Społeczne tworzenie rzeczywistości cz. II: Społeczeństwo jako rzeczywistość obiektywna.
P. Berżer, T. Luckmann
-Proces stawania się człowiekiem, dokonuje się w stosunku ze środowiskiem -Człowieczeństwo jest zmienne biologicznie i kulturowo, nie ma biologicznej natury ludzkiej. Oznacza to, że człowiek tworzy sam siebie i wpływa na kształt natury swojego gatunku.
-Porządek społeczny jest produktem tego iż, człowiek reguluje swoje popędy i wpływa tym samym na środowisko, dostosowując je do siebie
Instytucjonalizacja-Wszelkie działanie człowieka ma tendencje do wchodzenia w nawyk, tym samym proces tworzenia się ładu społecznego, czyli instytucjonalizacja, staje się nawykiem. Nawyk ten typizuje się i jest powielany w społeczeństwie.
-Instytucjonalizacja to nic innego jak kontrola społeczna.
-Kontrola między zaledwie dwoma podmiotami nigdy nie będzie obiektywny a, stąd wynika potrzeba tego procesu.
-Zinstytucjonalizowany świat jest doświadczany jako rzeczywistość obiektywna
Ø Społeczeństwo to wytwór ludzki
Ø Społeczeństwo to rzeczywistość obiektywna
Ø Człowiek jest wytworem społecznym
Berger i Luckman w skrócie i na temat:E-O-I
EksternalizacjaObiektywizacjaInternalizacja
3 procesy występujące równocześnie i nierozdzielnie, każdy wywołuje pozostały proces i działają one wstecz.
Podczas socjalizacji człowiek internalizuje normy, kulturę itp.
Porządek społeczny eksternalizuje się w działaniach ludzi. Tym samym eksternalizacja oznacza organizację,
Społeczeństwo instytucjonalizując się, tym samym się obiektywizuje.
Kazda koncepcja ładu spolecznego oparta jest na stosunkach, potrzebach i podnietach decudujacych o postepowaniu jednostek w poszczegolnych zbiorowosciach.
Autor owego tekstu, wyroznia 3 Idealne typy Zachowania sie Zbiorowego:
1. ”Czlonkowie zbiorowosci zachowuja sie w sposob wyznaczony wspolnoscia wzorow i norm utrwalonych w psychicznych dyspozycjach osobnikow”
2.“ Zachowanie sie zbiorowe jest wynikiem wzajemnego oddzialywania roznych osrodkow decyzji, indiwidualnych lub grupowych(kierowanie sie motywacja)”
3.“ Zachowaniem sie czlonkow zbiorowasci kieruje jeden, wspolny osrodek decyzji”
Z 1 typem stykamy sie, gdy postepowanie jednostek podlega zwyczaja i norma tradycyjnym, albo gdy mamy do czynienia z rutynapracy zbiorowej.
2 typ obejmuje zarowno interferencje decyzji jednostkowych, jak i osrodkow decyzji poszczegolnych grup skladajacych sie na szersza zbiorowosc.
3 typ podobnie jak 1 wylacza w zasadzie wszelka interferencje decyzji, w tym typie ludzie podporzadkowani sa rozkaza czy dyspozycja, ktore przychodza z gory.
Przyklady owych typow:
1.tradycyjny taniec plemienny
2. taniec gdy poszcegolne pary tancza kazda po swojemu, lecz poruszanie jest zalezne od innych
3. musztra na dziedzincu koszarowym
Zakres planow i dobor srodkow ich realizacji zalezy od mechanizmu podniet. Od systemu podniet, na ktorych opiera sie lad spoleczny poszczegolnych zbioorowosci, zaleza metody przewidywan i stopien prawdopodobienstwa. W kazdym spol istenija wzory kulurowe, ktore w wiekszym lub mniejszym stopniu objawiaja sie w spontanicznym zachowaniu jednostek, rowniez w kazdym dzialanu mozemy doszukac sie aspektow indywidualnych decyzji jak i rowniezpodporzadkowania sie decyzja wladzy centralnej, to tez mozemy owe rozroznienie traktowac rowniez jako 3 aspekty zachowania zbiorowego.
Powyzszym 3 typa naszego zbiorowego zachowania podlegaja 3 koncepcje ladu spolecznego.
1.Ład “przedstawien zbiorowych” : zycie oparte na konformizmach spolecznych, uregulowane przez tradycyjne wzory.
2.“ Porzadek policentryczny”: rownowaga spol osiagnieta dzieki naturalnym prawa interakcji, w wyniku indiwidualnych decyzji przy arespektowaniu norm wspolzycia
3.“Porzadek monocentryczny”: zycie spol regulowane przez centralne decyzje.
1 odnosi sie do wyobrazen o spoleczenstwie “ pierwotnym”, (spol. Statyczne, tradycjonalistyczne) gdzie zmiany zachodza powoli i rzadko. W tej formie ladu wystepuje durkheimowskie pojecie “ solidarnosci mechanicznej”(kazdy ma swpoje miejsce i udzial w rozwoju, chociaz nie umie tego wyjasnic). Uczestnictow we wspolnej duszy narodu a nie rozkazy wladzy, mialo doprowadzic do harmonni zbiorowego dzialania.
2 stanowily zachodnie demokracje mieszczanskie. W mysli owej koncepcii “ Rzad jest tym lepszy, im mniej rzadzi” jego jedyne zadanie to czuwanie aby normy prawne i ekonomiczne byly przestrzegane przez wszystkich czlonkow, oraz zabezpiecznie spol przed zagrozeniem zewnetrznym. Filozoficzna podstawa owej koncepcji bylo popularne w owych czasach zalozenie “madrosci Natury”(Natura wyposazyla ludzi w takie instynkty, ze dzialania nimi kierowane sa zrodlem najlepszego porzadku spolecznego)
3 utrzymywana dzieki scislemu wykonywaniu decyzji wladzy panujacej i rzadzacej. Weymaga kierowania sie jedna, wpsolna mysla. Owy lad osiaga najpelniejsza realizacje w doskonale zdyscyplinowanych organizacjach militarnych badz tez administracyjnych. Wymagany jest tzw. “Nawyk Poszluszenstwa”, wyrosly z nieograniczonego zaufania do wladzy. Badz tez narzucony przez zastraszenia, perswazje, lub teoria iz pelne posluszenstwo zwalna od wahan i niepokojow, oraz ciezaru decyzji.
Spol tradycjonalisztyczne dazy do wytworzenia trwalych konformistycznych nawykow i wiernosci tradycji, to w monocentrycznym wyrabianie posluszenstwa ziwzane jest z wyrabianiem pewnej plastycznosci nawykow. Jezeli posluszenstwo narzucone jest terrorem, przy slabych procesach wychowawczych nalezy liczyc sie z poowstaniem tzw/ “ Fikcji ochronnych”(fikcji dokladnego wypelniania rozkazu)
Fakty spoleczne powinny byc badane najpierw w formach najprostrzych, w spoleczenstwie pierwotnym.
Wzory kulturowe - normy i zwyczaje wyznaczajace ludzkie zachowanie w danym spoleczenstwie. Trwaja nie zmienione dopuki pelnia uzyteczne spoleczne funkcje. Moga ustapic innym norma badz wzora, gdy przestaja wyznaczac dane funkcje. To te, nasze nieswiadome wytwory sprawiaja iz jestesmy pod tzw. “nieswiadoma wladza”.
Idea planowanego ladu z monocentrycznym kierownictwem byla atrybutem kazdej rozwinietej religi monoteistycznej. Wynikalo to z prostego zalozenia o jednym “ zegarmistrzu” ktory wszystkim kieruja, to dawalo wyzszosc nad politeizmem w ktirym mnogos bogow, mogla prowadzic do chaosu.
Sankcje niebieskie slabiej hamuja inicjatywe jednostek, gdyz moga dzialac dopiero za grobm i pozostawiaja nadzieje amnestii
Metody przewidywania w naukach spolecznych staly sie sprawa pierwszorzednej wagi dla planowania spolecznego, gdyz przewidywanie jest elementem procesu racjonalnego planowania.
Planowanie spoleczne - dotyczy zachwania sie zbiorowego ludzi, zroznicowane po przesz poszczegolne typy lady i dominujacego zachowania sie spolecznego. Przewidywanie rezultatow zbiorowego zahcowania, musi sie liczyc z wielorakoscia motywow, uwarunkowania organicznego decyzji zalezacej od osobistej sytulacji jednostki, i od wzorcow kulturowych. Ze wzgledu na nie przwidywanie jest tym trudniejsze, im zbiorowosc jest mniej konformistyczna. Rowniez wspolna motywacja moze takze prowadzic do roznych decyzji, w zaleznosci od oceny sytulacji.
Wszystkie prognozy, kierujace postepowaniem poszczegolnych czlonkow zbiorowosci, maja wplyw na stan rzeczy, ktorego dotycza. Staja sie one wtedy elementami sytulacji spolecznej, a trafnosc rpzewidywan “ gnoseologiczna” funkcja takich sadow o przyszlych kudzkich dzialaniach, zalezy od ich wplywu na rzeczywistosc. Racjonalne przewidywania dokonywane przez obserwatora z zewnatrz systemu, opieraja sie na teroiach interakcji z zalozeniami psychologicznymui i statystuki.
Jezeli przewydywania zewnetrzenego obserwatora, rpzedostaja sie do wiadomosci czlonkow badanej grupy i wplywaja na ich postepowanie, uzyskuja funkcje “ etiologiczna”, ktora nie byla brana pod uwage.
Wiele przewidywan opiera sie na zalozeniu, iz w identycznych przypadkach poszczegolni ludzie podejmuja jednakowe decyzje, ktorych skutki moga sie sumowac.
Datego prosciej jest przewidywac zachowania zbiorowego wyznaczonego przez wposlne normy i wzory kulturowe, dominujace nad wszelka indywidualna motywacja.
Zbiorowe zachowanie w systemie monocentrycznym mamy doczyniania z ustalonym z gory wspoldzialaniem skladnikow mechanizmu. W owym doskonalym systemie socjologja ustepuje miejsca cybernetyce. Strategia miejsca inzynierii. Wnioski dotyczace wynikow zbiorowego zachowania sie tego typu oparte sa na zalozeniach dotyczacych nastepujacych okolicznosci:
1.“czy sirdki umozliwjajace wykonanie dyspocycji zostaly obliczne prawidlowo”
2.“czy mechanizm org typu militarnego jest doskonaly”
3.“do jakiego stopna stanowi ona system izolowany”
Przyklady trzech rodzajow przewidywania do 3 typow zbiorowego zachowania
1.“Osiedle Eskimosow”
2.“Nie planowany rozwuj miastaw okresie nieskrepowanego kapitalizmuy”
3.“Miasto zbudowane w wyniku centralnego planowania
isabela3