać o systematyczności i planowości działań.

           W klasach II i III wprowadzamy zasady ortograficzne. Są one często mało zrozumiałe dla uczniów. Dlatego postanowiłam pomóc uczniom w ich opanowaniu przygotowując im w zwięzłej i przejrzystej formie podstawowe reguły ortograficzne przewidziane programem kształcenia zintegrowanego.

           Każdy uczeń otrzymuje zbiór takich reguł i korzysta z nich przez cały rok szkolny ( można foliować). Z moich obserwacji wynika, że uczniowie chętnie zaglądają do swojej pomocy, korzystają przy pracach pisemnych i dyktandach. Szczególnie przydatne stały się one dla dzieci objętych ryzykiem dysleksji.

PODSTAWOWE ZASADY POLSKIEJ ORTOGRAFII

dla uczniów klas II i III szkoły podstawowej

Ó

Literę ó pisz:
-  jeżeli wymienia się na o, e, a 
      ( np. mówić – mowa, siódmy- siedem, wrócić –wracać... );
-  w zakończeniach  -ów, -ówka, -ówna
       ( np. żarówka, krówka, butów, kolegów )
-         wyjątki: skuwka, zasuwka, okuwka;
-  na początku wyrazów: ów, ówczesny, ówdzie, ósemka, ósmy;
-  jako ó niewymienne do zapamiętania
        ( np. córka, jaskółka, góra, tchórz, królowa ...);
-  litera ó nigdy nie występuje na końcu wyrazu;

U

Literę u pisz:
-  w cząstkach –uję, -uje, -ujesz, -ują
         ( np. prasuję, maluje, malują, prasujesz ...);
-  w wyrazach z cząstkami –uch, -uchna, -uchny, -ula, -ulec, -unek, -unia, -unio, 
    -uś, -usia, -uszek, -utka;
         ( np. kłamczuch, brzydula, hamulec, rachunek, ciotunia, dzidziuś, 
            wianuszek, matusia ...);
-  na początku wyrazu z wyjątkiem: ów, ówczesny, ówdzie, ósemka, ósmy;
-  na końcu wyrazu;
-  w wyrazach bez uzasadnienia do zapamiętania np. but, gruby, zupa, suma;

RZ

Dwuznak rz pisz:
-  jeśli wymienia się na r
          ( np. morze – morski, chmurzyć się – chmura, );
-  po spółgłoskach p, b, t, d, k, g, ch, j, w
          ( np. przystanek, brzoza, trzeba, drzewo, krzak, grzyby, chrzest, ujrzeć, 
                  wrzos ... )
-         wyjątki: bukszpan, kształt, pszenica, pszczoła, wszystko, zawsze
-         w stopniach przymiotnika: lepszy, dłuższy, najpiękniejszy, brzydszy;
-  w cząstkach –arz, -erz
           ( np. murarz, lekarz, drukarz, weterynarz; kalendarz, kołnierz, zwierz )
-         wyjątki:  odzież, młodzież, masaż, kradzież, instruktaż;
-  jako rz niewymienne do zapamiętania np. rzeka, porzeczka, warzywa, rzucać; 

Ż

Literę ż pisz:
-  gdy wymienia się na g, dz, h, z, ź, s
           ( np. ważyć – waga, drużyna – druh, koleżanka – kolega, wiążę – wiązać)
-  po literach ł, l, r     np. rżeć, małża, oskarżyć, ulżyć;
-  w wyrazach obcego pochodzenia  np. bandaż, pejzaż;
-  w wyrazach bez uzasadnienia do zapamiętania, np. żegnać, żyto, życzyć ...;

CH

Dwuznak ch pisz:
-  gdy wymienia się na sz
            ( np. puch –puszek, suchy –susza, ucho –uszko );
-  po literze s
             ( np. schłodzić, schodzić, schab );
-  na końcu wyrazu, np. pech, dach, duch, dziewczynkach
            ...