2(1).doc

182. ROZPOZNAWANIE KOLORÓW

Cel:   Umiejętność rozpoznawania podstawowych kolorów i nazywania ich.

Zadanie:  Podawanie na polecenie klocka określonego koloru.

Pomoce;    Kolorowe klocki, koraliki, papier.

Procedura:  Gdy dziecko potrafi dopasowywać klocki według koloru (ćw. 178), rozpocznij naukę reakcji na nazwy kolorów. Musisz upewnić się teraz, że dziecko łączy nazwę z kolorem klocka. Wybierz czerwony, żółty i niebieski. Podaj dziecku niebieski, powtarzając wiele razy „niebieski klocek". Podkreślaj nazwę koloru. Następnie powiedz „Daj niebieski klocek". Powtórz to samo z klockiem żółtym i czerwonym. Kiedy już wielokrotnie powtórzysz dziecku nazwy kolorów, połóż wszystkie trzy klocki na stole. Powiedz na przykład „Daj czerwony klocek". Jeśli dziecko sięga po niewłaściwy, naprowadź jego rękę i powiedz „To jest czerwony klocek". Powtarzaj, aż dziecko będzie mogło podawać ci na życze­nie klocek w dowolnym z trzech kolorów. W celu uogólnienia znajomości kolorów, powtarzaj ćwiczenie z użyciem kolorowych koralików lub kawałków papieru. Stopniowo dodawaj nowe kolory, za każdym razem po jednym, w taki sam sposób jak trzy pierwsze. Początkowo używaj na raz tylko trzech kolorów. Oznacza to, że gdy dodasz następne, będziesz musiał zmieniać wzór doboru trzech kolorów w ćwiczeniu tak, aby jednocześnie utrwalać znajomość kolo­rów opanowanych wcześniej.

183. ODNAJDYWANIE UKRYTYCH PRZEDMIOTÓW

Cel: Rozumienie rzeczowników i przyimków oraz rozwijanie umiejętności podąża­nia za słownymi wskazówkami.

Zadanie: Podążanie za słownymi wskazówkami, które wymagają użycia rzeczowników

i przyimków, w celu znalezienia ukrytego przedmiotu (np. przyimków w, pod, na).

Pomoce: Pospolite przedmioty domowego użytku.

Procedura: Przed rozpoczęciem ćwiczenia ukryj dwa lub trzy przedmioty dobrze dziecku znane. Na początku wszystkie przedmioty powinny być schowane w jednym pokoju. Podawaj dziecku słowne wskazówki dotyczące przedmiotu, który ma znaleźć i miejsca, w którym ma szukać. Na przykład, „Weź kubek spod stołu", Podkreślaj trzy kluczowe słowa określające: poszukiwany przedmiot, jego lo­kalizację i położenie względem innego przedmiotu, który dziecko rozpoznaje. Nagradzaj je za każdy przyniesiony ci przedmiot. Pamiętaj, aby używać tylko znanych dziecku rzeczowników i przyimków. W miarę rozwoju jego umiejętno­ści, chowaj więcej przedmiotów i w bardziej niespodziewanych miejscach. Kolejnym stopniem trudności są polecenia dwuczłonowe, na przykład, „Zanieś piłkę za drzwi i do pudełka".

184. KTÓRY ELEMENT NIE NALEŻY DO ZBIORU?

Cel:         Doskonalenie umiejętności rozpoznawania kategorii.

Zadanie:     Wyjęcie przedmiotu, który nie należy do kategorii wyraźnie określonej przez trzy inne przedmioty.

Pomoce:     Dwa pudełka średniej wielkości, zestaw czterech małych przedmiotów, z któ­rych trzy mają podobną funkcję lub charakter (np. jabłko, banan, pomarańcza i zabawka).

Procedura:   Usiądź z dzieckiem przy stole. Umieść przed nim cztery przedmioty. Zade­monstruj, jak wyszukiwać przedmiot, który pasuje do pozostałych. Na przy­kład, umieść jabłko, banana, zabawkę i pomarańcz. Spytaj „Co nie pasuje?" Upewnij się, że dziecko cię obserwuje i wskaż na każdy przedmiot osobno. Powiedz „Jabłko do jedzenia. Banan do jedzenia. Pomarańcza do jedzenia, Samochodzik nie do jedzenia". Jeśli będzie to konieczne, udawaj jedzenie owoców, by pokazać mu, że samochodzik jest czymś innym. Włóż owoce do jednego pudełka, a zabawkę do drugiego (rys. 6.6), mówiąc „Samochodzik nie do jedzenia. Nie pasuje".

Po zademonstrowaniu dziecku ćwiczenia, powtórz to z czterema innymi przedmiotami. Na przykład, połóż kawałek ciastka, herbatnik, cukierek i książ­kę. Spytaj „Co nie pasuje?" Jeśli dziecko nie wskaże na książkę, „zbadaj" z nim wszystkie przedmioty. Wskazuj na każdy i mów „Ciastko do jedzenia. Książka NIE do jedzenia. Cukierek do jedzenia. Herbatnik do jedzenia". Na­stępnie spytaj ponownie „Co nie pasuje?" Spraw, by dziecko podało ci przed­miot, który nie pasuje i umieść go w pudełku. Ćwicz jednorazowo tylko jedna kategorię, używając różnej kombinacji przedmiotów. Inne kategorie mogą sta­nowić odzież, zabawki, przybory do rysowania. Używaj przedmiotów dobrze rozpoznawalnych przez dziecko.

SEKWENCJE OBRAZKÓW -1

Cel;  Nauka ciągów czasowych i poprawa rozumienia codziennych czynności.

Zadanie: Ułożenie trzech obrazków pokazujących codzienne czynności w kolejności, w jakiej są one wykonywane w ciągu dnia.

Pomoce: Obrazki (narysowane lub wycięte) codziennych czynności dziecka takich, jak wstawanie, jazda do szkoły, jedzenie obiadu, pójście do łóżka.

Procedura:   Pokaż dziecku obrazki w takiej kolejności, w jakiej w ciągu dnia są wykonywa­ne pokazane czynności. Powiedz „Popatrz, na początku wstajesz" i pokaż właściwy obrazek. Następnie pokaż kolejny obrazek i powiedz „Potem jesz śniadanie". Na końcu pokaż obrazek kogoś idącego do szkoły, mówiąc „Po­tem idziesz do szkoły". Gdy upewnisz się, że dziecko obejrzało wszystkie trzy obrazki, pomieszaj je i połóż na stole (rys. 6.7). Spytaj „Który jest pierwszy?" Spraw, by dziecko pokazało go lub podało tobie. Kiedy wskaże właściwie, powiedz „Tak, najpierw wstajesz". Powtórz ćwiczenie z kolejnymi obrazkami, pytając „Co robisz potem?" Jeśli dziecko poda ci niewłaściwy obrazek, ułóż poprawnie cały ciąg, udzielając jednocześnie wskazówek słownych. Zacznij od trzech obrazków i zwiększaj ich ilość w miarę rozwoju umiejętności dzie­cka. Pamiętaj, aby obrazki były czytelne i dotyczyły czynności, do których dziecko jest przyzwyczajone.

Rys. 6.7. Ciąg obrazków - wstawanie, jedzenie, autobus szkolny.

187. PRZECIWSTAWNE PRZYMIOTNIKI

Cel:  Wzrost rozumienia przymiotników odnoszących się do bodźców smakowych i rozpoznawanie przeciwieństw.

Zadanie: Sortowanie żywności według smaku.

Pomoce: Różne rodzaje żywności słodkiej (np. cukierki, ciastka, słodkie napoje) i kwaś­nej (np. cytryna), papier, mazak.

Procedura: Wykonaj mazakiem napisy „słodki" i „kwaśny" i przymocuj je taśmą do stołu. Pokaż dziecku etykiety i parę razy powtórz każde słowo. Trzymaj próbki jedzenia na kolanach lub w pudełku tak, by były niewidoczne dla dziecka. Podawaj mu pojedynczo poszczególne produkty. Gdy spróbuje któregoś, po­wiedz „To jest słodkie" i połóż identyczny kawałek na stole pod właściwą etykietą. Ponownie skieruj uwagę dziecka na etykietę i próbkę i powtórz „To jest słodkie". Powtarzaj to z innymi próbkami jedzenia, ale teraz każ dziecku pomagać ci we właściwym dopasowaniu. Kiedy wszystko zostanie właściwie ułożone, spytaj dziecko, czy chce coś słodkiego, czy kwaśnego. Nie pozwól mu sięgać po jedzenie, dopóki nie dokona wyboru przez pokazanie gestem na stos jedzenia lub przybliżając rękę do odpowiedniego napisu. Stopniowo ogra­niczaj swoją pomoc. Daj mu jedną rzecz do zjedzenia i pokaż pasującą do niej. Poleć mu, by wskazało, w której grupie trzeba ją umieścić.

186. ZESTAWIANIE CZĘŚCI CIAŁA

Cel: Poprawa znajomości budowy ciała.

Zadanie: Właściwe układanie części ciała wyciętych z kartonu.

Pomoce: Kolorowy papier, nożyczki, karton.

Procedura: Wytnij z kolorowego papieru kształty różnych części ciała. Na początku uży­waj tylko trzech kawałków przedstawiających głowę, tułów i nogi. Później, w miarę rozwoju umiejętności dziecka, dodawaj części twarzy, ręce, stopy itd.  Zwróć uwagę dziecka i pokaż mu, jak prawidłowo ułożyć elementy na kartoniku. Nazywaj każdą część ciała, którą układasz. Pomieszaj elementy i każ dziecku powtórnie je ułożyć. Pomóż mu ułożyć dwa pierwsze i podaj mu trzeci, mówiąc „Dołóż to". Jeśli dziecko nie wykona ruchu, aby umieścić ele­ment, lub jeśli położy go niewłaściwie, naprowadź jego rękę na właściwe miejsce. Powtarzaj ćwiczenie, aż dziecko opanuje samodzielne układanie trzech elementów. Wtedy stopniowo dodawaj kolejne części ciała. Pamiętaj, aby nazywać dokładane przez dziecko części. Nauczenie się ich zajmie mu dużo czasu, ale przyzwyczai się do ich brzmienia.

      Rys. Wycięte części ciała do układania.

188. SEKWENCJE OBRAZKÓW-II

Cel: Poprawa rozumienia sekwencji obrazków oraz pojęć: pierwszy, następny, ostatni.

Zadanie: Ułożenie ciągu trzech obrazków zgodnego z wcześniejszym opowiadaniem. Pomoce: Ciąg obrazków, do którego można ułożyć krótkie opowiadanie.

Procedura:   Wyrwij trzy obrazki z ilustrowanej książki z opowiadaniami. Obrazki powinny wiernie ilustrować sceny opowiadania i być bez napisów. Opowiedz dziecku historyjkę, we właściwych momentach pokazując obrazki. Upewnij się, że dziecko obejrzało obrazek, zanim podejmiesz opowiadanie. Wskaż mu kilka szczegółów na obrazku, aby skupić jego uwagę. Gdy już pokazałeś obrazki i skończyłeś opowiadanie, zbierz i pomieszaj je. Następnie ułóż w niewłaści­wej kolejności. Pytaj dziecko „Który jest pierwszy?" „Który jest następny?" „Który jest ostatni?" Po każdym pytaniu zwróć jego uwagę na obrazki i wybierz właściwy. Gdy dziecko będzie już umiało je uporządkować, niech spróbuje odtworzyć opowiadanie. Może mu zająć dużo czasu odtworzenie szczegółów opowiadania między obrazkami, ale nie przejmuj się tym.

189. ROZUMIENIE PYTAŃ

Cel: Odpowiadanie na różne pytania.

Zadanie: Wskazywanie na właściwy obrazek związany z odpowiedzią na pytania: kto, co i gdzie.

Pomoce: Obrazki przedmiotów (piłka, samochód, krzesło, łóżko), zwierząt (pies, koń, krowa, kot) i ludzi (matka, ojciec, dziecko, strażak).

Procedura: Wybierz po jednym obrazku z każdej grupy i umieść je na stole przed dziec­kiem. Zwróć jego uwagę i upewnij się, że słucha gdy zadajesz pytanie. Ucz je każdorazowo po jednym pytajniku, w kolejności: kto, co i gdzie. Na przykład, rozłóż obrazki dorosłego, krowy i piłki i spytaj dziecko „Kto kieruje autem?" Pomóż mu wybrać właściwy obrazek. Gdy prawidłowo wybiera obrazek osoby w odpowiedzi na pytanie zawierające „kto", rozłóż obrazki książki, dziecka i psa i spytaj „Co mama czyta?" Mieszaj te dwie kategorie i różnicuj pytania. Następnie przejdź do pytań z „gdzie". Pokaż, na przykład, obrazki piłki, psa i łóżka. Spytaj „Gdzie śpisz?" Jeśli dziecko wskazuje niewłaściwy obrazek, powtórz pytanie, kładąc wyraźny nacisk na pytajnik. Podpowiadaj mu tylko w razie absolutnej konieczności.

190. PRZYIMKI

Cel: Rozumienie kategorii przestrzennych.

Zadanie: Rysowanie w przestrzeni określonej przez przyimek.

Pomoce: Kredki, papier.

Procedura: Przed rozpoczęciem ćwiczenia przygotuj pewną ilość arkuszy z prostymi ry­sunkami. Na jednym może być dom, dziewczynka i drzewo; na drugim kwa­drat, kółko i trójkąt. Siądź przy stole obok dziecka i daj mu jeden z arkuszy. Wydaj proste polecenie słowne zawierające przyimki, takie jak: „w", „pod", „dookoła", „obok". Daj mu pierwszy z proponowanych arkuszy i powiedz „Na­rysuj kółko dookoła dziewczynki". Weź palec dziecka i zatocz nim kółko wokół dziewczynki. Następnie daj mu kredkę i kaź narysować kółko. Podobnie, możesz polecić mu narysować linię pod domem, lub postawić kropkę obok drzewa. Utrzymuj prostotę poleceń. Upewnij się, że dziecko zna nazwy wszy­stkich obiektów na rysunku i że będzie w stanie narysować to, co mu polecisz. Gdy jego umiejętności wzrosną, stopniowo zwiększaj trudność zadania. Na przykład, możesz mu dać dwie kredki i polecić „Narysuj niebieski kwadrat w kółku".