LITERATURA :
1. Ewa Nowicka 2000r. „Świat człowieka – świat kultury” – Wydawnictwo Naukowe PWN.
2. Wojciech Bursza 1998r. „Antropologia kultury” – Wydawnictwo Zysk S-ka Poznań.
WYKŁAD I
ANTROPOLOGIA – nauka zaintresowana kulturą , różnorodnością świata ludzi, zajmuje się badaniem kultury.
Antropologów interesuje odmienność kulturowa i sam inny:
· Człowiek świat pozeuropejski – poczatek dały odkrycia geograficzne
· Antropolodzy badają innego i tłumaczą jego kulturę na pojęcia i język europejski .
Drugi typ inności interesujacej antropologa:
· Kultura ludowa
KULTURA- podstawowa kategoria analityczno-teoretyczna
· Pierwsza definicja kultury , autorstwa ewolucjonisty Edwarda B.Tylora:
„ Kultura, względnie cywilizacja, wzięta w najszerszym sensie etnograficznym jest złożoną całością zawierającą wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawo, obyczaj oraz wszystkie zdolności i przyzwyczajenia nabyte przez człowieka jako członka spoleczeństwa”.
· Kultura w ujęciu :
- atrybutywnym- (atrybutem człowieka jest tworzenie kultury, cecha gatunkowa)
- dystrybutywnym –(tylko w różnych miejscach na świecie w społ. Małych kutlury się różnią ).
· Kultura –współczesni antropolodzy –zmienia się społeczeństwo-kultura zbiegiem czasu.
· Pojęcia służące badaniu zjawisk kulturowych : ewolucja, dyfuzja(zapożyczenie), akulturacja(kultury zderzaja się ze sobą), synkretyzm kulturowy, enkulturacja(efekt enkulturacji łączenie elementów rożnych kultur).
Techniki badań antropologicznych – obserwacja
Etyczne problemy zawodu antropologa- wywiady .
WYKŁAD II
Trzy główne tradycje antropologii:
v Amerykańska- antropolodia kulturowa
- Działalność badawcza i dydaktyczna Franza Boasa
- Realatynizm kulturowy
- Badania terenowe zanikujących kultur tubylczych
- Mówienie „ o kulturach” zamiast o „kulturze”
PSYCHOKULTURALIZM:
· Podejście kultury i osobowości-cullure and personality approcch.
· Osobowość podstawowa – wspólnota kultury każdego społeczeństwa zharmonizowanaz jeg instytucjami.
· „Instytucje pierwotne „-(socjalizacja- oddziaływanie środowiska społecznego na jednostkę)
· „Instytucje wtórne”-(systemy projekcji- oddziaływanie jednostek na środowiska społeczne)
· metodologia badań nad kulturą – biografia jednostki.
v Brytyjska- antropologia społeczna
- Ewolucjoniści : Edward B. Tylor- jeden z ojców założycieli antropologii, James Frazer
- Funkcjonaliści: Bronisław Malinowski, Alfred R. Radeliffe-Brown, Edward Evans –Pritchard.
- Antropologia jako element polityki kolonialnej
- Badanie systemów społecznych i politycznych
Podstawowe założenia ewolucjonizmu :
· Teza o jedności natury ludzkiej
· Uniwersalizm rozwoju kulturowego
· Genetyczna ciągłość rozwoju
· Rozwój jest jednokierunkowy- idea postępu
· Proces rozwoju przebiega od form prostszych do złożonych : poszczególne etapy nastepują po sobie.
· Stadia rozwojowe mają charakter uniwersalny
· Cel badań – odkrycie genezy zjawisk kulturowych
· Procedura badawcza – metoda prównawcza
· Główna kategoria – przeżytki kulturowe .
NEOEWOLUCJONIZM
· Nurt w antropologii
· Przedstawiciele : Julian Steward- ewolucja wielotorowa , ewolucja rdzenia kultury,
Marshall Sahlins –ewolucja konkretna i ogólna (konkretne społeczeństwo w
Danym okresie i czasie ).
· Wewnętrzne zrożnicowanie kierunku,
· Orientacja socjologiczna (wpływ E. Durkheima),
· Odrzucenie ewolucjonizmu (badanie istniejących instytucji ( struktury społeczne, a nie rekonstrukcji ich historii).
· Naturalizm- antropologia jako nauka przyrodnicza poszukująca praw funkcjonowania społeczeństwa jako całość.
· Organicyzm- każda kultura traktowana jako funkcjonalnie powiązany system,
· Jak dany dany element kultury wplywa na pozostałe elementy oraz kulturę jako całość,
· Badania terenowe i monografie terenowe,
· Racjonalność tzw. Myślenia pierwotnego.
· Tolerancyjna postawa wobec badanych tubylców.
Bronisław Malinowski :
- 1884 Kraków –1942 NewHeawen
- 1908 doktorat UJ: „ O zasadzie ekonomii Myślenia”,
- 1914-1918 badania terenowe na Wyspach Trobrianda,
- 1922- wydanie „Argonautów Zachodniego Pacyfiku”,
- 1922 – 1932 kariera akademicka w LSE
- 1938 – wyjazd do USA – m.in. Uniwersytet Yale.
- 1967- wydanie „Dziennika w ścisłym znaczeniu tego wyrazu .
Alfred Reginald Radeliffe- Brown (1881-1953):
- 1905-Frinity College Cambridge
- 1906-1908- badania terenowe na Wyspach Adamńskich,
- 1910-1911- badania w Australii,
- 1922- wydanie „ Andaman Islamen”
Sir Edward Evan Evans-Pritchard (1902- 1973)
- 1926-1930 – badanie terenowe Azande (Sudan),
- 1930 – badanie terenowe Nuerów (Sudan),
- służba w British Military Administralian (Etiopia, Cyrenajka, Sudan, Libia),
- 1946-1973- kariera akademicka Oxford.
v Antropologia francuska – etnologia
- E. Durkheim i szkoła durkheimska: M. Mauss, H.Hubert, M. Halbwachs.
Levi-Strauss i strukturalizm .
STRUKTURALIZM
· Twórca strukturalizmu – Claude Levi – Strauss,
· Zainteresowanie jęzkoznastwem (R. Jakobson),
· Uczeń E.Durkheima i M. Maussa ,
· Zainteresowany działaniem ludzkiego umysłu,
· Główne obszary badań: systemy pokrewieństwa i teoria mitu.
· Prowadził nieklasyczne badania Indian Ameryki Południowej (Brazylia),
· „Papież struktualizmu”.
· Levi –Straussa nie interesowała struktura społeczna , ale struktury „głębokie”, ukryte nie uświadomione przez ludzi,
· Struktura dla Levi – Straussa to konstrukt logiczny , teoretyczny,
· Pod obserwowalną rożnorodnością kultrową świata ludzi ukryte są struktury działania ludzkiego umysłu,
· Levi – Strauss zinteresowany relacjami miedzy członkami struktur , prawami rządzącymi ich kompozycją i przekształceniami ,
· Uniwersalność opozycji binarnych ,
· Teoria pokrewieństa i mitu.
· Logika mitu.
Dziedziny antropologii : (podział zaproponowany przez Franza Boasa)
o Antropologia kulturowa,
o Antropologia fizyczna
o Antropologia lingwistyczna
o Archeologia
Dyfuzja – zapożyczenie z rożnych kultur .
Cechy charakteryzujące kulturę :
· Kultury się uczymy,
· Kultura wywodzi się z biologicznych , środowiskowych , psychologicznych , historycznych elementów ludzkiej egzystencji,
· Kultura jest zorganizowana ,
· Kultura jest wieloaspektowa,
· Kultura jest dynamiczna,
· W kulturze występują prawidłowości, które pozwalają analizować ją metodami naukowymi,
· Kultura jest zmienna,
· Kultura jest instrumentem przystosowania jednostki do całoksztaltu otoczenia oraz zdobycia środków dla twórczej ekspreskji.
Kultura jest rodzajem wiedzy społecznej zorganizowanej w pewien system.
Na ową wiedzę składa się :
- Język
- Pokrewieństwo
- Władza
- Relacje swój-obcy
- Moralność
- Religia
- Ekonomia
- Sztuka
- Obyczaj
- Prawo itd.
Na wiedzę społeczną składają się :
- normy
- wartości
- światopgląd
Kultura a jednostka – enkulturacja (socjalizacja) osobowość podstawowa i statusowa kultura jako model dla osobowości .
...
isabela3