Nurt neoklasyczny w ekonomii.doc

Nurt neoklasyczny w ekonomii

-zaczął rozwijać się od lat siedemdziesiątych dziewiętnastego stulecia

- często nazywany jest nurtem klasyczno- neoklasycznym

Cechy wspólne dla teorii wchodzących do tego nurtu:

- prymat wielkości realnych nad wielkościami pieniężnymi. Jest to kontynuacja poglądów klasyków na rolę pieniądza (neutralną) w gospodarce

- podejście równowagowe. Ekonomiści byli przekonani do konieczności równowagi cząstkowej oraz całkowitej w gospodarce do klasycznych praw równowagi (prawo Turgota dla rynku kapitału i prawo, Saya dla rynku dóbr) dołączono prawa do sfery pieniężnej gospodarki i prawa dla rynku pracy

- silnie rozbudowana teoria mikroekonomiczna. Analizowano pod różnym kątem postępowania konsumentów i producentów, producentów równocześnie makroekonomii brakuje oryginalności i rozmachu charakterystycznych dla ekonomii schumpeterowskiej czy keynesowskiej,

- przekonanie, że najsprawniejszą formą gospodarowania jest gospodarka rynkowa. Niektórzy ekonomiści byli przekonani, że jest forma ostateczna.

Ekonomia neoklasyczna obejmuje 4 grupy teorii:

1.       rewolucja marginalistyczna /1871- 1877/

2.       synteza neoklasyczna, na którą składają się:

- teoria równowagi ogólnej /1874- 1877/

- teoria równowag cząstkowych /1890/

3. ekonomia dobrobytu /1890- 1912/

4. ilościowa teoria pieniądza / 1911- 1927/

Nowa ekonomia klasyczna obejmuje:

- monetaryzm /od 1956/

- neoklasyczna teoria wzrostu gospodarczego /od 1956/

- hipoteza racjonalnych oczekiwań, zwana też monetaryzmam drugiej generacji /od 1961/

Rozwój ekonomii neoklasycznej następował i następuje w ramach szkół.

Rewolucja marginalistyczna narodziny mikroekonomii

Aspekt marginalistyczna, to analiza wielkości krańcowych. Wynikiem zastosowania podejścia marginalistycznego jest pominięcie historii zjawisk ich przyszłości, a więc statyczne. Podejście marginalistyczne umożliwia zastosowanie matematyki /analizy matematycznej/ w badaniu zjawisk ekonomicznych. Ekonomicznych podejściu marginalistycznym niemal wszystkim zjawiskom nadaje się ciągły charakter.

Prekursorzy i twórcy ekonomii marginalistcznej

·         inspiratorzy:

-Jean Say- poprzez zastosowanie podejścia subiektywistycznego (kategoria użyteczności do analizy kształtowania cen)

-David Ricardo- opracował metodę marginalistyczną reny gruntowej

·         prekursorzy:

-Joann von Thunen /1826/ prace z metody marginalistycznej

-Antoine Cournot /1838/ prace z zakresu teorii przedsiębiorstwa

-Hermann Gossen /1854/ prace z teorii konsumenta

* Ośrodki, w których dokonano rewolucji marginalistycznej, należały do 3 kultur

- austriackiej /wiedeńska/ - Carl Henger

- anglosaskiej /monchasterska/ - William Jevons

- francuskiej / lozańska/ - Leon Walras

Teoria wartości

Użyteczność podstawę ekonomii klasycznej tworzyła teoria wartości opartej na pracy. Ani klasycy, ani też Marks nie rozwiązał problemu transformacji, czyli określenia sposobu, w jaki następuje przejście do wartości dobra powstającym w procesie wytwórczym……………….

W rewolucji marginalistycznej nastąpiła zmiana punktu widzenia: analiza została przeniesiona ze sfery produkcji do sfery konsumpcji, a podstawowym podmiotem gospodarującym i badawczym stał się człowiek- konsument.

Określono jego podstawowe cechy:

- ma nieograniczone potrzeby konsumpcyjne i ograniczone możliwości ich zaspokojenia

- ma cel, którym jest maksymalizacja satysfakcji osiąganej w czasie konsumpcji dóbr /mieszana użyteczność/

Użyteczność mają wyłącznie dobra konsumpcyjne, ale poza procesem konsumpcji użyteczność nie istnieje, tzn. dobra maja ją ulotnie. Poza tym użyteczność mogą mieć tylko dobra rzadkie. Pozostałe dobra są dobrami nieekonomicznymi lub wolnymi.

              Zdaniem Mengera konsumenci są zdolni określić użyteczność w sposób bezwzględny /użyteczność kardynalna/ np. w postaci liczb, nie odwołując się do innych dóbr.

              Wg. Jevons i Walras konsument może, co najwyżej porównywać użyteczność różnych dóbr, nie potrafiąc określić ich wzrost /użyteczność ordynarna- porządkowa i względna/. Jest to poprawne ujęcie problemu, bowiem, jeżeli nadaje się dobru użyteczność kardynalną, to trzeba mieć punkt odniesienia- wzorzec, a uniwersalnym wzorcem jest pieniądz.

Podstawową relacją badania w rewolucji, marginalistycznej był stosunek człowieka do dóbr konsumpcyjnych. Kolejność analizy jest następująca:

- proces konsumpcji

              -jedno dobro- I prawo Gossena

              -wiele dóbr- II prawo Gossena

- proces wytwórczy

              -dobra kapitałowe

                   *teoria procentu Bőhn- Bawerka

                   *teoria imputacji Wiesera

              -dobra nierzeczowe- praca- teoria pracy Jevons

Przypadek jednego dobra konsumpcyjnego. I  prawo Gossena

I prawo Gossena- prawo malejącej użyteczności krańcowej lub nasycenia potrzeb. Dolną granicą użyteczności krańcowej jest wartość zerowa (stan nasycenia). Suwerenny konsument nie może konsumować poniżej wartości zerowej, gdyż potrzeba byłaby zaspokojona w stopniu nadmiernym.

Jednak, gdy interes ogólny jest przedkładany nad interes indywidualny, to suwerenność konsumenta jest naruszona /kształcenie na poziomie elementarnym/. Użyteczność pieniądza jest zawsze dodatnia, gdyż pieniądz jest reprezentantem dóbr, które zawsze mogą być konsumowane w większej ilości.

Cena dobra- jest to maksymalna kwota, jaka konsument jest gotów za nie zapłacić. Cena jest zatem równa użyteczności krańcowej, bowiem nie może przekraczać użyteczności ostatniego konsumowanego dobra.

Wszystkie dobra konsumowane wcześniej niż krańcowe mają użyteczność wyższą od ceny. Suma nadwyżek użyteczności konsumowanych dóbr nad ceną daje nadwyżkę konsumenta.

Równość ceny dobra i użyteczności krańcowej jest charakterystyczną zależnością dla rewolucji marginalistycznej.

Przypadek wielu dóbr konsumpcyjnych- II prawo Gossena 

II prawo Gossena- prawo wyrównywania się użyteczności krańcowych. Racjonalnie postępujący konsument dzieli swój dochód na zakup różnych dóbr w ten sposób, aby użyteczności krańcowe konsumowanych dóbr wyrównywały się.

Przypadek dóbr kapitałowych , teoria procentu Bőhn- Bawerka

Użyteczność powstaje w trakcie konsumpcji dobra, a zatem dobro kapitale, które nie jest konsumowane nie ma użyteczności. Nie powinno też mieć ceny, gdyż to użyteczność wyznacza cenę. Jednak musi mieć cenę, aby być przedmiotem kupna- sprzedaży na rynku. Cenę tą nadaje się (imputuje) dobru kapitałowemu przez odniesienie do użyteczności dobra konsumpcyjnego, któremu wytworzeniu ono służy.

Konsumpcja bieżąca jest wyżej ceniona niż przyszła, stąd użyteczność dobra kapitałowego w danym momencie nie ulega powiększeniu w zależności od długości okresu oczekiwania o określony procent.

1