interna_mod_2.pdf

Choroby układu oddechowego

Wstęp

1. Fizjologia, etiologia i diagnostyka chorób układu oddechowego

1.1. Wybrane zagadnienia z zakresu fizjologii układu oddechowego

1.2. Etiologia i diagnostyka niektórych chorób płuc i dolnych dróg oddechowych

1.2.1. Ostre zapalenie oskrzeli ( bronchitis auta )

1.2.2. Przewlekła obturacyjna choroba płuc ( chronic obstructive pulmonary disease — COPD)

1.2.3. Rozstrzenie oskrzeli ( bronchiectases )

2. Zapaleniepłuc i nowotwory płuc

2.1. Zapalenia płuc, etiologia i diagnostyka

2.2. Wybrane zagadnienia z zakresu nowotworów płuc

3. Przewlekła niewydolność oddechowa, pylice płuc

3.1. Ostra i przewlekła niewydolność oddechowa

3.2. Pylice płuc

4. Patogeneza i zasady rozpoznawania chorób alergicznych

5. Zaburzenia przemiany materii i niedokrwistość

5.1. Wybrane zagadnienia z zakresu zaburzeń przemiany materii

5.1.1. Cukrzyca ( diabetes mellitus )

5.1.2. Zaburzenia gospodarki witaminowej

5.1.3. Otyłość

5.2. Niedokrwistości — patogeneza i diagnostyka

Choroby układu oddechowego

Wstęp

Choroby układu oddechowego, ze względu na częstość występowania, stanowią

istotne zagrożenie dla zdrowia populacji nie tylko w Polsce, lecz również w innych

krajach. Powodują one około 14% wszystkich zgonów oraz są najczęstszą przyczyną

absencji chorobowej. W epidemiologii chorób układu oddechowego szczególne

znaczenie, ze względów społecznych, a szczególnie ze względu na drogi szerzenia

się zakażenia, ma gruźlica. Badania wykazują, że około 30% populacji naszego kraju

jest zakażone prątkiem gruźlicy, choroba ta wraz z chorobami alergicznymi płuc

stanowi ważny problem zdrowotny i społeczny.

Choroby układu oddechowego

1. Fizjologia, etiologia i diagnostyka chorób układu oddechowego

1.1. Wybrane zagadnienia z zakresu fizjologii układu oddechowego

Tlen (O 2 ) jest bez przerwy potrzebny wszystkim tkankom organizmu do utrzymania

prawidłowych przemian metabolicznych, w czasie których powstaje dwutlenek węgla

(CO 2 ), który jako produkt „odpadowy” jest wydalany. Przed urodzeniem wymiana

gazowa odbywa się przez łożysko i między krwią płodu a krwią matki. Po urodzeniu

rozpoczyna się wymiana gazowa między krwią i powietrzem w płucach, których

pęcherzyki są tak zbudowane, że tylko bardzo cienka przegroda dzieli krew od

powietrza i pozwala na wymianę O 2 i CO 2 między nimi. Układ oddechowy człowieka

składa się z następujących części:

1) górne drogi oddechowe — obejmują drogi oddechowe od nozdrzy do

pęcherzyków płucnych,

2) pęcherzyki — miejsce wymiany gazów w każdym płucu,

3) żebra, mięśnie międzyżebrowe i przepona — razem tworzą aparat mechaniczny

do wentylacji płuc,

4) ośrodek oddechowy — umiejscowiony w pniu mózgowia; wysyła on bodźce

nerwowe, kontrolujące aktywność układu oddechowego.

Powietrze wdechowe przechodzi przez górną część drzewa oskrzelowego. Tchawica

dzieli się na oskrzela płatowe, dwa po jednej, trzy po drugiej stronie. Oskrzela te

dzielą się na drobniejsze — segmentowe, które zaopatrują segmenty płucne

każdego płuca. Segmenty są zamkniętymi, niezależnymi czynnościowo jednostkami

tkanki płucnej, otoczonymi przegrodą z tkanki łącznej. Drzewo oskrzelowe dzieli się

dalej, tworząc wiele generacji oskrzeli. Dziesiąta generacja oskrzeli nazywana jest

oskrzelikami.

Pęcherzyki płucne to worki powietrzne, składające się z błony podstawnej i dwu

rodzajów pneumocytów. Pęcherzyki grupują się wokół przedsionków, z których każdy

zaopatrywany jest przez przewód oddechowy, stanowiący końcowy odcinek układu

oddechowego. Pęcherzyki są ściśle otoczone siecią naczyń włosowatych

Choroby układu oddechowego

i w miejscu, gdzie te dwie struktury stykają się, dochodzi do wymiany gazowej.

Wydolność wymiany gazowej można mierzyć przez oznaczenie ilości tlenu

i dwutlenku węgla we krwi tętniczej. Ciśnienia cząstkowe prawidłowe gazów są

następujące: pO 2 — 100 mm Hg (13,3 kPa), pCO 2 — 40 mm Hg (5 kPa).

Wentylacja jest procesem mechanicznym, w czasie którego powietrze wchodzi do

płuc i jest z nich usuwane po nastąpieniu wymiany gazowej w płucach. Wentylacja

jest powodowana ruchem żeber i przepony, które zmieniają objętość klatki

piersiowej. Najważniejszym mięśniem wdechowym jest przepona. Spokojny wydech

jest procesem biernym, zależnym od elastyczności płuc, drzewa oskrzelowego

i ściany klatki piersiowej.

Normalny rytm oddechowy regulowany jest przez grupę komórek nerwowych

w moście i rdzeniu przedłużonym mózgu i nazywa się ośrodkiem oddechowym.

Komórki te są wrażliwe na bezpośrednie stężenie CO 2 (pCO 2 ) w opływającej je krwi

(5, 7).

1.2. Etiologia i diagnostyka niektórych chorób płuc

i dolnych dróg oddechowych

1.2.1. Ostre zapalenie oskrzeli ( bronchitis auta )

Ostre zapalenie oskrzeli może być wywołane przez zakażenie bakteryjne, wirusowe

lub mikoplazmatyczne. Zmiany zapalne mogą dotyczyć dróg oddechowych na całej

długości, zwykle zajęta jest również tchawica, czasem oskrzeliki. Występowanie

ostrego nieżytu oskrzeli związane jest z oziębieniem, osłabieniem organizmu, często

z drażnieniem dróg oddechowych przez dymy i pary. W okresach nasilenia zakażeń

wirusowych i mikoplazmatycznych chorują również osoby nie mające predyspozycji

do zakażeń oskrzelowych.

Ostre zapalenie oskrzeli może przebiegać z gorączką lub bez niej. W obrazie

chorobowym dominuje kaszel, skąpe wykrztuszanie, zaostrzenie szmeru

pęcherzykowego, świsty i furczenia. U osób starszych, ostre zapalenie oskrzeli może

Choroby układu oddechowego

wikłać się z zapaleniem płuc, co w znacznym stopniu pogarsza rokowanie. W ostrym

nieżycie oskrzeli rokowanie jest dobre. Zapalenie oskrzelików jest chorobą

o rokowaniu niepewnym. Objawy ostrego, skurczowego nieżytu z eozynofilią — jeśli

nie są intensywnie leczone — mogą przedłużać się, przechodząc następnie

w typowy obraz przewlekłego lub astmatycznego nieżytu oskrzeli.

1.2.2. Przewlekła obturacyjna choroba płuc

( chronic obstructive pulmonary disease — COPD)

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest stanem charakteryzującym się

postępującym, trudno odwracalnym ograniczeniem drożności oskrzeli,

spowodowanym przewlekłym zapaleniem oskrzeli i/lub rozedmą płuc, któremu może

towarzyszyć nieswoista nadreaktywność oskrzeli. Przewlekłe zapalenie oskrzeli

(PZO) charakteryzuje się występowaniem przewlekłego kaszlu z odkrztuszaniem

przez co najmniej 3 miesiące w roku, podczas kolejnych 2 lat. Rozedma płuc jest

definiowana jako trwałe powiększenie przestrzeni powietrznych położonych dystalnie

od oskrzelika końcowego, ze zniszczeniem ścian pęcherzyków płucnych bez

wyraźnego zwłóknienia. Zapadalność na POChP jest najczęściej związana

z paleniem tytoniu, chociaż poza tym pewną rolę odgrywa tu zanieczyszczenie

środowiska zewnętrznego i domowego, infekcje układu oddechowego oraz

obciążenie rodzinne.

Podstawowym objawem przewlekłego zapalenia oskrzeli jest kaszel i wykrztuszanie,

potem dołącza się do tego duszność wysiłkowa i wreszcie spoczynkowa oraz objawy

prawokomorowej niewydolności krążenia. Charakterystyczne jest tu poranne

wykrztuszanie, połączone z kaszlem oraz — niekiedy — z dusznością. Skuteczna

„poranna toaleta drzewa oskrzelowego” poprawia stan chorego tak, że od godzin

południowych do wieczornych samopoczucie jego staje się lepsze. POChP

rozpoznaje się na podstawie typowych objawów przewlekłego zapalenia oskrzeli lub

rozedmy i nieodwracalnego upośledzenia przepływu powietrza w oskrzelach.

Leczenie POChP polega głównie na leczeniu przewlekłego zapalenia oskrzeli i jego

powikłań. Należy dążyć do tego, aby kaszel był skuteczny, tzn. żeby chory, kaszląc,

wykrztuszał łatwo plwocinę. Ważna jest właściwie prowadzona „poranna toaleta

drzewa oskrzelowego”. W tym celu należy radzić choremu, żeby rano po wstaniu

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: