1. Główne nurty w ekonomii. Powiązania między nimi. 2
2. Przedstawiciele ekonomii klasycznej. Ich główne osiągnięcia. 2
3. Natura ludzka w ekonomii klasycznej i neoklasycznej. 2
4. Znaczenie pracy w ekonomii klasycznej. 3
5. Wartość i cena dobra według ekonomii klasycznej. 3
6. Czynniki wytwórcze i funkcje produkcji według ekonomii klasycznej. 4
7. Produktywność czynników wytwórczych. 4
8. Prawo rynków Saya. Wprowadzenie. 5
9. Prawo Turgota a prawo rynków Saya. 5
10. Prawa równowagi gospodarczej. Powiązania między nimi. 6
11. Funkcja Państwa według ekonomii klasycznej. 6
12. Cechy ekonomii klasyczno-neoklasycznej. 7
13. Rozwój ekonomii neoklasycznej. 7
14. Szkoły ekonomii. Szkoła austriacka – główni przedstawiciele i dorobek. 8
15. Szkoły ekonomii. Szkoła Cambridge – główni przedstawiciele i dorobek. 8
16. Podejście marginalistyczne do zjawisk gospodarczych. 9
17. Wartość i cena dobra według ekonomii neoklasycznej. 9
18. Użyteczność dobra. Pierwsze prawo Gossena. 10
19. Nadwyżka konsumenta (może być też dalszą częścią pyt. 18) 12
19. Funkcja popytu 12
20. Wycena dobra w czasie. Teoria procentu. 15
21. Teoria pracy Jevonsa. Paradoks rentowności firmy i suwerenności konsumenta. 15
22. Synteza neoklasyczna. Pojęcie i rodzaje. 16
23. Model rynku Marshalla. 16
24. Funkcje pieniądza. Zasada neutralności pieniądza. 17
25. Model rynku Marshalla. 18
26. Funkcja pieniądza. Zasada neutralności pieniądza. 18
27. Ilościowa teoria pieniądza (Fisher). 18
28. Popyt na pieniądz według Pigou. 19
29. Prawo Pigou a prawo rynków Saya. 19
30. Stosunek Myrdala do prawa rynków Saya. 19
31. Konieczność interwencji państwa w gospodarce wg Myrdala i Keleckiego. 19
32. Funkcja oszczędności Keynesa. Stosunek do klasycznej funkcji oszczędności. 20
33. Krzyż keynsowski. 20
34. Skuteczność polityki interwencyjnej państwa. Mechanizm mnożnikowy. 21
35. Teoria pieniądza Keynesa. Neutralność i nieneutralność pieniądza wg Keynesa. 21
36.Rodowód modelu IS-ML. Zamiar Hicksa a jego urzeczywistnienie. 21
37. Hipoteza dochodu permanentnego Friedmana. Stabilność gospodarki 22
38. Teoria pieniądza Friedmana. Jej związek z teorią Pigou i teorią Keynesa. 22
39. Zasada ludnościowa Malthusa. Teoria płacy
40. Hipoteza ludnościowa Kremera. Nowa teoria ludnościowa
1. Główne nurty w ekonomii. Powiązania między nimi.
Znane sa 2 terminy na okreslenia nauki o gospodarowaniu. Wczesniejszy termin, obecnie niemal nieużywany, to ekonomia polityczna (1615- Antoine de Montchretien). Termin ten utrzymywał się długo. (Jeszcze w 1871 r. William Jevons tak nzawał swój trakta polityczny). W 1890 Alfred Marshall zastosował termin ekonomika, który wyparł ekonomię polityczną. Nazwa ekonomii politycznej utrzymuje się obecnie na oznaczenie ekonomii marksistowskiej.
Nurty w ekonomii
Pierwsza teorią jest fizjokratyzm z drugiej połowy XVIII w (19750). Jest to ekonomia wczesna (powstającej gospodarki rynkowej)
A. Nurt klasyczny (ekonomia głównego nurtu gospodarki rynkowej)
· Ekonomia klasyczna 1776 r.
· Ekonomia neoklasyczna 1871 r.
· Nowa ekonomia klasyczna 1956 r.
