Gr. 2
GŁUCHOTA STARCZA
Upośledzenie słuchu, chociaż typowe i dotyczące całej populacji osób w wieku powyżej 65 roku życia, zwiększa się łagodnie i stopniowo. Występuje tu zmienność osobnicza. Najczęściej upośledzenie to nie jest miarą biologicznego czy metrykalnego wieku danej osoby. W porównaniu z funkcjami innych narządów może ono poprzedzać proces starzenia albo występować w mniejszym zakresie, niż należałoby się spodziewać z racji wieku
.
Procesy starzenia są nieodwracalne i dotyczą wszystkich struktur ucha zewnętrznego, środkowego, wewnętrznego oraz wszystkich dalszych odcinków drogi słuchowej. Dlatego mogą się one manifestować (chociaż nie są to objawy dominujące) upośledzeniem słuchu typu przewodzeniowego wywołanym: utratą elastyczności błony bębenkowej, jej zwłóknieniem, obecnością zbliznowaceń lub płytek wapniowo-hialinowych w błonie bębenkowej, brakiem pełnej ruchomości w stawach kosteczek słuchowych, usztywnieniem płytki strzemiączka, zmianami atroficznymi skóry przewodu słuchowego zewnętrznego, wyściółki jamy bębenkowej i trąbki słuchowej.
W ciągu ostatnich 150 lat przedstawiono wiele teorii i prac na temat głuchoty starczej zlokalizowanej w uchu wewnętrznym. Istotną i przełomową, a równocześnie prostą i akceptowaną do czasów Schuknechta była teoria Saxena, w której twierdził on, że głuchota starcza ma 3 przyczyny:
§ zanik komórek zwoju spiralnego ślimaka;
§ miażdżyca naczyń krwionośnych ucha wewnętrznego; :, :
§ zmiany w obrębie ośrodkowego układu nerwowego.
Na podstawie własnych badań histopatologicznych struktur ucha wewnętrznego Schuknecht podzielił głuchotę starczą na następujące grupy, które nigdy nie są izolowanymi postaciami, a dominują tylko pewne objawy kliniczne i zmiany histopatologiczne, takie jak:
v czuciowa, prezentująca się jako niedosłuch tonów wysokich, a histopatologicznie jako zanik komórek słuchowych zewnętrznych narządu Cortiego, przeważnie w zakręcie podstawnym ślimaka. Proces zaniku zaczyna się czasem bezobjawowo już w dzieciństwie
v neutralna, objawiająca się znacznym stopniom upośledzenia zrozumienia mowy w stosunku do progu słyszenia tonów. Jest to spowodowane zanikiem neuronów w ślimaku od 36 900 w dzieciństwie do 18 000 u osoby w podeszłym wieku;
v prążka naczyniowego, ponieważ z wiekiem następuje jego zanik i to on jest odpowiedzialny za stałą powolną utratę słuchu, która może się zaczynać w tej postaci już po 30 roku życia,
v ślimakowa, jeżeli na wykresie audiometrii tonalnej występuje równomierny spadek utraty słuchu dla każdej z oktaw (co najmniej 5 oktaw) przy dobrych wynikach badania zrozumienia mowy i bez większej niż 25 dB różnicy między sąsiednimi częstotliwościami oraz przy braku innych poważnych schorzeń w ślimaku;
v mieszane- wymienione postacie występują razem i nie jest możliwe ich wyodrębnienie;
v nieokreślone -w swoich badaniach Schuknecht u 25% chorych ze stwierdzonym upośledzeniem słuchu przyżyciowo nie znalazł korelacji z wynikami badań histopatologicznych.
Badania te i podział nie uwzględniają jednak zmian związanych z wiekiem w błonie Reissnera, błonie nakrywkowej i innych strukturach ucha wewnętrznego.
Obecnie w Polsce obowiązuje, zaproponowany przez Obrębowskiego podział głuchoty starczej na cztery postacie,
· czuciowa, manifestująca się głównie ubytkiem słyszenia tonów wysokich;
· nerwowa, która występuje u osób z zaburzeniami zrozumienia mowy przy postępującym spadku ostrości słuchu, a więc u badanych pacjentów występują zmiany w zwoju spiralnym, zanik włókien nerwu słuchowego oraz zmiany we wszystkich neuronach drogi słuchowej aż do ośrodków korowych słuchu;
· metaboliczna, uwarunkowana biofizycznymi i biochemicznymi defektami ucha wewnętrznego. Komórki prążka naczyniowego zawierają duże ilości enzymów utleniających niezbędnych do prawidłowego metabolizmu glukozy, dostarczającej energię w celu prawidłowego funkcjonowania ślimaka;
· mechaniczno-naczyniowa, w której dominują zaburzenia w ukrwieniu prążka naczyniowego, więzadła spiralnego i wszystkie inne zaburzenia naczyniowe powodujące upośledzenie słuchu.
Ten podział jest uzasadniony klinicznie, ponieważ przy skromnych możliwościach terapeutycznych pozwala proponować chorym określone grupy leków.
Osoba badana w podeszłym wieku zgłasza upośledzenie słuchu i ograniczone zrozumienie słyszalnych wyrazów. Niewielki przyrost głośności mowy jest już odbierany jako wrzask, a wcześniejsze zwiększanie głośności nie poprawiało zrozumienia mówionych wyrazów.
Wykonywane u tych pacjentów badanie audiometrii tonalnej progowej w porównaniu z oceną zrozumienia mowy wskazuje na wyraźne jej pogorszenie w stosunku do wyników badania, w którym ocenia się próg poziomu słyszenia czystego pojedynczego tonu.
Objawom tym towarzyszy zjawisko słyszenia dodatkowych dźwięków szumów usznych subiektywnych {tinnitus auris), to znaczy słyszalnych tylko przez chorego. Szumy uszne do wysokości 2000 Hz są określane jako niskie i powstają jako objaw schorzenia zlokalizowanego w układzie przewodzącym dźwięki, a wyższe w strukturach ucha wewnętrznego i dalszych odcinkach drogi słuchowej. Wrażliwość chorych jest osobniczo zmienna, a głośność tych szumów wynosi do 15 dB ponad poziom słyszenia tonów progu słuchu. Szum o głośności 10 i 15 dB jest na tyle dokuczliwy, że wymaga interwencji farmakologicznej, zwłaszcza jeżeli nie pozwala choremu zasnąć.
Wraz z wiekiem występuje też tendencja do pogorszenia zdolności lokalizacji dźwięków, co ma znaczenie przy samodzielnym poruszaniu się w miejscach publicznych. Nasila się także zjawisko zmęczenia słuchowego, czyli wydłużenie czasu powrotu progu słyszenia do wyjściowego poziomu po zakończeniu oddziaływania hałasu.
W Polsce przeciętny ubytek słuchu związany z wiekiem pogłębia się o około 0,3 dB w ciągu każdego roku życia.
Leczenie głuchoty starczej
Po stwierdzeniu takiego upośledzenia słuchu, które uniemożliwia samodzielne funkcjonowanie w społeczeństwie (niemożliwość zapłacenia rachunku, bo nie wiadomo, ile trzeba zapłacić, nieusłyszenie telefonu czy dzwonka u drzwi), konieczne staje się dobranie aparatu słuchowego. Istnieje też możliwość zagłuszania szumów usznych za pomocą aparatów i w ten sposób zmniejszenia dolegliwości u chorego. Jednak w warunkach polskich aparaty słuchowe oraz maskujące szumy są cenowo niemal nieosiągalne dla emerytów.
Zwiększa się jednak liczba sprzedanych aparatów cyfrowych oraz takich ich odmian, które umożliwiają dobre rozumienie mowy w hałasie.
Leczenie farmakologiczne
Leczenie upośledzenia słuchu jest niemożliwe w przypadku, gdy zmiany powstają w ślimaku lub dalszych odcinkach drogi słuchowej.
W przypadku etiologii naczyniowej choremu należy podać leki wpływające na naczynia (winpocefyna, naflidrofuryl, pentoksyfilina, nicerogolina, trimetazydyna) w zależności od istniejących innych zaburzeń wywołanych przez niewydolny układ krążenia i doświadczenia zespołu leczącego. W leczenie pomocne mogą być leki p/obrzękowe, a zwłaszcza mannitol, steroidy, z diuretycznych tylko hydrochlorotiazyd nie uszkadza komórek ucha wewnętrznego, leki nootropowe, witaminy, pyritinol i lidokaina. Tę ostatnią z powodzeniem stosuje się w leczeniu szumów usznych. Przy dużej subiektywnej dokuczliwości szumów uniemożliwiających zaśnięcie zaleca się benzodiazepiny.
1
zulus0001