Zarządzanie zdarzeniem kredytowym
Zdarzenie kredytowe (ang. credit default)
· ryzyko kredytowe (ang. credit risk)
· ryzyko przedterminowej spłaty (ang. prepayment risk).
Istota ryzyka kredytowego
l w szerokim ujęciu ryzyko kredytowe oznacza niebezpieczeństwo, iż dłużnik nie wypełni zobowiązań i warunków umowy, narażając wierzyciela na powstanie straty finansowej.
l w wąskim ujęciu ryzyko kredytowe określa się przede wszystkim jako niebezpieczeństwo niespłacenia przez dłużnika banku - w całości lub części - zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami i należnymi prowizjami.
Ryzyko pojedynczego kredytu – rodzaje zagrożeń
l ryzyko terminu - niebezpieczeństwo opóźnionej płatności dokonanej przez dłużnika, tzn. kredytobiorca spłaca kredyt w terminie niezgodnym z umową i/lub nie uiszcza odsetek, prowizji i innych opłat w terminie;
l ryzyko niewypłacalności (straty) -niebezpieczeństwo, iż kredytobiorca nie ureguluje swoich zobowiązań związanych ze spłatą rat kapitałowych, a także częściowo lub wcale nie ureguluje uzgodnionych odsetek, prowizji lub opłat;
l ryzyko zabezpieczenia - niebezpieczeństwo, że dodatkowo przyznane bankowi zabezpieczenia z powodu braków prawnych lub obniżenia wartości nie pokrywają roszczeń kredytowych;
l ryzyko wartości pieniądza - zawiera niebezpieczeństwo, że bank przez obniżenie wartości pieniądza otrzyma wprawdzie wartość nominalną zobowiązania kredytowego, ale kwota ta będzie miała niższą siłę nabywczą.
Ryzyko łączne
l Łączne ryzyko kredytowe jest uzależnione od:
l wysokości pojedynczych kredytów,
l prawdopodobieństwa ich niespłacenia,
l oraz współzależności między pojedynczymi kredytami.
l Im mniejsza jest wzajemna zależność między poszczególnymi pojedynczymi kredytami, tym mniejsze jest ryzyko wystąpienia sytuacji, w której czynniki powodujące niespłacenie jednego kredytu będą również wpływały na niespłacenie innych, zwiększając w ten sposób łączne ryzyko.
Zarządzanie ryzykiem kredytowym a strategia zarządzania bankiem
l Podstawę zarządzania ryzykiem kredytowym stanowi polityka kredytowa banku, będąca istotnym elementem strategii każdego banku.
l strategii konserwatywnej,
l kontrolowanego wzrostu ryzyka,
l strategii ofensywnej.
Charakterystyka strategii
l W strategii konserwatywnej priorytetem w działalności kredytowej banku jest:
l wysoka jakość portfela kredytowego,
l udzielanie kredytów obarczonych niewielkim ryzykiem,
l przestrzeganie odpowiedniej dywersyfikacji portfela kredytowego.
Strategia ta wymaga od banku dużej dyscypliny w udzielaniu kredytów. Bank, w którym przyjęto taką strategię, jest postrzegany przez klientów jako pewny i stabilny.
l Strategia kontrolowanego wzrostu ryzyka zakłada, iż:
l priorytetem w działalności kredytowej jest osiąganie natychmiastowego zysku,
l przy czym - zakłada się dużą chwiejność dochodów.
W porównaniu ze strategią konserwatywną w tej strategii dopuszcza się udzielanie bardziej ryzykownych kredytów.
l Priorytetem strategii ofensywnej jest bardzo szybki rozwój banku, głównie poprzez:
l zwiększenie udziału na rynku produktów kredytowych,
l realizacja strategii wymaga pozyskiwania wielu nowych klientów, co bardzo często odbywa się przez oferowanie im tańszych kredytów.
Bank, w którym została przyjęta taka strategia, jest często postrzegany jako mało stabilny.
Etapy zarządzania ryzykiem kredytowym
l Identyfikacja i pomiar ryzyka kredytowego,
l Sterowanie ryzykiem kredytowym,
l Nadzór nad ryzykiem kredytowym,
l Finansowanie ryzyka kredytowego,
l Administrowanie ryzykiem kredytowym.
Metody identyfikacji i pomiaru ryzyka kredytowego
l metoda opisowa oceny wiarygodności – polega na przyporządkowaniu potencjalnego kredytobiorcy do określonej klasy ryzyka,
l metoda punktowa (credit-scoring) – przypisanie danym wielkościom wskaźników - określonych wag,
l analiza finansowa – dokonuje się oceny i analizy sprawozdań finansowych: bilansu, rachunku wyników, sprawozdania z przypływów pieniężnych,
l analiza dyskryminacyjna – metoda matematyczno – statyst., służy do całkowitego wyeliminowania z analizy ryzyka pojedynczego kredytu, czynników niemierzalnych i oparcia jej wyłącznie na wartościach wskaźników finansowych obrazujących sytuację ekonomiczno – finansową kredytobiorcy,
l Feasibility study - ekonomiczna ocena przedsięwzięcia inwestycyjnego, które ma być finansowane z otrzymanego kredytu – celem tej metody jest odpowiedź na pytanie czy dany projekt jest możliwy do zrealizowania,
l Metoda CAMPARI & ICE (Character Ability Means Purpose Amount Repayment Interest Income Collateral Extras) – co oznacza Charakter Zdolności Środki Cel Kwota Spłata Odsetki Dochód Zabezpieczenie Pozostałe,
l Metoda 5C lub 6C – Charakter Capacity Capitał Collateral Condiotions Confidence – Charakter Zdolność Kapitał Zabezpieczenie Warunki Pewność
Obszary sterowania ryzykiem kredytowym
Nadzór nad ryzykiem kredytowym - kontrola ryzyka kredytowego
W ramach nadzoru nad ryzykiem kredytowym wyróżnia się:
l kontrolę kredytową (kontrolę ryzyka kredytowego)
l rewizję ryzyka kredytowego.
Celem kontroli ryzyka kredytowego jest:
l porównanie przeprowadzanych działań kredytowych, z obowiązującą procedurą i polityką kredytową,
l poszukiwanie przyczyn odchyleń od procedury i polityki kredytowej,
l analiza odchyleń od procedury i polityki kredytowej,
l podejmowanie działań, które mają na celu wyeliminowanie występowania odchyleń w przyszłości.
Nadzór nad ryzykiem kredytowym - rewizja ryzyka kredytowego
Celem dokonywania rewizji ryzyka kredytowego jest:
l badanie zgodności działań podejmowanych w zakresie zarządzania ryzykiem kredytowym w porównaniu z obowiązującymi przepisami prawnymi, procedurami, zasadami rachunkowości bankowej itp.,
l wskazanie wpływu popełnianych błędów na wyniki osiągane przez bank oraz jego rozwój,
l formułowanie propozycji działań na przyszłość, mających na celu ograniczanie ryzyka kredytowego.
Finansowanie ryzyka kredytowego
Polega na gromadzeniu przez bank środków i przeznaczaniu ich na pokrycie strat związanych z niespłaceniem kredytów i odsetek.
W ramach finansowania ryzyka kredytowego wyróżniamy:
l finansowanie wewnętrzne - polega na pokrywaniu strat z rezerw i funduszy własnych,
l finansowanie zewnętrzne – polega na przeniesieniu na zakład ubezpieczeniowy ryzyka kredytowego w zamian za składkę.
Administrowanie ryzykiem kredytowym
Administrowanie ma na celu wspomaganie pozostałych etapów zarządzania ryzykiem kredytowym.
Istotą administrowania jest:
l jasne zdefiniowanie zarządzania ryzykiem kredytowym,
l wyznaczenie osób odpowiedzialnych za monitorowanie ryzyka kredytowego,
l określenie akceptowalnych pozycji poszczególnego ryzyka kredytowego.
Analiza dyskryminacyjna – etapy
l Dobór zmiennych objaśniających – wskaźników finansowych;
l Budowa funkcji dyskryminacyjnej;
l Wyznaczenie wartości krytycznej (cut-off point);
l Kwalifikacja analizowanego podmiotu do jednej z grup:
l niezagrożonej upadłością (niebankrut),
l zagrożonej upadłością (bankrut),
l tzw. „szarej strefy”, gdzie trudno określić jednoznacznie przyszłą sytuację badanego podmiotu.
Model ekonometryczny – technika analizy dyskryminacyjnej
l Yt = α0 +α1X1 +α2X2+…+αmXm+ξt
gdzie:
l Yt - zmienna zależna (objaśniana)
l αi - parametry strukturalne funkcji (współczynniki funkcji)
l Xi - zmienne niezależne (objaśniające) cechy badanego obiektu
l ξt - element losowy – zmiany zmiennej objaśnionej Yt nie dający się wyjaśnić zmianami zmiennych objaśnionych
l i =1,2,…,m – liczba badanych cech obiektu.
Funkcja dyskryminacyjna dla firm notowanych na giełdzie
Postać funkcji:
Z = 1,2 R1 + 1,4 R2 + 3,3 R3 + 0,6 R4 + 1,0 R5
Oznaczenie
wskaźnika
Definicja wskaźnika
Wartość
parametrów
R1
kapitał pracujący/suma aktywów
1,2
R2
zysk zatrzymany/suma aktywów
1,4
R3
(zysk brutto + odsetki do zapłacenia)/suma aktywów
3,3
R4
rynkowa wartość kapitału akcyjnego/księgowa wartość zobowiązań ogółem
0,6
R5
przychody operacyjne/suma aktywów
1,0
Punkt odcięcia (cut-off) = 2,675
Z > 2,99 – firmy niezagrożone upadkiem
Z < 1,81 – potencjalny bankrut
1,81 < Z < 2,99 – szara strefa, w której mogą się znaleźć zarówno firmy „zdrowe” jak i te, które zbankrutują
Okres prognostyczny:
Od 2 lat naprzód
...
jelonka72