Od 1776 rozwijała się ekonomia klasyczna, która przeszła w ekonomie neoklasyczną (w 1871r.) a następnie w nowa ekonomię klasyczną (w 1956 r.) wszystkie 3 współtworzą nurt klasyczny.
B. Nurt keynsowski (1930- 1936) (ekonomia głównego nurtu gospodarki rynkowej)
Ekonomia keynsowska rozwinęła się w latach 1930. jako zdecydowanie krytyczna względem nurtu klasycznego (pozostają one w opozycji, ale silnie na siebie oddziałują).
C. Inne nurty
Powstały także inne nurty. Ich przedstawiciele są wielce krytyczni wobec nurtu klasycznego. Jest to jednak oddziaływanie jednostronne, gdyż przedstawiciele nurtu klasycznego swych oponentów niemal nie dostrzegają.
(ekonomia pobocznego nurtu gospodarki rynkowej)
· Szkoła historyczna (od 1841 r.)
· Ekonomia marksowska (od 1867r.), dalej rozwijana, jako ekonomia polityczna socjalizmu
· Ekonomia veblenowska (od 1899 r.)
· Ekonomia schumpeterowska (od 1912 r.)
2. Przedstawiciele ekonomii klasycznej. Ich główne osiągnięcia.
Główni twórcy ekonomii klasycznej byli Brytyjczykami albo żyli w Wielkiej Brytanii- tam rozwijały się najbardziej dynamicznie gospodarka rynkowa i przemysł. Prekursorami ekonomii klasycznej byli William Petty działający w 2 pol. XVII w. i Dawid Hume (polowa XVIII w. – 1952 - neutralnośc pieniadza -wpływ posredni -inspracja na Smith i Saya).
Rzeczywistym twórcą ekonomii klasycznej był Adam Smith pochodzenia szkockiego, który w 1776 r. napisał fundamentalne dzieło Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, w skrócie nazywane Bogactwem narodów. Dzieło to zostało uznane za pierwszy w dziejach traktat ekonomiczny. (teoria pracy i produktu – wpływ bezpośredni na Saya, Ricardo i Malthusa).
Innym ważnym klasykiem ekonomii jest Jean- Baptiste Say, autor Traktatu o ekonomii politycznej tworzonego w latach 1803- 1814. Dzieło to wywarło (przemożny) wielki wpływ na rozwój myśli ekonomicznej, ale również obecnie stanowi przedmiot sporów. (prawo rynków - wpływ bezpośredni na Ricardo i bezpośredni również na Mill - 1807)
Dawid Ricardo żydowskiego pochodzenia- Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania (1817). W tym dziele ekonomia klasyczna znalazła swój najpełniejszy wyraz. (model klasyczny wpływ bezpor. JS.Mill 1848-1871 oraz stan stacjonarny 1815 wpływ bez. na Senior
Inni przedstawiciele:
- Malthus 1798- 1803 (zasada ludnościowa) wpływ na Ricardo
- J. Mill (prawo rynków)
- Senior 1836 (teoria procentu)
3. Natura ludzka w ekonomii klasycznej i neoklasycznej.
Podstawowym podmiotem gospodarującym jest człowiek, tworzy wspólnie z innymi ludxmi zbiorowość ludzką, zwaną społeczeństwem. Człowiek ma pewne cechy, które warunkują sposób jego gospodarczych zachowań.
Zespół cech, które warunkują sposób zachowań gospodarczych człowieka Smith nazwał naturą ludzką. Na naturę ludzką składają się:
- egoizm
- racjonalność działania
- skłonność do wymiany (handlu), czyli zamiany jednej rzeczy na drugą.
Egoizm- przedkładanie interesu własnego nad interes innych ludzi. Człowiek wchodzi w gospodarcze kontakty z innymi w trosce o własne interesy i w miarę możności wykorzystuje tych ludzi. Te kontakty gospodarcze wynikają ze skłonności do wymiany. Człowiek postępuje w swym działaniu racjonalnie, przeprowadzając stosowną kalkulację (ma to miejsce także w społeczeństwach prymitywnych, w których działaniach gosp. – zdawałoby się bardziej decydują zwyczaje). Te wszystkie cechy składają się na idealny typ człowieka gospodarującego, określanego przez Smitha homo economicus. Cechy te mają wszyscy ludzie w każdej społeczności i w każdej epoce. Sa to cechy uniwersalne, a wszystkie prawa ekonomii, przynajmniej pośrednio się do nich odnoszą. Z tego względu prwa te maja uniwersalny charakter, co będzie stanowić przedmiot żartego sporu w 2. Pol. XIXw.
