ACLAND A. F.- Doskonałe Umiejętności Interpersonalne.pdf

ACLAND ANDREW FLOYER -

Doskonałe umiejętności interpersonalne

Perfect People Skills

(tłumaczył Magdalena Małkowska)

WSTĘP

Pierwszego dnia mojej pierwszej pracy w zarządzie szefowa wezwała mnie na stronę, aby dodać mi

otuchy. “Nie martw się o budżet", powiedziała, “na ogół dobrze radzi sobie sam". Nie miała racji, ja zaś w ciągu

kilku lat opanowałem kontrolę nad budżetami. “Uporządkuj swój terminarz i dobrze organizuj czas", dodała, “a

życie będzie proste". I w tej sprawie się myliła. Dopiero po założeniu własnej firmy nauczyłem się rozporządzać

czasem i poznałem jego związek z pieniędzmi. “Najgorsze są zawsze relacje interpersonalne", uzupełniła. W tym

względzie trafiła w samo sedno. Nie miała jednak pojęcia, podobnie jak ja, jak temu zaradzić. Stworzyliśmy

wspaniały zespół. Teraz mogę wypowiedzieć zdanie znane wszystkim: “Szkoda, że nie wiedziałem wówczas

tego, co wiem teraz". Być może nie wiele by to zmieniło, ale na pewno by mi pomogło.

Książka ta porusza kwestie, które mogłyby się do tego przyczynić. Nie chodzi o

dyscyplinę zespołową ani niejasny zakres obowiązków. Nie chodzi również o ustanawianie

poprzeczek płacowych w celu maksymalizacji bodźców motywacyjnych lub minimalizacji

absencji czy też reguły systemów nagradzania, Które bez względu na intencje nie poprawiają

atmo-sfery w miejscu pracy.

Tak naprawdę chodzi o przestrzeganie najprostszych reguł dobrego wychowania,

które zostały zepchnięte na dalszy plan. Czasem myślę, że niepotrzebnie skom-plikowaliśmy

sobie życie, zapominając o elementar-nych wartościach. Doskonale ujął to Robert Fulg-rum:

“Większość z tego, co naprawdę powinienem wiedzieć o tym, w jaki sposób żyć, co robić i

jak być, nauczyłem się w przedszkolu. Mądrość nie wieńczy edukacji szkolnej, lecz znajduje

się w piaskownicy. Oto , czego się nauczyłem: dziel się wszystkim, graj uczciwie, nie bij

innych, odkładaj rzeczy na swoje miejsce, sprzątaj po sobie, nie bierz tego, co nie należy do

ciebie, przeproś, kiedy kogoś zranisz, myj ręce przed posiłkiem. .."*

Wygląda na to, że zapomnieliśmy o tych zasadach. Takie słowa jak kurtuazja brzmią

staroświecko, zwłaszcza gdy gazety straszą nas historiami o pięciolatkach terroryzujących

nauczycieli i ludziach ginących za użycie klaksonu. Słownik definiuje kurtuazję jako

wyszukaną grzeczność lub galanterię w stosunkach z innymi. Uważam, że to brzmi nieźle,

bez względu na to, czy mamy rok 1890,1990 czy 2090. Ale to nie takie proste, prawda? Co

zrobisz, jeśli twoja grzeczność zostanie odebrana jako słabość lub prote-kcjonalność i w

odpowiedzi otrzymasz pogardę, nie-uprzejmość, a nawet agresję? Poza tym to dopiero

początek, ponieważ jakkolwiek byśmy żałowali dawnej kurtuazji, niejednokrotnie była ona

przykrywką dla manipulacji i chęci wykorzystania innych. Jednym słowem, daliśmy się

złapać w pułapkę. Dawne normy zachowania przestały odpowiadać naszym oczekiwaniom,

natomiast asertywność oraz władczość, mogące uchodzić za ich odpowiedniki, sprawiają

wrażenie nieco bezdusznych, nawet jeśli towarzyszą im uczciwe zamiary. Tak więc celem tej

książki jest przypomnienie podstawowych umiejętności, które odróżniają tworzenie relacji

interpersonalnych od zwykłego współistnienia. To mój wybór najważniejszych zasad, być

może wasz wyglądałby inaczej. Kto wie, może nawet uznacie go za dziwactwo. Na przykład,

pominąłem przywództwo oraz asertywność, gdyż wiele już na ich temat napisano.

Mam nadzieję, że uznacie wymienione kwestie za ponadczasowe. Choć nazwano je

współczesnymi określeniami - łącząc zasady zarządzania, komunikacji oraz terapii

humanistycznej - dotyczą cech cenionych zawsze: samodyscypliny, odpowiedzialności i

zdrowego rozsądku. Nie są to rewolucyjne wnioski. W gruncie rzeczy są to zasady, które -

zdaniem Fulg-huma - powinny być nam wpojone w dzieciństwie i przestrzegane w każdej

rodzinie i instytucji. Są to proste czynności, jak nauka słuchania i negocjacji, zadawania pytań

oraz służenie życzliwą radą. Kto powinien przeczytać tę książkę? Uważam, że jest skierowana

do każdego, kto ceni swoje relacje z innymi czy to w pracy, czy w domu. Może się także

przydać nauczycielom i wykładowcom, którzy potrzebują pomysłów na szkolenia i kursy

interpersonalne. Znajdą tu zarówno zagadnienia ogólne, jak i użyteczne szczegóły. Każdy

rozdział poświęcony został jednej umiejętności. Najpierw problem omawiany jest ogólnie,

potem szczegółowo, następnie zilustrowany przykładami oraz analizowany. Na końcu

rozdziału znajdziecie pomysły na udoskonalenie danej umiejętności i wreszcie zestawienie

najważniejszych punktów. Zawarłem tu również odpowiedzi na pytanie: Co się dzieje, kiedy

ludzie nie odbierają właściwie naszych sygnałów? Lub - nie owijając w bawełnę: Co począć z

osobami, które uważamy za trudne? Według mnie, takie osoby zmuszają do ustalenia

najważniejszych umiejętności interpersonalnych. Musiałem zadać sobie pytanie: jak radzę

sobie z ludźmi, którzy nie miękną pod wpływem mojego zniewalającego uroku, pozostają

ślepi na czar mojego intelektu i głusi na błyskotliwe argumenty. Odpowiedzi nie do końca

rozpraszają wątpliwości, dlatego książka przypomina przeprawę przez gąszcz możliwości. W

przeciwieństwie do odważnych osób, znających rozwiązanie każdego problemu, skłaniałbym

się ku tezie, że owa przeprawa jest równie istotna jak samo dotarcie do celu.

Andrew Acland

Wotton-under-Edge

Lipiec 1996

I KONKRETYZOWANIE

Nienawidzę ofiar, które szanują swoich katów.

Jean Paul Sartre

WSTĘP

W swojej pracy konsultacyjnej, mediacyjnej i szkoleniowej często spotykam się z

pytaniem: “Co pan robi, kiedy ktoś jest naprawdę trudny? Kiedy nie chce przyjąć odmiennego

punktu widzenia? Kiedy reprezentuje irracjonalne stanowisko?" To skomplikowana sytuacja,

ponieważ wszyscy wiemy, że niektórzy są, co tu dużo mówić, trudni. Gdy słyszysz uwagi na

temat zdolności komunikacyjnych, wyższości asertywności nad agresją oraz sposobów

przygotowania się do trudnych zebrań, czy nie myślisz wówczas: “Tak, ale..." lub “Świetnie,

niemniej jednak..."?

W codziennych sytuacjach nie potrzeba zręczności, by swobodnie i naturalnie

obcować z ludźmi. Nasze zwykłe umiejętności przeważnie wystarczają. Oczywiście

popełniamy błędy, niechcący nadeptujemy komuś na odcisk, mówimy nie to, co trzeba, i

potem musimy przepraszać. Nie jesteśmy nieomylni. Przeważnie nasze zdolności

interpersonalne są wystarczające, czasem jednak nie.

Celem tej książki jest przyjrzenie się relacjom interpersonalnym szczególnie w

wypadku osób, które uważamy za trudne. Gdy stawałem przed koniecznością wyboru, co

pominąć, a co zamieścić w tym poradniku, zawsze brałem pod uwagę trudnych osobników.

Trzeba jednak powiedzieć - i to będzie naszym punktem wyjścia - że obcowanie z niektórymi

jest niemożliwe. Pozwólcie więc, że bez ogródek powiem, że istnieją ludzie niemożliwie

trudni, dlatego ani ta, ani żadna inna książka na pewno nie pomoże ci osiągnąć z nimi

porozumienia. Nie ma niezawodnych sposobów na rozwiązanie wszystkich problemów

interpersonalnych. Sęk w tym, abyś zrobił, co w twojej mocy. Jeśli zaś i to nie będzie dość

dobre, idź do domu, przytul dzieci (albo żonę, męża, kota lub kogokolwiek) i daj sobie

spokój. W razie potrzeby przeprowadź się, zmień pracę lub wyemigruj. Istnieją granice tego,

co możemy osiągnąć w kontaktach z naprawdę trudnymi ludźmi, jeżeli zaś zaczniesz się tym

zadręczać, złamiesz sobie serce.

POCZĄTKI

Punktem wyjścia nie są jednak trudni ludzie, lecz ty. Czy w kontaktach z innymi jesteś

prześladowcą czy ofiarą? Czy pastwisz się nad ludźmi? Czy może nad sobą? Czy kupiłeś tę

książkę po to, by poprawić swoje stosunki z innymi? Czy może masz już dość padania ofiarą

ludzi pozbawionych umiejętności interpersonalnych? Szczerze mówiąc, twoja odpowiedź nie

ma większego znaczenia, ponieważ ofiara i prześladowca są od siebie zależni (ofiary stają się

prześladowcami, by uniknąć dręczenia, a dręczyciele zaś stają się ofiarami w wyniku rewanżu

ze strony ich ofiar). Jeśli chcecie lepiej zrozumieć ów cykl, polecam słynną książkę Erica

Berne'a W co grają, ludzie?*

JAK NIE BYĆ OFIARĄ

Zanim przystąpisz do rozwijania swoich umiejętności interpersonalnych, musisz

przestać być prześladowcą. Zabierzmy się zatem do pracy. Przede wszystkim należy

zaznaczyć, że pomiędzy byciem ofiarą i prześladowcą innych istnieje cienka granica.

Najważniejsze pytanie brzmi: Czy dajesz upust swojej frustracji, wyżywając się na innych,

czy też na sobie? Robienie z ludzi ofiar czyni cię prześladowcą, a dręczenie siebie,

uniemożliwiające dobre kontakty z innymi, niejednokrotnie prowadzi do tego, że inni też

zaczynają cię gnębić. Niezwykle łatwo jest stać się ofiarą. Ćwiczenie to ukazuje mechanizmy,

które sprawiają, że wszyscy niepostrzeżenie możemy zacząć wierzyć, że jesteśmy ofiarami.

Ćwiczenie

Przyjrzyj się poniższym sytuacjom. Czy któraś z nich wygląda znajomo?

• Sfrustrowany, tracisz panowanie nad sobą, gdy musisz stawić czoło biurokracji.

• Przeklinasz i kopiesz samochód, kiedy odmawia posłuszeństwa.

• Żywisz wobec kogoś urazę i szukasz okazji, by wypomnieć mu dawne przewinienie.

• Winisz małe dziecko lub zwierzę za to, że czegoś nie rozumie.

• Nieustannie wracasz myślami do zdarzenia, podczas którego powinieneś się inaczej zachować.

• Próbujesz coś naprawić za pomocą niewłaściwego narzędzia.

Przemyśl je wszystkie. Kto był ofiarą? Odpowiedź nasuwa się sama. Na ogół robimy z siebie ofiary, ponieważ:

• zrzucamy na coś lub kogoś winę za własne błędy. Obwinianie innych, zwłaszcza niesprawiedliwe, wywiera

skutek odwrotny do zamierzonego;

• pozwalamy, by duma i ego wkroczyły pomiędzy nas i działania, które powinniśmy podjąć;

• nie poświęcamy dostatecznie dużo czasu i uwagi zrozumieniu wymagań związanych z konkretnymi

sytuacjami.

KONKRETYZOWANIE - UCIECZKA Z BŁĘDNEGO KOŁA

Pierwszą zdolnością interpersonalną jest umiejętność skupienia oraz określenia siebie.

Dzięki temu właśnie unikniesz roli prześladowcy lub ofiary. Dowiesz się, kim jesteś, co

możesz i powinieneś zrobić. Nie musisz dręczyć siebie i innych. Daje ci to siłę patrzenia

ludziom prosto w oczy, mówienia tego, co myślisz, i myślenia tego, co mówisz.

Oto sześć etapów pomocnych w określeniu siebie.

1. Przyjmij odpowiedzialność

To punkt wyjścia zarówno do tego, aby nie być ofiarą, jak i do tego, by radzić sobie z

ludźmi. Często za wszelką cenę staramy się zrzucić z siebie odpowiedzialność i musimy być

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: