Kształtowanie umiejętnoci praktycznych u dzieci- odczytywanie godzin na zegarze. Odczytywanie godzin na zegarze jest dla dzieci zadaniem stosunkowo trudnym dlatego też zagadnienie to realizowane jest od pierwszej do trzeciej klasy szkoły podstawowej. W nowej ustawie programowej odnajdujemy następujšcy zapis dotyczšcy kształcenia tej umiejętnoci: Edukacja matematyczna. Wspomaganie rozwoju umysłowego oraz kształtowanie wiadomoci i umiejętnoci matematycznych dzieci. Uczeń kończšcy klasę I:[...] 3) w zakresie pomiaru:[...] d) czasu: nazywa dni w tygodniu i miesišce w roku; orientuje się, do czego służy kalendarz, i potrafi z niego korzystać; rozpoznaje czas na zegarze w takim zakresie, który pozwala mu orientować się w ramach czasowych szkolnych zajęć i domowych obowišzków[...]; Uczeń kończšcy klasę III:[...] 15) odczytuje wskazania zegarów: w systemach: 12- i 24-godzinnym, wywietlajšcych cyfry i ze wskazówkami; posługuje się pojęciami: godzina, pół godziny, kwadrans, minuta; wykonuje proste obliczenia zegarowe (pełne godziny);[...] Odczytywanie godzin na zegarze należy realizować w każdej sytuacji. Zegar lub tarcza zegarowa w klasie, zegarki uczniów, zegar szkolny itp. pobudzajš naturalnš potrzebę uczniów do odczytywania godzin na zegarze. Na lekcjach matematyki możemy nawišzać do zegara przy okazji wprowadzenia monografii liczby 5. proponujemy wtedy uczniom proste ćwiczenia na tarczy zegarowej podzielonej na minuty. Do obliczeń zegarowych nawišzujemy również przy liczbie 10 i przy działaniach w zakresie pierwszej dziesištki oraz przy rozszerzaniu numeracji do 20 szczególnie przy liczbie 12. Obliczenia zegarowe wymagajš od uczniów opanowania nowych umiejętnoci rachunkowych, zamieniania godziny na 60 minut oraz przekraczania progów dwunastkowego i szećdziesištkowego. Próg dwunastkowy przekraczany jest przy obliczeniach typu: samochód wyjechał o 7 rano jechał 8 godzin. O której przyjechał na miejsce? Przy wprowadzaniu tego typu zadań konieczne jest posługiwanie się modelem tarczy zegara i przesuwanie wskazówek od 7 do 12 a póniej od 12 do 3. Należy też wykonać obliczenie 7+8=15 i wyjanić, że godzina 15 to 3 po południu. Przy przekraczaniu progu szećdziesištkowego również należy posłużyć się modelem tarczy zegara. W tym przypadku proponujemy dzieciom zadania typu ile czasu upłynęło od godziny 4:47 do 6:15? Przesuwamy wskazówki na modelu zegara i zapisujemy obliczenia. Dopiero po takich praktycznych i obrazowych działaniach należy przejć do metod czysto rachunkowych, w szczególnoci rozmieniania godziny na 60 minut. Pojęcia minuty i sekundy należy kształtować w bezporednich dowiadczeniach. Można np. zorganizować 30 sekund ciszy. Dzieci odliczajš w myli sekundy, gdy które z nich sšdzi, że 30 sekund upłynęło podnosi rękę. Nauczyciel kontroluje czas sekundnikiem i mówi kto był najbliżej. PRZYKŁADY ĆWICZEŃ Odczytywanie godziny na zegarze. Dorysowywanie (naklejanie) wskazówek na zegarze, tak aby pokazywał on okrelonš godzinę. Zadania tekstowe np.: Tomek poszedł do kolegi o 10 rano. Wrócił do domu po 4 godzinach. O której Tomek wrócił do domu? Pocišg wyjechał ze stacji o 8 rano, do celu dojechał o 15. Ile godzin pocišg jechał do celu? Ile czasu upłynęło od godziny 7:14 do godziny 11.35? 19. Kształtowanie orientacji przestrzennej u dzieci. Poznanie przestrzeni zaczyna się od wiadomoci własnego ciała, skrystalizowania własnego ja. Taka wiadomoć prowadzi do następnego kroku: rozpatrywania otoczenia ze swojego punktu widzenia. Dziecko powoli zaczyna zdawać sobie sprawę z tego, że co znajduje się za nim, przed nim itd. Łšczy się to z dziecięcym egocentryzmem. Następnym krokiem w rozwoju jest przejcie do decentracji. W okresie egocentryzmu dziecku wydawało się, że jest ono najważniejsze na wiecie, nie potrafiło wczuć się w sytuacje drugiej osoby, spojrzeć na wiat jej oczami. Przejcie do decentracji jest możliwe dzięki rozwijajšcej się zdolnoci widzenia wiata oczami drugiej osoby. Dziecko zaczyna zdawać sobie sprawę z tego, że drugi człowiek jest podobny do niego. W nowej podstawie programowej wychowania przedszkolnego czytamy: 13. Wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacjš matematycznš. Dziecko kończšce przedszkole i rozpoczynajšce naukę w szkole podstawowej:[...]4) rozróżnia stronę lewš i prawš, okrela kierunki i ustala położenie obiektów w stosunku do własnej osoby, a także w odniesieniu do innych obiektów [...]. Z chwilš pójcia do szkoły dzieciom potrzebna jest jeszcze jedna umiejętnoć. Muszš dobrze orientować się na kartce papieru. Jest to umiejętnoć niezbędna do nauki pisania, czytania oraz przy rozwišzywaniu zadań matematycznych. Zgodnie z cytowanš już reformš programowš, która weszła w życie we wrzeniu 2009 roku, dotyczšcš kształcenia w zakresie edukacji matematycznej Uczeń kończšcy klasę I: 1) w zakresie czynnoci umysłowych ważnych dla uczenia się matematyki: [...] e) wprowadza kierunki od siebie i innych osób; okrela położenie obiektów względem obranego obiektu; orientuje się na kartce papieru, aby odnajdywać informacje (np. w lewym górnym rogu) i rysować strzałki we właciwym kierunku [...] Tak więc zagadnienia z zakresu orientacji przestrzennej wprowadzone w przedszkolu zostajš rozszerzone w klasie I. Bardzo duże znaczenia dla kształtowania orientacji przestrzennej dziecka ma to, w jaki sposób (jakimi metodami) dorosły będzie jš rozwijał. Najważniejsze sš dowiadczenia dziecka. Poznaje ono przestrzeń przez własny ruch, obserwujšc jš, odczuwajšc i nazywajšc słowami własne dowiadczenia. Należy więc organizować dla dziecka specjalne sytuacje poznawcze, zabawy a także zadania do wykonania. Z pojęciami z zakresu orientacji przestrzennej dziecko spotyka się wszędzie: w domu, w szkole, na ulicy itp. Dlatego tak ważne jest kształtowanie tej umiejętnoci u dzieci. Pojęcia te dotyczš położenia przedmiotów na płaszczynie i w przestrzeni oraz kierunku ich ruchów. Ćwiczenia dotyczšce tych zagadnień wprowadzamy we wszystkich aspektach nauczania zintegrowanego, poczynajšc od edukacji matematycznej, poprzez edukację plastyczna i wychowanie fizyczne. Bardzo ważne jest sprawdzenie orientacji dzieci w tym zakresie, utrwalenie i rozszerzenie wiadomoci nabytych w przedszkolu. W trakcie realizacji tego działu występujš następujšce typy zajęć: ćwiczenia ruchowe (układanie i opisywanie)- prowadzš do kształtowania umiejętnoci i rozumienia wyrażeń okrelajšcych położenie przedmiotów na płaszczynie lub w przestrzeni (np. po prawej, po lewej, u góry, nad, pod, obok itp.) oraz kierunku ruchu tych przedmiotów (np. w górę, w dół, w prawo, w lewo itp.) przedstawianie stosunków przestrzennych z wykorzystaniem różnych rodków dydaktycznych według polecenia (np. nauczyciel prosi by dziecko dorysowało kosz pod biurkiem, kwiatek na biurku itp.) analiza zadań w zakresie okrelania wzajemnego położenia przedmiotów słownie i w działaniu (np. rysowanie, ćwiczenia ruchowe itp.) W Metodyce nauczania matematyki w klasach niższych Edmunda Stuckiego odnajdujemy pewne wskazania o których należy pamiętać w trakcie realizacji zagadnień dotyczšcych orientacji przestrzennej. I tak Stucki zwraca uwagę na to, że koniecznie należy sprawdzić poziom orientacji dzieci i to jakimi pojęciami z zakresu stosunków przestrzennych operujš. Dzieci w klasie pierwszej należy również zapoznać z nowymi warunkami przestrzennymi klasy, szkoły. Ważna jest również pomoc dziecku w uzyskaniu orientacji w przestrzeni w zakresie ręki, oka i całego ciała poprzez wykonywanie różnych czynnoci oraz ich słowne okrelanie. Stucki podkrela, że do kształtowania pojęć z tego zakresu warto wykorzystać sprzęty i przybory znajdujšce się w klasie, rozkład sal w szkole, urzšdzenia na boisku szkolnym, rysunki, obrazki, wycinanki, ilustracje z podręcznika oraz różne rodki dydaktyczne np. patyczki, klocki itp. Ostatniš sprawš, na którš autor zwraca uwagę jest fakt, iż ćwiczenia z zakresu orientacji przestrzennej należy powtarzać w karzdyn z aspektów edukacji zintegrowanej nie tylko w czasie realizacji zagadnień dotyczšcych edukacji matematycznej. PRZYKŁADY ĆWICZEŃ 1. Kształtowanie schematu własnego ciała: nazywanie częci swojego ciała, rysowanie człowieka 2. Różnicowanie i okrelanie kierunków w przestrzeni z własnego punktu widzenia: ćwiczenia na kartce papieru położonej na podłodze: góra dół, przed sobš z tyłu, za sobš, prawa lewa (ręce do góry na dół, rzucanie piłki do góry spada (rzucanie) w dół; spójrz przed siebie, co widzisz, rzuć woreczek przed siebie stoję za tobš, powiem ci, co jest za tobš, rzuć woreczek za siebie; co jest po prawej, co po lewej stronie, jeli dziecko ma problem z zapamiętaniem możemy założyć mu frotkę (lub zawišzać sznurek) na lewym nadgarstku chodzenie pod dyktando (np. 2 kroki w prawo, 3 do przodu, 2 do tyłu, 5 kroków w lewo; potem dziecko dyktuje, a dorosły chodzi) 3. Różnicowanie i okrelanie kierunków w przestrzeni z punktu widzenia drugiej osoby oraz względem innych przedmiotów: zabawy z misiem (mi stoi na przeciwko dziecka co widzi mi?) ćwiczenia z krzesełkiem i woreczkiem (połóż woreczek na krzesełku, pod, z lewej, z prawej, z tyłu, za, przed) 4. Ćwiczenia ułatwiajšce orientację na kartce papieru: najpierw kartka przypięta na cianie i okrelanie brzegów: górny, dolny, lewy, prawy; potem te same ćwiczenia z kartkš położonš na stole, krelenie greckich wzorów (dorosły zaznacza dziecku kropkš miejsce na kartce od którego zaczynać się będzie rysowanie szlaczka, wzoru, potem mówi w którš stronę dziecko ma rysować (każda kreska ma długoć kratki), np. jedna kratka w górę, jedna w prawo, jedna w dół, jedna w prawo, jedna w górę itd., potem dziecko może już samo dokończyć szlaczek rysowanie labiryntów (dorosły najpierw dyktuje co najmniej trzy sekwencje wzoru, potem dz...
ela.su