naskrabaczzz.rtf

Wykład z 21 marca

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE TO …

Naczelna misja całego społeczeństwa i jego organizacji państwowej, polegająca na realizacji dwóch zasadniczych funkcji:

1. Ochronie i obronie wartości i interesów narodowych przed istniejącymi i potencjalnymi zagrożeniami,

2. Tworzeniu warunków niezbędnych dla swobodnego rozwoju politycznego, społecznego, kulturalnego, gospodarczego narodu, wobec wyzwań przyszłości.

Bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne RP. Bliższe i dalsze środowisko bezpieczeństwa.

System bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego. Część wspólna: zagrożenia, systemy reagowania, siły, środki.

System bezpieczeństwa zewnętrznego:
system militarny, system ochrony porządku konstytucyjnego, system bezpieczeństwa społecznego
System bezpieczeństwa wewnętrznego:
system ochrony granic, system ochrony ludności, system, ratownictwa

BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZNE…

… oznacza ochronę egzystencjonalnych podstaw życia ludzi, zapewnienie możliwości zaspokajania indywidualnych potrzeb (materialnych i duchowych) oraz realizację aspiracji życiowych przez tworzenie warunków do pracy i nauki, ochronę zdrowia oraz gwarancje emerytalne.

Bezpieczeństwo społeczne obejmuje…

Całokształt działań prawnych, organizacyjnych i wychowawczych realizowanych przez podmioty rządowe (narodowe i ponadnarodowe), pozarządowe o raz samych obywateli, które mają na celu zapewnienie pewnego poziomu życia osobom, rodzinom, grupom społecznym oraz niedopuszczenie do ich marginalizacji i wykluczenia społecznego.

O co chodzi zatem w tworzeniu bezpieczeństwa społecznego…

Chodzi zwłaszcza o zapewnienie pomocy ludziom, którzy czasowo lub trwale są niezdolni do pracy zawodowej, znaleźli się przez własną niezaradność w trudnych sytuacjach życiowych, lub ze względu na zaistniałe okoliczności zewnętrzne (np. powódź, pożar) doświadczyli pogorszenia warunków życia.

Ale…

Ofiarowana pomoc i wsparcie społeczne  nie może prowadzić do tzw. bezradności i bierności obywatelskiej, czyli oczekiwania, że państwo rozwiąże za obywateli wszystkie problemy i trudności życiowe. 

Zakres bezpieczeństwa społecznego – bezpieczeństwo socjalne, bezpieczeństwo psychospołeczne

BEZPIECZEŃSTWO SOCJALNE …

Realne gwarancje zaspokojenia potrzeb socjalnych jednostek i rodzin, zabezpieczające przed niedostatkiem lub obniżeniem poziomu życia spowodowanego głównie tzw. ryzykiem socjalnym (np. utrata możliwości zarobkowania, choroba, inwalidztwo) oraz innymi zdarzeniami losowymi.

Dotyczy przede wszystkim osób chorych, bezrobotnych, bezdomnych, biednych i polega na umożliwieniu korzystania bezpłatnie z oświaty, lecznictwa, pomocy materialnej itp.

BEZPIECZEŃSTWO PSYCHOSPOŁECZNE …

Stan psychiczny i społeczny jednostek i grup społecznych gwarantujący stabilny rozwój i realizację podstawowych celów i zadań życiowych oraz zawodowych w warunkach akceptacji i tolerancji społecznej.

ZAGROZENIA SPOŁECZNE:

PATOLOGIE SPOŁECZNE:

- przestępczość
- alkoholizm
- narkomania
- prostytucja
- samobójstwa
- zachowania dezorganizujące rodzinę

Patologie społeczne – uwarunkowania: bezrobocie, ubóstwo i bieda, bezdomność

Inne:
-masowe migracje(ekonomiczne, ekologiczne)
-katastrofy i kataklizmy(klęski) prowadzące do naruszenia systemu społecznego
- kryzysy demograficzne
- upadek systemu ochrony zdrowia ludności
- ubożenie i głód dużych grup społecznych

ZAGROŻENIA PSYCHOSPOŁECZNE

- naruszenie praw człowieka i podstawowych wolności;
- uprzedzenia kulturowe i religijne;
- dyskryminacja mniejszości narodowych, etnicznych, kulturowych, religijnych i językowych;
- dyskryminacja płci;
- manipulacje świadomością i psychiką przy pomocy środków masowego przekazu (walka psychologiczna);
- nacjonalizm, szowinizm, ksenofobia, fundamentalizm religijny;
- alienacja społeczna (konsumeryzm, sekciarstwo religijne, powstawanie klasy tzw. kognitatorów – osoby nie uznające wartości narodowych, a odnajdujące się w świecie wirtualnym;
-dewaluacja wartości ludzkich, zacieranie różnic między dobrem a złem;
-kult przemocy, brutalizacja stosunków międzyludzkich,
- masowy import obcej kultury ( kolonializm kulturowy innych państw)

ZAGROŻENIA SOCJALNE

Mają swe źródło w poszerzającej się sferze ubóstwa, do którego przyczyniają się:

- utrzymujące się na dosyć wysokim poziomie bezrobocie
- znikome możliwości zatrudnienia, w tym również ludzi młodych,
- brak środków na utrzymanie rodzin i mieszkań,
- pogarszające się warunki egzystencji ludności utrzymującej się dotychczas głownie z rolnictwa
- wzrost areału gruntów odłogowych 

GRUPY NAJBARDZIEJ ZAGROŻONE

Ze względu na pozycję zawodową i społeczną:

Osoby, które utraciły pracę lub nie mają możliwości jej podjęcia.
Osoby zatrudnione w przedsiębiorstwach, które są z różnych przyczyn przeznaczone do likwidacji.
Osoby utrzymujące się z pracy w sferze budżetowej. Zwłaszcza pracownicy publicznej służby zdrowia, oświaty, kultury, sądownictwa, administracji.
osoby utrzymujące się z pracy na roli ze względu na złą sytuację rolnictwa w kraju.

GRUPY NAJBARDZIEJ ZAGROŻONE

Z uwagi na uwarunkowania lokalne czyli warunki życia:
Mieszkańcy regionów: najuboższych ekonomicznie, o najwyższym bezrobociu, dotkniętych klęskami naturalnymi, ekologicznymi.

GRUPY NAJBARDZIEJ ZAGROŻONE

Osoby będące w krytycznych sytuacjach życiowych. Sytuacje te można rozpoznać po kumulacji następujących zespołów objawów:
niezaspokojenie podstawowych potrzeb człowieka
konieczność podjęcia decyzji o wysokim stopniu ryzyka
zawodność dotychczasowych mechanizmów adaptacyjnych;
załamanie drogi życiowej
niemożność samodzielnego wyjścia z sytuacji trudnej

KRYTYCZNE SYTUACJE A KWESTIE SPOŁECZNE

W sytuacji gdy kryzysy dotyczą znacznych zbiorowości społecznych, niszczą tkankę więzi społecznych w stopniu zagrażającym stabilności społeczeństwa, krytyczne sytuacje życiowe przekształca się w tzw. kwestie społeczne

Termin kwestia społeczna to stan lub proces społeczny polegający na niezaspokojeniu na szeroką skalę podstawowych potrzeb ludzkich lub problem społeczny szczególnie dokuczliwy dla danej społeczności, który należy rozwiązać.

Marcin Luter: „ Módlmy się do Boga by strzegł nas przed … bezpieczeństwem

Wykład z 25 kwietnia    podwójny

NORMA CZY PATOLOGIA ?

Patologie społeczne – to takie zachowania ludzkie, które odbiegają od pewnych norm społecznych i etyki. Nie ma jednoznacznego określenia czym jest tak zwana norma, a czym patologia. Jednak w konkretnym środowisku poszczególni ludzie potrafią odróżniać zachowania normalne od nienormalnych.
na ogół norma jest synonimem prawidłowości tego, co powinno być zgodne z oczekiwaniami społecznymi i standardami społeczno – kulturowymi tzn. w potocznym rozumieniu najczęściej eksponowane jest statystyczne rozumienie zachowania normalnego

ZACHOWANIE PRZESTĘPCZE

Zgodnie z art.1&1 KK jest to czyn człowieka zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.

Przepis ten akcentuje elementy podmiotowe przestępstwa, czyli że „nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu”

Innymi słowy jest to czyn człowieka, który nie jest zabroniony przez ustawę karną, obowiązującą w czasie jego popełnienia, kiedy więc nie można przypisać winy człowiekowi w czasie czynu, nie jest to przestępstwo.

Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.
ustawodawca nie precyzuje pojęcia „znikomej społecznej szkodliwości” pozostawiając to swobodnej ocenie organu orzekającego (sądu)

Czyny zabronione przez ustawę karną, cała ich różnorodność, przedstawione są w części szczegółowej Kodeksu karnego w rozdziałach od XVI do XXXVII.

UWARUNKOWANIA PSYCHOLOGICZNE I ŚRODOWISKOWE ZWIĘKSZAJĄCE RYZYKO UZALEŻNIEŃ

ŚRODOWISKOWE:
-rodzina niepełna, rozbita lub zagrożona rozbiciem,
- konflikty w rodzinie, niezgodność w metodach wychowawczych,
- brak więzi w rodzinie, rodzina małodzietna,
-jedyne dziecko w rodzinie z nadopiekuńczym systemem wychowania,
- oboje rodzice pracujący poza domem, często w delegacji,
- wysoka, rodzinna tolerancja dla palenia, picia, zażywania leków,
- środowisko toksykomanów, alkoholu, leków i innych środków.

ALKOHOLIZM

Pojęcie alkoholizmu interpretujemy w znaczeniu wąskim i szerszym.
w znaczeniu wąskim mamy na myśli chorobę alkoholową, która rozwija się dynamicznie i w miarę czasu pogłębiają się jej skutki. Jej przebieg zaczyna się od picia towarzyskiego w mniejszych ilościach i w miarę upływu czasu dochodzi do picia nałogowego co w skutku doprowadza do uszkodzeń organicznych i zaburzeń społecznych.
Problem alkoholizmu w szerszym znaczeniu można rozpatrywać w dwóch płaszczyznach:
1. Jako chorobę alkoholową,
2. Jako zagadnienie spożywania alkoholu wg akceptowanych w skali makro i mikro wzorców picia.

Wg GUS w 1974 r Polak wypił 6,2 l napojów alkoholowych w przeliczeniu na alkohol 100%. Przeciętna ta dotyczyła spożycia alkoholu pochodzącego ze źródeł legalnych

W 2000 r ilość wypitego alkoholu przeciętnie na 1 mieszkańca wyniosła 8,5 l czystego spirytusu. Wydatki ludności na wódkę i inne napoje alkoholowe wyniosły w 1974 roku 80 mld zł, w roku 2000 były znacznie wyższe.
W związku ze zmianą wartości pieniądza polskiego w latach 90 ubiegłego wieku trudno ocenić dynamikę wydatków ludności na napoje alkoholowe w porównaniu z wydatkami z okresu przed denominacją złotówki.

PROSTYTUCJA

Seks pełni funkcję biologiczną, psychologiczną i społeczną.
Funkcje biologiczne przejawiają się w możliwości prokreacji oraz rozładowywania popędowych napięć seksualnych.
Funkcje psychologiczne przejawiają się w możliwości zaspokojenia potrzeb psychicznych człowieka takich jak: potrzeba samorealizacji, wyrażenia własnej wartości, sprawdzenia się, zaspokojenia władzy, znaczenia uznania, bezpieczeństwa i innych – włącznie z potrzebą dostarczenia rozkoszy partnerowi seksualnemu.
Funkcje społeczne seksu wyrażają się m.in. przez możliwość utworzenia wspólnoty z innym człowiekiem – są to więc funkcje więziotwórcze. Sprawiają one, że w wyniku kontaktu seksualnego powstaje lub pogłębia się więź między obojgiem ludzi.

GŁOWNY POWÓD DECYDUJĄCY O PODJĘCIU PROSTYTUCJI w %, 2002 r.

61, 3% - sytuacja materialna mnie do tego zmusiła
17, 3% - zysk, zarobek
14, 3% - chciałam podwyższyć swój standard życia
2, 8% - zostałam do tego zmuszona
2, 3% - przypadek, ciekawość, ucieczka z domu, narkotyki,
1,5 % - inny powód    0,8% - nie wiem

   PROSTYTUCJA

Związek bezpośredni prostytucji z przestępstwem może zachodzić w przypadkach przewidzianych w art. 161 $ I 2 KK, który stanowi: „ Kto wiedząc, że jest zarażony wirusem HIV, naraża bezpośrednio inną osobę podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”.

W $ 2 tegoż artykułu ustawodawca karny stanowi: „ kto wiedząc, że jest dotknięty chorobą weneryczną, zakaźną, ciężką chorobą nieuleczalną lub realnie zagrażającą życiu naraża bezpośrednio osobę na zarażenie się, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku”

SAMOBÓJSTWA

Samobójstwo jest rezygnacją człowieka z życia społecznego.
Najczęstszymi powodami ku temu są: odrzucenie, poczucie krzywdy, nieporozumienie, brak odporności na stres, nieumiejętność radzenia sobie z sytuacją finansową, samotność, choroba. Przyczyny podejmowania przez młodzież prób samobójczych nie różnią się od motywacji dorosłych.
Z danych statystycznych wynika, że samobójstwa wśród młodzieży w Polsce znacznie wzrastają na przykład 1951 r. odnotowano 61 samobójstw osób w wieku 10-19 lat, w 1978 r. już 326, a w 1986r. aż 500 osób.

ROZWODY

Największa liczba rozwodów w Polsce odnotowana została w 1985 roku ( 49025), natomiast spadek miał miejsce w 1992 i 1993 r.
Najwięcej rozwodów jest w środowisku miejskim 74,8%, w wiejskim 25,2%

Rozwód jest jednym z największych zagrożeń współczesnej rodziny. Wywołuje wpływ na życie rodzinne i w dużym stopniu oddziałuje na osobowość  dzieci. Jest to zjawiskowa forma patologii społecznej, pozostawia u dzieci trwały, ciągnący się nie raz przez wiele lat uraz. Rozłąka dziecka z jednym z rodziców może doprowadzić ( u dziecka ) do utraty poczucia bezpieczeństwa i zrodzenia się lęków, depresji, nerwicy.

Praktycznie co piąte małżeństwo ulega rozbiciu. Aż 95% dzieci umieszczanych w domach dziecka ma naturalnych rodziców, którzy jednak z różnych przyczyn nie zajmują się wychowaniem swojego dziecka.
Te odepchnięte przez rodzinę dzieci powiększają liczbę społecznych sierot, a z czasem liczbę mieszkańców domów poprawczych.
Badanie kryminologiczne wskazują na to, że dzieci z rodzin rozbitych częściej niż z rodzin normalnych ulegają demoralizacji i wykolejeniu.
Obecnie rocznie rozpatruje się od 70 do 80 tysięcy spraw nieletnich, którzy weszli w kolizję z prawem. Część tej młodzieży wędruje do poprawczaka lub innych ośrodków wychowawczych, część poddawana jest nadzorowi pedagogicznemu.

ZAGROŻENIA W ŚRODOWISKACH RODZINNYCH

Według sondażu MEN najczęstszym zagrożeniem dla młodzieży w środowisku rodzinnym w ostatnich latach były:
-alkoholizm i prymitywizm w środowisku rodzinnym,
- upadek autorytetu rodziców,
-praca zawodowa matek,
- rozwody,
-brak dostatecznych świadczeń opiekuńczo – wychowawczych ze strony rodziny, co w konsekwencji powodowało zwiększenie liczby sierot społecznych.

POLITYKA SPOŁECZNA – POJĘCIE I ZAKRES

Charles Fourier (1772-1837)
Fryderyk Skarbek (1792-1866) – rola pracy w tworzeniu własnego dobra i bogactwa kraju oraz o potrzebie wydzielania funduszu zaspokajania potrzeb zbiorowych oraz o ubóstwie.
Edward Rosset: polityka społeczne „[…] system idei oraz działań zmierzających do polepszenia całokształtu warunków życiowych ludności”
Antoni Rajkiewicz – przedmiot badań polityki społecznej obejmuje: […] część ogólnej społeczno – gospodarczej polityki […] w dziedzinie kształtowania warunków życia społecznego, stosunków międzyludzkich oraz przemian struktury społecznej. Działalność ta zmierza do optymalnego zaspokajania potrzeb ludzkich […] uwzględniającego współzależność między postępem społecznym, a wzrostem gospodarczym.

Jan Rosner – polityka społeczna to działalność państwa i organizacji społecznych w dziedzinie kształtowania warunków bytu i pracy, zmierzających do optymalnego zaspokojenia indywidualnych i społecznych potrzeb.

ZASADA POMOCNICZOŚCI

Działalność w zakresie pomocy społecznej oparta na podstawie zasady pomocniczości.
Została ona dokładnie sformułowana przez Piusa XI w encyklice Centessimus Annus:
„ Społeczność wyższego rzędu nie powinna ingerować w wewnętrzne sprawy społeczności niższego rzędu, pozbawiając ją kompetencji, lecz raczej winna wspierać ją w razie konieczności i pomóc w koordynacji jej działań z działaniami innych grup społecznych, dla dobra wspólnego. Oznacza ta, że udzielają pomocy dopiero w sytuacji, gdy wspólnota lub pojedynczy człowiek mają trudności, czy też nie są w stanie samodzielnie wybrnąć z ciężkiej sytuacji życiowej.

Działalność państwa w sferze polityki społecznej

Cel:
1. Poprawa pozycji grup słabszych ekonomicznie i społecznie
2. Zapobieganie ryzykom zagrażającym egzystencji najuboższych grup społecznych,
3. Organizowanie postępu społecznego,
4. Obrona przed niezaspokojeniem elementarnych i rozwojowych potrzeb człowieka
5.Łagodzenie nierówności i ubóstwa
6. Minimalizowanie społecznego ryzyka
7.Optymalizacja podziału pomyślności.  

PODMIOTY ORGANIZACYJNE BEZPIECZEŃSTWA SPOŁECZNEGO RP:

Rządowe: Minister ds. zabezpieczenia społecznego, wojewodowie
Samorządowe: marszałkowie województw, starostowie, wójtowie
Pozarządowe: pomocowe, wyznaniowe i humanitarne

MINISTER WŁAŚCIWY DO SPRAW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO

Ustawa z dnia 4 września 1997 r o działaniach administracji rządowej przedstawia klasyfikację działów administracji rządowej i określa ministrów kierujących określonymi działami jako ministrów właściwych ds. oznaczonych nazwą danego działu.

Zgodnie z ustawą, za dział „zabezpieczenie społeczne” odpowiada minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego.

Z dniem 31 października 2005 Ministerstwo Polityki Społecznej zostało przekształcone w Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.

Jego komórki organizacyjne obsługują więc obecnie sprawy z działów administracji rządowej „praca” oraz „zabezpieczenie społecznie, a ministrem właściwym do wymienionych spraw jest Minister Pracy i Polityki Społecznej.

ZADANIA MINISTRA WŁAŚCIWEGO DS. ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO

1.              Tworzenie koncepcji i określanie kierunków rozwoju w obszarze pomocy społecznej;

2.              Zlecanie i finansowanie badań, ekspertyz, analiz w obszarze pomocy społecznej

3.              Analiza skuteczności pomocy społecznej

4.              Inspirowanie i promowanie nowych form i metod działania, a także szkolenie kadr;

5.              Nadzór merytoryczny nad szkoleniem w zakresie organizacji pomocy społecznej i specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny;

6.              Opracowanie i finansowanie programów osłonowych;

7.              Finansowe wspieranie programów w określonym przez ministra obszarze pomocy społecznej;

8.              Określanie zadań administracji publicznej w zakresie utrzymania i rozwoju systemu informatycznego w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej w województwach, przekazywanie środków na współfinansowanie oraz sprawowanie nadzoru nad funkcjonowaniem tego systemu;

9.              Współdziałanie z organizacjami pozarządowymi.

ZADANIA WOJEWODY W OBSZARZE POMOCY SPOŁECZNEJ

Do zadań wojewody należy:

1.              Ustalanie sposobu wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego;

2.              Stwierdzenie zgodności programów naprawczych w zakresie osiągania standardów w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz ocena stopnia ich realizacji.

3.              Wydawanie i cofanie zezwoleń lub zezwoleń warunkowych na prowadzenie domów pomocy społecznej oraz wydawanie i cofanie zezwoleń na prowadzenie placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom starszym. W tym na podstawie przepisów o działalności gospodarczej.

3A. Wydawanie i cofanie zezwoleń lub zezwoleń warunkowych na prowadzenie całodobowych placówek opiekuńczo – wychowawczych.

4.  Prowadzenie rejestru domów opieki społecznej, placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom starszym. W tym na podstawie przepisów o działalności gospodarczej.

MARSZAŁEK WOJEWÓDZTWA

1.              Do zadań samorządu województwa należy:

2.              Opracowanie i realizacja strategii województwa w zakresie polityki społecznej,

3.              Kształtowanie służb społecznych i szkolenie zawodowe pracowników pomocy społecznej

4.              Diagnoza przyczyn ubóstwa, poszukiwanie i promowanie innowacyjnych rozwiązań z zakresu pomocy społecznej,

5.              Prowadzenie jednostek organizacyjnych pomocy społecznej

6.              Ewidencja danych o wolnych miejscach w całodobowych opiekuńczo – wychowawczych placówkach znajdujących się na terenie województwa.

7.              Kontakt z wojewodą w sprawie potrzeb z zakresu pomocy społecznej.

...