NOTATNIK DELSARTE`A.pdf

NOTATNIK Delsarte`a

Zawartość tego notatnika znaleziono w zeszytach, na

skrawkach papieru, na oprawach książek, na stołach i

pulpicie.

Sztuka powinna uruchamiać sprężyny życia, skłaniać

rozum, przekonywać serce.

Piękność oczyszcza uczucie,

Prawda oświeca rozum,

Dobro uświęca duszę.

Im wyżej wznosi się rozum, tym prostsza bywa mowa.

Artysta bez miłości jest niepłodny.

Rytm — to forma ruchu.

Melodia — to, co odróżnia.

Harmonia — to, co kojarzy.

Nie ma nic gorszego od gestu nieusprawiedliwionego.

Najlepszym gestem-może być ten właśnie, którego się nie

zauważa.

Preludjum, ritournelle — daje przedsmak, przedsmak

duchowy tego, w czym łączyć się będą rozum i dusza,

kiedy do muzyki przyłączy się słowo; winniśmy skorzystać

z tego wstępu, aby przygotować słuchaczy i pozyskać ich

dla siebie. Winniśmy wyrazem naszej twarzy wskazać im,

— dać im przeczuć to słowo i tę myśl, które mają nastąpić.

Trzeba, aby widz był zachwycony śpiewem, którego

jeszcze nie słyszy, lecz którego się domyśla. (Jak jaskrawo

uwypukla się grzech śpiewaków włoskich oraz ich

naśladowców, którzy podczas ritournelle w operze,

szczudłowato-dramatycznym krokiem obchodzą kulisy —

czy czasem nie ukrywa się jaki wróg-zdrajca; a na

koncertach z uśmiechem obrzucają wzrokiem salę:

słuchajcie, teraz moja kolej!)

Zawsze dość głosu posiada ten — kogo słuchają.

Przekonajcie siebie, że wasze audytorium składa się na pół

z głuchych i na pół ze ślepych i że winniście jednych i

drugich w równej mierze wzruszyć, zaciekawić i

przekonać. Trzeba więc, aby głosowe odcienie były

mimiką dla ślepych i t. d. („i t. d. znaczy: żeby mimika była

głosowym odcieniem dla głuchych).

Usta biorą udział w wyrażaniu nieprzyjemnego uczucia

drogą grymasów, które polegają na tym, że wysuwa się

wargi i opuszcza kąty ust. Kiedy grymas ma charakter

uczucia dośrodkowego, to wtedy wargi się zaciska.

(Później zapoznamy się z podziałem wszystkich ruchów,

moralnych i fizycznych na odśrodkowe i dośrodkowe; dla

objaśnienia zaś przykładu obecnego powiem, że — uczucie

odśrodkowe będzie—„chcę obrazić” (wargi naprzód),

uczucie dośrodkowe—„jestem obrażony” (wargi

ściśnięte)).

Pogróżka świadoma — naczelnika względem podwładnego,

— wyraża się ruchem głowy z góry na dół. Pogróżka

niemocy kieruje głowę z dołu do góry. (Popatrzcie na

dzieci, kiedy grożą: „Ja ci pokażę”).

Pytanie, które zadajemy ze skrzyżowanymi rękoma,

zawsze ma charakter pogróżki.

Kiedy dwa narządy postępują w jednym kierunku, nie mogą

poruszać się jednocześnie, gdyż wtedy krzywdzą prawo

przeciwwagi.

Stopniowanie stawów ręki.

Oto jak życie wyraża się w ręce i jakie odcienie ma wyraz

życia, przechodząc z jednego stawu w drugi. Trzy główne

ośrodki stawowe: bark, łokieć i kiść. Wyraz uczucia

wychodzi z barku, gdzie pozostaje w stanie wzruszenia

(emocyjnym), (t. j. wskaźnik tylko naprężenia,

podwyższenia stopnia uczucia, bez wskazania jego

charakteru), przechodzi w łokieć, gdzie pozostaje w stanie

czynnym (afektu) i w końcu przechodzi w kiść i w duży

palec, gdzie się zjawia w stanie woli i czynu (afektu).

Trzy ośrodki w ręce: bark, dla przejawu uczucia; łokieć,

który zbliża się do ciała w związku z pokorą; i oddala — w

związku z hardością i w końcu kiść, dla wyrażenia

wszystkiego, co wytworne, umysłowe i piękne.

Tylko formy początkowe ruchu, w myśl znaczenia punktów

wyjścia, (o tym, że sens gestu jest zależny od punktu

wyjścia, mówimy dalej— w rozdz. XXI). są nieomylnie

dokładne i dlatego one tylko rzeczywiście są wyraziste.

Nauka i sztuka są to dwa różne sposoby asymilacji;

pierwszy drogą pochłaniania, drugi — drogą emanacji.

Drogą nauki człowiek przyswaja sobie otaczający go świat;

drogą sztuki człowiek przyswaja siebie otaczającemu go

światowi. Nauka uwiecznia to, co jest w nas zewnętrzne,

sztuka uwiecznia nas w zewnętrzności.

Jeżeli przez naukę człowiek podnosi siebie, wchłaniając w

siebie, otaczający go świat, to przez sztukę podnosi

otaczający go świat w dziedzinę nadprzyrodzoną,

udzielając przedmiotom żywego znamienia swej istoty.

Sztuka jest to akt, dzięki któremu życie przeżywa siebie w

tym, co samo przez się nie posiada życia. (To wyrażenie

posiada głębię symboliczną dlatego, że znaleziono je po

śmierci Delsarte'a nakreślone na pulpicie).

Kiepscy aktorzy wyłażą ze skóry, aby wzruszyć samych

siebie, samym sobie urządzić widowisko. Przeciwnie zaś,

prawdziwi artyści, pozwalają swym gestom ujawniać się

zaledwie w dziesiątej części tych wzruszeń, które

wyobrażają, jak gdyby ukrywali się przed rozmówcą. W ten

sposób można wzruszyć widzów.

Sztuka nie jest naśladownictwem przyrody; sztuka jest

lepsza. Sztuka, to przyroda opromieniona.

Sztuka jest to poznanie tych sposobów zewnętrznych, za

pomocą których odsłania się człowiekowi życie, dusza i

umysł— jest to umiejętność władania nimi i swobodnego

kierownika;

Sztuka jest odnajdywaniem znaku, odpowiadającego istocie

rzeczy.

Sztuka jest materializacją ideału i idealizacją materii.

Ciało, to instrument, aktor — to instrumentalista.

Głos ma dwa rodzaje dźwięku: zwykły i dynamiczny. Głos

o jakiejkolwiek sile, winien być słabszy od tej siły, która

go ożywia.

Gest zewnętrzny, będąc tylko odbiciem wewnętrznego

poruszenia duchowego, które go tworzy i nim kieruje,

powinien ustępować mu w rozwoju. („Można dawać więcej

od tego, co się daje, ale nigdy nie dawać więcej niż

możemy, ani wszystkiego, co możemy”.)

Bez poświęcenia się nie ma prawdy. — Nie trzeba

zajmować publiczności swoją osobą. Nie ma prawdziwego,

prostego, wyrazistego śpiewu bez poświęcenia.

Pożyteczna to rzecz pozostawiać innych w nieświadomości

co do swych zalet osobistych.

Wciskać wyrazistość wszędzie, byle gdzie i za wszelką

cenę, oto co jest niemądre.

Usta są termometrem życia, nos jest termometrem

namiętności.

Bogactwo dynamiczne (bogactwo ruchu) jest skutkiem

liczby stawów, wprowadzonych w ruch; im mniej stawów

w ruchu, tym bardziej człowieka zbliża się do lalki.

Nie może poważnie ocenić części ten, kto nie wie, jak i z

czego całość powstała.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: