Konspekt lekcji w klasie III LO
Temat: Źródła zagrożeń i degradacja środowiska przyrodniczego Polski na przykładzie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego
Cele lekcji:
Uczeń zna, rozumie:
· Znaczenie pojęcia: obszary ekologicznego zagrożenia
· Zna genezę i skutki zagrożeń środowiska na obszarze GOP-u
· Rozumie problem zanieczyszczenia środowiska, zmiany w ukształtowaniu środowiska GOP-u i innych obszarów ekologicznego zagrożenia
· Przykłady działań służących poprawie stanu środowiska na danym obszarze
Uczeń umie, potrafi:
· Wskazać na mapie przykłady obszarów ekologicznego zagrożenia w Polsce
· Wymienić źródła zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego w Polsce
· Określić przyczyny i skutki działalności człowieka dla środowiska na przykładzie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego
· Proponować działania, które zmniejszyłyby zanieczyszczenie poszczególnych elementów środowiska GOP-u, działania na rzecz niwelowania degradacji środowiska na tym obszarze
· Ocenić stan środowiska przyrodniczego GOP-u,
· Analizować mapy obrazujące stan środowiska GOP-u, Polski i własnego regionu
Cel wychowawczy; Kształtowanie świadomości ekologicznej uczniów
Metody i formy pracy: dyskusja-metaplan, burza mózgów, praca z tekstem źródłowym, mapami tematycznymi, praca w grupach.
Środki dydaktyczne: tekst źródłowy„ Czarny Śląsk” (z podr. J. Kop, M. Kucharska, E. Szkurłat „ Geografia 1- zakres podstawowy, PWN, Warszawa 2005), atlasy Polski, mapa zagrożeń środowiska przyrodniczego Polski, duże arkusze papieru, flamastry, kartki w różnych kolorach lub kształtach
Przebieg lekcji:
1. Czynności organizacyjne
2. Wprowadzenie
Na podstawie mapy „Zagrożenia środowiska przyrodniczego Polski”, wskaż obszary o bardzo dużej degradacji środowiska przyrodniczego w Polsce
Ø Wybrany uczeń wskazuje obszary zagrożenia środowiska przyrodniczego na mapie ściennej Polski
Obszary: GOP, Legnicko-Głogowski, Krakowski, Koniński, Włocławski, Gdański, Puławski, Jeleniogórski, itd.
Ø Wprowadzenie pojęcia obszary ekologicznego zagrożenia
- na obszarze Polski wyróżniono blisko 30 obszarów ekologicznego zagrożenia, w których działalność spowodowała daleko idące naruszenia równowagi środowiska przyrodniczego. Degradacja środowiska przyrodniczego znacznie pogorszyła warunki życia. Na obszarach o najbardziej zanieczyszczonym środowisku przyrodniczym notuje się wzrost zachorowań na choroby nowotworowe i układu krążenia oraz zwiększenie śmiertelności niemowląt.
3. Rozwinięcie.
Problem degradacji środowiska przyrodniczego na obszarze GOP- praca w grupach (4-5 osób);
- wyjaśnienie zasad pracy metodą metaplanu, rozdanie materiałów, opracowanie metaplanów w grupach, po wyznaczonym czasie omówienie wyników pracy.
4. Podsumowanie. Stworzenie wspólnego metaplanu na tablicy
Zadanie: Przedstaw zagrożenia i oceń stan środowiska przyrodniczego własnego regionu oraz podaj przykłady działań zapobiegających degradacji środowiska w regionie.
Przykład metaplanu
Jak jest? Jak powinno być?
v Wyczerpywanie złóż
§ Racjonalna eksploatacja surowców
v Przekształcenie rzeźby terenu min wyrobiska, hałdy górnicze
i hutnicze, nasypy, szczeliny, osiadanie, tąpnięcia terenu, groble itp.
§ Zachowanie naturalnych form rzeźby
v Odpady przemysłowe i komunalne, składowanie w niewłaściwy sposób
§ Wprowadzenie czystych technologii, recykling, właściwa utylizacja i składowanie odpadów
v Zdegradowanie wód powierzchniowych- ścieki przemysłowe, komunalne, skażenie wód podziemnych,
v Obniżenie zwierciadła wód podziemnych.- lej depresyjny
§ Oczyszczalnie ścieków, zamknięty obieg wody w procesie produkcyjnym,
§ Ograniczenie, zaprzestanie działalności kopalnianej
v Emisja zanieczyszczeń do atmosfery: pyły, tlenki siarki, fluor, związki metali
§ Stosowanie filtrów i urządzeń odpylających,
§ Zastosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii
§ Likwidacja zakładów uciążliwych dal środowiska, rozwój przemysłów wysokiej technologii
v Degradacja gleb, zniszczenie szaty roślinnej, fauny
§ Ochrona naturalnego krajobrazu, rezerwaty przyrody
§ Rekultywacja terenów np. zakładanie parków, zalesianie,
v Zniszczenie krajobrazu, degradacja budynków, korozja metali, trudności w pozyskiwaniu wody pitnej
v Zagrożenia zdrowia człowieka
§ Poprawa sytuacji zdrowotnej w regionie
Dlaczego nie jest tak, jak powinno być?
o Rozwój górnictwa, nadmierna, nieracjonalna eksploatacja surowców w okresie PRL
o Energetyka oparta na węglu kamiennym
o Duża koncentracja przemysłu: znaczny udział przemysłu ciężkiego, przestarzałe technologie
o Duże koszty wprowadzania nowych technologii
o Ogromna koncentracja ludności- presja urbanizacyjna
o Względy społeczne utrzymywania kopalni węgla kamiennego (problem bezrobocia w regionie)
Ø Okręg jest terenem klęski ekologicznej, spowodowanej działalnością przemysłową - koncentracja zakładów przemysłu ciężkiego
Ø Zanieczyszczenia zagrażają ludności zamieszkującej w tym regionie
Ø Okręg wymaga szybkiej restruktrukturyzacji, co wiąże się także ze znacznymi kosztami i rosnącym bezrobociem
Ø Obszar wymaga intensywnej rekultywacji,
Ø Skala potrzeb związana z odbudową walorów przyrodniczych, wymaga zewnętrznych źródeł finansowania np. z funduszy UE
Wnioski
madziula05