Poznawanie siebie – znaczenie codziennego rachunku sumienia
Cel dydaktyczny poznawczy: KSM-owicz wie, dlaczego poznawanie swoich cech jest istotne, rozumie, że dojrzewanie polega na świadomym kierowaniu sobą i harmonijnym rozwoju sfery duchowej, psychicznej i cielesnej.
Cel dydaktyczny kształcący: KSM-owicz potrafi podać cechy swojego charakteru – wady i zalety, scharakteryzować najważniejsze sfery człowieka, podać wyznaczniki dojrzałości, wymienia korzyści przeprowadzania codziennego rachunku sumienia.
Cel wychowawczy: KSM-owicz chce świadomie pracować nad swoim charakterem, planować rozwój pamiętając o wszystkich sferach człowieczeństwa, czynić codzienny rachunek sumienia.
1. Ćwiczenie na początek:
Każdy uczestnik na kartce pisze krótko jak wyobraża sobie swoje życie za 10-15 lat? Później ma za zadanie wypisać 5 czynników, od których to będzie zależało. Zbieramy kartki (anonimowe) i odczytujemy.
Podsumowanie: Każdy ma plany na przyszłość – to dobre i naturalne. Jednak samo posiadanie planów nie wystarczy. Jest wiele czynników, które decydują o tym jakie będzie nasze przyszłe życie. Ogromny i pierwszoplanowy wpływ ma wkład każdego z nas – włożona praca i podejmowane decyzje. Praca nad czymś – także nad sobą – jest tym efektywniejsza im lepiej przemyślana i zaplanowana. Aby zrealizować swoje życiowe plany trzeba pracować nad swoją dojrzałością, rozwijać talenty i cnoty. Ważne więc, aby dobrze siebie znać, swoje możliwości, wady, zalety, zdolności.
2. Ankieta – każdy z uczestników otrzymuje formularz poniższej ankiety
1. Po lekcjach najczęściej…………………………………………………...
2. Moja rodzina jest………………………………………………………….
3. W moim domu najważniejszy jest…………………………………………
4. Najbardziej lubię……………………………………………………………
5. Najbardziej boję się…………………………………………………………
6. W kościele czuję się………………………………………………………...
7. Z modlitw najbardziej lubię………………………………………………...
8. W naszym kościele najbardziej podoba mi się …………………………….
9. Z kolegami/koleżankami najczęściej rozmawiamy o………………………
10. Chciałbym/chciałabym być taki/-a jak……………………………………...
11. Jak mi się coś nie udaje to…………………………………………………..
12. U innych najbardziej denerwuje mnie……………………………………...
13. W stosunku do nauczycieli jestem………………………………………….
14. Lubię czytać………………………………………………………………...
15. Najwięcej czasu poświęcam na……………………………………………..
16. W przyszłości chciałbym/chciałabym być………………………………….
17. Najwięcej radości sprawia mi………………………………………………
18. Marzę o……………………………………………………………………..
19. Moją największą zaletą jest………………………………………………...
20. Lubię oglądać filmy………………………………………………………...
21. W wolnych chwilach………………………………………………………..
22. Najbardziej w nauce Pana Jezusa podoba mi się …………………………………………………………………
23. Cenię u moich rodziców……………………………………………………
24. Moje wady to……………………………………………………………….
Zostawiamy ok. 10-15 minut na wypełnienie, później podajemy klucz:
Wiara (6,7,8,22)
Ja o sobie:
Marzenia, zainteresowania(1,4,5,11,14,15,16), samoocena(19,24)
Dom i rodzice: 2, 3, 23
Moje autorytety: 10,13
Bliźni w moim życiu:9,12
To ważne, aby dobrze siebie znać pod różnymi względami. Dojrzewanie wiąże się z samoświadomością i samo decydowaniem. W ten sposób możemy współpracować z czynnikami zewnętrznymi (środowiskiem, wpływem rodziny, ŁASKĄ BOŻĄ!)
3. Z ‘czego’ składa się człowiek? Na dużym plakacie rysujemy następujący schemat:
DUCH: Intuicja, Sumienie, świadomość istnienia Boga -> SFERA DUCHOWA
DUSZA: (gr. Psyche) Intelekt, Emocje, Wola, Świadomość własnego istnienia -> SFERA PSYCHICZNA
Łączą się!
CIAŁO (gr. Soma) Odczucia fizyczne, zdrowie fizyczne, sprawy materialne, stosunek do otaczającego nas świata materialnego -> SFERA CIELESNA-FIZYCZNA
JA
Istnieją rożne filozofie człowieka. Niektóre z nich np. MATERIALIZM uważają, że w rozwoju człowieka liczy się tylko sfera fizyczna. Inne, jak np. SPIRYTUALIZM przeakcentowują sferę Duchową twierdząc, że wszystko, co cielesne jest złe. CHRZEŚCIJAŃSTWO jest oparte na filozofii dążącej do harmonii wszystkich sfer i chce aby człowiek dbał, poznawał i rozwijał się równomiernie na wszystkich płaszczyznach. Żadnej z nich nie wolno więc zaniedbywać.
4. Sposoby rozwoju płaszczyzny duchowej człowieczeństwa – uczestnicy wymieniają.
(Sakramenty, Modlitwa, Czytanie Pisma Świętego….Rachunek sumienia!!!)
Jednym ze sposobów troski o swój rozwój – nie tylko duchowy jest praktykowanie codziennego rachunku sumienia. (Można wcześniej poszczególne części wiedzy o rachunku sumienia rozdzielić pomiędzy uczestników, aby przy pomocy poniższych tekstów wyjaśnili grupie własnymi słowami.)
RACHUNEK SUMIENIA
Badanie własnych czynów W celu osiągnięcia postepu
W pracy nad sobą
Według norm moralnych Ewangelii
CZYM JEST RACHUNEK SUMIENIA:
· PROCESEM, w którym ujawnia się, co dobre, a co zł; co szlachetne, a co nie.
· UWOLNIENIEM się przed Bogiem od negatywnych postaw, uświadomieniem sobie ich, stanięcie w prawdzie („Poznacie prawdę, a prawda Was wyzwoli!”)
· OCENĄ DNIA, odrzucam to, co bezwartościowe, to co wartościowe przyjmuję z wdzięcznością (znam i doceniam dobro, które mnie spotyka)
· DIALOGIEM Z BOGIEM, na który składa się milczenie, słuchanie, rozmowa – odpowiedzią woli i serca na poszukującego Nas nieustannie Boga.
CZYM NIE JEST RACHUNEK SUMIENIA:
· Tylko rozmyślaniem o sobie
· Zdawaniem sprawy „kierownikowi” (Bóg wie! Rachunek sumienia służy nam!)
· Tylko i wyłącznie przygotowaniem do Sakramentu pokuty.
Rachunek sumienia odnosi się do wszystkich czynności wybranego okresu czasu – najlepiej 1 dnia.
W rachunku sumienia współpracują WŁADZE DUCHOWE człowieka:
· Pamięć i umysł: przypominam sobie czyny negatywne, zastanawiam nad skłonnościami, źródłami zła, brakami itp.; analizuję czyny moralnie dobre – jak je utwierdzać.
· Wola: pobudzam się do żalu, czynie postanowienie poprawy.
ZNACZENIE RACHUNKU SUMIENIA:
· Przyczynia się do zdobycia prawości serca,
· Pomaga w poznaniu siebie, swoich skłonności i przywiązań, ich źródeł i wpływów, (często nie chcemy się tym zajmować, bo to upokarza, ale bez znajomości siebie rozwój nie jest możliwy!!)
· Daje orientację w pracy nad sobą: pomaga w usuwaniu wad i braków, przewidywać okazję do grzechów i niebezpieczeństw ulegnięcia pokusie.
· Ma formę modlitwy i wyprasza łaskę uczynkową.
JAKI POWINIEN BYĆ RACHUNEK SUMIENIA:
· DOKŁADNY – przeprowadzony spokojnie i w wyznaczonym czasie, należy rozpatrywać czyn z rożnych aspektów (Ja, inni, Bóg, okoliczności, intencje, wpływ na otoczenie, na mnie)
· UPORZĄDKOWANY – Np. Chronologicznie-rozpatrywanie uczynków całego dnia kolejno, lub wg. Wzoru np. Przykazania itp., Analizowanie myśli, słów, czynów.
· CAŁOŚCIOWY – rozważamy także dobre czyny!
· KRÓTKI – jeśli jest codzienny wystarczy ok. 5 minut, zbyt długi może doprowadzić do przesadnego i bezproduktywnego szperania w sobie.
ETAPY RACHUNKU SUMIENIA:
· Prośba o dostrzeżenie dobra, spojrzenie i analiza dobrych czynów i otrzymanych łask, podziękowanie Bogu
· Prośba o dostrzeżenie zła, uświadomienie konkretnych grzechów i zranień, ich intencji i skutków, żal i zawstydzenie – prośba o przebaczenie.
· Prośba o dostrzeżenie dróg przemiany, konkretne postanowienia, modlitwa z pewnością wiary, że Bóg pomoże.
5. Na zakończenie KSM-owicze mogą podjąć postanowienie czynienia codziennego rachunku sumienia przez 2 tygodnie, po których nastąpi rozmowa i podzielenie się efektami.
str. 5
KATECHEZA_DLA_DZIECI