Pi�tno aborcji - rodzice, lekarze i ocaleni z Magdalen� Radwa�sk�, licencjonowanym psychoterapeut� IIPLCARR, rozmawia Ma�gorzata Osipczuk Czym si� zajmuje instytut IIPLCARR ? < International Institute of Pregnancy Loss and Child Abuse Research and Recovery - Instytut Terapii i Bada� Strat zwi�zanych z Ci��� oraz Przemocy wobec Dzieci > Jest to mi�dzynarodowa organizacja skupiaj�ca naukowc�w, terapeut�w, psycholog�w i lekarzy. Dyrektorem plac�wki jest Philip Ney, kanadyjski profesor psychiatrii Uniwersytetu British Columbia, psycholog, kt�ry od lat zajmuje si� badaniami nad przemoc� s�own� i fizyczn�, zaniedbaniem oraz ich skutkami. Opracowa� on program terapeutyczny dla os�b maj�cych problemy depresyjne, nerwicowe, a tak�e obci��onych traum�. Prace instytutu poza standardowa dzia�alno�ci� terapeutyczn�, skupiaj� si� na urazach zwi�zanych z aborcj�, poronieniem, zgonem dziecka podczas porodu lub w p�niejszym czasie. Jakie czynniki najcz�ciej doprowadzaj� kobiet� do aborcji ? Czynnik�w takich jest wiele, nasze mamy i ciocie dokonywa�y aborcji "z biegu". Panowa�o w�wczas spo�eczne przyzwolenie na dokonywanie takich zabieg�w. Niezwykle wa�nym czynnikiem jest fakt, i� kraj nasz przez wieki by� do�wiadczany przez wojny, holokaust i inne tragedie, co predystynuje nas do tego rodzaju zachowa� jak aborcja. Na oczach naszych rodzic�w gin�y ca�e miasta ludzi. Wobec tak masowej zag�ady jednostkowa �mier�, zw�aszcza p�odu, nie przera�a w takim stopniu. Co wi�cej, lekarze by uzyska� kolejny stopie� specjalizacji, byli zmuszeni wykaza� si� umiej�tno�ci� usuwania ci��y. G��wnym jednak czynnikiem wp�ywaj�cym na decyzj� o zabiegu, jest brak wsparcia ze strony m�czyzny, bez wzgl�du na to, czy dotyczy to przypadkowego i nieobecnego partnera, ch�opaka nalegaj�cego na aborcj�, czy te� m�a. W przypadku nastolatek jest to cz�sto presja matki, kt�ra w przesz�o�ci te� usun�a ci���. Zdarzaj� si� te� takie sytuacje, gdy m�oda dziewczyna pragnie urodzi� dziecko, a nacisk ze strony rodzic�w zmusza j� do podj�cia takiej decyzji. Co si� dzieje z psychik� kobiety w czasie procedury aborcyjnej ? Uzale�nione jest to w du�ej mierze od podej�cia lekarza. Polskie kobiety opowiadaj� cz�sto o wr�cz karygodnym zachowaniu lekarzy - nieodpowiednia dawka narkozy, krzyk i wulgarne s�ownictwo. Zabieg taki staje si� bardzo bolesny. Kobieta w jego trakcie ma wyostrzon� percepcj�, czujnie wychwytuje wszelkie d�wi�ki, obrazy, zapachy, rozmowy personelu. W przysz�o�ci podobne bod�ce zmys�owe b�d� kojarzy�y si� w jej umy�le z aborcj� i konfrontowa�y j� z tym prze�yciem. Cz�� kobiet bezpo�rednio po aborcji reaguje depresj�. Psychika kobiet, kt�re wielokrotnie decyduj� si� na taki zabieg w pewnym sensie przystosowuje si�, jednak do pewnego momentu kryzysu - a� si� "nie rozleci". Czy "syndrom postaborcyjny" dotyczy wszystkich kobiet decyduj�cych si� na taki zabieg ? Zar�wno kobiety, kt�re od pocz�tku gn�bi� si� w�tpliwo�ciami, jak i te, kt�re przyst�puj� do zabiegu z siln� racjonalizacj� i bez wi�kszych skrupu��w - do�wiadcz� jego psychicznych konsekwencji. Nawet gdy same staraj� si� nie poddawa� refleksji, ich psychika b�dzie manifestowa� problem poprzez np. zespo�y l�kowe, czy wr�cz psychotyczne i r�nego rodzaju uzale�nienia, a cia�o poprzez zaburzenia ginekologiczne, sk�onno�ci do nowotwor�w, stan�w