Rosińska, wybiórcze notatki z wykładów i ćwiczeń.

ANTROPOLOGICZNA FILOZOFIA KULTURY – czyli filozofia spraw ludzkich – Arystoteles – filozofia praktyczna.

Filozofia kultury cały czas się kształtuje.

Filozofia kultury jest filozofią.

Każda filozofia jest filozofią kultury, wyrasta z kultury, jest metefilozofią.

Filozofia kultury nie daje wiedzy o kulturze, ale wzrost samoświadomości.

1. Sprawa definicji.

2. Filozofia kultury jako filozofia praktyczna.

3. Filozofia kultury jako propeneutyka.

W kulturoznawstwie dominuje wyliczająca definicja kultury.

Doświadczenie jest warunkiem dobrego sądu, jest poznaniem poszczególnych przypadków (źródłem wiedzy). Nie można posiadać rozsądku nie będąc dzielnym etycznie.

ćwiczenia

Filozofia

| filozofia kultury

Kultura = źródło filozofii

Sytuacja kulturowa – określenie pierwotne. Człowiek i kultura są sytuacją nierozdzielną

Narodziny i śmierć wyznaczają granice kultury.

Wszelkie przeżywanie jest doświadczeniem kulturowym.

Ciało nie należy do natury w pełni, tylko do kultury.

Człowiek ukrywa się poza fakty – sytuacja kulturowa.

Podmiot jest aksjologicznie uwrażliwiony – reagujemy wrażliwością na filozofię kultury.

Szczerość, trafność, słuszność to słabe pojęcia prawdy.

W POSZUKIWANIU EUROPEJSKOŚCI

Europa jest projektem hermeneutycznym (kształtowanym przez samorozumienie) – dynamicznym i niedomkniętym – to warunkuje dialogowo – kryzysowy charakter.

Czym jest Europa? Sokrates jest ojcem europejskich filozofów. „Jestem filozofem, kim jestem?” – projekcja postaci. Mamy wspólną z Grekami kulturę. Rozum filozoficzny, samorefleksja.

Zachwyt nad pięknem i współczucie – wspólne dla Greków.

1870 Nietzsche – Sokrates to człowiek teoretyk (w znaczeniu negatywnym) – nienasycony pęd do wiedzy apraktycznej – tu się zaczyna Europa – rozłam (człowiek teoretyk vs. poznanie dionizyjskie, tragiczne).

Europa heterogeniczna – niejednorodna, rozłupana (pojawia się świadomość tego).

Niezbędna jest sztuka, która odrywa nas od pędu do wiedzy.

Identyfikujemy się z kulturą grecką, ale powinniśmy się identyfikować z Chrześcijaństwem, mitami prawosławnymi. Mamy też niechęć do Greków, chcemy uwolnić się od ich ideału. Grecki ideał budzi podziw i protest.

Samorozumienie wymuszające krytyczną refleksję.

1912 Jung – dwa typy myślenia w kulturze:

Myślenie logiczne – myślenie z uwagą ukierunkowaną – myślenie językowe – przystosowanie się do rzeczywistości zewnętrznej.

Myślenie fantazyjne – używa i produkuje symbole i mity, łatwe i niewymagające wysiłku – nieproduktywne.

Konfliktów egzystencjalnych nie jesteśmy w stanie rozwiązać, możemy je tylko przesunąć.

1935 Husserl – u Greków pojawiło się nastawienie teoretyczne skierowane przeciwko nastawieniu praktycznemu. Przyglądamy się światu, to czyni człowieka innym.

1965 Kołakowski – pień technologiczny i mitologiczny – te pnie są konfliktowe ze sobą, oba chcą zagarnąć całą kulturę. Synteza i poniechanie woli syntezy byłoby śmiercią kultury.

ćwiczenia

Kołakowski – europocentryzm

Określenia negatywne:

- powołaniem Europy jest wieczyste panowanie nad światem;

- brak zainteresowania innymi kulturami

- samowystarczalność

- autonomiczność

- wyższość nad innymi kulturami

Afirmacja europocentryzmu:

- nie można logicznie uznawać równości różnych kultur;

- uniwersalizm – przekonanie, że wszystkie cywilizacje są równe.

- samokwestionowanie

Barbarzyńca to ktoś, kto szuka wyłączności, posiada prawdę którą narzuca.

Chrześcijaństwo – seminarium (kolebka) ducha europejskiego (duch ukołysany w chrześcijaństwie).

- dynamiczna struktura przedstawiająca się w herezjach –> zdolność kultury europejskiej do samokwestionowania.

- nieufność wobec świata rzeczywistego, ale nie na tyle, aby się od niego oderwać.

- rzeczy tworzące jedność w chrześcijaństwie są dla nas intuicyjnie rozłączne np. człowiek – Bóg, kościół widzialny – kościół niewidzialny, prawo – miłość, litera – duch, państwo – kościół.

Sceptycyzm niekonsekwentny – nie prowadzący do milczenia, coś w rodzaju metadialogu.

POSTMODERNIZM

Po raz pierwszy użył słowa Matuszewski w 1902 r w znaczeniu secesji, dekadencji.

Postmodernizm jako ruch intelektualny zmierzający do przemyślenia zasad i wartości.

MASKA – aporie.

Maska wyraża rozłupanie kultury europejskiej.

Człowiek potrzebuje bycia tożsamym i jednocześnie bycia kimś innym.

Autentyczne życie duchowe zawsze będzie przedstawiane w kategorii maski.

7 masek Sokratesa: ironista (skromność i dostosowanie do rozmówcy), drętwik (drętwa – ryba która powoduje odrętwienie), sylen (na zewnątrz, inny niż w środku), wiatr, przeciętniak, miłośnik, położnik.

Maski graniczne – śmierć i bezkształtny chaos.

To jaką maskę wybieramy może świadczyć o nas.