Marek.Lubinski.-.Analiza.Koniunktury.I.Badanie.Rynkow.pdf

(6144 KB) Pobierz
86008495 UNPDF
Marek Lubiński
ANALIZA KONIUNKTURY
I BADANIE RYNKÓW
DOM
WYDAWNICZY
Warszawa 2002
86008495.051.png
Spis treści
Wprowadzenie .............................................
7
Rozdział I
Przedmiot analizy koniunktury i badania rynku ..................... 11
1. Pojęcie wahań koniunkturalnych ............................ 11
2. Schemat analizy koniunktury (zasady ogólne) ................... 13
3. Przedmiot i rodzaje analiz rynkowych ........................ 21
4. Schemat analizy rynku ................................... 25
5. Uwagi końcowe ........................................ 27
Rozdział II
Procesy dynamiczne w gospodarce .............................. 29
1. Klasyfikacja i charakterystyka procesów dynamicznych ............. 29
2. Dekompozycja szeregów czasowych .......................... 44
Rozdział III , , :
Mierzenie i opis cyklu koniunkturalnego ........................... 53
1. Mierniki aktywności gospodarczej ........................... 53
2. Metody wyodrębniania wahań koniunkturalnych ................. 64
3. Zewnętrzny obraz cyklu .................................. 69
4. Ilościowa charakterystyka cyklu ............................. 73
Rozdział IV
Teorie cyklu koniunkturalnego .................................. 77
1. Ogólna charakterystyka teorii cyklu koniunkturalnego ............. 77
2. Endogeniczne teorie wahań koniunkturalnych ................... 80
3. Egzogeniczne teorie cyklu koniunkturalnego .................... 96
4. Popytowo-podażowa interpretacja wahań koniunkturalnych .......... 108
Rozdział V
Rynek dóbr konsumpcyjnych ................................... 116
1. Determinanty wydatków konsumpcyjnych ...................... 116
2. Elastyczność i funkcje popytu jako narzędzia analizy rynku ......... 124
3. Rynek trwałych dóbr konsumpcyjnych ........................ 133
4. Czynniki kształtujące popyt na artykuły żywnościowe .............. 143
Rozdział VI
Rynek dóbr inwestycyjnych .................................... 147
1. Cechy dóbr inwestycyjnych ................................ 147
2. Czynniki kształtujące popyt na dobra inwestycyjne ................ 153
3. Koniunkturalna zmienność akumulacji prywatnej ................ 162
86008495.062.png 86008495.063.png 86008495.064.png 86008495.001.png 86008495.002.png 86008495.003.png 86008495.004.png 86008495.005.png 86008495.006.png 86008495.007.png 86008495.008.png 86008495.009.png 86008495.010.png 86008495.011.png 86008495.012.png 86008495.013.png 86008495.014.png 86008495.015.png 86008495.016.png 86008495.017.png 86008495.018.png 86008495.019.png 86008495.020.png 86008495.021.png 86008495.022.png 86008495.023.png 86008495.024.png 86008495.025.png 86008495.026.png 86008495.027.png 86008495.028.png
Rozdział VII
Rynek surowców ............................................ 167
1. Pojęcie surowców ...................................... 167
2. Uwagi o ogólnej teorii zasobów ............................ 168
3. Cechy strukturalne rynku surowców .......................... 170
4. Czynniki kształtujące popyt na surowce ....................... 191
Rozdział VIII
Handel zagraniczny a cykl koniunkturalny ......................... 200
1. Wpływ wahań koniunkturalnych na handel zagraniczny ............ 200
2. Oddziaływanie handlu zagranicznego na poziom aktywności gospodarczej 216
Rozdział IX
Przebieg wahań koniunkturalnych (wybrane elementy) ................. 224
1. Zyski i ceny .......................................... 224
2. Rynek pracy .......................................... 227
3. Rynek kredytowy i obieg pieniężny .......................... 232
Rozdział X
Metody analizy i prognozy koniunktury ........................... 237
1. Barometry koniunktury .................................. 238
2. Testy koniunktury ...................................... 247
3. Metoda bilansowa ...................................... 256
4. Metody ekonometryczne ................................. 258
5. Metody eksperckie ...................................... 264
6. Uwagi końcowe ........................................ 265
86008495.029.png 86008495.030.png 86008495.031.png 86008495.032.png 86008495.033.png 86008495.034.png 86008495.035.png
Wprowadzenie
Książka została pomyślana jako podstawowy podręcznik dla studentów kie-
runków ekonomicznych z przedmiotów związanych z analizą koniunktury i ba-
daniem rynku. Może być również przydatna jako literatura uzupełniająca na
zajęciach z mikro- i makroekonomii, międzynarodowych stosunków gospodar-
czych czy marketingu oraz w kształceniu podyplomowym, a także na różnego
rodzaju kursach i szkoleniach. Z pewnością zainteresuje również praktyków
gospodarczych. Celem podręcznika jest zapoznanie odbiorcy z mechanizma-
mi decydującymi o fluktuacjach poziomu aktywności gospodarczej oraz z cha-
rakterem i przyczynami zmian krótko- i średniookresowych na poszczegól-
nych rynkach towarowych. Zostaną omówione również podstawy analizy tych
procesów.
Krąg potencjalnych odbiorców oraz cele podręcznika określają sposób uję-
cia poszczególnych zagadnień. Od odbiorców oczekuje się elementarnej wie-
dzy z dziedziny ekonomii, uzupełnionej znajomością podstaw statystyki, eko-
nometrii i międzynarodowych stosunków gospodarczych. Niemniej jednak,
kwestie kluczowe dla omawianych zagadnień zostały krótko przypomniane.
W prezentacji podstawowe znaczenie przypisuje się aspektom praktycz-
nym. Z tego względu zrezygnowano z ujęć czysto teoretycznych, które nie ma-
ją bezpośrednich walorów aplikacyjnych. Nie oznacza to, że praca całkowicie
stroni od teorii. Teoria została wprowadzona z zakresie i miejscu niezbędnym
dla objaśniania rzeczywistości. O konstrukcji podręcznika zadecydowało rów-
nież dążenie do wyeksponowania dwustronnych zależności między wahaniami
koniunkturalnymi w skali całej gospodarki oraz niestabilnością popytu i po-
daży na poszczególnych rynkach towarowych.
W strukturze podręcznika wyodrębniono dziesięć rozdziałów. Pierwszy jest
wprowadzeniem do obszaru rozważań. Rozpoczyna go zdefiniowanie wahań
koniunkturalnych, a następnie został zaprezentowany podstawowy schemat ana-
lizy koniunktury. Symetrycznie do tego zakreślono zakres przedmiotowy ana-
lizy rynku. Rozdział zamykają uwagi wskazujące na cele analizy koniunktury
i badania rynku oraz silny związek merytoryczny obydwu rodzajów rozważań.
Ponieważ ujmowane od strony formalnej analizy koniunktury i rynku spro-
wadzają się w dużej części do badania zmian w czasie, rozdział drugi dotyczy
7
86008495.036.png 86008495.037.png 86008495.038.png 86008495.039.png 86008495.040.png 86008495.041.png 86008495.042.png 86008495.043.png
procesów dynamicznych. Punktem wyjścia jest ich systematyzacja i charakte-
rystyka. Szczególnie dużo uwagi poświęcono wahaniom oscylacyjnym, do któ-
rych zaliczają się między innymi wahania koniunkturalne i cykle specjalne. Dru-
ga część rozdziału dotyczy dekompozycji szeregów czasowych, czyli procedur,
których celem jest wyodrębnienie poszczególnych składowych szeregów dyna-
micznych. Relatywnie mniej uwagi poświęcono wymiarowi formalnemu oma-
wianych zagadnień, które są obszarem dociekań statystyki i ekonometrii, kon-
centrując się na ich wymiarze merytorycznym.
W rozdziale trzecim zostały omówione techniczne aspekty analizy koniunk-
tury. Składa się na nie blok zagadnień dotyczących mierników aktywności go-
spodarczej, metod wyodrębniania wahań koniunkturalnych, zewnętrznego ob-
razu cyklu oraz elementów jego ilościowej charakterystyki. W rozważaniach
na temat mierników aktywności gospodarczej najwięcej uwagi poświęcono
wskaźnikom zbiorczym (indeks dyfuzji oraz wskaźnik zbiorczy o znormalizo-
wanej amplitudzie), które, chociaż niezmiernie przydatne, są mniej znane. Roz-
ważone zostały podstawowe konwencje wyodrębniania cyklu, tzn. cykl pozio-
mów, cykl odchyleń oraz cykl wzrostu ze wskazaniem wad i zalet poszczególnych
sposobów podejścia.
Techniczne problemy analizy koniunktury są wprawdzie ważne, jednak nie
mogą przesłaniać kwestii zasadniczej, jaką jest wyjaśnienie przyczyn powstawa-
nia wahań. Źródłom cykliczności w gospodarce rynkowej został poświęcony
rozdział czwarty. Charakterystykę wybranych teorii cyklu koniunkturalnego po-
przedziła prezentacja ich ewolucji w czasie oraz próba systematyzacji. Nie spo-
sób było przedstawić wszystkich teorii, dlatego próbowano omówić koncepcje
reprezentatywne dla głównych nurtów refleksji nad cyklem i te z nich, które
mogą być przydatne dla objaśniania procesów rynkowych.
Kolejne trzy rozdziały zostały poświęcone rynkowi dóbr konsumpcyjnych,
inwestycyjnych oraz surowców. Analizę rynku trwałych dóbr konsumpcyjnych
i artykułów żywnościowych poprzedzają ogólne uwagi na temat skłonności do
konsumpcji (oszczędzania). Odwołano się nie tylko do teorii J. M. Keynesa,
ale uwzględniono również nowsze ujęcia problemu. Walor ogólny mają rów-
nież rozważania na temat funkcji i elastyczności popytu z perspektywy ich wy-
korzystania w analizie rynku. Po tym wprowadzeniu przedstawiono cechy
trwałych dóbr konsumpcyjnych, następnie omówiono czynniki kształtujące po-
pyt, z podziałem na nowy i restytucyjny. Podsumowaniem jest model koniunk-
turalnych zmian popytu na trwałe dobra konsumpcyjne. Zgodnie z ogólnym
przesianiem wskazano na dwustronne zależności między koniunkturą i zapo-
trzebowaniem. Szczególnie została wyeksponowana coraz bardziej aktywna
rola dóbr trwałych we fluktuacjach gospodarczych. Ostatnia część piątego roz-
działu odnosi się do rynku artykułów żywnościowych.
Rozdział szósty, o strukturze zbliżonej do poprzedniego, ma za przedmiot
rynek dóbr inwestycyjnych. Całość omawianych w nich zagadnień została uje-
86008495.044.png 86008495.045.png 86008495.046.png 86008495.047.png 86008495.048.png 86008495.049.png 86008495.050.png 86008495.052.png 86008495.053.png 86008495.054.png 86008495.055.png 86008495.056.png 86008495.057.png 86008495.058.png 86008495.059.png 86008495.060.png 86008495.061.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin