Test samokontrolny (2)

Metodyka kształcenia integrującego w kl. I-III

Zadanie 1. Rozróżnij i zilustruj na przykładzie pojęcia:

-          Kształcenie zintegrowane a kształcenie wielostronne

Kształcenie wielostronne to rodzaj kształcenia w którym u podstaw teorii wielostronnego kształcenia leżą funkcje osobowości  -poznawania świata i siebie – przeżywanie świata – zmienianie świata  . Pod kierunkiem nauczyciela lub samodzielnie uczeń stosuje zróżnicowane sposoby i środki obejmujące uczenie się przez : -odkrywanie(nowych wiadomości poprzez rozwiązywanie problemów) – przyswajanie (wiedzy czerpanej z różnych

źródeł)– przezywanie(różnych wartości- wartościowanie) – działanie. Kształcenie wielostronne zakłada istnienie zależności między sposobami  (drogami) uczenia się a samym procesem poznawania świata przez człowieka. Poznanie to odzwierciedla się w czterech głównych kategoriach zadań składających się na wiedzę naukową : opisie(zadanie opisujące) – wyjaśnieniu(zadanie wyjaśniające) – normie(zadanie normatywne) – ocenie (zadanie oceniające )

Strategie kształcenia wielostronnego :

-          Strategia informacyjna – u jej podstaw leży uczenie się przez przyswajanie . Nośnikiem informacji może stać się obraz czy model (środek o różnym stopniu abstrakcji ) Informacje nie są zdobyte na drodze samodzielnego myślenia. Z tą strategią związane są dwa pojęcia : komunikat i kod

-          Strategia problemowa – U jej podstaw leży uczenie się przez rozwiązywanie problemów lub jej szczególna odmiana jaką jest uczenie się przez badanie . Inaczej mówiąc dziecko uczy się przez rozwiązywanie zadań.

( Fazy rozwiązywanie problemów –odczucie sytuacji problemowej – sformułowanie i analiza problemu – wytwarzanie pomysłów rozwiązań – weryfikowanie pomysłów – działania zgodne z wytworzoną wiedzą w rozwiązaniu zadań teoretycznych i praktycznych lub powrót do faz poprzednich )

-          Strategia emocjonalna  (eksponująca) U jej podstaw leży uczenie się przez przeżywanie . Istota tej strategii jest poznanie przeżywanie i tworzenie wartości . Przeżycia determinują efekty uczenia się – mają niepowtarzalny wpływ na przekonania i postawy człowieka . Staje się realne osiąganie celów wychowawczych / poznawanie samego siebie / kierowanie indywidualnym rozwojem . . Ta strategia jest istotna ponieważ : -organizuje doświadczenia uczniów – stwarza możliwości poznania i posługiwania się systemem normatywnym  zawierającym cele stanowione w oparciu o te wartości .

-          Strategia operacyjna – u jej podstaw leży samodzielne praktyczne działnie uczniów . Kluczowym pojęciem jest tu pojęcie zadania którego istotą jest działanie o charakterze manualno – motorycznym. Uczeń nastawiony jest na realizację konkretnych zadań użytecznych oraz percepcję informacji wiążących się z wykonaniem zadań. W tej strategii na pierwszy plan wysuwają się czynności uczniów Nauczyciel zaś steruje samodzielna pracą ucznia i uwypukla związki między przedmiotem pracy a  jej teoretycznymi przesłankami.

PRZYKŁADY:

-          Strategia informacyjna :- zetknięcie ucznia z nowymi doświadczeniami – skojarzenie przez nauczyciela tych wiadomości  z już posiadaną wiedzą  - usystematyzowanie nowych struktur wiedzy – zastosowanie wiadomości w nowych sytuacjach

-          Strategia problemowa  : odczucie sytuacji problemowej – sformułowanie i analiza problemu – wytwarzanie pomysłów rozwiązań – działania zgodne z wytworzona wiedzą w rozwiązywaniu zadań teoretycznych i praktycznych lub powrót do faz poprzednich

-          Strategia emocjonalna – aktualizacja wiedzy związanej z przedmiotem / obiektem głównym lekcji (proces poznawania kontekstu społeczno- kulturowego wraz z systemem wartości ) – ekspozycja obiektu ( osoby/ idei/ rzeczy/ instytucji ) – analiza obiektu  ( wskazanie wartości które w nim tkwią / kryteriów ich wartości ) – umiejscowienie wartości w szerszym systemie wartości bądź to jednostkowych bądź to zespołowych – podsumowanie  ( odniesienie do indywidualnych wartości tych które eksponujemy )

-          Strategia operacyjna przykład według R. I Anders - podanie celów i wywołanie nastawienia – pokaz umiejętności lub opanowanie wiedzy stanowiącej przedmiot lekcji – ćwiczenia pod kierunkiem nauczyciela – sprawdzenie osiągnięć i na tej podstawie dostarczenie uczniom informacji zwrotnej – wyznaczanie samodzielnych ćwiczeń

-           

LITERARATURA:

Okoń W. Podstawy kształcenia ogólnego

Anders R. I . Uczymy się nauczać

Półturzycki J. Lekcja w szkole współczesnej

Kupisiewicz W. Podstawy dydaktyki ogólnej

Adamek I. Podstawy edukacji wczesnoszkolnej

Kształcenie zintegrowane :

Integracja jest sposobem nauczania mającym na celu pokazanie związków między wszystkimi przedmiotami oraz ukazywanie ich jako całości . Profesor M. Cackowska przedstawiła koncepcje integracji w nauczaniu początkowym jako całkowita w klasach  0 – I gdzie powinno się zmierzać do całkowitego zacierania granic między przedmiotami gdzie w umysłach dzieci kształtuje się scalony obraz świata oraz częściową w klasach II-III pomagająca na scalaniu treści pokrewnych dwóch lub trzech przedmiotów sokół wspólnego tematu – nauczanie skorelowane. Dzieci w młodszym wieku szkolnym postrzegają świat całościowo . Toteż integralna edukacja wczesnoszkolna powinna ułatwić im poznawanie przedmiotów i zjawisk w całości możliwie wszechstronnie . Powinna ułatwiać poznawanie rzeczywistości tak ze mogą odkrywać związki między poznawanym przedmiotem a jego otoczeniem .w procesie kształcenia integralnego powinno się uwzględniać następujące płaszczyzny integracji :

Integracja treściowa – scalanie treści poznawczych wszystkich przedmiotów wokół wspólnych tematów  Integracja metodyczna – integrowanie w procesie kształcenia różnych strategii nauczania  Integracja czynnościowa- opiera proces edukacyjny na różnorodnych formach aktywności dzieci Integracja psychiczna –umożliwia jednoczesne oddziaływanie na różne sfery osobowości

W edukacji wczesnoszkolnej elementem integrującym, scalającym różne rodzaje aktywności dzieci, jest język pojmowany w aspekcie semiotycznym, jako system znaków. Znaczy to, że dzieci w ramach różnych rodzajów aktywności poznają różne języki jako systemy znaków. Umożliwiają im one poznanie rodzaju rzeczywistości. Efekty tego poznania wyrażają za pomocą określonych języków: języka mówionego, języka symboli matematycznych, technik plastycznych, języka motoryki, itp.
 

Zalety nauczania integralnego
- ciekawość zajęć- różnorodność wykonywanych zadań przez uczniów- uczniowie mogą sugerować nauczycielowi czym chciałyby się zająć- uczniowie mają więcej czasu na ulubione zajęcia- możliwość pracy z różnymi kolegami z klasy- praca dzieci na zajęciach bez obaw o to, że nie zdążą na czas wykonać zadania- dziecko ma prawo do błędu podczas wykonywania zadania- dzieci mogą pracować bezstresowo- nauczyciel z dziećmi ustala, kiedy będzie odpoczynek- dzieci uczęszczają na zajęcia bez napięć, lęków i obaw- nauczyciele mają większą możliwość przejawiania własnych inicjatyw- nauczyciele nie są krępowani żadnymi ograniczeniami czasowymi- nauczyciele mają większą dowolność podczas planowania, doboru metod i form pracy

Wady nauczania integralnego
- ograniczenie kontaktów z pozostałymi rówieśnikami z innych klas- zjawisko izolacji, brak więzi pomiędzy dziećmi z najmłodszych klas- podczas niektórych form pracy może istnieć w klasie zbyt duży hałas, bałagan, zamieszanie - trudności w utrzymaniu dyscypliny
- brak metodycznego przygotowania nauczycieli do tej strategii edukacyjnej- mało jest literatury dotyczącej nauczania integralnego i praktycznych rozwiązań
- brak podręczników korespondujących z założeniami nauczania integralnego oraz odpowiednich pomocy (np. przykładowych projektów zintegrowanych kart pracy)

Literatura
1. Cackowska M. - "Koncepcja integracji w nauczaniu początkowym". Życie Szkoły 4/1994.
2. Cackowska M. - "Podstawa programowa dla klas I - IV".
3. Duniewska T. - "W trosce o precyzję słowa o nauczaniu łącznym, korelacji i integracji". Życie Szkoły 6/1997.
4. Hanisz J. - "Zintegrowana edukacja wczesnoszkolna". Klasy I - III".
5. Jakowicka M. - "Teoretyczne i praktyczne aspekty integracji w klasach początkowych". Życie Szkoły 10/1995.
6. Kujawiński J. - "Zasada systematyczności w integralnej edukacji wczesnoszkolnej". Życie Szkoły 10/1996.
 

Zadanie 2. Podaj po jednym przekładzie poprawnie sformułowanego celu operacyjnego dydaktycznego i związanego z nim calu wychowawczego na dowolnie orany przez siebie temat zajęć zintegrowanych . Zaproponuj jedną sytuacje edukacyjna dostosowana do realizacji tak sformułowanych celów.

Operacjonalizacja celów kształcenia polega na ich przedstawieniu w postaci konkretnych rezultatów nauczania i uczenia się a także na wskazaniu ich sprawdzania . Operacyjne cele kształcenia wyrażone są opisem zachowań jakie przejawiać mogą uczniowie po ukończeniu nauki. Cele operacyjne opisują to co uczniowie po skończonej lekcji powinni umieć czy jak się zachować w określonej sytuacji .

PRZYKŁAD:

Cel ogólny : ukształtowanie nawyku poprawnego wypowiadania się na piśmie.

Cel operacyjny : uczeń: : - zapamięta regułę dotyczącą pisowni wyrazów z rz  wymiennym 

-          poprawnie wymieni i napisze wyjątki od reguły

wymienionej w poprzednim punkcie – potrafi uzasadnić pisownie wyrazów pokrewnych –

Cel ogólny : zapoznać się z architekturą

Cel operacyjny : uczeń powinien umieć rozpoznawać na rysunku lub fotografii istotne części katedry 

LITERATURA

Denek K . Wartości i cele edukacji szkolnej

Adamek I . Podstawy edukacji wczesnoszkolnej

Strykowski W . Operacjonalizacja celów kształcenia – News  Oświaty- 1993 maj

Zadanie 3 . Istota i funkcje środków dydaktycznych w edukacji wczesnoszkolnej – zinterpretuj jeden z błędów popełnianych przez nauczycieli związanych ze stosowaniem wybranego środka a klasie I

Istota środków – dostarczają one uczniom określonych bodźców sensorycznych oddziałujących na ich wzrok / słuch / dotyk i tak dalej . Ułatwiają im bezpośrednie i pośrednie poznawanie rzeczywistości . Środki dydaktyczne odnoszą się zarówno do przedmiotów oryginalnych jak i do ich zastępników modelowych / obrazowych / słownych czy symbolicznych

Funkcje środków – zaznajamiają uczniów z nowym materiałem – służą utrwalaniu oraz kontrol i ocenie stopnia opanowania materiału – służą stosowaniu zdobytych wiadomości i umiejętności w praktyce  - służą rozwijaniu zdolności poznawczych oraz uczuć i woli dzieci i młodzieży Funkcja motywacyjna – funkcja informacyjna – funkcja ćwiczeniowa

Środek dydaktyczny stosowany a w klasie I

Prawidłowo wykorzystany komputer jest wspaniałym środkiem dydaktycznym służącym do wspomagania procesu nauczania już od najmłodszych klas. Zajęcia wspomagane komputerem winny być tak przygotowane, aby przekonać użytkownika, że nie służy on tylko do gier.

Edukacja plastyczno - techniczna:
- tworzenie form plastycznych w edytorze graficznym,
- projektowanie z wykorzystaniem dostępnych narzędzi graficznych

BŁAD : Zbyt częste używanie środka dydaktycznego jakim jest komputer

Literatura:

- S. Juszczyk, P. Gruba "Komputer w edukacji wczesnoszkolnej" Życie Szkoły nr 2/1996
- Anna Hassa, "Komputer jako środek dydaktyczny w edukacji wczesnoszkolnej" Komputer w szkole nr 1/1998
 

Zadanie 4 . Wymień funkcje oceny szkolnej i zinterpretuj co najmniej jeden przykład błędu popełnianego przez nauczycieli związanego z ocenianiem opisowym w edukacji wczesnoszkolnej

Ocenianie - to proces gromadzenia informacji o uczniach, będących integralną częścią procesu nauczania, uczenia się i wychowania. Polega na stałej obserwacji uczniów przez nauczyciela i rozpoznawaniu poziomu opanowania przez nich wiadomości, a także ich postaw społeczno-emocjonalnych w stosunku do wymagań edukacyjnych. Ocenianie na szczeblu nauczania początkowego nie może stwarzać sytuacji stresujących, poczucia porażki z negatywnej oceny. Według J. Kuźniaka ocena opisowa spełnia funkcje diagnostyczną, informacyjną, motywacyjną i rozwojowo-kształcącą. Nauczyciel poprzez obserwację ocenia poszczególne etapy rozwoju ucznia i określa zadania, jakie będą korzystne dla jego rozwoju. Taki sposób oceniania kształtuje właściwe nastawienie do nauki szkolnej.
Ocena opisowa, według autora winna ujmować indywidualne różnice rozwojowe poszczególnych uczniów w następujących dziedzinach:
- emocjonalno-społecznej, związanej z dojrzałością szkolną,
- poznawczej, obejmującej treści kształcenia z poszczególnych przedmiotów nauczania,
- rozwoju fizycznego, dotyczącego sprawności ruchowej.
Ocena opisowa znacznie rozszerza przedmiot oceny, stąd jej większe walory niż oceny tradycyjnej. Można do nich zaliczyć:
- dostrzeganie wysiłku dziecka i umocnienie wiary we własne siły,- przygotowanie uczniów do samokontroli i samooceny,- osiąganie wyższych wyników,- większa obiektywność ocen poprzez dostarczanie uczniom możliwości przeżywania i odkrywania wiedzy dla wiedzy, a nie dla stopni

BŁĘDY

-niesystematyczne opisowe ocenianie uczniów

-korzystanie z gotowych schematów przy przygotowywaniu oceny opisowej co prowadzi do nierzetelnej oceny

LITERATURA:

Misiorna E / Brzezińska A. – ocenianie dzieci w młodszym wieku szkolnym – Edukacja i dialog  1993 numer 5