Człowiek jest czynnikiem, który tworzy gospodarkę i rozstrzyga o jej sprawności. Wg Smitha to natura ludzka wprawia gospodarkę w ruch.
Gospodarowanie polega na pozyskiwaniu i przetwarzaniu przez ludzi zasobów przyrody i w tym celu ludzie wykonują pracę. W ekonomii klasycznej praca jest jedynym czynnikiem, za sprawą którego w działalności gospodarczej może powstać nadwyżka. Ziemia i kapitał stanowią czynniki uzupełniające.
Człowiek jest z natury egoistą, czyli jest zły. Istnieje jednak pewien mechanizm, za pomocą którego egoistyczne skłonności ludzi przyczyniają się do powiększenia dobrobytu. Jest to mechanizm niewidzialnej ręki rynku. Człowiek nie wie i nie musi wiedzieć, że swoim działaniem pomnaża dobrobyt innych.
Egoistyczny interes indywidualny→rynek (niewidzialna reka)→powszechny dobrobyt
W ten sposób Smith przedstawiał pierwszy z argumentów świadczących o konieczności istnienia rynku. Jest to argument o charakterze pozaekonomicznych, można powiedzieć- moralnym(etycznym).
Tak jak przedstawiciele ekonomii klasycznej tak i przedstawiciele rewolucji marginalistycznej (ekonomia neoklasyczna) przyjęli, że racjonalnie działający ludzie przyczyniają się do optymalnego efektu ogólnego, który w ekonomii dobrobytu nazywa się dobrobytem społecznym. W rewolucji marginalistycznej analiza została przeniesiona ze sfery produkcji do sfery konsumpcji. Podstawowym podmiotem gospodarującym i obiektem badawczym stał się człowiek- konsument, mający- na wzór homo economicus- określone cechy. Człowiek ma nieograniczone potrzeby konsumpcyjne i ograniczone możliwości zaspokojenia ich. Maksymalizuje on swoją użyteczność.
4. Znaczenie pracy w ekonomii klasycznej.
Klasycy ekonomii uważali, że źródłem produktu jest praca, zatem każde zdarzenie gospodarcze należałoby mierzyć nakładem pracy. Praca pełni podwójną rolę źródła produktu i jego miary.
Praca nie jest miarą dobra, dlatego zdarzenia gospodarcze mierzone są za pomocą pieniądza. który prócz funkcji pośrednika wymiany – przyjmuje funkcje miernika wartości.
Rozwiązaniem dylematu jest podwójny sposób analizy. Z jedenj strony jest to teoria wartości opartej na pracy i wynikająca z niej abstrakcyjna teori ceny, z drugiej są to realistyczne teorie wynagradzania czynników wytwórczych, w tym teoria ceny.
Związek między pracą, wartością, a ceną badali Smith i Ricardo. Zauważyli oni, że w procesie produkcji, czyli angażowania pracy N, powstaje dobro Q o pewnej wartości ω, której realnym odzwierciedleniem jest cena p. Wartość dobra jest określana przez nakład pracy poniesiony w warunkach przeciętnych. Struktura nakładów pracy określa strukturę cen.
Pierwszym czynnikiem sprzyjającym wytworzeniu jak największego produktu wg Smitha jest zatrudnienie produkcyjne Nprod. Im więcej ludzi wykonuje pracę polegającą na pozyskiwaniu i przetwarzaniu zasobów przyrody, tym produkt Q jest większy. Nprod ↑→Q↑
Smith wprowadził pojęcia pracy produkcyjnej (przynoszącej wzrost produktu) i nieprodukcyjnej (rola jej są usługi, w tym finansowe). Skoro tylko praca produkcyjna wytwarzana przez robotników, wytwarza produkt, to produkt powinien w całości należeć do nich. - prace N –czynnik ludzki, zasadniczy, gdyż jako jedyny przynoszący nadwyżkę, zarazem czynnik o największej mobilności.
Drugim czynnikiem jest produktywność pracy. Jest ona tym większa, im praca jest bardziej wyspecjalizowana., czyli im szerszy jest podział pracy miedzy członków danej społeczności: Q↑ ←Q/ Nprod ↑ ← specjalizacja pracy ← podział pracy
Podział pracy i specjalizacja maja zasadnicze znaczenie. W pełni wystepują one w gospodarce rynkowej. (Trzeci czynnik to akumulacja, czyli tworzenie kapitału).
5. Wartość i cena dobra według ekonomii klasycznej.
Praca nie jest miarą dobra, dlatego zdarzenia gospodarcze mierzone są za pomocą pieniądza, który prócz funkcji pośrednika wymiany – przyjmuje funkcje miernika wartości.
Związek między pracą, wartością, a ceną badali Smith i Ricardo. Zauważyli oni, że w procesie produkcji, czyli angażowania pracy N, powstaje dobro Q o pewnej wartości ω, której realnym odzwierciedleniem jest cena p: Ni→Oi→wi→pi
Wartość dobra jest określana przez nakład pracy poniesiony w warunkach przeciętnych. Struktura nakładów pracy określa strukturę cen. N1/…/Nn=w1/…/wn=p1/…/pn
Problem transformacji (przejscia od wartości dóbr do ich cen)
Ricardo – w gospodarce wystepuje jeden czynnik wytwórczy – praca (ucielesniona w kapitale), za pomocą którego wytwarzane sa dwa dobra. Ceny dóbr, przy uwzględnieniu wyłącznie pracy bezpośrednio wydatkowanej, zależą od nakładów pracy oraz od stawki płacy w, jednolitej w całej gospodarce: p1=N1w oraz p2=N2wmi a proporcja cen jest równa proporcji nakładów pracy: p1/p2=N1/N2.
W cenie dobra musi zawierać się wynagrodzenie za odrocznie konsumpcji, czyli wyłozony kapitał (oszczędności), którym jest procent r, a ceny dóbr wynosza: p1=N1w(1+r)t1 oraz p2=N2w(1+r)t2 A ich proporcja: p1/p2=N1/N2(1+r)t1-t2
Uwzględnienie wynagrodzenie z tytułu zaanagazowania kapitału sprawiło, że struktura cen nie odpowiada strukturze nakładów pracy, czyli strukturze wartości dóbr - Oznacza to, że istnieje rozbieżność między sferą wytwarzania (kosztami), a sferą wymiany (cenami rynkowy)Teoria wartości nawet jeśli jest prawdziwa nie posiada rzeczywistego odpowiednika
Teoria wartości wskazuje istotę cen dóbr, która kryje się w wydatkowanej pracy. Teoria cen mówi o cenach faktycznie występujących w gospodarce. Pojawia się tu wprowadzone przez Smitha pojęcie ceny naturalnej- pokrywającej wynagrodzenie czynników wytwórczych według naturalnej stopy, czyli jest to cena długookresowa. Pnat/i= cena dług.
Cena rynkowa (bieżąca) zależy od stosunku między ilością towaru oferowanego na rynku, czyli podażą krótkookresową, a efektywnym popytem. Jest to cena krótkookresowa.
Cena monopolowa jest wyższa od ceny naturalnej, która jest ceną najniższa pmin z punktu widzenia kosztów wytwarzania.: pmon>pnat=pmin. Natomiast wytwarzana i sprzedawana ilość dobra przy monopolu Qmon jest mniejsza niż ilość Qryw przy wolnej konkurencji:
Odmienny poglad od Smitha i Ricardo miał Say, którego zdaniem każde dobro ma wartość użytkową, czyli użyteczność oznaczającą satysfakcję odczuwaną w czasie jego konsumpcji. Cena dobra nie może być mniejsza niż koszt jego wytworzenia, równy iloczynowi nakładu pracy i stawki płacy, ale ostatecznie określa ja nabywca, nadając dobru użyteczność użyteczność u: Niw≤pi≤ui
6. Czynniki wytwórcze i funkcje produkcji według ekonomii klasycznej.
Ce...
chomikSGHowy