Ćwirynkało K., Drogi do normalizacji życia osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną, [w] Cz.Kosakowski, A.Krause., Normalizacja środowisk życia osób niepełnosprawnych , Olsztyn 2006
Osoby niepełnosprawne borykają się z wyjątkowo trudną sytuacją życiową, nie tylko z racji swego upośledzenia, ale również z uwagi na niedoskonałe prawo i dyskryminację społeczną.
Dehumanizowanie osób niepełnosprawnych – niedowartościowanie ich jako istot ludzkich, zaszeregowanie do osobników, których należy żałować, można wyszydzać bądź powinno bać się, sądzenie o nich jako o wiecznych dzieciach lub osobach chorych.
Połowa XXw. – nowe tendencje zmierzające do integracji osób pełno i niepełnoprawnych, będące konsekwencją zmiany paradygmatu w myśleniu o niepełnosprawności.
Dokumenty przyznające jednostką niepełnosprawnych – w najwyższym możliwym stopniu - takie same prawa co wszystkim ludziom
· Deklaracja Praw Osób Upośledzonych Umysłowo uchwalona przez ONZ w 1971r.
· Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (1950)
· Międzynarodowy Pakt Praw Osobistych i Politycznych (1966)
· Konwencja o Prawach Dziecka (1989)
· Standardowe Zasady ONZ
Opieka i edukacja opiera się na tych wartościach i ideach, które mają na celu jak najbardziej optymalny rozwój wychowana/ucznia.
Normalizacja spowodowała, że politycy, pracownicy opieki oraz rodziny wspierają osoby z niepełnosprawnością intelektualną w celu zapewnienia im egzystencji najbardziej zbliżonej do normalnej.
„Przyzwolenie niedorozwiniętym umysłowo na osiągnięcie egzystencji [poziomu życia] tak bliskiej normalnej jak to możliwe” Niels Eric Bank – Mikkelsen (1969)
Zasada normalizacji oznacza uczynienie dostępnym dla niedorozwiniętych umysłowo tych wzorów i warunków codziennego życia, które są tak bliskie, jak to możliwe normom i wzorom dostępnym większości społeczeństwa. Bengt Nigrey (1969)
Poszczególne okresy rozwojowe osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną , z punktu widzenia (prób) normalizacji warunków ich życia.
Wiek dziecięcy
· Nikt nie rodzi się niepełnosprawny intelektualnie , a jedynie do takiej czy innej niepełnosprawności dochodzi w rezultacie przebycia drogi nieprawidłowego rozwoju.
· Lekka niepełnosprawność intelektualna diagnozowana jest najczęściej w wieku szkolnym.
· Czynniki wpływające zakłócająco na rozwój osobniczy od najwcześniejszego dzieciństwa to : patologie rodzinne, zaburzenia zachowania, opóźnienie w materiale szkolnym poziom wykształcenia rodziny i inne.
· W okresie przedszkolnym podstawowe znaczenie dla dziecka ma wsparcie rodziny
· Dziecko powinno być tolerowane , akceptowane i szanowane – jest to jednym z filarów normalizacji – humanizacji życia.
· Dzieciom należy zapewnić ciepłą, przyjazną atmosferę, wsparcie w formie motywującego do rozwoju otoczenia.
· Osoby niepełnosprawne intelektualnie w szczególności potrzebują stymulacji, która wzbogaci ich wiedzę i rozwinie zdolności.
· Zapewnić im należy od najwcześniejszych lat również prawo do autonomii. Normalizacja zakłada, że wybory, życzenia, i potrzeby osób niepełnosprawnych intelektualnie muszą być w możliwe największym zakresie respektowane.
· Normalizacja oznacza, także normalny tryb życia, rytm dnia i roku dla osób upośledzonych
· Ważna jest też możliwość poddania się normalnym doświadczeniom, które wiążą się z rozwojem w cyklu życiowym. (wiek dziecięcy, szkolny, dorastanie, dorosłość, starość)
· Istotne jest także życie w świecie biseksualnym
· W przypadku gdy dziecko nie może mieszkać z własną rodziną, wsparcie społeczne nabiera szczególnej wagi. W domach dziecka i innych instytucjach opiekuńczych rotacja personel powinna być zredukowana do minimum, oferuje się w ten sposób dzieciom przynajmniej w podstawowym zakresie – zaspokojenie potrzeby bezpieczeństwa i identyfikację z opiekunami zastępującymi rodziców.
Dzieci i młodzież w wieku szkolnym
Wiek szkolny jest kluczowym okresem dla nauki o swoich własnych możliwościach, dla zrozumienia samego siebie oraz zbudowania pewności siebie, która będzie podstawą do życia w życiu dorosłym. Jest to również okres, w którym większe znaczenie dla osobistej stymulacji i rozwoju nabierają doświadczenia spoza szkoły i domu.
· Zasadnicze staje się pytanie gdzie kształcić osoby z lekką niepełnosprawnością intelektualną. Powinno to przede wszystkim zależeć, od dziecka, nie powinno ono być zmuszane do zmiany szkoły ponieważ nakaz zmiany środowiska, opuszczanie swoich zdrowych rówieśników i rozpoczęcie nauki w napiętnowanej przez innych szkole zaburza cały świat dziecka.
· Uczeń z lekką niepełnosprawnością intelektualną uczęszczający do niesegregacyjne szkoły narażony jest na większą ilość sytuacji trudnych niż jego pełnosprawni rówieśnicy. Może doprowadzić to do marginalizacji, stygmatyzacji, uniformacji dziecka. Nawet jednak rywalizacja, kierowana w odpowiedni sposób przez nauczyciela może stać się drogą do normalizacji.
Dorastanie
· Dla osób niepełnosprawnych w stopniu lekkim proces dorastania do dojrzałości jest często dłuższy, bardziej bolesny i niepewny niż dla innych. Ich obraz samego siebie bywa wypaczony i niejasny. Nie zawsze są akceptowani, traktowania i szanowani jak dorośli.
· Jak każdy inny, niepełnosprawny intelektualnie powinien doświadczać nadejścia dorosłości poprzez zauważalne zmiany w swoim otoczeniu i warunkach życia.
· Program dla osób z niepełnosprawnością intelektualną powinien mieć na celu niesienie im pomocy w staniu się kompetentnym i niezależnym oraz rozwijaniu ich umiejętności społecznych, tak aby byli wstanie brać udział w normalnym życiu społeczności.
· Zadaniem społeczeństwa powinno być pokonanie drogi do marginalizacji osób z niepełnosprawnością intelektualną do normalizacji warunków życia. Osoby te są wstanie osiągnąć poziom niezależności zbliżone bądź taki sam, jakim charakteryzują się ludzie pełnosprawni.
1
mpwjs