zapalnych dr�g rodnych, itp. Czym si� charakteryzuje "syndrom postaborcyjny" i w jakim czasie po zabiegu wyst�puje ? Tym trudniej jest to bada�, �e mo�e wyst�pi� w r�nym okresie. Najbardziej si� nasila w momencie, gdy przychodzi na �wiat dziecko. Zesp� ten ujawnia si� w sposobie odnoszenia si� matki do dziecka. Kobiety maj� problem z dotykaniem niemowlaka, raz ju� pozwoli�y na "zniszczenie" dziecka i nie maj� zaufania do swoich r�k, boj� si� k�pa� noworodka, buduj� nier�wn� wi� z tym dzieckiem na zmian� przyci�gaj�c je i odpychaj�c. Maj� tendencje do niekontrolowanych wybuch�w z�o�ci, bij� i krzycz�, a potem �a�uj�. G��wnym objawem tego syndromu jest depresja, kt�ra mo�e wyst�pi� w r�nych momentach (np. depresja poporodowa) i r�nych formach, niekoniecznie zwi�zanych z macierzy�stwem. Poza tym syndrom mo�e si� objawi� w postaci r�nych zaburze� psychicznych, np. natr�ctwa, l�ki. S�ysza�am np. o tym, �e kobieta nie mog�a patrze� na mi�so. Powodowa�o to l�k, cho� oczywi�cie nie by�o bezpo�rednio przez ni� kojarzone z dokonan� aborcj�. Mo�e te� wyst�powa� du�a sk�onno�� do na�og�w. Na��g jest te� rodzajem depresji, tylko przykrytym ca�� t� kwesti� uzale�nienia. W gr� mo�e wchodzi� np. alkohol, ale r�wnie� uzale�nienie od pracy. Mog� to np. by� kobiety, kt�re przez otoczenie postrzegane s� jako kobiety sukcesu, radz�ce sobie �wietnie, zorganizowane, twarde i bez �adnej serdeczno�ci. Przyjmuje si�, �e matki przerywaj�ce ci��� s� te� specyficznie okaleczone w rodzinach, z kt�rych pochodz�. �eby podj�� taki krok trzeba by� zaniedbanym, aborcja jest przecie� rodzajem przemocy wobec siebie. Osoby, kt�re mia�y komfortow� rodzin�, odpowiedni� ilo�� mi�o�ci i uwagi - raczej tego nie robi�. Bo to jest wbrew naturze i samej sobie. Jak zachowuj� si� kobiety po zabiegu? Czy mo�e si� zdarzy� postawa typu "nic si� nie sta�o" ? Mo�e tak by�, ale my�l�, �e tak si� zdarza po drugiej, trzeciej, czy dalszej aborcji. Przy pierwszej chyba nie, z mojego do�wiadczenia terapeutycznego wiem, �e pojawia si� tzw. "odruch przera�enia". Ulega on potem st�umieniu i odchodzi si� od niego. Cz�� kobiet nie odczuwa takiego wstrz�su zupe�nie. Znamienne jest, �e w p�niejszym czasie, np. w rocznic� aborcji, przy urodzeniu dziecka lub w kontaktach z obcymi dzie�mi wraca wspomnienie i �wiadomo�� pope�nionego czynu. Widok innych dzieci sk�ania je do zastanawiania si� ile lat by mia�o i jak by wygl�da�o ich w�asne dziecko. W konsekwencji mo�e to doprowadzi� do uczucia nienawi�ci wobec dzieci w og�le. Wroga postawa wobec dzieci charakteryzuje tak�e tzw. "osoby ocalone od aborcji". Kogo okre�la si� mianem "ocalonego od aborcji" ? Jest to termin stosowany do szerokiego grona os�b, kt�rym, w odr�nieniu od innych, dane by�o prze�y� np. katastrof�, wojn�, wypadek, itp. Podobne pi�tno na psychice odciska si� w przypadku dzieci urodzonych w rodzinach, w kt�rych dokonywano aborcji i to zar�wno przed ich przyj�ciem na �wiat, jak i p�niej. "Syndrom ocalonego" wyst�pi r�wnie� u ludzi, wobec kt�rych matki planowa�y aborcj�, ale z r�nych przyczyn ta decyzja nie doczeka�a si� realizacji. Ocaleni tego typu s� dotkni�ci l�kiem przed �mierci�, przed w�asnym unicestwieniem. Mo�e si� on przejawia� w r�nych formach i okoliczno�ciach, np. napadami paniki, l�kiem przed ciemno�ci� lub przed b�lem. Osoby, kt�re si� boj� o siebie, nie wiadomo z jakiego powodu, np. mdlej� na widok strzykawki, maj� brak poczucia sensu w�asnego �ycia, przypadkowo�ci swojego istnienia, cz�sto s� osobami ocalonymi przed aborcj�. Kolejnym objawem jest wszechogarniaj�ce poczucie winy, osoby takie s� sk�onne do postrzegania siebie jako �r�d�a problem�w i k�opot�w rodzinnych. Maj� poczucie, �e komu� przeszkadzaj�, �e zajmuj� komu� miejsce. Syndrom ten objawia si� tak�e u dzieci, kt�rych matki podczas ci��y przyjmowa�y leki poronne, a mimo to urodzi�y. Dzieci w gruncie rzeczy czuj�, �e s� niechciane, potem mog� od tej �wiadomo�ci ucieka�, cho�by w uzale�nienia. Dzieci, kt�re urodzi�y si� w rodzinie, gdzie mia�a miejsce aborcja, tzw. "dzieci zast�pcze" nios� na sobie ci�ar dzieci usuni�tych. S� one obci��one nadmiernymi oczekiwaniami matki, kt�ra nie�wiadomie liczy na to, �e spe�ni� podw�jnie jej marzenia. Gdy syn, czy c�rka sprawiaj� problemy matka cz�sto mo�e �apa� si� na my�li, �e to nienarodzone dziecko mog�oby by� mniej k�opotliwe. Czy rodzice powinni przyznawa� si� dzieciom do dokonanych aborcji ? Jestem przekonana, �e tak. Nale�y sobie zdawa� spraw�, �e b�dzie to trudne prze�ycie dla dziecka. B�dzie ono odczuwa�o �al, z�o��, mo�e mie� pretensje do rodzic�w. Z uwagi na ci�ar problemu nie wolno zostawia� go samego z t� informacj�, wa�ne jest �eby da� mu wsparcie i rozmawia�. Jednak ujawnienie prawdy jest konieczne ze wzgl�du na dobro dziecka, poniewa� daje mu to szans� na odkrycie �r�de� jego l�k�w, nieprzystosowania, niskiego poczucia warto�ci. Taki sekret nieujawniony b�dzie istnia� w pod�wiadomo�ci rodziny. Zdarza si�, �e nienarodzone rodze�stwo pojawia si� w koszmarach sennych u dziecka. Nie mo�e ono wtedy zrozumie� dlaczego �ni mu si� �mier� braciszka, kt�rego przecie� nigdy nie by�o. Czy aborcja ma tak�e wp�yw na psychik� m�czyzn ? Aborcja odciska pi�tno na ca�ej rodzinie. Cz�sto jest tak, �e m�czyzna zaczyna cierpie� na impotencj� i zazwyczaj nie jest to przez niego wi�zane z usuni�ciem ci��y przez partnerk�. Niejednokrotnie towarzyszy temu ozi�b�o�� wobec kobiety, agresja. M�czy�ni mog� te� do�wiadcza� poczucia niemocy wynikaj�cej z tego, �e nie byli w stanie lub nie chcieli obroni� swojego dziecka przed aborcj�. Pocz�tkowo m�czy�ni nie przyjmuj� do wiadomo�ci, �e aborcja ich partnerki mo�e by� �r�d�em ich problem�w, a w trakcie terapii wolniej ni� kobiety konfrontuj� si� z tym. Jakie konsekwencje dla zwi�zku miedzy kobiet� a m�czyzn� niesie ze sob� aborcja ? W nieformalnych zwi�zkach najcz�ciej skutkuje ich zerwaniem, a w przypadku ma��onk�w nast�puje coraz wi�ksze oddalanie ich od siebie. Problem pog��bia si�, je�eli kwestia ta jest przez nich odk�adana, nie rozmawia si� o niej i o uczuciach jakie powoduje. To mo�e zrodzi� wielk� nienawi�� mi�dzy niegdy� bliskimi sobie lud�mi. Kobiety najcz�ciej radz� sobie z aborcj� tak, �e zrzucaj� ca�� odpowiedzialno�� na m�czyzn i kieruj� do nich wiele negatywnych uczu�. Czy fakt, �e kobiety decyduj� si� na kolejn� aborcj� mo�na traktowa� jako znan� psychologom tendencj� do powtarzania przebytych uraz�w ? Mamy sk�onno�� do powtarzania naszych �yciowych tragedii, a tak�e tragedii naszych rodzic�w. Wynika to z nie�wiadomej potrzeby poradzenia sobie z tym traumatycznym przej�ciem, z wiary, �e tym razem uda nam si� rozwi�za� problem. Dla przyk�adu, ...
Deebra