ROZTWORY Z PRZEKROCZONĄ ROZPUSZCZALNOŚCIĄ.docx

ROZTWORY Z PRZEKROCZONĄ

ROZPUSZCZALNOŚCIĄ

Roztwory z przekroczoną rozpuszczalnością to niezgodności recepturowe.

Rozróżniamy zazwyczaj dwa przypadki: lek nie rozpuszcza się w przepisanym rozpuszczalniku (wodzie, oleju) lub lek nie rozpuszcza się w podanej ilości rozpuszczalnika (wody, oleju). Poprawa niezgodności następuje odpowiednio przez:

a.       zmianę rozpuszczalnika

b.       zwiększenie ilości rozpuszczalnika

c.       rozpuszczenie substancji leczniczej w małej ilości innego rozpuszczalnika (np. etanolu), a następnie dodanie odpowiedniej ilości wody.

d.       Zawieszenie lub zemulgowanie

1.       Rp.

Acidi   borici  1,0

Aquae pur    10,0

Mfsol

W tym przypadku należy zwiększyć ilość wody do otrzymania roztworu 3%. Podanie zawiesiny kwasu borowego nie ma żadnego sensu leczniczego.

2.       Rp.

Natrii hydrocarbonatis    12,0

Aquae pur.     100,0

Mfsol   DS   3 x 1 łyżka

Rozpuszczalność wodorowęglanu sodu w wodzie wynosi 1:12. Poprawa recepty: wydanie zawiesiny, opatrując signum :”Przed użyciem zmieszać”.

3.       Rp.

Phenobarbitali   0,1

Aquae  pur      ad 125,0

Mfsol   DS  3 x 1 łyżeczka

Należy zamienić fenobarbital (bardzo trudno rozpuszczalny w wodzie) na fenobarbital sodowy (łatwo rozpuszczalny w wodzie). Korzystamy z mas molowych. Masa molowa fenobarbitalu = 232,24 ; masa molowa fenobarbitalu sodowego = 254,22. Jeżeli 232,24 fenobarbitalu odpowiada 252,22 fenobarbitalu sodowego, to 0,1 fenobarbitalu odpowiada 0,109 fenobarbitalu sodowego.

Recepta po poprawie:

Rp.

Phenobarbitali natrici  0,109

Aquae  pur      ad  125,0

Mfsol   DS  3 x 1 łyżeczka

4.       Rp.

Hydrocortisoni   0,05

Gliceroli   25,0

Mfsol   DS Do pędzlowania jamy ustnej

Hydrokortyzon rozpuszcza się w glicerolu po łagodnym podgrzaniu.

5.       Rp.

Acidi salicylici   1,0

Olei Rapae   10,0

Mfsol    DS Do pędzlowania

Przekroczono tutaj rozpuszczalność kwasu salicylowego, która wynosi dla oleju rzepakowego ok. 1:80, a więc po rozpuszczeniu na gorąco i po ostudzeniu kwas ulegnie wytrąceniu. Kwas salicylowy lepiej (1:10) rozpuszcza się w oleju rącznikowym i w nim można uzyskać 10%roztwór.

6.       Rp.

Chlorotetracyclini  hydrochloridi   1,0

Aquae  75,0

Mfsol.    DS   Do płukania ust 3 x 1 łyzka na szkl wody

Chlorowodorek chlorotetracykliny jest rozpuszczalny w wodzie w stosunku 1:100. Należy zwiększyć ilość wody w recepcie (po porozumieniu z lekarzem).

7.       Rp.

Acidi salicylici    1,0

Gliceroli      5,0

3%Sol Acidi borici    ad 100,0

Mfsol    DS Zewnętrznie

Kwas salicylowy rozpuszcza się w wodzie w stosunku 1:500. Nie jest zatem możliwe sporządzenie roztworu w stosunku 1:100. Należy zmniejszyć ilość kwasu salicylowego do 0,2 grama, uzyskując w ten sposób rozcieńczenie kwasu 1:500 (po porozumieniu z lekarzem).

1