Strugaccy A. i B. ''Poniedziałek Zaczyna Się W Sobotę''.pdf

ARKADIJ I BORYS STRUGACCY

PONIEDZIAŁEK

ZACZYNA SIĘ W SOBOTĘ

ROZDZIAŁ 1

Nauczyciel: Dzieci, proszę napisać zdanie:

“Ryba siedziała na drzewie".

Uczeń: A czy ryby siedzą na drzewach?

Nauczyciel: No... To była taka zwariowana ryba.

Anegdota szkolna

ZbliŜałem się do miejsca przeznaczenia. Dokoła mnie zieleniał las, tłocząc się tuŜ przy

drodze i tylko od czasu do czasu ustępując miejsca polanom zarosłym Ŝółtą turzycą. Słońce

zachodziło juŜ nie wiem odkąd, ale wciąŜ jeszcze nie mogło się zdecydować i wisiało nisko nad

horyzontem. Samochód jechał wąską drogą, zasypaną chrzęszczącym Ŝwirem. Większe kamienie

brałem pod koło, a wtedy puste kanistry w bagaŜniku odpowiadały mi zgrzytliwym łoskotem.

Po prawej stronie drogi wyszli z lasu dwaj męŜczyźni i zatrzymali się na poboczu, patrząc

w moim kierunku. Jeden podniósł rękę. Zwolniłem, aby im się przyjrzeć. Byli to młodzi ludzie,

niewiele starsi ode mnie, prawdopodobnie myśliwi. Twarze ich wydały mi się sympatyczne, więc

zatrzymałem wóz. Ten, który dawał mi znaki, wsunął do samochodu smagłą, uśmiechniętą twarz

z garbatym nosem i zapytał:

- Nie podrzuciłby pan nas do Sołowca?

Drugi, z rudą brodą, ale bez wąsów, teŜ się uśmiechał, zaglądając mu przez ramię.

Stanowczo byli to ludzie sympatyczni.

- Wsiadajcie, panowie - odpowiedziałem. - Jeden koło mnie, drugi z tyłu, bo tam kupa

gratów na tylnym siedzeniu.

- Dobroczyńco! - Garbonos zdjął radośnie strzelbę z ramienia i siadł obok mnie.

Brodaty zaglądał niepewnie przez drugie drzwiczki.

- Czy mógłbym tu troszkę tego?...

Przechyliłem się w tył i pomogłem mu zrobić miejsce obok śpiwora i zwiniętego namiotu.

Usiadł, ostroŜnie stawiając strzelbę między kolanami.

- Proszę dobrze zatrzasnąć drzwiczki - powiedziałem.

Wszystko odbywało się normalnie. Samochód ruszył. Garbonos odwrócił się i zagadał

Ŝywo, jak to przyjemnie jechać samochodem osobowym, o niebo przyjemniej, niŜ zasuwać per

pedes. Brodaty potakiwał niewyraźnie, trzaskając raz po raz drzwiczkami. “Niech pan zabierze

płaszcz - poradziłem obserwując jego manipulacje w lusterku. - Przyciął pan płaszcz". W pięć

minut później zapanował spokój. Spytałem: “Do Sołowca pewnie jeszcze z dziesięć

kilometrów?" - “Tak - odpowiedział Garbonos. - Albo trochę więcej. Droga nienadzwyczajna,

raczej dla cięŜarówek". - “Całkiem przyzwoita droga - zaprzeczyłem. - Mówili mi, Ŝe w ogóle nie

przejadę". - “Nawet jesienią moŜna tędy przejechać". - “Tędy owszem, ale od Korobca zaczyna

się polna". - “W tym roku lato bezdeszczowe, wszystko podeschło". - “Pod Zatonią ponoć

deszcze" - zauwaŜył Brodaty na tylnym siedzeniu. “Kto tak powiedział?" - spytał Garbonos. -

“Merlin". Roześmiali się obaj z niewiadomego powodu. Wyjąłem papierosy, poczęstowałem ich i

zapaliłem sam. “Fabryka Klary Zetkin - Garbonos oglądał opakowanie. - Pan z Leningradu?" -

“Tak". - “Przejazdem?" - “Przejazdem. A panowie tubylcy?" - “Rdzenni" - odpowiedział., Ja

jestem z Murmańska" - poinformował Brodaty. “Dla Leningradu Sołowiec czy Murmańsk znaczy

to samo - Północ" - rzekł Garbonos. “AleŜ nie, dlaczego?" - zaprotestowałem przez uprzejmość.

“Zatrzyma się pan w Sołowcu?" - zapytał Garbonos. “Oczywiście. Jadę właśnie do Sołowca". -

“Do rodziny czy do znajomych?" - “Nie, po prostu zaczekam tam na kolegów. Idą wybrzeŜem, a

Sołowiec jest miejscem naszego rendez-vous".

Spostrzegłem na drodze spore osypisko kamieni i przyhamowałem mówiąc: “Trzymajcie

się mocno". Samochód zatrząsł podrygując raz po raz. Mój sąsiad dziabnął garbatym nosem w

lufę strzelby. Silnik ryczał, kamienie bębniły o spód. “Biedna maszyna" - mruknął Garbonos.

“Co robić..." - odpowiedziałem. “Nie kaŜdy pojechałby własnym wozem po takiej drodze". - “Ja

bym pojechał" - rzuciłem. Osypisko się skończyło. “Aha, więc to nie pański wóz?" - domyślił się

Garbonos. ,,No pewnie, skąd mi do takiego wozu? WypoŜyczony". - “Rozumiem" - mruknął z

pewnym rozczarowaniem, przynajmniej takie odniosłem wraŜenie. Poczułem się dotknięty.

“A cóŜ to za sens kupować samochód, Ŝeby jeździć po asfalcie? Tam, gdzie jest asfalt, nie

ma nic ciekawego, a gdzie jest coś ciekawego, tam nie ma asfaltu". - “Tak, oczywiście" -

potaknął Garbonos uprzejmie. “Moim zdaniem, to idiotyzm robić z samochodu boŜyszcze" -

oświadczyłem. “Pewnie, Ŝe idiotyzm - zgodził się Brodaty. - Nie wszyscy jednak są tego zdania".

Gadaliśmy czas jakiś o samochodach i doszliśmy do zgodnego wniosku, Ŝe jak juŜ kupować, to

tylko gaz-69, ale niestety nie ma ich w sprzedaŜy. Następnie Garbonos zapytał: “A gdzie pan

pracuje?" Wymieniłem nazwę instytutu. “Piramidalne! - wykrzyknął. - Programista! Właśnie

potrzebujemy programisty. Wie pan co, niech pan rzuci ten swój instytut i przejdzie do nas!" - “A

co wy macie?" - “Co my mamy?" - spytał Garbonos oglądając się. “Ałdan-3" - odpowiedział

Brodaty. “Piękna maszyna-zauwaŜyłem. - I dobrze pracuje?" - , Jakby tu panu powiedzieć..." -

“Rozumiem" - odparłem. “Właściwie to jeszcze jej całkiem nie wyszykowaliśmy - wyjaśnił

Brodaty. - Niech pan zostanie u nas, to ją! pan wyszykuje..." - “Przeniesienie załatwimy od ręki"

- dodał Garbonos. “A nad czym pracujecie?" - zapytałem., Jak wszyscy naukowcy - odrzekł. -

Nad szczęściem ludzkim". - “Aha. Coś z kosmosem?" - “Z kosmosem takŜe". - “Jak ktoś ma

dobrze, to nie szuka lepszego" - stwierdziłem. “No tak, stołeczne miasto, przyzwoite zarobki" -

mruknął pod nosem Brodaty, mimo to usłyszałem. “Tak nie wolno - odparłem. - Nie wszystko się

przelicza na pieniądze". - “Ach nie, to przecieŜ tylko Ŝarty" - usprawiedliwiał się Brodaty. “On

naprawdę Ŝartował - zapewnił Garbonos. - Nigdzie nie znajdzie pan ciekawszej pracy niŜ u nas".

- “Czemu pan tak sądzi?" - “Jestem przekonany". - “Ale ja nie jestem". Garbonos uśmiechnął się.

“Pogadamy jeszcze na ten temat - rzekł. - Jak długo będzie pan w Sołowcu?" - “Dwa dni

maksimum". - “No to sobie drugiego dnia po - i gadamy". A Brodaty oświadczył: “Ja osobiście

widzę w tym rękę losu: szliśmy przez las i spotkaliśmy programistę. Wydaje mi się, Ŝe to pańskie

przeznaczenie". - “Naprawdę tak potrzebny wam programista?" - zapytałem. “Kaducznie

potrzebny". - “Porozmawiam z kolegami - obiecałem. - Znam paru niezadowolonych". - “Kiedy

nam potrzebny nie pierwszy lepszy - powiedział Garbonos. - Programiści to plemię deficytowe,

poprzewracało się im w głowach, a nasz musi być nierozpieszczony". - “No tak, to trudniejsza

sprawa" - przyznałem. Garbonos zaczął wyliczać zaginając palce: “Powinien to być programista:

a) nierozpieszczony, b) taki, który przyjdzie do nas z własnej woli, c) zgodzi się mieszkać

wspólnie w naszym hotelu...d) - podchwycił Brodaty - pracować za sto dwadzieścia rubli". - “I

jeszcze Ŝeby miał skrzydełka u ramion, tak? - spytałem. - Lub aureolę wokół głowy? Taki jeden z

tysiąca!" - “Właśnie jeden nam potrzebny" - rzekł Garbonos. “A jeśli jest ich tylko

dziewięciuset?" - “Zgoda na dziewięć dziesiątych".

Las rozstąpił się, minęliśmy most i jechaliśmy drogą wiodącą przez pola kartofli.

“Dziewiąta godzina - oznajmił Garbonos. - Gdzie pan zamierza przenocować?" - “W

samochodzie. Do której tu czynne są sklepy?" - “Sklepy juŜ zamknięte" - odpowiedział. “MoŜe

by u nas w hotelu - wtrącił Brodaty. - W moim pokoju jest wolne łóŜko". - “Do hotelu nie

podjedziemy" - mówił Garbonos zastanawiając się nad czymś. “Tak, chyba nie" - zgodził się

Brodaty i nie wiadomo czemu parsknął śmieszkiem. “Samochód moŜna by zostawić koło milicji"

- ciągnął Garbonos. “Co za idiotyzm - przerwał Brodaty. - Ja plotę głupstwa, a ty powtarzasz za

mną. Jak on się dostanie do hotelu?" - “Do diabła! Rzeczywiście, jeden dzień przerwy i człowiek

zapomina o tych sztuczkach". - “A moŜe go transgresować?" - “TakŜe coś - mruknął Garbonos. -

To nie kanapa. A ty nie jesteś Christobal Junta, ani ja..."

- Nie kłopoczcie się, panowie - odezwałem się. - Przenocuję w samochodzie, nie pierwszy

raz mi się to zdarza.

Równocześnie poczułem straszną chęć przespania się w normalnej pościeli. JuŜ cztery

noce spałem w śpiworze.

- Słuchaj! - wpadł na jakąś myśl Garbonos. - Hej - hej! ChatnakumóŜ!

- Racja! - wykrzyknął Brodaty. - Jazda z nim na Łękomorze!

- AleŜ panowie - usiłowałem protestować - przenocuję w wozie.

- Przenocuje pan w mieszkaniu - rzekł Garbonos - we względnie czystej pościeli. Musimy

się jakoś zrewanŜować...

- Trudno przecieŜ wsunąć panu półrublówkę - dodał Brodaty.

Wjechaliśmy do miasta. WzdłuŜ ulicy ciągnęły się solidne stare palisady, wielkie domy z

olbrzymich sczerniałych belek o wąskich oknach i rzeźbionych framugach, z drewnianymi

kogucikami na dachach. Było teŜ między nimi parę brudnych murowanych budynków z

Ŝelaznymi bramami, których wygląd wydobył z mej pamięci dawno zapomniane słowo

“hurtownia". Ulica była prosta, szeroka, nazywała się Prospekt Pokoju. BliŜej śródmieścia

zaczęły się pojawiać jednopiętrowe domki z płyt z otwartymi ogródkami.

- Następny zaułek na prawo - powiedział Garbonos.

Włączyłem kierunkowskaz, przyhamowałem i skręciłem w prawo. Uliczka była

zarośnięta trawą, ale przed jedną z furtek stał juŜ przytulony do niej nowiutki zaporoŜec.

Tabliczki z numerami domów znajdowały się na bramach, ale cyfry z trudem dawały się od-

czytać na zardzewiałej blasze. Zaułek nosił przepiękną nazwę: “Ul. Łękomorze". Był niezbyt

szeroki, wciśnięty między masywne stare ogrodzenia, pamiętające chyba jeszcze owe czasy, gdy

grasowali tu szwedzcy i norwescy piraci.

- Stop - zawołał Garbonos. Przyhamowałem, a on znów stuknął nosem w lufę. - Teraz

zrobimy tak - ciągnął pocierając nos. - Poczeka pan tutaj, a ja pójdę i raz dwa wszystko załatwię.

- Doprawdy nie warto - spróbowałem po raz ostatni.

- Ani słowa. Wołodia, trzymaj go na muszce.

Wysiadł z samochodu i schyliwszy głowę wszedł w niską furtkę. Za niebotycznym

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: