Historia sztuki nowoczesnej powszechnej (6).pdf
(
162 KB
)
Pobierz
Historia sztuki nowoczesnej polskiej - malarstwo 04.03.2004
Historia sztuki nowoczesnej polskiej - malarstwo 04.03.2004
file:///G:/hs%20III%20rok/ihs040611/www/luba040304.html
przedmiot:
Historia sztuki nowoczesnej polskiej - malarstwo
powrót
drukuj
prowadzący:
dr Luba
data:
04.03.2004
aktualizacja:
21.03.2004
kontakt
zapisz
[przestawiona kolejnosc prac w stos. do wykladu]
10. Symbolizm w malarstwie
Od ok. 1894 r koniec impresjonizmu w Polsce, artyści przerzucają się na symbolizm - kierunek bardzo
interesujący w malarstwie polskim. W latach 90. aktualne prądy artystyczne docierały do Polski bez
opóźnień, sztuka tego okresu jest berdzo intensywana, różnorodna (równolegle istniały różne nurty:
akadaemizm, impresjonizm i in.) - kocioł rozmaitych zjawisk, bardzo interesujących, na wysokim
poziomie artystycznym i warsztatowym (choć niektórzy artyści zaczęli odrzucać ten ostatni).
W symbolizmie mniejszy nacisk kładziono na warsztat, najważniejsze było wyrażanie duszy artysty.
Malarze nie opowiadali historii - choć literatura była silnie obecna w malarstwie (polskim i
europejskim) - malarze odwoływali się do literatury, jednak bez ilustrowania opowieści. W malarstwie
symbolizmu stany emocjonale artysty i modela chętnie wyrażano w portrecie, natomiast
charakterystyczną cechą polskiego symbolizmu było wyrażanie stanu duszy poprzez pejzaż.
Nie malowano ówcześnie w ogóle pejzażu jako pejzażu - zawsze miał on dodatkowe znaczenie:
oddawał stan duszy lub był nacechowany symbolicznie. Uważano, że Absolut jest wyrważany poprzez
pejzaż obiektywnie (tradycyjne skojarzenie Giewont=śpiący rycerz), jak i subiektywnie - znaczenia są
nadawane poprzez oglądającego lub tworzącego obraz. Symboliczne znaczenie pejzażu umacniały
literatura i tradycja, ale znaczenie miały także inne czynniki. Pejzaż w malarstwie polskim został
dowartościowany poprzez nadanie członkostwa Akademii malarzom-pejzażystom (Fałat, Stanisławski -
Topole
). Także takie pojmowanie pejzażu umocnił Ernst Hekel w 1896 r - powstała naukowa
podbudowa roli pejzażu. Kolejnym czynnikiem było silne wzajemne przenikanie się malarstwa i poezji
- nawzajem się inspirowały. Najważniejsi dla myślenia o naturze byli Przybyszewski i Bergson
(ówcześnie bardzo modny filozof). Przybyszewski był bożyszczem, wyznacznikiem trendów -
podkreślał związki człowieka z naturą, ich symbolizm - człowiek jest elementem natury, sztuka jest
objawieniem duszy, jest Absolutem, celem samym w sobie. Stawiał sztukę bardzo wysoko, uważał, że
stoi poza wszelkimi regułami. Uważano, że najlepszy pejzaż, to taki w którym nie ma człowieka -
bezczasowy, bez historii. Jeśli pojawiał się człowiek to jako symbol związków z przyrodą, naturą.
Bardzo popularnym motywem był las - wiele znaczeń ("las symboli"). Np.
pejzaże
Stanisławskiego
(malował tylko małe formaty, potem były powiększane).
Popularne były nokturny, ale także obrazy przedstawiające zmierzchy i świty - pora nieokreslona,
światło niewyraźne (odbicie dekadenckich nastrojów). Np
Pałuby
- pastel Wyspiańskiego
przedstawiający krzaki różane okryte słomą - wiele znaczeń: archetypiczność, powrót do początku,
cykliczność, zakorzenienie w micie (Kora i Demeter), w chrześcijaństwie - kojarzone z odrodzeniem,
bo po śmierci zmartwychwstanie. Także sumbol odrodzenia kraju (wiele źródeł, np. Anchelli
Słowackiego i in. Las często przedstawiano jako oniryczny, baśniowy, nierzeczywisty - np. karton
Wyspiańskiego
Skarby Sezamu
.
Kolejnym bardzo popularnym w Polsce symbolem był krzyż (szczególnie przedsatwiony w pejzażu
zimowym) - symbol śmierci, ale też zmartwychwstania (np. Ruszczyc:
Krzyż zimą
), często
przedstawiano las krzyży. Np. Witold Pruszkowski:
Jebe
? - akademicki sposób obrazowania i
malowania alegorii - symbole jasne, mają czytelne atrybuty - widoczny las krzyży, nawiązania do
Anchellego.
Wszystko ówcześnie kojarzyło się z symbolizmem, nawet jeśli obraz malaowali realiści, w pełni
realistycznie - np.
Kuropatwy na śniegu
Chełmońskiego.
Pejzaż często był inspirowany literaturą, często wprowadzano jakąś postać, by nadać całości
odpowiedni nastrój np. w obrazie
Wąwóz
ukazana śpiewaczka (śpiewająca Walkirię Wagnera) - nadaje
całości wagnerowski klimat.
Częste w malarstwie polskim tego okresu było wkładanie w realistyczny pejzaż postaci symbolicznych,
mitologicznych (także z mitologi Greckiej, starożytnej) - umieszczanie ich w polskim pejzażu nie
budziło sprzeciwu - np.
Chimery
Makowskiego?
Ruszczyc
Pustkowia
- spokojny, szeroki plan, jednak drzewa smagane wiatrem, budowla nadają mu wymowę.
Pankiewicz
Nokturn - Łabędzie w O. Saskim
Łabędzie
1 z 3
2008-02-28 10:03
Historia sztuki nowoczesnej polskiej - malarstwo 04.03.2004
file:///G:/hs%20III%20rok/ihs040611/www/luba040304.html
Tivoli
- budowanie nastroju niepewności, zagadkowości.
Pruszkowski
Spadająca gwiazda
- ukazna spadająca kobieta, na czole ma gwiazdę.
...................
Chełmoński
Także tworzył jutrzenki, zmierzchy - kształty niewyraźne, rozmyte - taki pejzaż po praz pierwszy u
Malczewskiego.
W pejzażu pojawiały się także często fantastyczne postaci wywodzace się z polskiej tradycji - nimfy,
rusałki itd. Np.
Rusałki - załaskotany
- forma realistyczna, rusałki ukazane jako wiejskie dziewczyny,
jednak całość ma wymowę symboliczną: kompozycja w formie kręgu, rusałki jako symbol zła -
nawiązanie do wątków dionizyjskich, bachanaliów, nocy Kupały (wątki erotyczne).
Bardzo popularne były wątki sił witalnych, śmierci i życia. Bardzo popularnym symbolem była zima
jako znak śmierci, ale także nadziei na odrodzenie, wiosnę (np. Malewski:
.............
, Ruszczyc:
Roztopy
). Strumień był symbolem wanitatywnym (śmierć, przemijanie), ale także symbolem życia
(zawsze w tym malarstwie jest wymowa symboliczna, nigdy nie wystarczy sama analaiza
ikonograficzna).
Ruszczyc: Ziemia
Największe objawienie pejzażu młodoplskiego, obraz uznany za jego kwintesencję - ukazany etos pracy
(związek człowieka z naturą, jak u Reymonta), kształt pagórka przypomina wycinek Ziemi, dużo nieba
(symbol obecności Boga), orka przed zima (symbol śmierci), kontrasty bieli i czerni (odwołanie do
filozofii buddyjskiej - u ówczesnych artystów częsty synkretyzm religijny).
Wiosna - pejzaż z Tobiaszem
?
W pejzażach wykorzystywano także symbolikę religijną, biblijną, tutaj - ukazany chłopiec z rybą, która
ma uzdrowić jego ojca - symbol odrodzenia, odnowy. Pejzaż prawie abstrakcyjny, ale kojarzący się z
krajobrazem polskim (drzewo, stodoła).
Witold Pruszkowski: Śmierć Zimy i narodziny Wiosny
Obraz podzielony diagonalą na część wiosenną i zimową, pory roku symbolizują dwie kobiety - zima
jest w stanie rozkładu, wiosna zrywa kwiaty.
Wojciech Weiss
Wiosna
- bardzo ekspresyjny, szkicowy, niedosłowny. W tle widoczni bachantk a i satyr - obeaz
symbolizuje nie tylko rozkwit, ale też dojrzewanie, inicjację. Temat jest także ukazany wprost - poprzez
wiosenną przyrodę.
Taniec
- uproszczona kolorystyka, ostra kreska. Taniec ma wymowę symboliczną - Dionizje.
Opętanie
- ukazany tłum bachantek z głową Przybyszewskiego: ostra kolorystyka, bachantki są siłami
destrukcji. Weiss i Przybyszewski byli sobą wzajemnie zafascynowani, mieli wspólne poglądy
(mizogenistyczne i in.).
Chuć
(Wieczny odpoczynek) - ciało czerwonoustej kobiety wsparte na głowie mężczyzny - teksty
Przybyszewskiego były inspiracją dla wielu dzieł malarskich i literackich.
Motyw satanistyczny
- wątki te były modne, są także u Przybyszewskiego.
Melancholik, Suchotnik
- malował pewne typy ludzkie, forma miała oddawać stan ducha.
Demon
- żółto-czarny obraz, z którego wyłania się twarz. W malarstwie młodopolskim częsty był
motyw szatana, demona - ukazanego pod postacią jakiegoś człowieka, lub symbolizowany przez jedną
z jego cech.
Demon
- scena odrzucenia kobiety, ilustarcja myśli Przybyszewskiego (jest to jego portret).
Samobójczyni
(Samobójca) i
....................
- też popularny motyw.
Pełnia
- wyeksponowanie promiennego zachodu słońca, rozbuchanej przyrody.
Podkowiński
Szał
- artysta w 1894 r odrzucił kolor (który wcześniej był silnie obecny w jego malarstwie), obraz jest
skomponowany tylko z kilku plam: bieli, czerni, rudego (będącego symbolem zdrady, grzechu itd.) -
taka forma wskazuje na symboliczą wymowę dzieła - a nie znaczenie wprost (ukazana była kochanka).
Marsz żałobny Chopina
- malował obrazy, noktury, którym nadawał nazwy utworów Chopina
2 z 3
2008-02-28 10:03
Historia sztuki nowoczesnej polskiej - malarstwo 04.03.2004
file:///G:/hs%20III%20rok/ihs040611/www/luba040304.html
(Przybyszewski twierdził, że z artystów liczykli się tylko Chopin i
Nietsche).
Konrad Krzyżanowski
Portret Pelagii Witosławskiej
- ukazane przezwyciężanie wieku, wola życia.
Rosyjska aktorka
- tylko twarz namalowana precyzyjnie, reszta jest plamą - wg Przybyszewskiego
artysta może odrzucać normy, malować tylko to, co chce.
Jan Stanisławski
Tworzył pejzaże w malutkich formatach, wprowadził nowy, niejednoznaczny typ symbolu, np.:
Dziewanna, Bodiaki, konar?
- portret rośliny, mało atrakcyjnej, ale będącej symbolem.
Józef Mehoffer: Dziwny Ogród
Natura jako symbol raju, powrót do szczęśliwości.
powrót
kontakt
drukuj
zapisz
3 z 3
2008-02-28 10:03
Plik z chomika:
question90
Inne pliki z tego folderu:
Historia sztuki nowoczesnej powszechnej (19).pdf
(328 KB)
Historia sztuki nowoczesnej powszechnej (18).pdf
(229 KB)
Historia sztuki nowoczesnej powszechnej (17).pdf
(427 KB)
Historia sztuki nowoczesnej powszechnej (16).pdf
(264 KB)
Historia sztuki nowoczesnej powszechnej (15).pdf
(403 KB)
Inne foldery tego chomika:
7renesans
7renesans(1)
architektura
Architektura(1)
Bajki dla Dzieci[Audiobook PL]
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin