Baba ziemniaczana

Składniki:
- 2 kg ziemniaków
- 5 jajek
- 1/2 kg chudego wędzonego boczku
- 1/2 główki kapusty
- 2 czerwone cebule
- 2 pęczki szczypiorku
- 1 ząbek czosnku
- pieprz
- sól
- 3 łyżki śmietany 18-proc.
- 1 pęczek koperku
- olej z pestek winogron do smażenia
- tłuszcz do smarowania formy

Sposób przyrządzania:

Zrób farsz pierwszy: boczek pokrój w drobną kostkę i lekko przesmaż na suchej patelni. Oddzielnie podsmaż na oleju czerwoną cebulę pokrojoną w piórka i posoloną. Wymieszaj ją z boczkiem. Zrób farsz drugi: kapustę pokrój w paski. Przypraw do smaku solą i pieprzem, krótko podsmaż na odrobinie oleju. Ziemniaki obierz, umyj, zetrzyj na drobnej tarce. Przełóż na sitko wyścielone gazą i dobrze odciśnij sok. Do ziemniaków dodaj 5 żółtek, zmiażdżony czosnek, sól i pieprz. Ubij białka na sztywną pianę i delikatnie wymieszaj z masą ziemniaczaną. W wysmarowanej tłuszczem formie o średnicy 25 cm układaj na zmianę warstwy ziemniaków oraz farszu z boczku i kapusty. Piecz godzinę i 30 minut w temp. 180°C. Upieczoną babę podawaj od razu po wyjęciu z piekarnika, gdy jest jeszcze gorąca. Dobrym dodatkiem jest bardzo gęsta kwaśna śmietana wymieszana z posiekanym szczypiorkiem i koperkiem.

Barszcz wileński

Składniki:
- Zakwas: 7-8 buraków
- 50 dag razowego chleba
Zupa:
- 1 pęczek włoszczyzny
- po kawałku (20-30 dag) cielęciny i mięsa z zająca
- 2 buraki
- po kilka ziarenek ziela angielskiego pieprzu i jałowca
- 1 listek laurowy
- 3-4 suszone prawdziwki
- 4-5 łyżek niesłodzonego soku z wiśni lub czerwonych porzeczek (może też być gotowa zaprawa buraczana)

Sposób przyrządzania:

Obrane buraki pokrój w plasterki, chleb w cienkie kromki. Układaj je na zmianę w kamionkowym garnku. Zalej przegotowaną i ostudzoną wodą (wody powinno być tyle, aby przykryła składniki). Garnek pozostaw na 2-3 godziny w cieple, następnie zamieszaj od dołu i przykryj całość warstwą gazy. Pozostaw do zakwaszenia w ciepłym miejscu na co najmniej 2 dni. Gotowy zakwas przecedź przez gęste sitko. Ugotuj wywar: włoszczyznę obierz i pokrój na kawałki, dodaj mięso, przyprawy i umyte suszone grzybki. Zalej wodą, gotuj na małym ogniu, aż mięso będzie zupełnie miękkie. Przecedź, ostudź. Mięso możesz wykorzystać np. do pasztetu. Buraki obierz i zetrzyj na dość drobnej tarce. Zalej przygotowanym wywarem, doprowadź do wrzenia. Pogotuj chwilę (niezbyt długo, bo barszcz straci kolor). Następnie przecedź, połącz z zakwasem i sokiem wiśniowym.

Bigos litewski

Składniki:
- 1 główka białej kapusty
- 1/2 kg kwaśnych jabłek
- sok z cytryny
- 2 cebule
- po 30 dag karkówki wieprzowej i mięsa z zająca oraz resztek pieczeni wołowej albo cielęcej
- 3-4 łyżki smalcu
- 15-20 dag kiełbasy myśliwskiej
- 1 pęczek włoszczyzny
- 2 listki laurowe
- po 3 ziarenka jałowca i ziela angielskiego
- 1 łyżeczka ziarenek pieprzu

Sposób przyrządzania:

Włóż do garnka oczyszczoną i obraną włoszczyznę oraz surowe mięso. Dodaj wszystkie przyprawy, posól do smaku i zalej wrzącą wodą tak, aby składniki były przykryte. Gotuj około godziny na wolnym ogniu. Gdy mięso będzie już miękkie, wyjmij je, a powstały bulion przecedź. Kapustę poszatkuj, zalej wrzącą wodą, osącz i przełóż do rondla o grubym dnie. Zalej bulionem mięsnym, gotuj 40 minut. Gdy kapusta będzie miękka, dodaj do niej jabłka (obrane, pokrojone na cząstki i skropione sokiem z cytryny). Wymieszaj, podgrzewaj kolejne 20 minut. Cebulę obierz, posiekaj, zeszklij na smalcu. Ugotowane mięso i pieczeń wołową pokrój na kawałeczki, dodaj do cebuli i krótko podsmaż razem. Włóż do kapusty, podgrzewaj na minimalnym ogniu jeszcze przez godzinę. Na koniec dodaj pokrojoną kiełbasę myśliwską i przypraw do smaku. Bigos jest najlepszy następnego dnia po przygotowaniu.

Bliny ziemniaczane

Składniki:
- 10 dużych ziemniaków
- 1 szklanka pszennej mąki razowej
- 5 dkg drożdży
- 1 szklanka ciepłej wody
- 1 łyżka mąki
- sól

Sposób przyrządzania:

Zrób rozczyn: rozkruszone drożdże połącz z łyżką mąki, wlej letnią wodę, dokładnie wymieszaj i odstaw na godzinę w ciepłe miejsce.
Obrane i umyte ziemniaki zetrzyj na tarce (nie odciskaj), dodaj mąkę, wlej rozczyn. Dokładnie wyrób ciasto, przykryj je czystą lnianą ściereczką i odłóż na 4-5 godzin w ciepłe miejsce. Na gorącą patelnię (najlepiej z grubym dnem) wlej łyżkę oliwy. Ciasto nabieraj chochelką, rozprowadzaj na patelni i smaż na złoty kolor z obu stron. Podawaj z gęstą śmietaną.

Brzoza - czarno-białe ciasteczka

Składniki:
- Ciasto: 8 jajek
- 8 łyżek mąki
- 8 łyżek cukru
- 1 płaska łyżeczka proszku do pieczenia
- masło do posmarowania blachy
Masa:
- 25 dag masła
- 3 żółtka
- 6 łyżek cukru pudru
- 1 łyżeczka cukru waniliowego z prawdziwą wanilią
- gotowa polewa z gorzkiej i białej czekolady

Sposób przyrządzania:

Jajka ubijaj z cukrem tak długo, aż masa stanie się gęsta, kremowa i nie będzie w niej kryształków cukru. Dodaj przesianą mąkę z proszkiem do pieczenia, lekko wymieszaj. Blachę wyłóż pergaminem posmarowanym masłem. Rozsmaruj ciasto, piecz 20 minut w temp. 170°C. Gotowy biszkopt zdejmij z blachy i od razu usuń pergamin. Ciasto ułóż na ściereczce i zwiń w ciasny rulon (razem ze ściereczką). Ostudź. W tym czasie przygotuj masę: masło utrzyj z cukrem pudrem. Gdy masa będzie puszysta i biała, ucieraj dalej, kolejno dodając żółtka (następne żółtko wkładaj, gdy poprzednie dokładnie połączy się z masą). Wsyp cukier waniliowy i ucieraj jeszcze przez chwilę. Roladę rozwiń, usuń ściereczkę. Ciasto przekrój na 2 placki. Zrób pień brzozy: pierwszy placek posmaruj częścią masy i ponownie zwiń w rulon. Zrób konary: drugi placek również posmaruj masą i zwiń w rulon. Pokrój go ukośnie na grubsze i cieńsze kawałki, ułóż je tak, aby przylegały do pnia. Całość posmaruj pozostałą masą waniliową. Przygotuj obie polewy czekoladowe. Ciasto dekoruj ciemnymi i jasnymi pasmami, tak aby powstał wzór jak na korze brzozy.

Cepeliny (pyzy) z mięsem

Składniki:
- 1 kg obranych ziemniaków surowych
- 4 duże ziemniaki ugotowane i obrane
Nadzienie:
- 30 dag mielonego mięsa
- 1 cebula
- sól
- pieprz
- majeranek
Sos:
- 10 dag boczku
- 1 cebula
- 4 łyżki kwaśnej śmietany
- sól
- pieprz

Sposób przyrządzania:

Zetrzyj drobniutko ziemniaki surowe, rozgnieć ugotowane. Wymieszaj, posól. Podsmaż cebulę, dodaj mięso. Przypraw solą, pieprzem i majerankiem. Weź sporą garść ciasta, spłaszcz i wypełnij wzdłuż zimnym farszem, uformuj rodzaj cygara. To samo powtórz z resztą ciasta i farszu. Cepeliny gotuj 25 minut w osolonej wodzie. Podsmaż cebulę i boczek, dodaj śmietanę, przypraw. Sosem polej cepeliny.

Cepeliny (pyzy) z twarogiem

Składniki:
- 20 ziemniaków (15 surowych i 5 ugotowanych)
- 40 dag twarogu
- jajko
- łyżeczka masła
- sól
- listki zielonego estragonu lub świeżej mięty

Sposób przyrządzania:

Ziemniaki surowe obierz, umyj i zetrzyj na drobnej tarce albo przepuść przez sokowirówkę. Sok z ziemniaków wyciśnij do podstawionej miseczki i odstaw na 10-15 minut. Gdy na dnie zbierze się osad, zlej wodę z wierzchu, a wytworzoną skrobię dodaj do startych ziemniaków. Połącz z ugotowanymi i utłuczonymi ziemniakami, masę posól i dokładnie wyrób. Przygotuj nadzienie: twaróg przetrzyj przez sitko lub zmiel trzy razy w maszynce do mięsa. Wbij jajko, dodaj masło, drobniutko posiekany estragon lub miętę oraz sól do smaku. Dokładnie wymieszaj. Z ciasta ziemniaczanego formuj kule wielkości jabłka, spłaszczaj je, pośrodku nakładaj nadzienie. Mocno ściśnij, formując podłużne, obłe pyzy, podobne w kształcie do cygara. Wkładaj je - po jednej - do osolonej wrzącej wody, gotuj przez 25 minut. Wyjmij, osącz, polej masłem i śmietaną.

Chłodnik litewski

Składniki:
- duży pęczek boćwiny wraz z młodymi buraczkami
- 2 ogórki
- pół szklanki posiekanego koperku
- 2 łyżki posiekanego szczypiorku
- 2 jajka ugotowane na twardo
- 2 ząbki czosnku
- 6 szklanek kefiru lub naturalnego jogurtu (nie słodzonego!)
- pół szklanki kwaśnej śmietany

Sposób przyrządzania:

Boćwinkę wypłukać i posiekać, buraczki cieniutko obrać i pokroić w kostkę. Włożyć do garnka, zalać niedużą ilością wody (ok. pół szklanki) i dusić ok. 10 min. Odstawić do ostygnięcia. Wymieszać z kefirem i śmietaną, dodać zgnieciony czosnek, szczypiorek, koperek i pokrojone w drobną kostkę ogórki, posolić do smaku, odstawić na kilka godzin do lodówki. Podawać z połówkami jajka na twardo.
Jeśli ktoś lubi wersję bardziej kwaśną, do gotowanej boćwinki dodać można garść liści świeżego szczawiu. W wersji klasycznej do chłodnika dodaje się obrane szyjki rakowe lub kawałki pieczonej cielęciny, piersi z kury czy indyka.

Galaretka mleczno-migdałowa

Składniki:
- 1/2 l mleka (3.2-proc.)
- kilka gorzkich migdałów
- 5-8 dag obranych słodkich migdałów
- 2/3 szklanki cukru
- 2 małe torebki żelatyny (po 10 g)

Sposób przyrządzania:

Migdały (słodkie i gorzkie) sparz, obierz z łupinek, utłucz. Najlepiej robić to drewnianym tłuczkiem w drewnianej miseczce. Gdy migdały są już rozdrobnione, ucieraj je dalej, dodając po kilka kropli przegotowanej i ostudzonej wody. Do gęstej masy wlej bardzo gorące mleko, nie przerywając mieszania. Namocz i rozpuść żelatynę (przepis na torebce), połącz z mlekiem migdałowym. Wstaw do lodówki, a gdy zacznie gęstnieć, przełóż do pucharków deserowych.

Kapuśniak po litewsku

Składniki:
- 50 dag wędzonki
- 30 dag kapusty kiszonej
- 20 dag kapusty białej
- 1 marchewka
- 1 pietruszka
- 5 suszonych prawdziwków
- 1 cebula
- 1 łyżka mąki
- 2 łyżki smalcu
- 1 łyżka przecieru pomidorowego
- kilka ziaren pieprzu
- 1 listek laurowy
- sól

Sposób przyrządzania:

Litwini nie wyobrażają sobie kuchni bez kiszonej kapusty - podobnie zresztą jak większość Polaków, Niemców czy Węgrów. Litewski kapuśniak to danie chłopskie - ugotowany na wędzonce jest solidny i pożywny
Grzyby namocz na noc. Obierz marchewkę i pietruszkę. Wędzonkę zalej 3 l zimnej wody, dodaj marchewkę, pietruszkę i grzyby. Wrzuć listek laurowy i pieprz, gotuj 45 minut. Posiekaj kapustę kwaszoną, poszatkuj kapustę białą. Obie kapusty przełóż do rondla, zalej szklanką wody, dodaj 1 łyżkę smalcu. Gdy kapusta będzie miękka, posiekaj cebulę, podsmaż ją na pozostałym smalcu. Oprósz mąką, wymieszaj z przecierem pomidorowym, a potem dodaj do kapusty. Mieszając, duś przez chwilę. Wlej przecedzony wywar z wędzonki. Grzybki pokrój w cienkie paseczki i również dodaj do kapuśniaku. Przypraw do smaku.

Koperkowa zupa wileńska

Składniki:
- 1 pęczek włoszczyzny
- 1 łyżka masła
- 2 jajka
- 3 łyżki mąki
- 3 łyżki posiekanego koperku
- 1/2 szklanki śmietany
- sól

Sposób przyrządzania:

Włoszczyznę oczyść i umyj. Zagotuj 1.5 l wody, posól, włóż warzywa, ugotuj wywar. Odcedź. Przygotuj lane kluski: mąkę wsyp do garnka, wbij jajka, dolej trochę wody. Mieszaj, aż powstanie gładkie, raczej rzadkie ciasto. Zagotuj bulion warzywny, cienką strużką wlewaj ciasto. Gdy lane kluseczki wypłyną na wierzch, zdejmij garnek z ognia, dodaj masło, posiekany koperek i śmietanę. Krótko podgrzej razem.

Kołduny w rosole

Składniki:
- Ciasto: 30 dag mąki wrocławskiej
- 1 jajko
- sól
Nadzienie:
- 30 g baraniny
- 8-10 dag wołowiny
- 1/2 cebuli
- 2 ząbki czosnku
- majeranek
- pieprz
- rosół do gotowania

Sposób przyrządzania:

Mięso oczyść ze ścięgien i błon, przepuść przez maszynkę. Podlej zimną wodą, dodaj przyprawy, czosnek roztarty z solą oraz posiekaną cebulę. Wyrób rękami lub mikserem tak, aby powstała jednolita, gładka masa. Mąkę przesyp na stolnicę, zrób dołek. Wbij jajko, posól, wyrób, dodając tyle wody, aby ciasto było elastyczne i niezbyt luźne. Gotowe ciasto przykryj miską i odstaw na kilkanaście minut. W szerokim, dużym garnku zagotuj rosół (może być z kostki). Ciasto rozwałkuj, podziel na 2 części. Na jednym placku poukładaj małe kulki mięsnego nadzienia, przykryj drugim plackiem. Dociśnij górne ciasto do dolnego, tak aby skleiły się ponad nadzieniem. Małą foremką wytnij kołduny, wrzucaj je partiami do wrzącego rosołu i gotuj 15 minut.

Litewska sałatka z łososia

Składniki:
- 1 kg łososia (ugotowanego w wywarze z włoszczyzny)
- 3 ugotowane ziemniaki
- 2 ogórki kiszone
- 2 łyżki chrzanu
- 2 łyżki posiekanego szczypiorku
- 1 szklanka majonezu
- 1.5 łyżki soku z cytryny
- sól
Do dekoracji:
- 2 jajka na twardo
- szczypiorek

Sposób przyrządzania:

Ugotowaną rybę pokrój na kawałki. Ziemniaki i ogórki pokrój w małą kostkę. Przygotowane składniki wymieszaj z chrzanem i szczypiorkiem, posól do smaku. Sałatkę polej majonezem przyprawionym sokiem cytrynowym i ponownie wymieszaj. Udekoruj łodyżkami szczypiorku i cząstkami jajka na twardo. Podawaj z chlebem.

Nalewka żmudzka

Składniki:
- 50 dag suszonych śliwek bez pestek
- 1 litr spirytusu
- 1 i 1/2 szklanki przegotowanej wody
- 1 łyżka suszonej ruty (można kupić w aptekach)
- 1 łyżeczka cukru
- 1 łyżka soku z cytryny

Sposób przyrządzania:

Śliwki wrzuć do dużego słoja, zalej spirytusem, przykryj podwójnie złożoną gazą. Pozostaw na 4-5 dni w temperaturze pokojowej. Następnie zlej nalewkę i przecedź ją przez gęste sito. Do rondelka wsyp rutę, wlej szklankę wrzącej wody, przykryj i zostaw na płytce na maleńkim ogniu na 10-15 minut. Napar przecedź, dodaj cukier, pozostałą wodę oraz sok z cytryny, przelej do dużego rondla. Zagotuj, zdejmij z ognia. Do gorącego naparu wlej przecedzony śliwkowy spirytus, wymieszaj, ostudź, przelej do butelek. Szczelnie zamknij i wynieś w chłodne miejsce. Nalewka będzie tym lepsza, im dłużej sobie postoi. Podaje się ją w maleńkich kieliszkach - jest naprawdę bardzo mocna!

Pieczeń cielęca po litewsku

Składniki:
- 1.5 kg cielęciny z udźca
- 6-8 ząbków czosnku
- 1 łyżka ostrej musztardy
- 1 szklanka białego wytrawnego wina
- 5 łyżek stopionego i sklarowanego masła
- 1 łyżeczka pieprzu
- sól
- masło do posmarowania brytfanny

Sposób przyrządzania:

Przed pieczeniem możesz naszpikować mięso pokrojoną w cienkie słupki słoninką. Dzięki temu cielęcina będzie znacznie delikatniejsza, wyjątkowo soczysta i krucha
Czosnek przeciśnij przez praskę, wymieszaj z musztardą, pieprzem i solą. Cielęcinę włóż na minutę do wrzącej wody, osusz ściereczką, natrzyj pastą czosnkową. Zawiń w folię aluminiową i wstaw na kilka godzin do lodówki. Następnie zdejmij folię, mięso ułóż w natłuszczonej brytfannie, polej stopionym i sklarowanym masłem. Wlej do brytfanny połowę wina, przykryj. Mięso piecz godzinę i 15 minut w temp. 180 °C. W trakcie pieczenia skrapiaj mięso winem i wypływającym sosem. Przed pokrojeniem odłóż na 15 minut. Możesz podawać na gorąco i na zimno.

Sałatka żmudzka mięsno-chlebowa

Składniki:
- 20 dag ugotowanego lub upieczonego mięsa
- 30-40 dag chleba wileńskiego lub razowego
- 3 kiszone ogórki
- 20 dag kiszonej kapusty
- 3 pory albo 10 ząbków czosnku
- 3 marchewki
- 3 ziemniaki
- 3 szklanki gotowanej fasoli
- 3/4 szklanki oleju
- sól
- pieprz

Sposób przyrządzania:

Chleb i mięso pokrój w kostkę. Drobniutko posiekaj obrane ogórki. Ugotuj marchew i ziemniaki, również pokrój je w kostkę. Pokrój kapustę kiszoną i pory lub ząbki czosnku (czosnek możesz przecisnąć przez praskę). Do dużej salaterki, najlepiej ze szkła żaroodpornego, włóż pokrojone składniki sałatki, dokładnie, ale delikatnie je wymieszaj, przypraw do smaku solą i pieprzem. Podgrzej olej, ale nie doprowadzaj do wrzenia. Polej sałatkę i jeszcze raz wymieszaj.

Sękacz z tortownicy

Składniki:
- 25 dag masła
- 1 szklanka cukru
- 3/4 szklanki mąki krupczatki
- 1/2 szklanki mąki ziemniaczanej
- 6 jajek
- 5 dag zmielonych migdałów
- 1 łyżka rumu
- 1/2 laski wanilii lub 1 esencja waniliowa
- 1 łyżka masła do posmarowania tortownicy

Sposób przyrządzania:

Masło utrzyj z cukrem na puszysty krem. Nie przerywając ucierania, dodawaj po jednym żółtku, potem rum, migdały, rdzeń wyjęty z rozkrojonej laski wanilii oraz oba rodzaje mąki. Z białek ubij sztywną pianę i delikatnie wymieszaj ją z ciastem. Rozgrzej piekarnik do 200°C. Tortownicę posmaruj masłem, na jej dnie równo rozsmaruj 2 łyżki ciasta. Piecz około 5 minut. Gdy ciasto lekko się przyrumieni, wyjmij tortownicę z piekarnika. Na upieczonej warstwie sękacza rozprowadź kolejne 2 łyżki ciasta i znowu wstaw tortownicę na 5 minut do piekarnika. Czynności te powtarzaj, aż zabraknie ciasta. Upieczony i całkowicie ostudzony sękacz wyjmij z tortownicy i posyp cukrem pudrem lub polukruj. Uwaga: prawdziwy sękacz piecze się na specjalnym rożnie nad ogniem.

Śledzie po wileńsku

Składniki:
- Przyprawy: ok. 3 cm korzenia świeżego imbiru
- 2 łyżeczki cukru pudru
- 1/2 łyżeczki cynamonu
- 2 ziarna pieprzu
- 5 goździków
- 4-5 listków laurowych
- kawałek gałki muszkatołowej
- 4-5 ziarenek ziela angielskiego
Pozostałe składniki:
- 1/2 kg płatów śledziowych (najlepsze są jasne duże i grube płaty śledzi solonych z beczki)
- 4 średnie cebule
- olej
- 1 puszka koncentratu pomidorowego albo 1 mały słoiczek keczupu

Sposób przyrządzania:

Wszystkie przygotowane przyprawy przełóż do malaksera lub elektrycznego młynka do kawy i dokładnie zmiksuj (na proszek). Cebule pokrój w kostkę lub w piórka i zeszklij na oleju. Następnie dodaj koncentrat pomidorowy (lub keczup) i przestudź. Na talerzu ułóż śledzie i posyp przyprawami. Zostaw na noc w chłodnym miejscu. Następnego dnia płaty pokrój na kawałki. Ułóż w dwóch lub trzech warstwach na półmisku, a potem przykryj grubą warstwą cebuli z koncentratem. Udekoruj szczypiorkiem i natką pietruszki.

Zawijasy z Sudowy

Składniki:
- 80 dag mięsa wieprzowego
- 1 jajko
- garść bułki tartej
- 2 łyżki sklarowanego masła
- sól
- pieprz
- listki laurowe
Nadzienie:
- 2 marchewki
- 15 dag szynki
- 2 cebule
- masło
Sos:
- po 250 ml białego wina i śmietany
- 3 łyżki masła

Sposób przyrządzania:

Pokrój mięso w plastry, rozbij tłuczkiem, oprósz solą i piepr...