TENS 1.doc

TENS – PRZEZSKÓRNA STUMULACJA ELEKTRYCZNA NERWÓW

Standardowa metoda zwalczania bólu, zarówno przewlekłego, jak i ostrego, jest to metoda nieinwazyjna i nie wymaga użycia substancji o działaniu narkotycznym. Metoda TENS jest zatem szczególną odmianą elektrostymulacji; jej zadaniem jest zwalczanie bólu, a nie, jak w przypadku innych metod, pobudzanie mięśni do skurczu lub wprowadzenie do ustroju związków chemicznych (jonoforeza); W TENS wykorzystuje się prądy impulsowe małej częstotliwości;

RODZAJE TENS

1.       Stymulacja konwencjonalna, wysokoczęstotliwościowa, TENS HF

Wykorzystuje impulsy prostokątne o czasie trwania Ti = 100 µs-200µs i częstotliwości 100-200 Hz; zastosowanie mają impulsy o przebiegu mono – i bifazowym; w przypadku wykorzystania impulsu o przebiegu monofagowym elektrodę dodatnia ANODE układamy w miejscu bólu; w stymulacji wykorzystującej impulsy bifazowe elektrody układa się na przebiegu nerwów obwodowych lub na odpowiadającym dermatozie; stymulacja HF powoduje obwodową analgezję, nie podlegającą wpływowi układu endorfinowego;

Wykorzystywana jest do leczenia zarówno ostrych jak i przewlekłych zespołów bólowych; czas  zabiegu 30 – 60 min; natężenie prądu do odczucia przez pacjenta wyraźnego mrowienia lub wibracji bez skurczu mięśnia;

Mechanizm działania: stymuluje grube i średnio – grube włókna nerwowe, co zamyka „bramkę” dla transmisji bólu przez cienkie włókna nerwowe;

2.       Stymulacja akupunkturo podobna, niskoczęstotliwościowa, TENS LF

Wykorzystuje impulsy prostokątne o czasie trwania Ti =150µs - 250µs i częstotliwości 1-4 Hz (10 Hz); analgezja pojawia się po 30-45 min zabiegu; elektrodę czynna z znaku ujemnym stosuję się w przypadku bólu przewlekłego a elektrodę dodatnią dla bólu ostrego, można również układać na odruchowe mięśniowo – powięziowe obszary bólowe „trigger points”, nad włóknami ruchowymi lub w miejscu bólu; czas zabiegu 30 – 45 min, natężenie prądu na granicy tolerancji czuciowej oraz powodująin;ce widoczne skurcze;

Mechanizm działania: wzrost wydzielania endorfin;

3.       Stymulacja uderzeniowa, TENS BURST

Jest odmianą stymulacji niskoczęstotliwościowej, gdyż wykorzystuje 2 serie impulsów na sekundę (2 Hz); na serię impulsów (wiązkę) składa się 7-10 impulsów o czasie trwania 100-200 µs i częstotliwości 70 – 100 Hz. Czas trwania zabiegu 30 -45, natężenie prądu na granicy tolerancji czuciowej oraz powodujące widoczne skurcze mięśni; elektrody ułożone są na punktach motorycznych; stymulacja BURST ma zastosowanie w leczeniu bólu i niedowładów mięśni w przypadkach neuropatii obwodowych np. opadającej stopie, opadającej ręki; analgezja występuje 20 min po zabiegu,

Mechanizm działania: wzrost produkcji endorfin;

4.       Stymulacja krótka intensywna, TENS Hi-Fi

Składa się z impulsów o szerokości 0,5-1 ms i częstotliwości 100-150 Hz; czas zabiegu nie powinien przekraczać 15 min ze względu na szybką męczliwość mięśni, natężenie wywołujące drżenie i skurcze mięśniowe; elektrody umiejscawia się w obszarze bólu; znieczulenie uzyskane dzięki tej stymulacji pozwala na przeprowadzenie krótkotrwałych zabiegów np.: chirurgicznego oczyszczania ran, leczenie stomatologiczne;

MECHANIZM DZIAŁANIA

1.       Hamowanie przewodnictwa informacji bólowych

Zmniejsza się ilość sygnałów wysyłanych przez nerwy bólowe do kory mózgowej

2.       Uruchamianie produkcji endorfin

Endorfiny neurohormony produkowane przez organizm o dzialaniu podobnym do morfiny; łagodzą na wiele godzin czucie bólu i stymulują chore tkanki do regeneracji;

3.       Zmniejszenie napięcia mięśni

4.       Wzmocnienie i poprawa funkcji mięśni

5.       Poprawa ukrwienia w miejscu otoczonym elektrodami (leczenie ran, owrzodzeń, obrzęków)

6.       Stymulacja naczynioruchowa (w sporcie wyczynowym w formie rozgrzewki – rozszerzenie naczyń krwionośnych bez wysiłku i spalania energii oraz dla urody – powoduje zmniejszenie cellulitis lub zmarszczek;

7.       Lepsze przenikanie jonów przez błonę komórkową, znaczne przyspieszenie procesów regeneracji oraz usuwanie metabolitów (leczenie stanów zapalnych)

WSKAZANIA

·         Leczenie zespołów bólowych

·         Choroby krążenia obwodowego

·         Leczenie utrudnionego zrostu kostnego

·         Trudno gojące się rany

·         Stymulacja mięśniowa

·         Leczenie bólu pooperacyjnego w obrębie klatki piersiowej i jamy brzusznej

·         Po operacyjnym leczeniu dyskopatii lędźwiowej

·         W bólach pochodzenia nerwowego m.in. neuralgii po półpaścu

·         Bólach kikutów po amputacji

·         W bólach fantomowych

·         Migrena szyjna

·         Zwalczanie bólów menstruacyjnych

·         Bóle zwyrodnieniowe kręgosłupa i stawów obwodowych

·         Zespoły bólowe kręgosłupa

·         W położnictwie – bóle porodowe

·         Bóle stawu skroniowo – żuchwowego

PRZECIWWSKAZANIA

·         Rozrusznik serca (zablokowanie rozrusznika)

·         Osoby niezrównoważone psychicznie i emocjonalnie

·         Przednia powierzchnia szyi (należy omijać zatokę szyjną)

·         Choroby serca

·         Epilepsja – należy unikać stymulacji w okolicach głowy, szyi

·         Ubytki skóry

·         Nowotwory

·         Ciąża  - nie stymulować brzucha ciężarnej

·         Zaawansowane żylaki

POSTĘPOWANIE LECZNICZE

1.       OCENA PACJENTA

·         Wywiad medyczny

·         Określić etiologię bólu, wcześniejsze leczenie, leki

·         Charakterystyka, czas trwania, rodzaj, lokalizacja bólu

·         Określić cele leczenia

·         Określić plan leczenia, dostosować sposób leczenia  i parametry lecznicze TENS

2.       POSTĘPOWANIE  Z PACJENTEM

·         Wyjaśnienie sposobu postępowania by pacjent nie przejawiał lęku i skupił się na leczeniu

·         Opisanie wrażeń związanych z leczeniem

·         Wyjaśnienie korzyści wynikających z terapii

·         Przygotowanie skory pacjenta, oczyszczenie alkoholem

·         dobór elektrod

UŁOŻENIE ELEKTROD

·         LOKALNE – np.: w obszarze bólu

·         PRZYKRĘGOSŁUPOWE

·         W SPECYFICZNYCH MIEJSCACH – punkty motoryczne, punkty stymulacyjne nerwu, trigger point, punkty akupunkturowe)

·         ROZMIESZCZENIE STANDARDOWE

1.       Odpowiednie korzenie nerwów i dermatomy

2.       Miejsce odczuwanie bólu

3.       Punkty refleksogenne w pobliżu odczuwania bólu

4.       Punkty refleksogenne umiejscowione dystalnie od miejsca odczuwania bólu