10.pdf

Kto będzie uczył na kierunku bhp?

Ocena ryzyka a wypadki przy pracy

Złote Szelki 2009 rozdane

OCHRONA PRACY 10/2009

ISSN 1230–4700 • Nr indeksu 333115 • Nakład 7000 egz. • Cena 17 zł (w tym 0% VAT) • Wydawnictwo SIGMA-NOT

10 w numerze

ludzie i wydarzenia

Praca przy prasach

Robert Kozela

Prasy są maszynami skomplikowanymi, stwarzającymi wiele

zagrożeń, a stosowane przy nich zabezpieczenia mogą być za-

równo proste, jak i bardzo skomplikowane. W jednym artyku-

le nie da się omówić kompleksowo zagadnienia bezpiecznej pra-

cy przy tych maszynach, ale przedstawiając prasy funkcjonują-

ce w jednym z wrocławskich zakładów, zwracamy uwagę na nie-

które aspekty bezpieczeństwa pracy przy obsłudze pras mecha-

nicznych i hydraulicznych. 38

informacje

16 ENERGETAB 2009

2 3 Książki nadesłane

4 6 Bhp w czasie reklamowym

6 3 Głosy z Polski

10 | 2009 (749)

2 Teksty‑preteksty

3 Pozoranci

Jerzy Knyziak

komentarze

6 Mniej kontroli, mniej instytucji,

mniej represji

Robert Kozela

technologie i bezpieczeństwo

2 1 Jak pakuje się niebezpieczne

chemikalia?

Bolesław Hancyk

60 Geodeta

Iwona Romanowska‑Słomka

przepisy i normy

1 2 Na bieżąco…

1 3 Ułomny wykaz chorób

zawodowych

Małgorzata Majka

2 0 Złote Szelki rozdane

2 4 Przygotowanie do ewakuacji

i zasady jej prowadzenia (cd.)

Adam Siatka

2 8 Analiza zalet i słabości karty

wypadkowej według koncepcji

EUROSTATU

Stanisław Kowalewski

5 5 Ochrona przeciwporażeniowa

– wymagania normalizacyjne

5 7 Zmiana miejsca pracy

czy podróż służbowa?

58 Nowe przepisy bhp i prawa pracy

5 9 Oiary fatalnej regulacji prawnej

wypadki i awarie

44 Przejechany wózkiem

podnośnikowym

Jerzy Szewczyk

4 9 Wypadki na uczelniach (cz. I)

Ryszard Kowal

Na okładce:

Małgorzata Sikorska

kanclerz Wyższej Szkoły

Zarządzania Ochroną Pracy

Fotograia:

Piotr Witosławski

edukacja

52 Wyższa Szkoła Logistyki

w Poznaniu

54 Najbardziej aktualna

oferta szkoleniowa

edukacja dla bezpieczeństwa

3 3 Ostrzeganie o zagrożeniach,

alarmowanie

Bronisław Bieś

ludzie i wydarzenia

4 Nie samą pracą inspektorzy żyli (cz. I)

Roman Adler

8 Kto będzie uczył

na kierunku bhp?

17 Kto jest kim w ochronie pracy:

Andrzej Nowak

4 2 Starość a praca

Ryszard Szozda

stałe rubryki

7 Wydarzenia

10 Technika na co dzień

31 Listy

3 2 Redakcja odpowiada

37 Klub stałego czytelnika

4 8 Bhp w sieci

konferencje

18 Ocena ryzyka a wypadki

przy pracy

Robert Kozela

Wkładka

Maszyny – Lista kontrolna

Atest – Ochrona Pracy

10 | 2009

teksty‑preteksty

Ja tu tylko sprzątam

Ogłoszenia drobne

Na 50. posiedzeniu Sejmu w dniu 25 września br. Główny

Inspektor Pracy składał sprawozdanie za lata 2007 i 2008.

Zgodnie z przyjętym trybem obrad, T. Zając odczytał spra-

wozdanie, potem zabierali głos posłowie, następnie przyszła

kolej na zapytania poselskie. Obradom przewodniczył wice-

marszałek S. Niesiołowski. Głos zabrał poseł M. Polak i za-

pytał, czy rząd przewiduje zaostrzenie kar za niewypłacanie

pracownikom wynagrodzeń. I dodał: „Nie wiem, panie mar-

szałku, kto mi odpowie, bo z rządu chyba nikogo tu nie ma,

a chciałby m ja k ąś infor mację uzysk ać”. Odpow iada w icemar-

szałek S. Niesiołowski: „Rząd wyznaczył pana ministra Za-

jąca i nie będzie innej reprezentacji rządu. Pan minister Za-

jąc odpowiada na wszystkie pytania”. Zareagował na to poseł

A. Śnieżek: „Panie marszałku, zaś co do pana stwierdzenia,

to wydaje mi się, że rząd nie mógł dzisiaj oddelegować głów-

nego inspektora pracy, ponieważ inspekcja podlega Sejmowi,

a nie rządow i ”. Odpow ied ź w icemarszałka S. Niesiołowsk iego;

„Ale taka była decyzja rządu i nie będę prowadził w tej spra-

wie dyskusji. Ja prowadzę obrady, więc to jest pytanie skiero-

wane nie do mnie. Tak jest, stan faktyczny jest taki, że przed-

staw icielem rządu jest pan genera lny inspektor. Być może pan

ma rację, zgoda, ale nic na to nie poradzę, nic z tego nie wy-

nika praktycznie”. Zabrała jeszcze w tej sprawie głos posłan-

ka M. Machałek: „Panie marszałku! Chcę stwierdzić stanow-

czo, że pan nie może w yznaczać pana ministra, by odpow iadał

nam w imieniu rządu. Jest to niezgodne z prawem, ponieważ

Państwowa Inspekcja Pracy jest instytucją, która działa nieza-

leżnie od rządu, pod lega t ylko Sejmow i. R zeczy w iście skanda-

lem jest, że nie ma przedstawicieli rządu w czasie dzisiejszej,

tak ważnej debaty”. Po czym przystąpiła do zadawania mery-

torycznego pytania. A co na to wicemarszałek Niesiołowski?

– „Proszę kończyć”. Być może w icemarszałek Sejmu rzeczy w i-

ście jest tylko od udzielania głosu i utrzymywania porządku

na sali. A le ciekawi nas, kto w imieniu rządu, ( bo przecież nie

cały rząd) „wyznaczył pana ministra Zająca”. Zapewne jakiś

dyrektor departamentu z ministerstwa pracy.

Od jakiegoś czasu w gazecie „Polska – Głos Wielkopolski ” uka-

zują się (w różnych miejscach numer u, a le nie w dzia le ogłoszeń)

krótkie teksty reklamowe, stylizowane na „ogłoszenia drobne”,

mające zachęcić czytelników do czytania ogłoszeń drobnych,

a ta k że do ich zamieszczania. Tek ścik i są mniej lub bardziej dow-

cipne, na przykład: Pielęgnacja ogrodów – Zimna Zośka; Przyja-

ciół szukamy – Pies i Kot; Uprawa jabłoni – Wilhelm Tell; Upusz-

czanie krwi – Dr Drakula; Wyroby z drewna – Dżepetto; Ga-

binet urody polecam – Brzydkie Kaczątko; Domek Całoroczny

sprzedam – Ślimak; Każdego nauczę – P. Kleks; Gram na wese-

lach – Jankiel; Z fusów wróżę – Samantha; Roboty melioracyjne

– Kret; Domy ze szkła buduję – Stefan Ż.; Blacharstwo – Rdza;

Przeprowadzki przeprowadzam – Koń Trojański; Zapuszczam

korzenie – Bartek Dąb; Chrzciny organizuję – Mieszko Pierw-

szy; Zmieniam zamki – Kazimierz Wielki; Naprawa kompute-

rów – Wirusy Sp. z o.o.; Popiół od maku oddzielam – Kopciu-

szek. Jak widać, przeważają usługi, ale są też ogłoszenia o pra-

cy: Prace zlecone – Maja Pszczoła; 12 zleceń przyjmę – Herku-

les; Ciekawą pracę zlecę – Św istak. A le najlepsze – naszy m zda-

niem – to: Umowa na czas nieokreślony – Syzyf.

Szczera wypowiedź prokuratora

„Gazeta Wyborcza” nr 211/09 („Nokia ze śmietnika”) opisała

ta k ą sprawę: Dwa lata temu pani A . zna lazła na miejsk im w y-

sypisku śmieci telefon komórkowy (pani A. należała do tzw.

szperaczy, ż y jąc ych ze zna lezionego na w ysy pisku złomu, bu-

telek itp.) Ponieważ był sprawny, zaczęła go używać. Po ja-

kimś czasie namierzyła ją policja. Okazało się, że telefon był

wcześniej skradziony (ściślej: złodziej ukradł torbę, w któ-

rej m.in. znajdował się telefon i zapewne go wyrzucił). Pro-

kurator oskarżył panią A. o przywłaszczenie mienia. Sprawa

traiła do sądu, sąd powołał biegłego, który wycenił wartość

telefonu na 245 zł. Prokurator podważył tę opinię, bo jeśli

wartość przedmiotu jest niższa niż 250 zł, mamy do czynie-

nia nie z przestępstwem, lecz z wykroczeniem, a prokurator

koniecznie musiał mieć przestępcę. Sąd nie zgodził się ze sta-

nowiskiem prokuratora, ostatecznie kobieta została uniewin-

niona. A właściwie nie ostatecznie, bo prokurator nie popuścił

i wniósł apelację. Sąd okręgowy uznał ją za bezzasadną i też

uniewinnił szperaczkę. Przyczyną prokuratorskiej nadgorli-

wości był fakt, że sprawa miała (zdaniem prokuratury) wy-

d źw ięk między narodow y, a nawet dy plomat yczny, gdyż oia-

rą kradzieży padł kierowca zatrudniony w ambasadzie Nie-

miec. Złodzieja nie schw y tano, w ięc trzeba było zna leźć kogoś

w zastępstwie. Poproszony przez dziennikarza o komentarz,

wiceszef prokuratury rejonowej stwierdził: „Wiem, że społe-

czeństwo może krytycznie odnieść się do naszych działań.

Ale staramy się postępować zgodnie z procedurami. Proku-

rator doszedł do przekonania, że było bardzo prawdopodob-

ne, iż ta pani popełniła przestępstwo przywłaszczenia mie-

nia. Stąd akt oskarżenia”. Pytanie dziennikarza: „A zdrowy

rozsądek?”. Odpowiedź wiceszefa prokuratury: „Nie traktuję

sprawy w takich kategoriach”. To akurat wiemy.

Wychowawcza rola harcerstwa

W dzienniku „Polska – Głos Wielkopolski” nr 199/09 ukazał

się w y w iad z komendantem chorąg w i w iel kopolsk iej Zw ią zku

Harcerstwa Rzeczypospolitej. Poruszono m.in. kwestię ucze-

nia dzieci samodzielności poprzez w ykony wanie różnych prac,

których w domu nie wykonują, bo rodzice są nadopiekuńczy.

Dziennikarka zadaje pytanie: „Czy tylko rodzice są nadopie-

kuńczy? Sł yszałam, że sanepid zabronił dyżurnemu zastępo-

wi obierać ziemniaki, bo dzieci nie mają… badań epidemio-

logicznych”. A oto odpowiedź: „Jest instrukcja, ale wszystko

zależy od danej pani z kontroli sanepidu, jak ona ją rozumie.”

Już mniejsza z tym, że działacz harcerski wysokiego szczebla

nie odróżnia instrukcji od ustawy (w tym przypadku – o za-

pobieganiu oraz zwa lczaniu za ka żeń i chorób za ka źnych u lu-

dzi). W końcu nie on jeden. Ale z dalszej części zdania wyni-

ka, że z panią z sanepidu trzeba po prostu próbować się doga-

dać. I tak trzy mać! W dorosł y m ż yciu ta spraw ność harcerska

będzie z pewnością przydatna. Czuwaj!

10 | 2009

www.atest.com.pl

Pozoranci

T o, czego nie ma w mediach, nie ist‑

od badania wypadków. Inspekcja pod‑

lega Sejmow i – bo podobno w iększy pre‑

stiż – ale głucho o jej działaniach w tej

sprawie. Dlaczego? Czyżby jej szefo‑

wie obawiali się nieuchronności decy‑

zji zw ią zanych z nadmier ny m r yzyk iem

w kopalniach? Wiadomo, że rząd mu‑

si wreszcie podjąć decyzje strategiczne,

dotyczące kierunku rozwoju energety‑

ki, zatem także poziomu opłacalności

wydobycia węgla.

Aby uniknąć oskarżenia o zupełne

lekceważenie spraw bhp, Sejm, w try‑

bie nagł y m 25 w rześnia, obradował nad

sprawozdaniem PIP za 2007 i 2008 rok.

Na sali nie było żadnego przedstawicie‑

la rządu („rząd wyznaczył pana mini‑

stra Zająca i nie będzie innej reprezen‑

tacji rządu” – powiedział S. Niesiołow‑

ski). Śmiać się, czy płakać, bo PIP prze‑

cież podlega Sejmowi.

Po raz kolejny przypominam też,

że istnieje strategiczny (wieloletni) pro‑

gram rządowy dla bhp, który powinien

podejmować sprawy tak ważne, jak bez‑

pieczeństwo w kopalniach (w tym za‑

g rożenia metanowe). Jego celem pow in‑

no być obniżenie wypadkowości o 25%

do roku 2012. Tymczasem liczba wy‑

padków rośnie, w kopalniach zdarzają

się katastrofy w podobnych okoliczno‑

ściach. Nie są to stwierdzenia odkryw‑

cze. Na przykład, w numerze 11/2007

ATESTU w rocznicę katastrof y w Ha lem‑

bie zamieściliśmy artykuł J. Ślęzaka pt.

„Inspekcje też zawiodły”, w którym au‑

tor pisał o fałszowaniu statystyk wy‑

padkowych w kopalniach na dużą skalę.

Na dwie kopalnie, zatrudniające średnio

po 3400 ludzi przypadał rocznie jeden

wypadek ciężki – kto w to uwierzy? Da‑

lej informował, że problemem jest ku‑

mulacja zagrożeń na głębokościach po‑

niżej 1000 m, a ta k że fałszowanie wska‑

zań metanomierzy.

Widać od daw na, że liczy się umiejęt‑

na propaganda w sprawozdaniach i gra

pozorów – od ROP poczynając a na pre‑

mierze kończąc. Żadna sytuacja nie

jest dostatecznie żenująca – nawet szef

PIP może reprezentować rząd, któremu

z bhp nudno i nie do twarzy.

nieje – taka jest smutna prawda na‑

szych czasów. Ciekawe jest porów‑

nywanie treści przekazów medialnych

ze stanem faktycznym – jeśli dyspo‑

nujemy własnymi źródłami informacji

w tych sprawach.

Ostatni miesiąc był wyjątkowo bo‑

gaty w wydarzenia dotyczące bezpie‑

czeństwa pracy. Najpierw 10 września

TVP wyemitowała program E. Jaworo‑

w icz „Sprawa d la repor tera” pośw ięcony

oiarom trzech tragicznych wypadków,

głów nie z fabr yk cuk ier niczych. Poszko ‑

dowani i ich rodziny nie uzyskali żad‑

nych świadczeń powypadkowych.

To ważne dla nas wydarzenie me‑

dialne przysłoniła katastrofa w kopal‑

ni „Wujek‑Śląsk”. W relacjach przedsta‑

wiano różnorodne informacje na temat

zagrożeń w tej kopalni, a nawet wyemi‑

towano fabu lar yzowany film, dot ycząc y

podobnego wypadku w KWK Bielszowice.

Milczeli tylko związkowcy, zwykle or‑

ganizatorzy protestów górniczych, cho‑

cia ż spraw y bhp są w pisane w za kres ich

uprawnień ustawowych. Badaniem przy‑

czyn katastrofy zajęła się komisja rządo‑

wa powołana przez prezesa WUG oraz

prokuratorzy. Ustalą oni ważne szcze‑

góły, które jednak nie mogą zmienić ge‑

nera lnej przyczy ny – eksploatowania ko‑

pa lń na znacznych głębokościach, co po‑

woduje, że w 80% pokładów istnieje duże

zagrożenie metanowe. Brano pod uwa‑

gę m.in. fałszowanie wyników wskazań

metanomierzy, choć nie wykluczano in‑

nych przyczyn. Przypomnijmy ważne

fa kt y: w t y m roku a ż 727 razy w yłączano

zasilanie w miejscu katastrofy. To prze‑

stoje prawie trzy razy dziennie po trzy

godziny. Jak duża musi być presja, żeby

mimo wszystko fedrować, skracać czas

postojów – czy poprzez fałszowanie

wskazań, czy w inny sposób. Kapitalne

znaczenie ma tu czynnik ludzki. Jeden

z Czytelników przysłał mi decyzje preze‑

sa WUG, m.in. tę z 5 maja 2009 r., powo‑

łującą „zespół do spraw wpływu czynni‑

ka ludzkiego na zaistnienie wypadków

oraz niebezpiecznych zdarzeń w kopal‑

niach węgla kamiennego”. Zakończenie

Jerzy

Knyziak

Redaktor naczelny

Widać od dawna, że liczy się umie-

jętna propaganda w sprawozda-

niach i gra pozorów.

prac zespołu przewidziano na 30 wrze‑

śnia br., więc w dniu katastrofy najważ‑

niejsze usta lenia pow inny być znane. Ja‑

kie? Tego nie ogłoszono.

Politycy wykazali wielką aktywność.

W k il ka dni po w y pad ku w wa żny m pro‑

gramie telewizyjnym wystąpił wicepre‑

mier G. Schetyna i zachęcał, by „walić

pięścią w stół” w poszukiwaniu przy‑

czyn katastrofy – scena, jak z lat sześć‑

dziesiątych. Zadeklarował energiczne

działania rządu, z których najważniej‑

sze, to zmiana podporządkowania WUG.

Komu? To się zobaczy. O ile wiem, dla

górników nie ma znaczenia komu pod‑

lega WUG – resortowi środowiska, czy

MSWiA. Tworzy się mity dla malucz‑

kich. Prezydent nie pozostał w tyle w ge‑

stach na pokaz. Poza ogłoszeniem ża‑

łoby, w terminie, kiedy nie stanowiła

żadnej ucią żliwości, poczy nił konkretne

krok i: powołał w swojej kancelar ii mini‑

stra ds., jak to ujął, „związków zawodo‑

w ych i Śląska” – B. Bor ys‑Szopę. Wąt pię,

aby pomogła ona w sprawach bhp, miała

już okazję jako szefowa PIP, długoletnia

członkini i przewodnicząca ROP.

A jak zaistniała PIP w związku z ka‑

tastrofą? W tydzień po wybuchu w KWK

„Wujek‑Śląsk”, na stronie internetowej

PIP nie było śladu informacji o tym tra‑

gicznym wydarzeniu i o działaniach in‑

spekcji. A przecież PIP nadzoruje także

war unk i prac y w gór nict w ie i ma co naj‑

mniej kilku świetnych specjalistów

Atest – Ochrona Pracy

10 | 2009

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: