Czasopismo Księgowość i podatki 2008.pdf

TYGODNIK DLA KSIĘGOW YCH

nr 108 (1721) PONIEDZIAŁEK 5 czerwca 2006 www.gazetaprawna.pl

RACHUNKOWOŚĆ EWIDENCJA UMÓW

Jak księgować leasing

Przy ewidencji umowy leasingu należy zwrócić uwagę na wszystkie jej postanowienia. Pozwoli to na odpowiednie

zaklasyfikowanie umowy, co jest podstawą ujęcia w księgach rachunkowych.

Agnieszka Pokojska

agnieszka.pokojska@infor.pl

E widencja umowy leasingu w księgach

wany jest jak usługa. Leasingobiorca

otrzymuje więc od leasingodawcy faktu-

ry VAT za:

◗

opłatę wstępną (jeżeli tak stanowi umo-

wa),

nansowe leasingobiorcy nie podlega obo-

wiązkowi badania i ogłaszania, pozwala

dokonać kwalifikacji umowy leasingu we-

dług zasad określonych w przepisach po-

datkowych.

Jednostki, które prowadzą księgi ra-

chunkowe zgodnie z Międzynarodowy-

mi Standardami Rachunkowości (MSR)

muszą mieć świadomość, że również

MSR inaczej kwalifikują umowę leasin-

gu niż polskie prawo bilansowe. W usta-

wie o rachunkowości musi być spełnio-

ny jeden z siedmiu warunków (z art.

3 ust. 4). Według MSR nr 17 „Leasing”

z leasingiem finansowym mamy do czy-

nienia wtedy, gdy na leasingobiorcę

przechodzą wszystkie pożytki i całe ry-

zyko z tytułu posiadania przedmiotu le-

asingu. Może więc się zdarzyć, że przy

zastosowaniu tej definicji leasing, który

według ustawy o rachunkowości nie bę-

dzie leasingiem, który należy wykazać

w księgach rachunkowych leasingobior-

cy będzie leasingiem finansowym we-

dług międzynarodowych standardów.

Należy też pamiętać, że od 1 stycznia

jednostki, które prowadzą księgi we-

dług MSR muszą stosować wymogi in-

terpretacji KIMSF 4. Zobowiązuje ona

jednostkę do ustalania, czy dana umo-

wa zawiera elementy leasingu.

Jest tak, w przypadku gdy umowy doty-

czące transakcji lub serii powiązanych

transakcji, które nie mają prawnej formy le-

asingu, przekazują prawo do użytkowania

składnika aktywów w zamian za zapłatę

lub serię płatności. Przykładami takich

umów są:

– umowy dotyczące zlecenia zadań do

realizacji poza jednostką (np. zlecenie

przetwarzania danych jednostki),

– umowy zawierane w przemyśle teleko-

munikacyjnym, kiedy dostawcy infrastruk-

tury telekomunikacyjnej zawierają umowy

w celu przekazania nabywcom prawa do

infrastruktury,

– umowy typu take-or-pay.

Jeżeli więc umowa zawiera leasing, stro-

ny umowy powinny stosować wymogi MSR

nr 17 w odniesieniu do leasingowego ele-

mentu umowy. ◗

rachunkowych będzie uzależniona od

jego klasyfikacji do kategorii leasingu fi-

nansowego lub operacyjnego zarówno

w prawie podatkowym, jak i bilansowym.

Ta sama umowa może więc stanowić le-

asing finansowy dla celów rachunkowości,

natomiast dla celów podatkowych leasing

operacyjny lub odwrotnie.

Warto w tym kontekście zwrócić uwagę,

jak będzie wyglądała ewidencja w sytuacji

gdy zgodnie z ustawą o rachunkowości

umowa będzie stanowiła leasing finansowy.

Decydującym elementem będzie klasy-

fikacja umowy dla celów podatkowych.

Możliwe są w tej sytuacji dwa warianty:

◗ leasing finansowy dla celów rachunko-

wych i operacyjny dla celów podatko-

wych oraz

◗ leasing finansowy dla celów rachunko-

wych i podatkowych.

Leasing operacyjny klasyfikowany

zgodnie z prawem podatkowym trakto-

opłatę leasingową z wyszczególnieniem

części kapitałowej i odsetkowej,

◗ za wykup samochodu.

Leasing finansowy kwalifikowany zgod-

nie z prawem podatkowym dla celów VAT

stanowi sprzedaż towaru. Leasingodawca

otrzymuje więc od leasingodawcy jedną

fakturę na całkowitą wartość umowy le-

asingu z wyodrębnioną częścią kapitałową

oraz odsetkową. Część odsetkowa z faktury

podlega w tym przypadku zaksięgowaniu

do rozliczeń międzyokresowych kosztów fi-

nansowych. Jest ona do końca okresu umo-

wy rozliczana proporcjonalnie. Natomiast

płatności leasingobiorca dokonuje na pod-

stawie otrzymywanych od leasingodawcy

not księgowych.

Rozróżnienie typu umowy w prawie

bilansowym dotyczy jednak tylko dużych

jednostek. Ustawa o rachunkowości,

w przypadku gdy roczne sprawozdanie fi-

strony A7–A10

KTO MOŻE ZDOBYĆ

CERTYFIKAT KSIĘGOWEGO

wyjaśnia Agnieszka Pokojska

Gazeta Prawna strona 18

JAK OPODATKOWANE SĄ WYGRANE

W GRACH I KONKURSACH

wyjaśnia Krzysztof Tomaszewski

Gazeta Prawna strona 13

dziś piszemy...

EKSPERCI RADZĄ

OBOWIĄZUJĄ NOWE ZASADY udzielania pomocy

publicznej firmom poddanym procesom prywatyza-

cji. W niektórych przypadkach można stosować roz-

wiązania dotychczasowe.

JUSTYNA ZAJĄC-WYSOCKA

ekspert z ECDiDP

Podatnikowi nie przy-

sługuje prawo do obni-

żenia kwoty podatku

należnego o kwotę po-

datku naliczonego, gdy

wypłacona kwota nie

mogłaby być zaliczona

do kosztów. strona A5

strona A3

PROTOKOŁÓW Z KONTROLI SKARBOWEJ spo-

rządzanych przez inny organ niż organ restrukturyza-

cyjny nie można uznać za źródło wiedzy organu re-

strukturyzacyjnego o zaległościach podatnika.

strona A4

DR TOMASZ NOWAK

prawnik w kancelarii

Grynhoff, Woźny i Wspólnicy

Nieodprowadzenie

przez pracodawcę za-

liczki na podatek nie

oznacza, że podatnik

złożył nieprawidłowe ze-

znanie podatkowe i mu-

si je korygować.

strona A11

ZALICZKA TYLKO WTEDY SPOWODUJE wcze-

śniejsze powstanie obowiązku podatkowego VAT, je-

żeli będzie dokonana w związku z opodatkowaną do-

stawą bądź usługą.

strona A5

Lepiej mieć

NIE ZAWSZE WYDATKI PONIESIONE na kształce-

nie pracowników będą mogły zostać uznane za kosz-

ty uzyskania przychodu.

strona A12

wszystkie

JEDNOSTKA, KTÓRA ZAWIERA UMOWĘ FAKTO-

RINGU z bankiem będzie musiała zapłacić z tego ty-

tułu prowizję i inne opłaty.

strona A13

SŁAWOMIR ŁUCZAK

radca prawny w Kancelarii

Sołtysiński Kawecki i Szlęzak

Przychody otrzymywane

za usługi zarządzania

przedsiębiorstwem bę-

dą zawsze stanowić

przychody z działalno-

ści wykonywanej osobi-

ście, więc nie będą mo-

gły być opodatkowane

ryczałtem. strona A12

JEŚLI TOWAR PODLEGA PODATKOWI od towa-

rów i usług lub jest z niego zwolniony, to nie istnieje

obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilno-

prawnych.

Z powodu braku jednej istotnej informacji

możesz mieć trudności z realizacją swoich planów.

Albo wcale nie uda Ci się ich wykonać...

Nie ryzykuj

Prenumerata Gazety Prawnej na III kwartał

Informacja: 0 22 761 31 27, 0 801 626 666

www.gazetaprawna.pl/prenumerata

strona A14

ZA TYDZIEŃ

◗ Wszystko o usługowym prowadzeniu ksiąg

rachunkowych

◗

A 2

PONIEDZIAŁEK 5 czerwca 2006

KOMENTARZE OPINIE

www.gazetaprawna.pl

VAT przy sprzedaży wierzytelności

WAŻNE DATY

Cesja wierzytelności jest często wyko-

rzystywana przez przedsiębiorców jako

forma pozyskania środków finanso-

wych, zapłaty czy też jako zabezpiecze-

nie. W związku ze sprzedażą wierzytel-

ności własnej pojawić się może pytanie

odnośnie do obowiązku podatkowego

w zakresie podatku od towarów i usług.

Wyjaśnienie, czy cesja wierzytelności

skutkuje powstaniem obowiązku podat-

kowego w zakresie VAT wymaga ustale-

nia, czy przelew dokonany np. w formie

sprzedaży wierzytelności stanowi przed-

miot opodatkowania zgodnie z ustawą

z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od

towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535

z późn. zm.; dalej ustawa o VAT). Przed-

miotem opodatkowania, według art.

5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, jest odpłat-

na dostawa towarów i odpłatne świad-

czenie usług na terytorium kraju. Sprze-

daży wierzytelności nie można uznać za

opodatkowaną dostawę towarów w ro-

zumieniu ustawy o VAT. Wierzytelność,

będąca prawem majątkowym, nie jest

towarem w rozumieniu art. 2 pkt

6 ustawy o VAT.

Z kolei świadczenie usług to każde

świadczenie na rzecz osoby fizycznej,

czenia o charakterze usługi na rzecz pod-

miotu zewnętrznego. Takie stanowisko

prezentuje też większość organów podat-

kowych. W konsekwencji zbycie własnej

wierzytelności nie spowoduje obowiązku

wystawienia faktury ani rozliczenia

VAT. Cesja może zostać uznana za

świadczenie usług podlegające VAT,

wówczas gdy wierzytelność zostanie na-

byta celem dalszej odsprzedaży. W takim

przypadku mamy do czynienia z czyn-

nościami stanowiącymi usługi pośred-

nictwa finansowego. Gdyby nasz kontra-

hent stale skupywał od nas wierzytelno-

ści, a następnie zbywał je innym podmio-

tom, to po jego stronie powstałby

obowiązek podatkowy w VAT.

Cesja wierzytelności wykorzystywa-

na jest także jako forma zapłaty

w transakcjach handlowych. Odbiera-

jąc towar od kontrahenta w ramach

uregulowania płatności, można doko-

nać przelewu wierzytelności wobec na-

szego dłużnika. Również i w tym przy-

padku nie powstanie obowiązek w za-

kresie VAT. Przelew, będący w tym przy-

padku zapłatą za wykonaną usługę lub

dostawę towarów, nie może być trakto-

wany jak świadczenie usług. Po stronie

cedenta nie powstanie obowiązek w za-

kresie VAT również w przypadku doko-

nania warunkowego lub powierniczego

przelewu wierzytelności, np. na zabez-

pieczenie płatności należności z umowy,

z zastrzeżeniem powrotnego przejścia

wierzytelności w razie wykonania zobo-

wiązania. Obowiązki w zakresie VAT

przy sprzedaży wierzytelności ciążą na

podmiotach, które świadczą usługi po-

średnictwa finansowego. Usługi tego ro-

dzaju w większości przypadków korzy-

stają ze zwolnienia przedmiotowego (z

wyjątkiem m.in. usług faktoringu czy

ściągania wierzytelności), co może z ko-

lei wiązać się z koniecznością ustalania

proporcji na zasadach określonych

w art. 90 ustawy o VAT albo odrębnego

wykazywania kwot podatku naliczone-

go związanego z czynnościami nieopo-

datkowanymi, jeżeli jest możliwe takie

wyodrębnienie kwot.

czerwca

2006

OCHRONA ZDROWIA

Wchodzi w życie ustawa z dnia 14 maja 2004 r. o zmianie ustawy o

zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. nr 75, poz. 518)

Jak wynika z nowych przepisów, zakłady opieki zdrowotnej ani inne

podmioty na terenie zakładu opieki zdrowotnej nie mogą

prowadzić działalności uciążliwej dla pacjenta lub przebiegu

leczenia albo innej działalności, która nie służy zaspokajaniu

potrzeb pacjenta i realizacji jego prawa. Zabroniona będzie

reklama lub akwizycja skierowana do pacjenta oraz działalność

polegająca na świadczeniu usług pogrzebowych. Na terenie

publicznego zakładu opieki zdrowotnej, np. stowarzyszenia,

fundacje nie będą mogły prowadzić działalności polegającej na

udzielaniu takich samych świadczeń zdrowotnych, które są

udzielane przez ten zakład, z wyjątkiem świadczeń z zakresu

podstawowej opieki zdrowotnej i stomatologicznej.

Krzysztof

Lenart

radca prawny

w Kancelarii

Prawnej Chałas

i Wspólnicy

czerwca

2006

UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE

Termin zapłaty comiesięcznej składki na ubezpieczenia społeczne,

zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń

Pracowniczych opłacanej przez jednostki budżetowe, zakłady budże-

towe i gospodarstwa pomocnicze

czerwca

2006

WOJSKO

Zaczyna obowiązywać rozporządzenie ministra obrony narodowej

z dnia 12 maja 2006 r. w sprawie mianowania na wyższy stopień woj-

skowy osób niepodlegających obowiązkowi czynnej służby wojskowej

oraz byłych żołnierzy zawodowych (Dz.U. nr 86, poz. 597)

Wchodzi w życie rozporządzenie ministra obrony narodowej z dnia

12 maja 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegóło-

wych warunków i trybu korzystania przez żołnierzy zawodowych,

małżonków i dzieci pozostających na ich utrzymaniu z bezpłatnych

przejazdów oraz innych świadczeń socjalno–bytowych

(Dz.U. nr 86, poz. 598)

Cesja może zostać uznana za świadczenie

usług podlegające VAT, wówczas

gdy wierzytelność zostanie nabyta

celem dalszej odsprzedaży

RUCH DROGOWY

Zaczyna obowiązywać rozporządzenie ministra transportu i budow-

nictwa z dnia 4 maja 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie

warunków i trybu wydawania kart pojazdów, wzoru karty pojazdu oraz

jej opisu (Dz.U. nr 86, poz. 600)

Jeżeli dla pojazdu została błędnie wystawiona karta, to producent lub

importer wystawia nowa kartę, jeżeli błąd w wystawionej przez niego

karcie został stwierdzony przed pierwszą rejestracją pojazdu. Jeżeli

błąd został stwierdzony po zarejestrowaniu, wówczas organ rejestru-

jący, właściwy dla miejsca ostatniej rejestracji pojazdu, zamieszcza

poprawne dane w karcie w rubryce „Adnotacje urzędowe”

osoby prawnej lub jednostki organiza-

cyjnej niemającej osobowości prawnej,

które nie stanowi dostawy towarów. Po-

tencjalnie mogłoby to uzasadniać po-

traktowanie sprzedaży wierzytelności

własnej jako usługi, powodującej po-

wstanie obowiązku w zakresie VAT. Za-

sadne jest jednak stanowisko, iż sprze-

daż własnej wierzytelności usługą nie

jest, gdyż nie obejmuje żadnego świad-

Not. EM

PODATKI

Mija termin wpłaty podatku w formie karty podatkowej.

Wpłata zryczałtowanego podatku dochodowego pobranego od wy-

płaconych w poprzednim miesiącu dochodów z tytułu udziału w zy-

skach (CIT-6) oraz przekazanie przez płatnika podatnikowi informacji

CIT-7 o pobranym podatku dochodowym.

Przekazanie deklaracji CIT-6A i wpłata 19 proc. podatku z tytułu prze-

jęcia lub podziału spółki.

Wpłata podatku przez płatnika dokonującego wypłat należności oso-

bom, które nie mają na terytorium Polski siedziby lub zarządu – CIT 10.

KOŁO RATUNKOWE

Czy 12-letni staż wystarczy,

aby zostać główną księgową

Wymagania dla chcących zostać księgo-

wymi w jednostkach sektora finansów

publicznych są publicznie dostępne. Mimo

to zdarza się, że osoby posiadające odpo-

wiednią praktykę nie są pewne, czy mogą

zostać księgowymi. Z takim problemem

zwróciła się do użytkowników forum in-

ternetowego Gazety Prawnej czytelniczka

(użytkownik „M”). Napisała tak:

Pracuję w szkole na stanowisku

głównego księgowego od 1 sierpnia 2005 r.

Przepracowałam 23 lata, w tym 12 lat w szko-

le, na stanowisku starszy księgowy. Ukończy-

łam studium ekonomiczne o specjalności fi-

nanse i rachunkowość. Czy w związku z tym

mogę pełnić funkcję głównego księgowego,

czy muszę iść na studia?

Czytelnicy odpowiedzieli:

Wioletta – Możesz być głównym księgowym,

od 1 stycznia zmieniły się przepisy. Trzeba mieć

ukończoną szkołę ekonomiczną, wystarczy

średnią i mieć 6 lat praktyki w księgowości lub

studia i 3 lata praktyki. Wymagania te reguluje

ustawa o finansach publicznych z dnia

30 czerwca 2005 r. (Dz.U. z dnia 20 grudnia

2005 r.), w dziale I Zasady ogólne finansów pu-

blicznych. Zgodnie z art. 45 głównym księgo-

wym jednostki sektora finansów publicznych

jest pracownik, któremu kierownik jednostki

powierza obowiązki i odpowiedzialność, m.in.

w zakresie prowadzenia rachunkowości jed-

nostki, wykonywania dyspozycji środkami pie-

niężnymi. Ustawa określa również, kto może

zostać głównym księgowym.

Ciekawska – Podpisuję się jak wyżej, ale

wszystko zależy od dyrektora. Może ma kogoś

innego na to stanowisko, które wiąże się rów-

nież ze zwiększeniem poborów?

Sprawa jest dość prosta. Rzeczywiście to,

kto może i jakie wymagania musi spełnić, aby

zostać głównym księgowym w jednostce sek-

tora finansów publicznych określa art. 45

ustawy o finansach publicznych.

Ustawa stanowi, że głównym księgowym

może być osoba, która spełnia kilka warun-

ków: posiada obywatelstwo jednego z państw

członkowskich Unii Europejskiej lub Europej-

skiego Porozumienia o Wolnym Handlu, ko-

rzysta z pełni praw publicznych, nie była pra-

womocnie skazana za niektóre przestępstwa

z zakresu gospodarki i dodatkowo spełnia je-

den z warunków dotyczących wykształcenia

i praktyki: 1) ukończyła ekonomiczne studia

magisterskie, ekonomiczne studia zawodowe,

ekonomiczne uzupełniające studia magister-

skie, ekonomiczne podyplomowe i posiada

3-letnią praktykę w księgowości albo 2) ukoń-

czyła średnią policealną lub pomaturalną

szkołę ekonomiczną i posiada 6-letnią prakty-

kę w księgowości albo 3) jest biegłym rewi-

dentem (wpisanym do rejestru) albo 4) posia-

da uprawnienia do usługowego prowadzenia

ksiąg rachunkowych.

Biorąc pod uwagę przedstawione przez

czytelniczkę „M” doświadczenie i praktykę

dwukrotnie przekraczającą ustawowe wymo-

gi, należy uznać, że spełnia ona kryteria nie-

zbędne do wykonywania obowiązków głów-

nej księgowej. To jednak nie koniec wymogów

przewidzianych w prawie. Zgodnie z tym sa-

mym art. 45, kierownik jednostki musi powie-

rzyć czytelniczce obowiązki w zakresie pro-

wadzenia rachunkowości jednostki, dyspono-

wania środkami i wstępnej kontroli. Jeśli ten

wymóg również zostanie spełniony, będzie

ona główną księgową w jednostce. Dla wy-

czerpania postawionych pytań, należy stwier-

dzić również, że czytelniczka nie musi iść na

studia.

czerwca

2006

PRAWO LOTNICZE

Zaczyna obowiązywać rozporządzenie Komisji (WE) nr 768/2006

z dnia 19 maja 2006 r. wprowadzające w życie dyrektywę Parlamentu

Europejskiego i Rady 2004/36/WE w zakresie zbierania i wymiany

informacji na temat bezpieczeństwa statków powietrznych korzysta-

jących z portów lotniczych Wspólnoty oraz zarządzania systemem in-

formacyjnym (Dz.Urz. UE L 134)

czerwca

2006

UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE

Składka na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy od

osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie.

Oprac. EW

DYŻUR EKSPERTA

We wtorek 6 czerwca w godz. 11.00–13.00

dyżur telefoniczny dotyczący księgowania leasingu

będzie pełniła

AGNIESZKA POKOJSKA

(0 22) 530 44 03

agnieszka.pokojska@infor.pl

◗

Łukasz Zalewski

lukasz.zalewski@infor.pl

01-042 Warszawa. ul. Okopowa 58/72,

tel. (022) 530 40 35, (022) 530 40 40, fax (022) 530 40 39

www.gazetaprawna.pl, ksiegowosc@infor.pl

Redaktor prowadzący: Edyta Wereszczyńska, tel. (022) 530 48 29, edyta.wereszczynska@infor.pl

Sekretarz redakcji: Małgorzata Nowotny, tel. (022) 530 40 44, malgorzata.nowotny@infor.pl

Biuro Reklamy: tel. (022) 530 44 61, (022) 530 40 26-29, fax (022) 530 40 25

Druk: AGORA SA Drukarnia, ul. Daniszewska 27, 03-230 Warszawa

www.gazetaprawna.pl

PRZEGLĄD TYGODNIA

PONIEDZIAŁEK 5 czerwca 2006

A 3

30 maja – wtorek

Zwrot VAT za materiały budowlane

31 maja – środa

Nowe przepisy dotyczące

specjalistów w budownictwie

Przepisy o zwrocie VAT nie wyma-

gają, aby na fakturach będących

podstawą zwrotu VAT za materiały

budowlane był symbol PKWiU.

Jednak urzędnicy żądają od wnio-

skodawców podawania takich

symboli, co ma ułatwić stwierdze-

nie zasadności zwrotu.

N a fakturze VAT nie ma sym-

mieszkaniowym takiego wymo-

gu nie ma.

W załączonych do wniosków

kopiach faktur VAT organy podat-

kowe nakazują podawać symbol

PKWiU, który nie musi być znany

podatnikowi jako osobie niezaj-

mującej się obrotem profesjonal-

nym. Zwrot VAT za wydatki zwią-

zane z budownictwem mieszka-

niowym przysługuje tylko od nie-

których materiałów budowlanych.

Lista tych materiałów została opu-

blikowana w formie obwieszcze-

nia ministra budownictwa w opar-

ciu o symbole Polskiej Klasyfikacji

Wyrobów i Usług (PKWiU). Zwrot

dotyczy wydatków poniesionych

i udokumentowanych fakturami

wystawionymi od dnia 1 maja

2004 r. do 31 grudnia 2007 r. Do-

tyczy on wydatków poniesionych

na zakup materiałów budowla-

nych, które do 30 kwietnia 2004 r.

były opodatkowane stawką VAT

w wysokości 7 proc., a od 1 maja

2004 r. są opodatkowane 22-proc.

VAT. Przepisy nic nie mówią

o określeniu symbolu PKWiU na

składanych do urzędu skarbowego

wraz z wnioskiem kopiach faktur.

Wpisanie własnoręcznie sym-

bolu PKWiU przenosi całkowicie

na podatnika odpowiedzialność

(podatkową i karną skarbową) za

podanie właściwych danych

w złożonym wniosku. W razie

uznania, że wnioskodawca nie-

prawidłowo podał PKWiU towa-

ru, który nie mieści się na liście

uprawniającej do zwrotu, urząd

skarbowy odrzuci wniosek w ca-

łości lub w części. Za narażenie na

nienależny zwrot poprzez poda-

nie danych niezgodnych ze sta-

nem rzeczywistym lub zatajenie

rzeczywistego stanu rzeczy

i wprowadzenie w błąd organu

podatkowego grozi kara grzywny.

Przepisy przewidują za takie prze-

stępstwo nawet karę więzienia.

W razie wątpliwości organu

podatkowego, czy za dany mate-

riał przysługuje zwrot VAT, powi-

nien on przeprowadzić postępo-

wanie wyjaśniające poprzez ode-

branie od podatnika wyjaśnień

o cechach i przeznaczeniu kupio-

nego materiału. To powinno wy-

starczyć na rozwianie wątpliwo-

ści, czy dany materiał budowlany,

pomimo braku PKWiU, jest mate-

riałem określonym w wykazie mi-

nistra budownictwa czy nie.

bolu PKWiU, gdy towary są

objęte 22-proc. stawką podatku.

Przy tej stawce nie ma obowiąz-

ku podawania przez sprzedawcę

symbolu PKWiU. Przy wnio-

skach o zwrot VAT urzędnicy

skarbowi żądają, żeby na załą-

czonych do wniosku kseroko-

piach faktur VAT podawać te

symbole. Nieświadomi podatni-

cy zazwyczaj nie żądają od

sprzedawców wyszczególnienia

symbolu PKWiU na fakturach

VAT przy kupnie materiałów bu-

dowlanych stanowiących pod-

stawę zwrotu. Urzędy skarbowe

wzywają do uzupełnienia wnio-

sku poprzez podanie symbolu

PKWiU, który nie jest określony,

jako jeden z warunków zwrotu.

W ustawie o zwrocie osobom fi-

zycznym niektórych wydatków

związanych z budownictwem

organy nadzoru budowlanego

kontroli przestrzegania i stosowa-

nia przepisów prawa budowlane-

go sprawdzeniu poddawane jest

także posiadanie przez osoby peł-

niące samodzielne funkcje tech-

niczne w budownictwie właści-

wych uprawnień do pełnienia

tych funkcji. Tak wynika z ustawy

z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo bu-

dowlane (Dz.U. z 2003 r. nr 207,

poz. 2016 z późn. zm.).

Od 31 maja obowiązuje nowe

rozporządzenie ministra transpor-

tu i budownictwa z dnia 28 kwiet-

nia 2006 r. w sprawie samodziel-

nych funkcji technicznych w bu-

downictwie (Dz.U. nr 83, poz.

578). Określa ono rodzaje i zakres

przygotowania zawodowego do

wykonywania takich funkcji, spo-

sób stwierdzania posiadania tego

przygotowania, ograniczenia za-

kresu uprawnień budowlanych,

wykaz kierunków wykształcenia

odpowiedniego i pokrewnego dla

danej specjalności, wykaz specjali-

zacji wyodrębnionych w ramach

poszczególnych specjalności, spo-

sób przeprowadzania i zakres egza-

minu, zasady odpłatności za postę-

powanie kwalifikacyjne, zasady

wynagradzania członków komisji

egzaminacyjnej.

Z rozporządzenia jasno wynika,

do jakiej roli można zaangażować

określonego specjalistę. Na przy-

kład uprawnienia budowlane

w specjalności architektonicznej

bez ograniczeń dają prawo do pro-

jektowania lub kierowania robota-

mi budowlanymi związanymi

z obiektem budowlanym w zakre-

sie:

◗

sporządzania projektu architekto-

niczno-budowlanego w odniesie-

niu do architektury obiektu lub

kierowania robotami budowlany-

mi w odniesieniu do architektury

obiektu.

Postępowanie kwalifikacyjne

związane z nadaniem uprawnień

prowadzi – w zależności od specja-

lizacji – izba architektów albo inży-

nierów budownictwa.

Wykształcenie, uzyskane przed

dniem wejścia w życie rozporzą-

dzenia, którego kierunek lub za-

wód techniczny był określany

w sposób odbiegający od przyjęte-

go w rozporządzeniu, podlega in-

dywidualnemu rozpatrzeniu i za-

kwalifikowaniu przez izbę, na pod-

stawie programu kształcenia, jako

wykształcenie odpowiednie lub po-

krewne dla danej specjalności. ◗

Iwona Jackowska

iwona.jackowska@infor.pl

◗

Bogdan Świąder

bogdan.swiader@infor.pl

1 czerwca – czwartek

Plany kont organów podatkowych

Do końca roku organy podatkowe

będą musiały dostosować swoje

plany kont do nowych przepisów,

które opracowuje Ministerstwo Fi-

nansów.

R esort finansów opracował

kowe osób fizycznych zobowiąza-

nych do płacenia podatku rolne-

go oraz podatku od nieruchomo-

ści lub podatku leśnego i formu-

larze pokwitowania wpłat (wy-

pełniane w momencie dokonania

wpłaty przez podatników). Inka-

sentem tych podatków jest sołtys,

który prowadzi kontokwitariusz,

pobiera wpłaty i rozlicza się okre-

sowo z gminą.

Po zmianach sołtys będzie je-

dynie otrzymywał z urzędu gmi-

ny kwitariusze przychodowe,

z których będzie podatnikom

wydawał pokwitowania dokona-

nych wpłat. Natomiast księgowa-

nie wpłat i rozliczenie podatni-

ków będą przeprowadzane przez

gminę.

Nowym rozwiązaniem jest

również wprowadzenie kont po-

zabilansowych do prowadzenia

rozliczeń z tzw. osobami trzecimi,

które w zastępstwie podatnika

płacą jego zobowiązania podatko-

we. Kwestia ta, nie była do tej po-

ry uregulowane.

Wprowadzenie zostaną również

regulacje, które określają zasady

prowadzenia kont dla osób i jedno-

stek, z którymi prowadzi się rozra-

chunki z tytułu nienależnie pobra-

nych przez nich kwot w związku

z rozliczeniami podatkowymi.

Pomoże to w sytuacjach, gdy

np. podmiot nie płaci pewnego

podatku w danej gminie, a pomył-

kowo otrzymała zwrot nadpłaty

tego podatku i gmina dochodzi

zwrotu wypłaconej kwoty.

Projekt rozporządzenia prze-

widuje również rozszerzenie wy-

kazu dopuszczalnych dowodów

wpłaty o elektroniczne wyciągi

bankowe.

Organy podatkowe jednostek

samorządu terytorialnego będą

musiały dostosować swoje plany

kont do 1 stycznia 2007.

projekt rozporządzenia,

które zastąpiło obowiązujące

z 25 maja 1999 r. w sprawie za-

sad rachunkowości i planu

kont dla prowadzenia ewiden-

cji podatków i opłat dla orga-

nów podatkowych jednostek

samorządu terytorialnego

(Dz.U. nr 50, poz. 511 z późn.

zm.). Dotychczasowe rozpo-

rządzenie straciło moc 30

czerwca 2006 r.

Jedno z nowych rozwiązań,

które proponuje ministerstwo, za-

kłada przeniesienie kont podatni-

ków z kontokwitariuszy do ksiąg

prowadzonych w urzędach gmin.

Obecnie funkcjonuje kontokwita-

riusz, który zawiera konta podat-

1 czerwca – czwartek

Kłopotliwy obowiązek

Po raz pierwszy upubliczniono

wykazy osób i firm, którym

udzielono ulg podatkowych

w poprzednim roku.

N a zarządy jednostek samo-

wie (burmistrzowie, prezydenci

miast), starostowie i marszałko-

wie województw mieli wypełnić

obowiązek realizacji zasady jaw-

ności i przejrzystości finansów

publicznych.

Niestety, przepisy ustawy nie

zawierają szczegółowych regula-

cji dotyczących wykonania tego

obowiązku. Ustawa określa jedy-

nie termin (31 maja), w jakim wy-

kazy te powinny być sporządzo-

ne. Sporządzanie takich wykazów

jest corocznym obowiązkiem wój-

tów, burmistrzów i prezydentów

miast.

rządu terytorialnego nało-

żono nowy obowiązek podania

do publicznej wiadomości wyka-

zów podmiotów, którym w za-

kresie podatków lub opłat udzie-

lono ulg, odroczeń, umorzeń lub

rozłożono spłatę na raty, wyka-

zów osób prawnych i fizycznych,

którym udzielono pomocy pu-

blicznej oraz wykazów podmio-

tów, którym udzielono poręczeń

i gwarancji. W ten sposób wójto-

◗

Agnieszka Pokojska

agnieszka.pokojska@infor.pl

◗

Edyta Wereszczyńska

edyta.wereszczynska@infor.pl

2 czerwca – piątek

Dla kogo pomoc publiczna

2 czerwca – piątek

Praca dla księgowych

Coraz więcej firm zagranicznych

tworzy centra obsługi księgowej

w Polsce. Szacuje się, że do 2010 ro-

ku zatrudnienie znajdzie 500 tysięcy

księgowych.

Z analiz wynika, że przybędzie

Od kilku dni obowiązują już nowe

zasady udzielania pomocy publicz-

nej firmom poddanym procesom

prywatyzacji. W niektórych przy-

padkach można stosować rozwią-

zania dotychczasowe.

R ozłożenie na raty należności

nr 84, poz. 580), które zaczęło

obowiązywać 2 czerwca.

Rozporządzenie wymienia wa-

runki udzielenia pomocy publicz-

nej na realizację nowej inwestycji,

oraz na restrukturyzację. Za nową

inwestycję uważa się taką, która

jest związana z rozbudową pry-

watyzowanego przedsiębiorstwa,

a także nabycie przedsiębiorstwa

w określonym trybie, jeżeli przed-

siębiorstwo to, z przyczyn ekono-

micznych, zostałoby zlikwidowa-

ne, gdyby nie zostało nabyte.

W przepisach tych mowa jest tak-

że o pomocy na ratowanie, czyli

o ograniczonym w czasie wspar-

ciu finansowym, które ma na celu

umożliwienie przedsiębiorcy pro-

wadzenia działalności gospodar-

czej przez czas niezbędny do do-

konania koniecznych analiz oraz

opracowania planu restrukturyza-

cji albo likwidacji działalności.

Z kolei pomoc na restrukturyzację

przewiduje się jako pomoc przyję-

tą w planie restrukturyzacji okre-

ślającym działania służące przy-

wróceniu przedsiębiorcy długo-

okresowej zdolności do konkuro-

wania na rynku.

W przypadku pomocy na reali-

zację nowych inwestycji nie

udziela się wsparcia przedsiębior-

com będącym w trudnej sytuacji

ekonomicznej (to kryterium okre-

ślają przepisy Unii Europejskiej).

Ponadto w ramach tej pomocy nie

można liczyć na wsparcie opera-

cyjne i eksportowe na działalność

związaną z produkcją, przetwa-

rzaniem lub obrotem produkta-

mi, wymienionymi w załączniku

I do Traktatu ustanawiającego

Wspólnotę Europejską, a także

w rybołówstwie i akwakulturze

oraz w sektorach: żeglugi mor-

skiej, budownictwa okrętowego,

hutnictwa żelaza i stali, górnic-

twa węgla i włókien syntetycz-

nych. Ponadto nie ma mowy o po-

mocy, w której koszty kwalifiku-

jące się do objęcia pomocą prze-

kraczają równowartość 50 mln

euro.

miejsc pracy dla księgowych.

Spowodowane jest to przenosze-

niem centrów obsługi finansowo-

-księgowej z całej Europy do Pol-

ski. Do 2010 roku w centrach fi-

nansowo-księgowych Business

Process Outsourcing w Polsce bę-

dzie pracowało ponad pół milio-

na osób.

Na wyższe pensje mogą liczyć

pracownicy znający kilka języ-

ków obcych. Księgowy powinien

też dobrze obsługiwać komputer.

Dużym atutem jest znajomość

kilku najbardziej popularnych

programów.

Eksperci podkreślają, że w przy-

padku księgowych zatrudnionych

w centrach outsourcingowych naj-

ważniejsza jest znajomość języków

obcych. Poszukiwani są księgowi

mówiący biegle po hiszpańsku,

portugalsku, niemiecku, włosku

i szwedzku.

Mogą pojawić się jednak proble-

my w prowadzeniu takich centrów.

Polskie prawo bilansowe ma zasto-

sowanie do spółek na terenie Pol-

ski. Tymczasem firmy outsourcin-

gowe obsługujące poszczególne

oddziały z różnych krajów muszą

stosować przepisy obowiązujące

w tych państwach. ◗

Agnieszka Pokojska

agnieszka.pokojska@infor.pl

reklama

Skarbu Państwa ze stawką

oprocentowania korzystniejszą

od oferowanej na rynku, zwolnie-

nia z części opłat dodatkowych,

zmiana postanowień umowy

o oddanie przedsiębiorstwa do

odpłatnego korzystania poprzez

odroczenie terminu spłaty rat ka-

pitałowych lub opłat dodatko-

wych, których termin płatności

jeszcze nie upłynął, czy też rozło-

żenie na raty spłaty rat kapitało-

wych lub opłat dodatkowych, któ-

rych termin płatności już upłynął

– takie są formy pomocy przedsię-

biorcom przewidziane w nowym

rozporządzeniu Rady Ministrów

z dnia 25 kwietnia 2006 r. w spra-

wie pomocy publicznej udzielanej

w procesach prywatyzacji (Dz.U.

◗

Iwona Jackowska

iwona.jackowska@infor.pl

Zaczęło już obowiązywać nowe roz-

porządzenie dotyczące samodziel-

nych funkcji technicznych w budow-

nictwie. Teraz, angażując specjali-

stów przy danej inwestycji, należy

kierować się nowymi przepisami.

P odczas prowadzonych przez

◗

A 4

PONIEDZIAŁEK 5 czerwca 2006

ORZECZNICTWO

www.gazetaprawna.pl

PRZYCHÓD ZE STOSUNKU PRACY

Świadczenie musi być związane

z zatrudnieniem

Dla ustalenia, czy dane świadczenie jest świadczeniem ze stosunku pracy

istotne jest to, czy istnieje związek prawny lub też faktyczny,

danego świadczenia z istniejącym zatrudnieniem.

usług na rzecz zamawiającego.

Tak też został rozliczony przez

skarżącego z zastosowaniem

właściwej stawki ryczałtu.

Świadczenie to było elementem

robót budowlanych, do których

wykonania zobowiązał się skar-

żący. Tym samym nie mogło rów-

nocześnie stanowić świadczenia

nawet o nieodpłatnym charakte-

rze na rzecz pracowników.

Skoro zatem w sprawie nie wy-

stąpiły przesłanki umożliwiające

uznanie, iż w tym wypadku pra-

cownicy uzyskali przychód ze sto-

sunku pracy, to na pracodawcy

nie ciążyły obowiązki jako płatni-

ku.

zarejestrowanego 30 marca 1989

r.). W związku z tym ekwiwalen-

ty za deputaty węglowe wypła-

cane byłym pracownikom stano-

wiły przychód ze stosunku pracy

w rozumieniu art. 12 ust. 1 usta-

wy. W tym samym orzeczeniu

skład orzekający ustosunkował

się jeszcze do pojęcia samego

pracownika.

Sąd nie uznał za zasadny za-

rzutu, że skoro pracownikiem

zgodnie z ustawą jest osoba, która

pozostaje w stosunku służbowym,

stosunku pracy, stosunku pracy

nakładczej lub spółdzielczym sto-

sunku pracy, to mowa jest o węźle

prawnym, który istnieje w dacie

spełnienia świadczenia. Na okre-

ślenie, czy dane świadczenie jest

przychodem ze stosunku pracy

nie może mieć wpływu ewentual-

ne opóźnienie w wypłacie tego

świadczenia. Istotna jest podsta-

wa i moment nabycia prawa do

wypłaty ekwiwalentu za deputaty

węglowe. W niniejszej sprawie

prawo to powstało w czasie, kiedy

strony łączył stosunek pracy, a za-

tem fakt wypłaty ekwiwalentu do-

piero po uprawomocnieniu się

wyroku sądu nie może mieć wpły-

wu na jego kwalifikację jako przy-

chodu ze stosunku pracy. Zatem

nawet świadczenie strony polega-

jące na wypłacie byłym pracowni-

kom ekwiwalentów pieniężnych

za przysługujące im deputaty wę-

glowe było przychodem ze stosun-

ku pracy, podlegającym opodat-

kowaniu podatkiem dochodowym

od osób fizycznych – podkreślił

sąd (wyrok NSA z 23 czerwca

2005 r., sygn. akt FSK 1970/04,

niepublikowany).

być uznane za przychód ze

stosunku pracy dla pracownika,

został określony bardzo szeroko.

Określa go art. 12

ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991

r. o podatku dochodowym od

osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000

r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

ku również stał się przedmiotem

orzeczeń sądowych.

W jednym z wyroków sąd od-

niósł się do samego zakresu przy-

chodu ze stosunku pracy. Wyja-

śnił, że o zakwalifikowaniu

świadczenia jako przychodu ze

stosunku pracy decyduje to, czy

określone świadczenie może

otrzymać wyłącznie pracownik,

czy również inna osoba niezwią-

zana tego rodzaju stosunkiem

prawnym (w związku z art. 12

ust. 4). Istotne jest więc to, czy ist-

nieje związek prawny lub też fak-

tyczny danego świadczenia z ist-

niejącym stosunkiem pracy.

W opisywanej sprawie sąd zgo-

dził się z organami podatkowymi,

że świadczenie podatniczki, pole-

gające na ponoszeniu kosztów za-

kupu ubioru, stanowi przychód

ze stosunku pracy jej pracowni-

ków, podlegający opodatkowaniu

podatkiem dochodowym od osób

fizycznych. Przy czym świadcze-

nia te nie mogą korzystać, ze

zwolnienia. Jak podkreślił sąd,

wolne od podatku są dochody

osób fizycznych odpowiadające

wartości ubioru służbowego

(umundurowania), jeżeli jego

używanie należy do obowiązków

pracownika, lub ekwiwalent pie-

niężny za ten ubiór.

W takim przypadku, gdy pra-

codawca dokonuje zakupu ubrań,

a nie można w ich przypadku za-

stosować zwolnienia, wyliczenie

wartości nieodpłatnych świad-

czeń następuje z uwzględnieniem

cen rynkowych stosowanych

w obrocie tymi rzeczami, po-

twierdził sąd. Płatnik zaś zobo-

wiązany jest do obliczenia i po-

brania zaliczek od uzyskanego

w ten sposób dochodu oraz prze-

kazania ich na rachunek urzędu

skarbowego (wyrok WSA we

Wrocławiu z 10 lutego 2005 r.,

sygn. akt I SA/Wr 1038/03, nie-

publikowany).

Ważne czy świadczenie

otrzymuje pracownik

Za przychody ze stosunku

służbowego, stosunku pracy,

pracy nakładczej oraz spółdziel-

czego stosunku pracy uważa się

wszelkiego rodzaju wypłaty pie-

niężne oraz wartość pieniężną

świadczeń w naturze bądź ich

ekwiwalenty, bez względu na

źródło finansowania tych wypłat

i świadczeń.

W szczególności ustawa mówi

o wynagrodzeniach zasadni-

czych, wynagrodzeniach za go-

dziny nadliczbowe, różnego ro-

dzaju dodatkach, nagrodach,

ekwiwalentach za niewykorzy-

stany urlop i wszelkich innych

kwotach, niezależnie od tego,

czy ich wysokość została z góry

ustalona. Przychodem będą tak-

że świadczenia pieniężne pono-

szone za pracownika, jak rów-

nież wartość innych nieodpłat-

nych świadczeń lub świadczeń

częściowo odpłatnych. Zakres

opodatkowania w tym przypad-

Pracownik

były i obecny

Za przychód ze stosunku pra-

cy sąd uznał też deputat węglo-

wy. Jak podkreślił w jednym

z orzeczeń, jest to świadczenie

pracodawcy na rzecz pracowni-

ków, którego obowiązek realizo-

wania wynika z obowiązujących

pracodawcę przepisów prawa

pracy. Świadczenia te mają cha-

rakter obligatoryjny. Brak zaś ich

realizacji grozi zarzutem naru-

szenia przez pracodawcę ustano-

wionych praw pracowniczych

i możliwością dochodzenia tych

uprawnień w postaci stosownych

roszczeń na drodze prawnej. Jak

ustalił sąd, w opisywanej spra-

wie ekwiwalenty przysługiwały

pracownikom z mocy zarejestro-

wanego i obowiązującego ukła-

du zbiorowego pracy (art. 21

Układu Zbiorowego Pracy dla

Przemysłu Hutniczego zawarte-

go w dniu 27 stycznia 1989 r.;

Obowiązek pracodawcy,

albo świadczenie pracowników

W kolejnym orzeczeniu sąd za

nieodpłatne świadczenie ze sto-

sunku pracy nie uznał jednak do-

wozu pracowników do miejsc

wykonywania pracy przez podat-

nika własnym transportem, któ-

ry był związany z realizacją ro-

bót budowlanych prowadzonych

poza siedzibą pracodawcy (wy-

rok WSA w Warszawie z 12 lute-

go 2004 r., sygn. akt III SA

1150/02, niepublikowany). Jak

podkreślił sąd w tym wypadku

dowóz pracowników do miejsc

wykonywania pracy nie był

świadczeniem na ich rzecz (rów-

nież nieodpłatnym). Wiązał się

on bowiem z realizacją robót bu-

dowlanych prowadzonych z na-

tury rzeczy poza siedzibą praco-

dawcy i stanowił świadczenie

◗

NSA KONTROLA SKARBOWA

Można kontrolować poza siedzibą podatnika

WSA WARSZAWA RESTRUKTURYZACJA

Należności znane

to należności bezsporne

Artykuł 16 ust. 1 ustawy o kontroli

skarbowej zasadniczo nakazuje

kontrolującemu przeprowadzanie

kontroli w siedzibie podatnika.

Jednakże możliwe jest przeprowa-

dzanie czynności kontrolnych w in-

nych miejscach.

W sprawie, na tle której za-

część ze wskazanych osób została

przesłuchana w trakcie postępo-

wania kontrolnego. Ich zeznania

zostały zaprotokołowane i włą-

czone do materiału dowodowe-

go. W trakcie dokonywania tych

czynności spółka miała możli-

wość uczestnictwa w nich, ponie-

waż była o nich zawiadamiana.

Skoro wtedy wykazywała bier-

ność, to nie może skutecznie za-

rzucać, że sąd I instancji naruszył

prawo, nie dostrzegając narusze-

nia prawa przez organy podatko-

we. Skoro raz przesłuchał dane-

go świadka na okoliczność wyko-

nania spornych usług, nie musiał

czynić tego ponownie. Zwłaszcza

w sytuacji, gdy spółka w między-

czasie kontaktowała się ze świad-

kami.

W ocenie sądu organy podat-

kowe nie przerzucały też ciężaru

dowodzenia na podatnika, unie-

możliwiając mu jednocześnie

prowadzenie dowodów na jego

korzyść. Z akt podatkowych

sprawy wynika, że dokumenty

przedstawiane przez podatnika

były włączane do materiału do-

wodowego sprawy i brane pod

uwagę przy rozstrzyganiu spra-

wy. Przekonania sądu nie znalazł

też zarzut niepowiadomienia

o miejscu przeprowadzenia do-

wodu z zeznań świadków, które

jakoby mogłyby być inaczej oce-

nione, gdyby pełnomocnik stro-

ny skarżącej powołał je w podsta-

wie dotyczącej wznowienia po-

stępowania.

Jak podkreślił dalej sąd, or-

gan ma obowiązek zawiadomić

kontrolowanego o miejscu i ter-

minie przeprowadzenia dowodu

ze świadków w sposób umożli-

wiający kontrolowanemu udział

w przeprowadzeniu tych dowo-

dów nie później niż przed podję-

ciem tych czynności. Z akt spra-

wy wynika, że w trakcie kontroli

inspektor wywiązał się z tego

obowiązku. Artykuł 16 ust.

1 ustawy o kontroli skarbowej

zasadniczo nakazywał kontrolu-

jącemu przeprowadzanie kon-

troli w siedzibie podatnika. Jed-

nakże zawarte w tym przepisie

sformułowanie „przede wszyst-

kim” należy odczytywać w ten

sposób, iż w świetle tego przepi-

su możliwe jest przeprowadza-

nie czynności kontrolnych w in-

nych miejscach. Ponadto podat-

nikowi nie przysługiwało prawo

do udziału w czynnościach

sprawdzających prowadzonych

u kontrahentów kontrolowane-

go, a dokonywanie czynności

sprawdzających u jej kontrahen-

tów nie stanowiło obejścia prze-

pisów o obowiązku i umożliwie-

niu udziału w czynnościach

przesłuchania świadków, pod-

kreślił NSA (wyrok NSA z 7 lipca

2005 r., sygn. akt FSK 1967/04,

niepublikowany).

padł powyższy wyrok, or-

gan kontroli skarbowej stwier-

dził, że spółka nieprawidłowo

rozliczyła się z podatku docho-

dowego za 1996 rok. Między in-

nymi zarzucono jej zaniżenie

dochodu i zawyżenie kosztów

uzyskania przychodów.

Sprawa ostatecznie trafiła do

Naczelnego Sądu Administracyj-

nego, który również orzekł na

niekorzyść podatniczki. Sąd za-

uważył m.in., że istota sporu w tej

sprawie związana była ściśle z za-

gadnieniem prawidłowego usta-

lenia stanu faktycznego sprawy

oraz problematyką dowodową,

która dotyczyła zwłaszcza tego,

która ze stron postępowania po-

datkowego obowiązana była udo-

wodnić zaistnienie lub brak pew-

nych zdarzeń mających istotny

wpływ na prawnopodatkową sy-

tuację spółki.

Jak zauważył NSA, pierwsza

grupa zarzutów skargi kasacyjnej

związana była ściśle z kwestią do-

wodu z przesłuchania świadków.

Sąd ich nie podzielił. Przede

wszystkim należało zauważyć, że

wódzki Sąd Administracyjny

w Warszawie w sprawie jednej ze

spółek akcyjnych dotyczącej umo-

rzenia postępowania administra-

cyjnego w sprawie o restruktury-

zację niektórych należności pu-

blicznoprawnych.

Postępowanie podatniczki zosta-

ło uznane za bezprzedmiotowe. Or-

gany podatkowe wyjaśniły m.in., że

warunkiem objęcia tych należności

restrukturyzacją jest bezsporność

ich istnienia. Jeżeli natomiast ist-

nienie należności wynikających

z protokołu kontroli jest kwestiono-

wane przez stronę, co miało miejsce

w sprawie, należności muszą być

traktowane jako nieznane. W kon-

sekwencji niemożliwe jest objęcie

ich restrukturyzacją.

WSA nie podzielił również argu-

mentów podatniczki i oddalił jej

skargę. Sąd wyjaśnił, że „należno-

ści znane”, o jakich mowa w przepi-

sach dotyczących postępowania re-

strukturyzacyjnego, to należności,

w tym należności sporne, wynika-

jące z ewidencji lub rejestrów pro-

wadzonych przez organ restruktu-

ryzacyjny lub z innych danych znaj-

dujących się w posiadaniu tego or-

ganu, a w szczególności z zeznań,

deklaracji, decyzji i postanowień.

Aby dana należność mogła być

uznana za należność znaną w rozu-

mieniu art. 2 pkt 3 ustawy o re-

strukturyzacji, tj. wynikającą z ewi-

dencji lub rejestrów prowadzonych

przez organ restrukturyzacyjny lub

innych danych znajdujących się

w posiadaniu tego organu, musi

najpierw mieć charakter zaległości

znanej na dzień 30 czerwca 2002 r.

Nie może więc wynikać z protoko-

łów m.in. dlatego, że zgodnie z art.

21 ust. 2 ustawy o kontroli skarbo-

wej dokumentują one czynności

kontrolne, a nie określają wysoko-

ści zobowiązania podatkowego sta-

nowiącego zobowiązanie do zapła-

cenia podatku, które w przypadku

nieuiszczenia w terminie prze-

kształca się w zaległość.

Jak podkreślił sąd, nawet gdyby

nie istniał spór pomiędzy organem

kontroli a podatnikiem co do treści

protokołu, to i tak protokół sporzą-

dzony przed 30 czerwca 2002 r.

nie określał wysokości zobowiąza-

nia. W związku z tym na jego pod-

stawie nie można było ustalić zale-

głości, o których mowa w art.

6 ust. 1 pkt 1 ustawy o restruktury-

zacji – wyrok WSA w Warszawie

z 6 lipca 2004 r., sygn. akt III SA

2449/03, niepublikowany. ◗

◗

Opracowała Aleksandra Tarka

Z akres świadczeń, które mogą

Protokołów z kontroli skarbowej

sporządzanych przez inny organ niż

organ restrukturyzacyjny nie można

uznać za źródło wiedzy organu re-

strukturyzacyjnego o zaległościach

podatnika.

T akie stanowisko zajął Woje-

www.gazetaprawna.pl

VAT ROZLICZENIA

PONIEDZIAŁEK 5 czerwca 2006

A 5

TOWARY I USŁUGI POWSTANIE OBOWIĄZKU PODATKOWEGO

Jak rozliczać VAT od zaliczek

Zaliczka tylko wówczas spowoduje wcześniejsze

powstanie obowiązku podatkowego VAT,

jeżeli będzie dokonana w związku z opodatkowaną

dostawą bądź usługą.

wiązku podatkowego. Tym sa-

mym każda przedpłata, zaliczka

czy rata wpłacana na poczet ceny

przyszłego świadczenia powodo-

wać będzie powstanie obowiązku

podatkowego w stosunku do tej

płatności.

CO STANOWI USTAWA O VAT

Art. 19 ust. 1. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru

lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20

i art. 21 ust. 1.

Art. 19 ust. 11. Jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi

otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zada-

tek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej czę-

ści.

Art. 20 ust. 1. W wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów obowiązek po-

datkowy powstaje 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w któ-

rym dokonano dostawy towarów, z zastrzeżeniem ust. 2-4.

Art. 20. ust. 3. Jeżeli przed dokonaniem dostawy, o której mowa w ust. 1,

otrzymano całość lub część ceny, obowiązek podatkowy powstaje z chwi-

lą wystawienia faktury potwierdzającej otrzymanie całości lub części ceny.

Opodatkowana dostawa

Zarówno w polskiej ustawie

o VAT, jak i VI dyrektywie bez-

sporna jest kwestia, że zaliczka

tylko wówczas spowoduje wcze-

śniejsze powstanie obowiązku po-

datkowego, gdy będzie dokonana

w związku z opodatkowaną do-

stawą bądź usługą. W żadnym

przypadku dokonanie płatności

nie może być samoistną czynno-

ścią opodatkowaną, która może

powstać bez względu na dostawę

czy świadczenie usług.

wstaje z chwilą wydania to-

waru lub wykonania usługi. Ta

ogólna zasada została sformuło-

wana w art. 19 ust. 1 ustawy

z dnia 11 marca 2004 r. o podat-

ku od towarów i usług (Dz.U. nr

54, poz. 535 z późn. zm.; dalej

ustawa o VAT).

wej dostawy otrzymano całość

lub część ceny, to obowiązek po-

datkowy powstaje z chwilą wysta-

wienia faktury potwierdzającej

otrzymanie całości lub części ce-

ny. Jak z tego wynika, w przypad-

ku wewnątrzwspólnotowej dosta-

wy towarów obowiązek podatko-

wy powstaje w przypadku, gdy

przed jej dokonaniem otrzymano

całość lub część ceny, a czynność

tę udokumentowano fakturą VAT.

Polska ustawa o VAT zarówno

w przepisach dotyczących zasad

ogólnych, jak i wewnątrzwspól-

notowej dostawy towarów, regu-

lując kwestię powstania obowiąz-

ku podatkowego przy płatno-

ściach zaliczkowych, nie wprowa-

dza żadnych warunków, jakie

powinny spełniać towary bądź

usługi, na które wpłacana jest za-

liczka.

rzystną dla nich zmianę stanu

prawnego, dostawcom przekaza-

ne zostały znaczne kwoty na po-

czet przyszłych dostaw leków

i protez. Firma BUPA zwróciła się

następnie o zwrot bądź umożli-

wienie jej odliczenia VAT

w związku z dokonanymi przed-

płatami za okres, w którym doko-

nano płatności lub wystawiono

fakturę z tytułu dostawy leków,

nawet w przypadku, gdy ich fak-

tyczna dostawa nastąpiła w póź-

niejszym okresie. Brytyjskie orga-

ny podatkowe odmówiły spółkom

prawa do takiego odliczenia. Sąd

krajowy, przed który trafił spór,

zwrócił się z zapytaniem do Euro-

pejskiego Trybunału Sprawiedli-

wości (ETS).

WAŻNE

Ustawa o VAT zarówno w prze-

pisach dotyczących zasad

ogólnych, jak i wewnątrzwspól-

notowej dostawy towarów, re-

gulując kwestię powstania

obowiązku podatkowego przy

płatnościach zaliczkowych, nie

wprowadza żadnych warun-

ków, jakie powinny spełniać to-

wary bądź usługi, na które

wpłacana jest zaliczka.

Zaliczka dla przedsiębiorcy

Inaczej jednak uregulowano

moment powstania obowiązku

podatkowego w przypadku otrzy-

mania zaliczki. Zgodnie bowiem

z art. 19 ust. 11 ustawy o VAT, je-

żeli przed wydaniem towaru lub

wykonaniem usługi otrzymano

część należności (w szczególności

przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ra-

tę), to obowiązek podatkowy po-

wstaje z chwilą jej otrzymania

Wyrok ETS

Dla określenia momentu po-

wstania obowiązku podatkowego

w przypadku otrzymania zaliczki

bardzo duże znaczenie praktycz-

ne ma wyrok Europejskiego Try-

bunału Sprawiedliwości. Wyrok

wydano 21 lutego 2006 r. w tzw.

sprawie BUPA. Trybunał precy-

zyjnie określił w nim warunki, ja-

kie muszą zostać spełnione, aby

obowiązek podatkowy mógł po-

wstać jeszcze przed wykonaniem

dostawy towarów lub świadcze-

nia usług.

Sprawa dotyczyła grupy spółek

prowadzących szpitale na teryto-

rium Anglii. Spółki te zawarły

między sobą umowy dotyczące

przyszłej dostawy leków i protez.

W celu skorzystania z dużo ko-

rzystniejszych przepisów doty-

czących VAT, spółki zdecydowały

się na zastosowanie systemu

przedpłat, w ramach którego

w okresie poprzedzającym nieko-

Uregulowania VI dyrektywy

Kwestie powstania obowiązku

podatkowego reguluje również

unijna VI dyrektywa, dotycząca

VAT. Zgodnie z podstawową zasa-

dą zawartą w artykule 10 VI dy-

rektywy, obowiązek podatkowy

powstaje w momencie, gdy towa-

ry zostaną dostarczone lub gdy

usługi zostaną wykonane.

Podobnie jak polska ustawa,

również VI dyrektywa dopuszcza

powstanie obowiązku podatko-

wego w innym momencie niż za-

istnienie zdarzenia podlegające-

go opodatkowaniu. Zgodnie

z drugim akapitem artykułu 10

(2), obowiązek podatkowy po-

wstaje również przed dostarcze-

niem towarów lub wyświadcze-

niem usługi z chwilą otrzymania

płatności. Obowiązek podatkowy

powstanie wówczas w odniesie-

niu do otrzymanej kwoty. Nie ma

przy tym znaczenia, jaka jest peł-

na wartość towarów lub usług.

Należy również zwrócić uwagę na

fakt, że dyrektywa nie określa ro-

dzaju tytułu prawnego płatności,

która powoduje powstanie obo-

WAŻNE

jej otrzymania stanowi wyjątek od

zasady. W związku z tym podlega

ścisłej wykładni. Aby skorzystać

z tego wyjątku, wszelkie elementy

przyszłej dostawy lub świadczenia

usług muszą już być znane. A za-

tem w szczególności w momencie

dokonania płatności zaliczkowej

towary i usługi powinny być szcze-

gółowo określone.

Mając na uwadze powyższy

wyrok, należy pamiętać o dwóch

istotnych kwestiach. Po pierwsze,

zaliczka wpłacona przed wykona-

niem usługi lub dostarczeniem to-

waru musi pozostawać w ścisłym

związku z następującymi po niej

czynnościami opodatkowanymi.

Po drugie, ważne jest, aby w mo-

mencie uiszczania zaliczki znane

były wszelkie właściwe informa-

cje dotyczące przyszłej dostawy

lub świadczenia. W momencie

dokonywania płatności, towary

i usługi z nią związane powinny

być już ściśle sprecyzowane. Ina-

czej prawo do odliczenia podatku

naliczonego z faktury zaliczkowej

może zostać zakwestionowane. ◗

W przypadku wewnątrzwspól-

notowej dostawy towarów obo-

wiązek podatkowy powstaje

w przypadku, gdy przed jej do-

konaniem otrzymano całość

lub część ceny, a czynność tę

udokumentowano fakturą VAT.

Potrzebne są informacje

ETS zauważył, że umowy za-

warte na dostawę leków i protez

dotyczyły tylko ogólnie listy pro-

duktów, która mogła być następ-

nie dowolnie zmieniona przez

strony, a więc już po dokonaniu

przedpłaty. Ponadto umowy za-

wierały postanowienia umożli-

wiające ich wypowiedzenie z za-

chowaniem siedmiodniowego

okresu wypowiedzenia. W takim

przypadku nabywca miałby pra-

wo do zwrotu kwoty wynagro-

dzenia przekazanego sprzedają-

cemu, pomniejszonej o wartość

dokonanych już dostaw.

Trybunał przypomniał, że obo-

wiązek podatkowy VAT powstaje

w momencie dostarczenia towa-

rów lub wykonania usługi. Uregu-

lowanie przewidujące, że obowią-

zek podatkowy w zakresie kwoty

tej płatności powstaje w momencie

w tej części. W takiej sytuacji obo-

wiązek podatkowy związany jest

jedynie z otrzymaniem należno-

ści. Dla określenia momentu po-

wstania obowiązku podatkowego

nie ma znaczenia, czy i w jakiej

formie następuje dokumentowa-

nie tego faktu.

WAŻNE

Zgodnie z VI dyrektywą, obo-

wiązek podatkowy powstaje

również przed dostarczeniem

towarów lub wyświadczeniem

usługi z chwilą otrzymania

płatności. Obowiązek podat-

kowy powstanie wówczas

w odniesieniu do otrzymanej

kwoty.

Obowiązek podatkowy

W przypadku wewnątrzwspól-

notowej dostawy sytuacja wyglą-

da nieco inaczej. Według przepi-

sów zawartych w art. 20 ust.

3 ustawy o VAT, jeżeli przed do-

konaniem wewnątrzwspólnoto-

Czy trzeba korygować deklarację VAT

Rozpoczęliśmy współpracę z nową firmą. Wpłaciliśmy jej zaliczkę na poczet

wykonania przyszłej usługi. Niedawno jednak kontrahent poinformował nas,

że przeżywa poważne problemy finansowe. Z informacji wynikało że nie tylko nie

jest w stanie zrealizować usługi, ale również zwrócić zaliczki. Czy w takiej

sytuacji powinniśmy skorygować deklarację VAT dotyczącą okresu,

gdy odliczyliśmy podatek wynikający z faktury zaliczkowej?

zek przyczynowo-skutkowy, przy

czym wystarczające jest, aby był to

związek przynajmniej pośredni.

W sytuacji gdy kontrahent poinfor-

muje podatnika, że nie wykona

usługi i nie zwróci zaliczki, wspo-

mniany związek przyczynowo-

-skutkowy nie występuje.

Nie będzie miał miejsca rów-

nież w przyszłości, gdyż usługo-

dawca nie wykona zlecenia

z powodu poważnych kłopotów

finansowych.

Skoro zatem zobowiązanie

usługodawcy nie zostanie już wy-

konane w związku z jego proble-

mami finansowymi, zaliczka nie

może stanowić kosztu uzyskania

przychodu. Równocześnie wska-

zać należy na brzmienie przepisu

art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy z 11

marca 2004 r. o podatku od towa-

rów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535

z późn. zm.), zgodnie z którym

nie można obniżyć podatku na-

leżnego, gdy wydatki na nabycie

towarów bądź usług nie mogłyby

być zaliczone do kosztów uzyska-

nia przychodów w rozumieniu

przepisów o podatku dochodo-

wym. Wydatek przekazany na

zapłatę zaliczki mógłby być uzna-

ny za koszt uzyskania przychodu,

gdyby ta usługa została wyko-

nana.

Jeżeli więc podatnik otrzyma

informację o tym, że kontrahent

nie wykona usługi i nie zwróci za-

liczki, powinien zabezpieczyć się

przed ewentualnymi sankcjami

podatkowymi.

Dlatego podatnik powinien do-

konać korekty deklaracji VAT za

okres, kiedy odliczył podatek wy-

nikający z faktury zaliczkowej. Jak

już wspomnieliśmy, podatnikowi

nie przysługuje prawo do obniże-

nia kwoty podatku należnego

o kwotę podatku naliczonego, gdy

wypłacona kwota nie mogłaby być

zaliczona do kosztów uzyskania

przychodów. Dokonanie takiej ko-

rekty ustrzeże podatnika przed za-

stosowaniem sankcji przewidzia-

nych w ustawie o VAT.

Justyna

Zając-

-Wysocka

Europejskie

Centrum

Doradztwa

i Dokumenta-

cji Podatkowej

Ta k

Jeżeli zaliczka zostałaby przez

kontrahenta zwrócona, to powi-

nien on wystawić fakturę korygu-

jącą. W takiej sytuacji podatnik,

który otrzyma fakturę korygującą,

powinien zmniejszyć kwotę podat-

ku naliczonego w rozliczeniu za

miesiąc, w którym taką fakturę

otrzymał.

Inaczej jest w przypadku, gdy

podatnik otrzyma od kontrahen-

ta informację, że nie tylko nie wy-

kona on usługi, ale również nie

zwróci wpłaconej wcześniej

zaliczki. Chcę podkreślić, że

otrzymanie informacji o braku

możliwości wykonania usługi po-

woduje dla podatnika istotne

konsekwencje podatkowe. Gdy

wystąpi taka sytuacja, to nie ma

już możliwości zaliczenia do

kosztów uzyskania przychodów

całego zaplanowanego wcześniej

wydatku podatnika związanego

w omawianym przypadku z wy-

konaniem usługi.

Zastosowanie mają bowiem

w tym przypadku przepisy zawar-

te w ustawie o podatku dochodo-

wym od osób prawnych oraz

w ustawie o podatku dochodowym

od osób fizycznych. Wynika z nich,

że za koszt uzyskania przychodu

uznaje się koszty poniesione w ce-

lu uzyskania przychodów.

Celowość danego wydatku

oznacza, że między kosztem

a przychodem musi istnieć zwią-

Not. KT

Krzysztof Tomaszewski

krzysztof.tomaszewski@infor.pl

O bowiązek podatkowy po-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: