Przypadki Robinsona Kruzoe_Daniel Defoe.pdf

Aby rozpocząć lekturę,

kliknij na taki przycisk ,

który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.

Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym

LITERATURA.NET.PL

kliknij na logo poniżej.

DANIEL DEFOE

PRZYPADKI

ROBINSONA KRUZOE

Opracował

Władyslaw Ludwik Anczyc

Tower Press 2000

Przedmowa

Któż z nas nie zna Robinsona Kruzoe? Komu czytanie tego dziełka nie przywodzi na myśl

najmilszych wspomnień młodocianych.

Półtora wieku upłynęło od chwili, jak utalentowane pióro Daniela Defoe skreśliło ten

utwór, drugie tyle przeminie, a Robinson zawsze stanowić będzie jedną z najulubieńszych,

najbardziej zajmujących i najlepszych książek dla młodzieży. Nie dość bowiem, że z łudzą-

cym prawdopodobieństwem opowiada przygody nieszczęśliwego rozbitka, ale zarazem ukry-

wa zręcznie zacną dążność obudzenia zamiłowania do pracy i uczciwości, nie grzesząc wcale

przeładowaniem morałami, jakimi czysto niezgrabni autorzy zniechęcają do czytania młode

umysły, nie osiągając wcale zamierzonego celu.

Dotychczasowe polskie przekłady wydawanego bądź z tłumaczeń francuskich oryginału

angielskiego, bądź z przeróbki niemieckiej Campego. Ani jedne, ani drugie, chociaż wykona-

ne starannie, nie odpowiadają dzisiejszym potrzebom.

D e f o e w pracy swojej popełnił wiele błędów pod wzglądem wiadomości przyrodniczych

i geograficznych, wynikających ze stanu, w jakim nauki, w czasie gdy pisał Robinsona, zo-

stawały. Nadto dzieło jest więcej dla starszych, aniżeli dla młodzieży pisane.

C a m p e, mając na względzie cele pedagogiczne, popsuł Robinsona, nadawszy mu za-

miast żywego opowiadania, formę rozmów, którą już dziś powszechnie zarzucono i wiele

szczytnych ustępów Defoego, jak np. nawrócenie się Robinsona, pominął lub lekko tylko

dotknął.

Inne przerobienie niemieckie, przez G. A. G r a e b n e r a dokonane, lub od dawniej-

szych lepsze i zalecające się poprawieniem naukowych błędów oryginału, jest jednak zbyt

rozciągłe, drobnostkowe, zbyt moralizujące. Robinson Graebnera jest przy tym Niemcem

flegmatykiem, miękkim, bojaźliwym i jesteśmy pewni, że by się naszej energicznej dziatwie

nie podobał.

Wezwani przez wydawców do wypracowania nowego przekładu, staraliśmy się połączyć

żywość Defoe z celami pedagogicznymi tłumaczy niemieckich, usiłujących dać obraz pier-

wiastkowego rozwoju człowieka i trudności, z jakimi walczyć musiał dla zaspokojenia pierw-

szych potrzeb życia. Dlatego też nie od razu, jak Defoe, podajemy mu w rękę narzędzia,

odzież, broń i pokarmy europejskie, ani też, jak Graebner, nie pozbawiamy go ich aż prawie

do końca pobytu na wyspie, ale dopiero przez siedem lat życia pełnego trudów i niewygód

pozwalamy mu dochodzie stopniowo do ich posiadania. Na koniec krótką tylko wzmianką

zbywamy późniejsze podróże Robinsona na Wschód, które niemieccy tłumacze Robinsona

dla dzieci zupełnie pomijają, a Defoe zanadto ze szkodą jednolitości dzieła rozszerza.

Robinson tłumaczony jest na języki wszystkich narodów cywilizowanych. W Niemczech

nawet włączono go do książek elementarnych dla szkół niższych. Wszędzie atoli oryginał

uległ znacznym zmianom, stosownie do ducha miejscowego. Nie kierowaliśmy się wcale za-

rozumiałością, odstępując, o ile potrzeba wymagała, od oryginału, ale chęcią przysłużenia się

dziatwie naszej książeczką zajmującą i użyteczną, a odpowiednią postępowi wiadomości.

Warszawa, 5 stycznia 1867 r.

WŁADYSŁAW LUDWIK ANCZYC

Urodzenie moje. Chęć żeglugi. Rodzice sprzeciwiają się temu.

Ojciec, pragnąc, abym wyszedł na porządnego człowieka, starał się dać mi jak najlepsze

wychowanie. Trzymał nauczyciela, potem do szkół posyłał; ale nieszczęściem przed kilku

laty został porażony i nie mógł opuszczać swego pokoju przyległego do sklepu; matka mu-

siała zajmować się handlem i gospodarstwem. Sam sobie zostawiony, wymykałem się spod

oka ojca, a z matką robiłem, co mi się podobało, bo jak tylko zaczęła czynić mi najmniejsze

uwagi, zaraz udawałem chorego, a biedna kobieta, drżąc o życie jedynego syna, pozwalała na

wszystkie moje wybryki.

Więc też zamiast iść do szkoły, albo siedzieć nad książką, wymykałem się z domu i bie-

gałem do portu, gdzie mi się nadzwyczajnie podobało. Bo też w porcie było co widzieć: różne

okręty, jedno- dwu- i trzymasztowe, ogromne statki kupieckie rozmaitych narodów i zgrabne

łodzie nadbrzeżnych rybaków, różnokolorowe bandery, rozmaite ubiory majtków, wszystko

to bardzo ładne i zajmujące. Kiedy zaś przypadkiem okręt liniowy albo fregata wojenna za-

witały do portu, to już dla mnie była prawdziwa uroczystość.

Wdajże się przy tym w pogadankę z majtkiem, co to wrócił gdzieś z Indii albo Ameryki,

który się napatrzył czarnym jak kruk Murzynom, żółtym Chińczykom, albo czerwonym Ame-

rykanom, co to jak zacznie rozpowiadać o lasach brazylijskich, nieprzebytych, zarosły ol-

brzymimi drzewami, o różnobarwnych papugach, złotopiórych kolibrach, gromadach swa-

wolnych małpek, na których widok trzeba się brać za boki od śmiechu, to aż serce wydziera

się w tamte strony! Cóż dopiero, jeżeli stary sternik pocznie opisywać, jakie to swobodne i

wesołe życie prowadzi się na okręcie, jakie to wspaniałe miasta na Wschodzie, jaka żyzność i

bogactwo krain podzwrotnikowych, gdzie dość się schylić, ażeby zbierać złoto, perły, rubiny i

diamenty...

Kiedym się nasłuchał tych opowieści, to sobie miejsca znaleźć nie mogłem. Dom wydawał

mi się taki nudny, sklep tak obrzydliwy, a szkoła tak szkaradna, że nieraz płakałem po kątach,

desperując, że tutaj siedzieć muszę, zamiast bujać na prześlicznym okręcie po niezmierzonym

oceanie.

Nieraz, gdy ojciec był w dobrym humorze, zaczynałem rozmowę o żeglarstwie, unosiłem

się nad pięknością krajów zamorskich, ale starzec rozdrażniony stratą mego średniego brata,

jednym słowem usta mi zamykał.

– Milcz, mówił, nie waż się przy mnie morza wspominać, nienawidzę tego zdradzieckiego

żywiołu. Gdyby biedny Tom pozostał w domu, byłoby nam daleko lepiej, miałbym w handlu

wyręczyciela, a to przeklęte morze wydarło mi podporę mojej starości.

W roku 1654 ojciec mój był kupcem w Hull, mieście portowym we wschodniej Anglii.

Miał się wcale nieźle, bo prowadził znaczny handel towarami zamorskimi, ale nie był szczę-

śliwy. Z trzech synów ja tylko zostałem w domu: najstarszy brat zaciągnął się do marynarki

królewskiej i zginął w bitwie z Hiszpanami; średni, puściwszy się przed dziesięciu laty na

morze, przepadł, jak kamień w wodzie, a i ze mnie rodzice nie mogli się wielkiej spodziewać

pociechy, gdyż przyznam się, że byłem próżniakiem i unikałem pracy, jak zaraźliwej choro-

by.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: