CHOROBY STAWÓWLeczenie dolegliwości bólowych: leki syntetyczne czy naturalne? W obecnej sytuacji polskiego pacjenta, poddawanego ustawicznym eksperymentom w dziedzinie reformowania ochrony zdrowia, dostęp do procedur leczniczych staje się coraz bardziej ograniczony, z preferencją dla osób dobrze sytuowanych materialnie. Tym samym wzrasta rola doradztwa ze strony personelu aptek. Aptekarze są do tego zadania gruntownie przygotowani, a często mają także długoletnie doświadczenie, wspierające wiedzę fachową. Dzięki temu mogą oni kreować rynek i kierunki "samoleczenia", pomagając w wyborze leku, a niekiedy wręcz wskazując pacjentowi odpowiednie rozwiązanie wedle swojej najlepszej wiedzy. Choroby zapalne, zwyrodnieniowe i reumatoidalne należą do najczęstszych przyczyn zaburzeń narządu ruchu, prowadzących nierzadko do trwałego inwalidztwa. Co więcej, towarzyszące im dolegliwości bólowe są równocześnie przyczyną wyraźnego pogorszenia jakości życia. Wbrew obiegowym wyobrażeniom, wcale nie są one skutkiem podeszłego wieku; także osoby młode cierpią na choroby stawów na tle reumatoidalnym lub zwyrodnieniowym, nie mówiąc o urazach, tak częstych we współczesnym sporcie. Nic zatem dziwnego, że od dziesięcioleci wysiłki farmakologów zmierzają w kierunku opracowania leków powstrzymujących rozwój tych chorób, zapobiegających odległym ich następstwom, lub przynajmniej łagodzących dolegliwości. Stąd olbrzymia popularność preparatów z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), wśród których znajdziemy między innymi salicylany, diklofenaki, pochodne kwasu fenylopropionowego (ibuprofen, ketoprofen) i wiele innych. Wszystkie one mają jedną, istotną wadę: są stosunkowo szkodliwe, zwłaszcza na przewód pokarmowy, sprzyjając powstawaniu owrzodzeń, mogą także wywoływać napady duszności i reakcje uczuleniowe. Stąd też, do głównych przeciwwskazań w stosowaniu NLPZ - niezależnie, czy podawanych doustnie, czy tak jak czopki lub ampułki pozajelitowo, należą astma oskrzelowa i choroba wrzodowa żołądka lub jelit. Dodatkowo, substancje czynne NLPZ mają na ogół silnie kwasowy charakter, co sprzyja miejscowym uszkodzeniom komórek wyściełających przewód pokarmowy. Leki tej grupy wynaleziono dość dawno: najmłodszy z nich, diklofenak, liczy sobie ponad 40 lat. Niestety, od dziesięcioleci nie pojawił się żaden nowy preparat, który można by uznać za przełom w leczeniu chorób reumatycznych i zwyrodnieniowych. Działania producentów poszły więc w kierunku reaktywowania leków starszej generacji. Wciąż pojawiają się "odmłodzone" postacie starych leków, co prawda w nowych opakowaniach i z nowym przekazem reklamowym, ale wciąż o tych samych właściwościach i działaniu. Wskutek aktywności marketingowej przemysłu farmaceutycznego można zaobserwować na przestrzeni ostatnich lat wyraźną liberalizację wymogów w zakresie dostępności preparatów syntetycznych. Leki wydawane niegdyś wyłącznie na receptę są obecnie dostępne w sprzedaży odręcznej z prawem publicznego reklamowania w telewizji (nierzadko jako leki "inteligentne"). Reklama promuje zastosowania, natomiast działania szkodliwe kwituje uwagą ,,przed użyciem przeczytaj ulotkę bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą"Powstaje pytanie, czy promowanie leków syntetycznych, dość łatwych w masowej produkcji jest działaniem na rzecz właściwej i jedynie słusznej opcji leczenia chorób. Innymi słowy czy istnieje alternatywa dla preparatów chemicznych, co prawda legitymujących się dowodami skuteczności, ale obarczonych istotnymi działaniami niepożądanymi. Odpowiedzi na to pytanie dostarcza choćby lektura wykazu zarejestrowanych preparatów leczniczych, gdzie znajdziemy szereg specyfików znanych od lat jako bezpieczne w stosowaniu, a co najważniejsze skuteczne. Na szczególną uwagę zasługują tu preparaty zawierające olejki eteryczne lub przetwory galenowe z surowców olejkowych. Bezpieczeństwo ich stosowania nie budzi najmniejszych wątpliwości, gdyż jest oparte na wieloletnim doświadczeniu i często zostało potwierdzone dowodami badań naukowych, spełniającymi kryteria Medycyny Opartej na Faktach.Fitoterapia i medycyna alternatywna w Polsce Szybki rozwój przemysłu farmaceutycznego zmniejszył zainteresowanie fitoterapią. W Polsce szczególnie często, w porównaniu do innych krajów europejskich, stosuje się leki syntetyczne, niekiedy bez wyraźnej potrzeby. Może to skutkować zmniejszeniem naturalnej odporności, występującymi coraz częściej alergiami, uodpornieniem się na działanie leków co widać szczególnie na przykładzie antybiotyków, gdy trzeba drastycznie zwiększać ich dawki w wyniku braku reakcji na lek a nawet wpływem na jakość "materiału genetycznego" w następnych pokoleniach. Nic zatem dziwnego, że skutki uboczne leków syntetycznych, powodują nieunikniony nawrót do naturalnych metod terapii, w tym - ziołolecznictwa. Badania naukowe z dziedziny farmakognozji ciągle dostarczają rewelacyjnych dowodów, potwierdzających słuszność metod medycyny naturalnej. W obecnym, technokratycznym świecie, badania te są niezbędne, by móc wprowadzić do sprzedaży preparaty lecznicze, także pochodzenia naturalnego. Dotyczy to również ziół i stosowanych od wieków, skutecznych receptur. Obecnie obserwujemy ogromny renesans medycyny naturalnej, spowodowany rosnącą świadomością niepożądanych działań farmakoterapii, a także powszechnością samodzielnego leczenia. Dodatkowym argumentem za stosowaniem terapii alternatywnych i wspomagających są rosnące ceny leków syntetycznych. Oczywiście, nie wszystkie leki chemiczne można zastąpić ziołami, ale nawet w takich przypadkach można je stosować jako środki wspomagające i skutecznie uzupełniające leczenie.Lekami naturalnymi często można zastąpić preparaty syntetyczne, stosowane w dolegliwościach zapalnych i zwyrodnieniowych oraz w obrzękach i chorobach naczyń. Oprócz skuteczności terapeutycznej, preparaty pochodzenia naturalnego oferują: bezpieczeństwo stosowania (ważne zwłaszcza w chorobach przewlekłych, wymagających stosowania tzw. polipragmazji, czyli terapii wielolekowej. podniesienie skuteczności działania leków syntetycznych (uzupełnienie farmakoterapii) łatwość samodzielnego stosowania (ważne zwłaszcza w pierwszych objawach choroby, gdy wizyta u lekarza nie jest jeszcze konieczna Seria "Naturalna Terapia" powstała, by dostarczyć wszystkim potrzebującym nie tylko naturalnych i skutecznych preparatów, ale również przydatnej i fachowej wiedzy z dziedziny profilaktyki i skutecznego leczenia powszechnych dolegliwości. Preparaty nasze, nie tylko skutecznie leczą, ale także wydatnie wspomagają tradycyjne leczenie farmakologiczne, podnosząc jego skuteczność, skracając czas i obniżając koszty terapii. Seria "Naturalna Terapia" jest także częścią kompleksowego i wielokierunkowego programu edukacyjnego, który pozwala pacjentom w sposób prosty, a zarazem fachowy i odpowiedzialny, stosować metody "samoleczenia". Program ten obejmuje wiedzę na temat przyczyn powstawania dolegliwości, profilaktyki i zasad skutecznego leczenia przy użyciu sprawdzonych, bezpiecznych i niedrogich preparatów. W naszych działaniach kierujemy się zasadami: ,,lepiej zapobiegać niż leczyć" i "początek choroby łatwo leczyć " (,,In Vitio Facilis Medicina Recenti") ReumatyzmReumatyzm jest często używanym określeniem zarówno w języku potocznym, jak i przez lekarzy. Kiedy zadamy lekarzowi pytanie co ono oznacza, nie uzyskamy jasnej odpowiedzi. Ponieważ nie ma precyzyjnej odpowiedzi, ani konkretnej choroby, którą tym mianem się określa.Z fachowego punktu widzenia istnieją natomiast choroby reumatyczne. Nie jest to zatem jedna choroba, lecz kilka należących do tej grupy. Istnieje także nauka zajmująca się tymi chorobami zwana reumatologią. Specjalistów z tej dziedziny nazywamy reumatologami.Warto też zastanowić się co rozumiemy mówiąc np. mam reumatyzm, albo moja ciocia choruje na reumatyzm. Oznacza to zwykle zespół dolegliwości ze strony układu kostno-stawowego. Najczęściej są dolegliwości bólowe. Z rozwiniętych stadiach zapaleń stawów dochodzić może, do mniej lub bardziej zaawansowanych zmian upośledzających czynność ruchową stawów. Dokładny opis objawów można znaleźć w dalszej części opracowania. Aby łatwiej rozumieć dalsze opisy warto byłoby zapoznać się z budową stawu:Zdaniem dr Bożeny Moskalewicz, Kierownika Zakładu Epidemiologii Instytutu Reumatologicznego w Warszawie, nieurazowe choroby układu ruchu są główną przyczyną wystawiania zwolnień lekarskich i orzekania o inwalidztwie. W 1990 roku dolegliwości reumatyczne stanowiły przyczynę 11% wszystkich nieobecności w pracy, a w 1995 już ponad 13%. Koszty społeczne chorób reumatycznych są ogromne i trudne do oszacowania. W Polsce nie przeprowadzano takich analiz. Amerykanie obliczają, że koszty te w ich kraju sięgają 65 mld dolarów rocznie.Do chorób o typie zapalnym należą między innymi:-Reumatoidalne zapalenie stawów popularnie nazywane gośćcem postępującym-Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa-Łuszczycowe zapalenie stawów-Gorączka reumatyczna-Kolagenozy (toczeń rumieniowaty układowy, twardzina układowa i inne)Do niezapalnych chorób reumatycznych należą:-choroba zwyrodnieniowa stawów dotycząca głównie kręgosłupa, stawów biodrowych i kolanowych-osteoporoza .Dalej nieco szerzej opisujemy 2 najczęstsze jednostki chorobowe stawów obwodowych.Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) Opis chorobyChoroba rozpoczyna się bólem i obrzękiem jednego, rzadziej kilku stawów. Najczęściej zajęte są stawy rąk, kolanowe i stawy śródstopia. Na początku dolegliwości dotyczyć mogą tylko jednego stawu. Po kilku tygodniach zapalenie stawów przybiera postać symetryczną (stawy obu stron ciała). Na początku trwania choroby często występują stany podgorączkowe, chory ma poczucie ogólnego zmęczenia, traci apetyt. Ręce należą do części anatomicznych układu ruchu, w których zmiany są najcharakterystyczniejsze (opisane w dalszej części). Podstawowe objawyChoroba ta przebiega zwykle z okresami zaostrzeń i remisji (wycofania się objawów). Przewlekły postępujący proces zapalny błony maziowej, wypełniającej wewnętrzną część stawu, doprowadza do zniszczenia stawów i tkanek stawowych.Pierwszymi sygnałami są:-zmęczenie, -bóle mięśni i stawów, -niekiedy zmniejszony apetyt, -stany podgorączkowe. W początkowym okresie choroba obejmuje zwykle stawy nadgarstkowe i stawy drobne rąk i nóg. Pojawia się tzw. sztywność poranna stawów i mięśni (utrzymująca się ponad 60 min). Chorzy mogą też odczuwać w godzinach nocnych mrowienie i drętwienie pierwszych trzech palców.Rozwój schorzenia doprowadza do zniekształceń w stawach. W stawach drobnych stóp pojawiają się podwichnięcia (tzw. palce młoteczkowate), mogą tworzyć się halluksy (krzywe paluchy) i modzele (zgrubienia naskórka). W zaawansowanej chorobie dochodzi do deformacji stawów międzypaliczkowych, przykurczy i wysięków w stawach łokciowych.Proces zapalny może też dotyczyć stawów biodrowych, powodując ograniczenie ruchomości, nieprawidłowy sposób chodzenia, bóle w pachwinie, krzyżu, pośladkach. Jeśli zostanie zniszczona głowa kości udowej i panewki, konsekwencją może być kalectwo.Do bardzo ważnych objawów reumatoidalnego zapalenia stawów należą guzki reumatoidalne, które występują najczęściej w tkance podskórnej.Rozwój procesu zapalnego w tej chorobie doprowadza do zniszczenia chrząstki, powierzchni stawowych kości, uszkodzenia więzadeł, powodując trwałe zniekształcenia. Przyczyny powstawaniaWłaściwie specjaliści nie potrafią udzielić jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, co wywołuje to schorzenie. Mogą tu mieć znaczenie czynniki genetyczne (występowanie tej choroby w rodzinie) i hormonalne, a także palenie papierosów oraz długotrwałe napięcia nerwowe.Sposoby leczeniaW reumatoidalnym zapaleniu stawów stosuje się: -leczenie farmakologiczne zarówno doustne, jak i zewnętrzne -masaże (szczególnie skuteczne, gdy używane są wspomagająco preparaty do masażu, Alpa Medical), -kinezyterapię (leczenie ruchem); -światłolecznictwo (nagrzewania lampą sollux); -inneMało doceniane bywa niezwykle istotne i skuteczne jest nacieranie preparatami "rozgrzewającymi". W tej roli doskonałe efekty przynosi zastosowanie złożonych preparatów do nacierania i masażu, zwłaszcza serii preparatów Alpa Medical - ReumoTerapia. Zastosowanie tych preparatów zapobiega pogarszaniu się stanu ogólnego, ale przede wszystkim łagodzi dolegliwości subiektywne (ból, zesztywnienie). Skuteczność stosowania tych preparatów podnoszą zabiegi rehabilitacyjne, a zwłaszcza masaże z użyciem preparatów Alpa.ProfilaktykaNie ma jednoznacznych sposobów, których zastosowanie uchroniłoby nas przed wystąpieniem RZS. Wprawdzie potocznie przyjmuje się, że do czynników sprzyjających powstaniu choroby można przyjąć "wilgoć" i zimno. Trudno znaleźć nie budzące wątpliwości potwierdzające te przypuszczenia. Niewątpliwie jednak, ze względu na specyfikę przebiegu choroby (powstawanie przeciwciał przeciw własnym tkankom), ochrona przed częstymi przeziębieniami może mieć wpływ na rzadsze "alarmowanie" systemu obronnego. Rzadziej powstają przeciwciała, a ta właśnie teoria przeciwciał krzyżowych skierowanych zarówno przeciw drobnoustrojom i własnym tkankom, jest najczęstszą podstawą dyskusji o powstawaniu choroby.Jakie zalecenia można zatem przedstawić aby spróbować uchronić się przed powstaniem zapalenia stawów?Ciepło ubierać się w okresach chłodnych i wilgotnych, aby zapobiec przeziębieniom.Unikać wilgoci w mieszkaniu i domu, (ciągłe przebywanie w wilgotnych pomieszczeniach powoduje dostosowanie się organizmu do takich warunków i większą wrażliwość na zmiany atmosferyczne).Sprawdzać przyczyny powtarzających się stanów podgorączkowych, są one często objawem ukrytych w organizmie ogniska zapalnych (np. zęby, nerki, itp.). W razie występowania takich objawów udanie się do lekarza i ewentualne rozpoczęcie leczenia antybiotykami.Aktywność ruchowa ma olbrzymie znaczenie, bowiem ona nawet we wczesnym okresie występowania choroby przyczynia się wydatnie do zwolnienia jej przebiegu.Stosowanie preparatów do nacierania (np. Alpa Medical reumatyzm) ze względu na poprawę ukrwienia tkanek po ich zastosowaniu, a co za tym idzie lepsze ich odżywienie i witalność.Życie codzienneMoże się okazać, że w miarę rozwoju choroby zwykłe, codzienne czynności zaczynają sprawiać kłopoty i coraz trudniej jest je prawidłowo wykonać. Przystosowanie się do zmian nie jest łatwe i nie trwa krótko. Jest to powolny, ciągle zmieniający się proces, postępujący zgodnie z rozwojem choroby. Ale tylko od chorego zależy, czy będzie chciał stawić czoła tym narastającym trudnościom - może wiele sam uczynić w tym kierunku. Nie należy starać się na siłę wrócić do stopnia sprawności, jaki był przed chorobą -przy systematycznym leczeniu i rehabilitacji - wszystko przyjdzie z czasem, choć może okazać się niemożliwe odzyskanie całkowitej sprawności - należy starać się wtedy wykorzystać swój czas i energię na przystosowanie do zmian w trybie życia. Warto prosić o pomoc, jeśli jest ona potrzebna. Nie wolno mieć pretensji do swojego organizmu, jeśli nie działa tak, jak potrzeba. Trzeba pamiętać, że nie tylko choroba zmniejsza sprawność fizyczną, z każdym dniem człowiek starzeje się i stopniowa utrata sił witalnych i sprawności jest nieuchronnym procesem, który dotyka każdego człowieka.Chory z przewlekłą chorobą reumatyczną wymaga stałej opieki lekarskiej, ale głównie od niego samego zależy, na ile pozwoli chorobie zmienić jego życie prywatne i zawodowe, w jaki sposób poradzi sobie z problemami, jakie niesie choroba. Wiele korzystnych zmian i usprawnienie prac domowych można osiągnąć najczęściej niewielkim kosztem. Czasem istnieje szansa wykorzystania możliwości nieuszkodzonych stawów zamiast zniszczonych. Nierzadko można zastosować odpowiednio skonstruowane przyrządy i urządzenia będące w szerokiej sprzedaży, albo w sklepach rehabilitacyjnych, lub tworzone na zamówienie (dostosowane do konkretnych potrzeb), umożliwiające zastąpienie czynności upośledzonego stawu. Dużo zależy od własnej inwencji i pomysłowości, i tylko od chorego zależy, w jaki sposób dostosuje swoje mieszkanie i miejsce pracy tak aby korzystanie z niego sprawiało jak najmniej wysiłku i zajmowało jak najmniej czasu. Poniżej podano przykłady sposobów adaptacji niesprawnych kończyn do prac i obowiązków domowych i zawodowych.Chory powinien odżywiać się prawidłowo - tzn. dbaj o różnorodność diety, unikaj spożywania nadmiernej ilości tłuszczów i cukru, słodyczy. Powinien jeść dużo warzyw, owoców, białego mięsa, ryb, produktów mlecznych i zbożowych. Należy pamiętać, aby utrzymać wagę ciała w granicach normy, być może będziesz musiał schudnąć, aby zmniejszyć obciążenie stawów. Jeśli nie wiesz jak to zrobić, zasięgnij porady lekarza albo dietetyka.Sztywne stawy, które nie są ćwiczone, sztywnieją jeszcze bardziej. Ćwiczenia zapobiegają temu zjawisku, a także zmniejszają stopień ich zesztywnienia. W wielu łagodnych przypadkach przewlekłych chorób stawów, ćwiczenia odgrywają kluczową rolę w procesie leczenia. Prawidłowe ćwiczenia zmniejszają ból, napięcie mięśniowe, ale źle dobrane lub wykonywane mogą pogłębić uszkodzenie stawu i pogłębić dolegliwości. Jak, już wspomniano, część ćwiczeń można wykonywać w domu. Jeśli stawy są bolesne, obrzęknięte, ocieplone, wskazany jest bezwzględny spokój. Najlepiej zaprzestać na ten czas wykonywania ćwiczeń, albo wykonywać je w stopniu minimalnym. Bardzo ważna jest ciągłość, regularność i systematyczność wykonywanych ćwiczeń. Tylko dzięki nim można zachować sprawność fizyczną i dobrą ruchomość stawów. Jeśli istnieje taka możliwość, warto przyłączyć się do grupy osób ćwiczących razem. Wykonywanie ćwiczeń w grupie lepiej wpływa na systematyczność i stymuluje do pełniejszego wysiłku.Staraj się zachować spokój i odprężenie psychiczne. Możesz z tym celu nauczyć się korzystać z odpowiednich technik relaksacyjnych (np. jogi, ćwiczeń oddechowych). Myśl pozytywnie. Wiara w sukces i optymistyczne podejście do życia jest podstawowym czynnikiem warunkującym skuteczne radzenie sobie z problemem. Choroba może budzić niepokój, lęk, przygnębienie, depresję. Próbuj odnaleźć źródło złych uczuć. Nie wszyscy potrafią poradzić sobie z tymi emocjami. Dlatego, jeśli uważasz, że potrzebujesz wsparcia psychicznego - poszukaj osób, które wspomogą Cię w trudnej chwili - może to być rodzina, przyjaciele, inny chory, lekarz, psychoterapeuta lub psycholog. Znajdź kogoś, kto Cię cierpliwie wysłucha - jeśli wyrzucisz z siebie gniew i żal, choroba może stać się mniej straszna i przygnębiająca. Czasem frustracja jest tak wielka, że sama psychoterapia nie wystarcza - nie wstydź się wtedy zwrócić o pomoc do lekarza - być może potrzebujesz środków farmakologicznych pomagających zwalczyć problemy związane ze sferą psychiczną. Problemy natury socjalno-bytowej możesz rozwiązać sam, ale masz także możliwość i prawo skorzystania z usług służb socjalnych. Pracownicy socjalni i środowiskowi dysponują dużym doświadczeniem i często posiadają gotowe rozwiązania zaistniałych problemówChoroba zwyrodnieniowa stawów obwodowychOpis chorobyNajczęściej występującymi postaciami zwyrodnienia stawów obwodowych są:-Zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego-Zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego-Zmiany zwyrodnieniowe stawu rzepkowo-udowego-Zmiany zwyrodnieniowe stawu barkowego-Zmiany zwyrodnieniowe stawu łokciowegoProces zwyrodnieniowy kości dotyka najczęściej dużych stawów, w 25-40% przypadków stawów kolanowych, w podobnym stopniu stawów biodrowych. Zmiany chorobowe mogą także pojawiać się w kręgosłupie czy w niektórych stawach rąk. Ze względu jednak na rolę, jaką spełniają stawy biodrowe i kolanowe, zwyrodnienie ich może doprowadzić do ograniczenia ruchomości lub wręcz inwalidztwa.Choroba zwyrodnieniowo-zniekształcająca stawów biodrowych (koksartroza) Koksartroza (z łacińskiego coxarthrosis) polega na stopniowej destrukcji chrząstki stawowej, która traci swoje właściwości amortyzujące i zmniejszające tarcie powierzchni stawowych kości. W rezultacie powstają nierówności na powierzchniach stawowych, a na ich brzegach pojawiają się wyrośla kostne. Stopniowo dochodzi do ograniczania ruchomości stawu biodrowego i ograniczenia możliwości chodzenia. Ból występuje nie tylko podczas poruszania się, ale również w czasie spoczynku (nierzadko też w nocy). Choroba trwa zwykle wiele lat, a objawy narastają stopniowo z różną szybkością. Choroba może dotyczyć jednego lub obu stawów biodrowych. Jeżeli chory w przeszłości nie przechodził żadnej choroby stawu biodrowego, ani nie doznał urazu tego biodra, a mimo to rozwinęły się zmiany zwyrodnieniowo-zniekształcające - mówi się o koksartrozie pierwotnej. Przyczyny jej powstania nie są dokładnie poznane. Istniejące hipotezy dotyczące etiologii (powstawania) koksartrozy pierwotnej podkreślają znaczenie zmiany składu chemicznego i właściwości fizycznych płynu stawowego, które powodują upośledzenia odżywiania chrząstki stawowej i zwiększenie tarcia powierzchni stawowych, zaburzenia ukrwienia stawu, mikrourazy prowadzące do złamań beleczek kostnych w warstwie podchrzęstnej głowy kości udowej i panewki stawu biodrowego. Czasami ewidentną przyczyną koksartrozy jest przebyty uraz, bądź choroba stawu biodrowego. Nazywa się to koksartrozą wtórną. Koksartroza wtórna występuje znacznie rzadziej niż koksartroza pierwotna. Rozpoznanie choroby opiera się na dokładnie zebranym wywiadzie od chorego, badaniu klinicznym chorego i zdjęciach radiologicznych stawów biodrowych.Choroba zwyrodnieniowo-zniekształcająca stawów kolanowych (gonartroza)Zwyrodnienie stawu kolanowego występuje częściej u kobiet, zwłaszcza starszych i otyłych. Podstawą do rozpoznania choroby zwyrodnieniowej jest ból w stawie i jego okolicy nasilający się przy ruchach, przy wstawaniu, przy schodzeniu po schodach, w czasie noszenia ciężkich przedmiotów i ustępujący w spoczynkuPodstawowe objawyObjawy we wszystkich przypadkach są do siebie podobne. Zaliczyć do nich możemy:Ból w obrębie zajętego stawu (ból ten jest o tyle charakterystyczny, że można go "rozruszać". Charakterystyczna "sztywność poranna" mija w miarę upływu dnia).Nadchodzące z czasem ograniczenie ruchomości zajętego stawu.Trzaski w stawie podczas wykonywania ruchów.Ograniczenia ruchomości stawu postępujące w miarę rozwoju choroby.W zaawansowanych etapach choroby dochodzić może do zaników mięśniowych oraz nieprawidłowości deformacyjnych kończyn.Przyczyny powstawaniaNajczęstszymi przyczynami wystąpienia dolegliwości ze strony tych stawów są nieprawidłowości zarówno anatomiczne (wady wrodzone), jak i nabyte (urazy). Do urazów zaliczyć również możemy przeciążenia, jakim poddawane są powierzchnie stawów w wyniku nadmiernej ich eksploatacji (np. u sportowców choćby tzw. "łokieć tenisisty" lub u osób z nadwagą). W części przypadków przyczyny powstałych zwyrodnień stawów nie da się łatwo określić. Niewykluczony jest czynnik wrodzony.LeczenieGłównym sposobem leczenia jest stosowanie przeciwbólowych niesterydowych leków przeciwzapalnych. Jest ono skuteczne do czasu, kiedy nie wykształci się tolerancja na kolejne leki. Zarówno ich zmiana, jak i zwiększanie dawek przestaje być skuteczne.W początkowym okresie choroby zwyrodnieniowej kolan i bioder leczenie można rozpocząć od miejscowego stosowania leków przeciwbólowych w postaci maści i żeli wcieranych w skórę 4-5 razy dziennie (tym częściej, im grubsza jest warstwa tłuszczu i mięśni wokół stawu). Szczególnie zalecanym z tej grupy jest preparat Alpa Medical ReumoTerapia (krem) do nacierania 3 - 4 razy dziennie. Nacierać wyciskając jednorazowo 1-2 cm preparatu na rękę.Powinny być stosowane także ćwiczenia pod opieką specjalisty z zakresu rehabilitacji.ProfilaktykaWprawdzie nie ma sposobu trwałego zapobiegania lub wyleczenia choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego i kolanowego, ale odpowiednie leczenie zachowawcze może zmniejszyć ból, utrzymać lub nawet zwiększyć zakres ruchów w stawach i ograniczyć kalectwo.Pierwszym ważnym, choć często niemożliwym do osiągnięcia, sposobem odciążenia stawów jest redukcja nadwagi. Ważne miejsce zajmuje także kinezyterapia, czyli leczenie ruchem pod kontrolą doświadczonych rehabilitantów. Różne formy rehabilitacji traktuje się również jako jeden z elementów przygotowania do planowego leczenia operacyjnego zmian zwyrodnieniowych. W chorobie zwyrodnieniowej kolana chodzi głównie o wzmocnienie mięśnia czworogłowego uda, a w przypadku zwyrodnień stawu biodrowego o wzmocnienie mięśni kończyn dolnych oraz obręczy biodrowej. U chorych z chorobą zwyrodnieniową stawu biodrowego dochodzi w miarę postępu choroby do znacznego ograniczenia zakresu wykonywanych czynności codziennych: chodzenia, kąpania się, ubierania, toalety i zwykłych zajęć domowych. Niezbędne staje się odpowiednie zaopatrzenie ortopedyczne w laski i kule łokciowe, a w miarę postępu choroby, o ile jest to niezbędne, także w specjalne chodziki czy balkoniki.Życie codzienneLaski i kulePrawidłowe używanie laski (zawsze w ręce po stronie przeciwnej względem chorego stawu biodrowego czy zwyrodniałego stawu kolanowego) lub kuli łokciowej (zawsze po stronie chorego stawu) zmniejsza obciążenie stawu i w konsekwencji zmniejsza dolegliwości bólowe oraz poprawia sprawne poruszanie.Laski muszą mieć odpowiednią długość - u człowieka stojącego z opuszczonymi swobodnie rękami szczyt zakrzywionej rękojeści laski powinien znajdować się na poziomie linii zgięcia dłoni. W przypadku nierównej długości nóg, korzystne jest noszenie wkładek korekcyjnych dobieranych w zakładach ortopedycznych po wydaniu przez lekarza odpowiedniego zlecenia. U chorych ze zwyrodnieniem i niestabilnością kolana pomocne bywa noszenie lekkiej plastikowej łuski stabilizującej, zwanej tutorem (dostępna także w punktach zaopatrzenia ortopedycznego po wystawieniu wniosku przez lekarza konsultującego).Wysięgniki i pomoceO ile trudno radzić osobom z zaawansowaną chorobą zmianę mieszkania tak, by nie było konieczności pokonywania wielu schodów, o tyle stosunkowo łatwo zastosować proste przeróbki w domowych sprzętach codziennego użytku, które pozwolą na funkcjonowanie bez bólu. Sprzęt pomocny w samoobsłudze to podwyższony sedes, wysięgniki do zakładania skarpet i pończoch oraz uchwyty w ścianie łazienki czy ubikacji ułatwiające siadanie i wstawanie z wanny.REUMATYZM warto wiedziećNazwa "reumatyzm" to ponad 100 różnych chorób o charakterze przewlekłym. Charakteryzuje je ból odczuwany w obrębie stawów, mięśni i kości, jego bezpośrednią przyczyną jest najczęściej stan zapalny. Z początku bóle występują od czasu do czasu, ale jeśli się to zlekceważy, bolą coraz częściej i coraz bardziej, po czym stopniowo sztywnieją. Słabnie też siła okolicznych mięśni. 1. OBJAWY Sztywność poranna trwająca codziennie ok.(minim.) 1 godz. Ból, obrzęk, ocieplenie , zaczerwienienie stawów zwłaszcza dłoni Obrzęk stawów w kilku miejscach Guzki podskórne 2. PRZYCZYNY POWSTAWANIAstany zapalne, np. paciorkowcowe infekcje gardła, częste przeziębienia, próchnica i choroby przyzębia, przewlekle stany zapalne układu moczowego...
MarekMaly