Dobre Zakupy - Poradnik.pdf - Psychologia - KotwGlanach

DOBRE ZAKUPY

Jak kupowaæ z czystym sumieniem

Polska Zielona Sieæ

Kraków 2004

DOBRE ZAKUPY

Wydanie II, poprawione i uzupe³nione

Poradnik przedstawia niezale¿n¹ ocenê firm i produktów (stan na listopad 2002), opracowan¹

przez brytyjsk¹ organizacjê konsumenck¹ ECRA - The Ethical Consumer Research Association

(www.ethicalconsumer.org).

Polska wersja poradnika, której wydawc¹ jest Polska Zielona Sieæ, opiera siê na publikacji The

Good Shopping Guide, wydanej przez ECRA w roku 2002.. Drugie polskie wydanie zosta³o popra-

wione i uzupe³nione we wspó³pracy ze Stowarzyszeniem Sprawiedliwego Handlu Trzeci wiat

i My w oparciu o informacje w³asne i innych organizacji zajmuj¹cych siê podobn¹ problematyk¹.

Poradnik Dobre zakupy zosta³ opublikowany dziêki pomocy finansowej Unii Europejskiej. Po-

gl¹dy w nim wyra¿one nale¿¹ do Zwi¹zku Stowarzyszeñ Polska Zielona Sieæ i w ¿adnym razie nie

musz¹ odzwierciedlaæ oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej.

WYDAWCA

Zwi¹zek Stowarzyszeñ Polska Zielona Sieæ

ul. Ba³uckiego 12

30-316 Kraków

e-mail: info@zielonasiec.pl

www.zielonasiec.pl

©Copyright by Zwi¹zek Stowarzyszeñ Zielona Sieæ 2003

ISBN 83-918499-1-0

T³umaczenie: Piotr Znaniecki

Opracowanie: Piotr Znaniecki, Krzysztof Gorczyca, Wojciech Ziêba

Konsultacje: Katarzyna Terlecka

Projekt ok³adki: Jaros³aw Piotrowicz

Korekta: Ewa Bo¿ek, Ma³gorzata Grygierowska

Redakcja wydania II, sk³ad i ³amanie: Wojciech Ziêba

Druk i oprawa: Us³ugowy Zak³ad Poligraficzny S.J.

ul. Wiewiórcza 66, Bia³ystok,

tel./faks: (085) 868 44 40

e-mail: drukarnia@cybertech.pl

WSTÊP

TWOJE PIENI¥DZE KSZTA£TUJ¥ WIAT!

Decyzje podejmowane podczas zakupów, robionych

popiesznie w supermarkecie, zapadaj¹ zazwyczaj pod

wp³ywem ceny, marki i jakoci produktu. Zawartoæ

koszyka nie kojarzy nam siê z wyborem moralnym.

Tymczasem pieni¹dze, które zostawiamy w kasie,

mog¹ decydowaæ o losie ludzi, zwierz¹t, przyrody.

Mog¹ przyczyniæ siê do rozwoju rynku lokalnego, ro-

dzinnych gospodarstw rolnych, dzia³alnoci chary-

tatywnej, ale mog¹ równie¿ wspieraæ ³amanie praw

cz³owieka, handel broni¹, okrutne traktowanie zwie-

rz¹t czy rabunkow¹ dzia³alnoæ niszcz¹c¹ rodowi-

sko.

Jako konsumenci mamy prawo wyboru. wiadome

korzystanie z tego prawa wi¹¿e siê jednak z odpowie-

dzialnoci¹ za skutki naszych decyzji, w tym za dal-

sz¹ wêdrówkê naszych pieniêdzy.

Wa¿ne jest nie tylko, co kupujemy, ale i - komu p³acimy.

Niewzbudzaj¹cy w¹tpliwoci produkt mo¿e przyspa-

rzaæ zysków przedsiêbiorstwu, które postêpuje w spo-

sób, jakiego nie chcemy popieraæ. Zakup produktu to

tak¿e finansowe wsparcie polityki danej firmy.

Rozszerzona wersja Poradnika jest dostêpna w inter-

necie pod adresem www.ekonsument.pl.

Wiele informacji znajdziesz równie¿ na stronach Sto-

warzyszenia Sprawiedliwego Handlu Trzeci wiat

i My: www.sprawiedliwyhandel.org.

KONSUMENCI

RZ¥DZ¥ WIATEM!

Pieni¹dze wprawiaj¹ wiat w ruch - g³osi znane powiedzenie. Czêci¹ naszych pieniêdzy,

pochodz¹c¹ z podatków, dysponuje rz¹d, zdecydowan¹ wiêkszoæ wydajemy jednak

sami, kupuj¹c towary i us³ugi. Kontrolê nad sposobem wydawania pieniêdzy

z naszych podatków mamy raz na kilka lat, kiedy uczestniczymy w wyborach.

A zakupy robimy przecie¿ codziennie. We wspó³czesnym wiecie g³ówn¹,

powszechnie dostêpn¹ form¹ oddzia³ywania na rzeczywistoæ s¹ w³anie... zakupy.

Ka¿da z³otówka jest jak karta wyborcza

Jak politycy zabiegaj¹ o nasz g³os w kampanii wyborczej, tak producenci i sprzedawcy

walcz¹ miêdzy sob¹ o ka¿d¹ nasz¹ z³otówkê, kusz¹c nas reklamami i promocjami. To

dowód, ¿e nasz wybór ma ogromne znaczenie.

Poradnik DOBRE ZAKUPY omawia aspekty etyczne codziennych zakupów oraz stoj¹c¹

przed nabywc¹ mo¿liwoæ aktywnego wp³ywania na dzia³alnoæ firm poprzez wybory

dokonywane w czasie zakupów. Znaleæ w nim mo¿na takie informacje o produktach

i producentach, których pró¿no szukaæ w reklamach i na etykietach. Poradnik informuje

o faktach i dostarcza ogólnych zaleceñ, pomocnych w ukierunkowaniu mocy sprawczej

zwyk³ych zakupów, le¿¹cej w rêkach ka¿dego konsumenta.

CO TU ZNAJDZIESZ?

magamy zmniejszyæ zanieczyszczenie

rodowiska wie to ka¿dy. Ale kto wie,

jak¹ kupiæ lodówkê? Który z producen-

tów butów sportowych ³amie prawa

cz³owieka? Który z kosmetyków by³ te-

stowany na zwierzêtach? Które z firm

s¹ zamieszane w handel broni¹? Który

towar zosta³ wyprodukowany w fabry-

kach zatrudniaj¹cych dzieci? Poradnik

pomaga odpowiedzieæ na te pytania.

Zadaniem poradnika jest pomóc w wia-

domym wyborze produktów najlepszych

z punktu widzenia spo³ecznego, za-

pewniaj¹cych dobrobyt oraz poszano-

wanie rodowiska naturalnego. Wi¹¿e

siê z tym standard ¿ycia ludzi ubogich

w innych krajach, prawa cz³owieka, kwe-

stie ekologiczne oraz ochrona zwierz¹t.

Ka¿dy mo¿e uczestniczyæ w tworzeniu

lepszej rzeczywistoci poprzez proste

wybory, dokonywane codziennie pod-

czas zakupów. Gdy wybieramy biode-

gradowalny p³yn do mycia naczyñ, po-

MA£E DZIA£ANIA DU¯E EFEKTY

Nasze codzienne wybory mog¹ wspie-

raæ odpowiedzialne firmy, które trosz-

cz¹ siê o konsekwencje spo³eczne i ro-

dowiskowe swej dzia³alnoci. Mog¹ te¿

powodowaæ zmiany w sposobach dzia-

³ania wielkich korporacji i hipermarke-

tów. Tak ju¿ siê dzieje! Sklepy coraz czê-

ciej sprzedaj¹ produkty przyjazne dla

rodowiska czy ¿ywnoæ produkowa-

n¹ metodami ekologicznymi, gdy¿ coraz

wiêcej klientów zwraca na to uwagê.

gaj¹ odpowiedzialne przedsiêbiorstwa,

kieruj¹ce siê nie tylko wzglêdami eko-

nomicznymi, ale te¿ ekologicznymi,

spo³ecznymi i etycznymi: nie wyzyskuj¹

ludzi, nie niszcz¹ rodowiska i nie po-

woduj¹ cierpienia zwierz¹t.

Dobre, odpowiedzialne zakupy wspie-

raj¹ etycznych producentów, ale jedno-

czenie s¹ znakiem sprzeciwu wobec

firm, które ignoruj¹ negatywne konsek-

wencje spo³eczne i ekologiczne swych dzia-

³añ. To umacnia Tw¹ pozycjê konsumen-

ta, który ma prawo wp³ywaæ na spo-

sób produkcji towarów, za które p³aci.

Jest wiele sposobów kszta³towania ryn-

ku tak, by zmienia³ siê zgodnie z naszy-

mi ¿yczeniami. Na pocz¹tku mo¿esz ro-

zejrzeæ siê za sklepami lokalnymi w swo-

jej okolicy zaopatruj¹c siê w nich, osz-

czêdzasz paliwo i wspierasz swych s¹-

siadów. Kupuj¹c jedzenie, pytaj o ¿yw-

noæ z gospodarstw ekologicznych. Wy-

bieraj¹c produkt Sprawiedliwego Han-

dlu, wspierasz ubogich producentów

z krajów Trzeciego wiata. Decyduj¹c

siê na biodegradowalne p³yny do my-

cia naczyñ i proszki do prania, chronisz

rodowisko i dajesz zarobiæ producen-

tom ekologicznym, którzy mog¹ dalej

inwestowaæ w czyste, zdrowe techno-

logie. Jednoczenie dajesz znak innym

firmom, które o to nie dbaj¹, ¿e jeli nie

zmieni¹ postêpowania, bêd¹ traciæ

klientów, a wiêc zarobi¹ mniej.

Mo¿esz zachowaæ siê dwojako: pozy-

tywnie kupuj¹c towar, o którym wiesz,

¿e jest etyczny, lub negatywnie od-

mawiaj¹c kupna towarów pod tym

wzglêdem w¹tpliwych.

Dobre zakupy to tak¿e bojkot firm, któ-

rych zachowanie jest sprzeczne z Two-

im wiatopogl¹dem, które s¹ uwik³ane

w niejasne uk³ady polityczne, graj¹ nie-

czysto na rynku pracy i ³ami¹ prawa pra-

cowników, zanieczyszczaj¹ rodowisko,

prowadz¹ szkodliwe spo³ecznie kam-

panie reklamowe (np. Nestlé, agresyw-

nie promuj¹ca mleko w proszku wród

karmi¹cych matek w Trzecim wiecie,

choæ jego niew³aciwe u¿ywanie jest

tam przyczyn¹ mierci 1,5 mln dzieci

rocznie; czytaj: www.babymilkaction.org).

Ka¿da podobna decyzja ma swój sku-

tek ma³y sam w sobie, ale ogromny,

je¿eli miliony innych osób zrobi¹ to

samo. Poradnik pokazuje, jak byæ

uczestnikiem tego pozytywnego proce-

su, jak na co dzieñ czyniæ wiat lepszym.

Z poradnika dowiesz siê ciekawych rze-

czy o produktach, które codziennie ku-

pujesz lub zamierzasz kupiæ. Tu znaj-

dziesz informacje niezbêdne do podjê-

cia wiadomej decyzji kupna produktu

etycznego lub bojkotu firmy dzia³aj¹cej

nieetycznie. Rob Harrison z organiza-

CO TO S¥ DOBRE ZAKUPY?

Dobre zakupy to zakupy wiadome,

przemylane, etyczne. Zaspokajaj¹ one

nasze potrzeby, ale równie¿ wspoma-

Dobre Zakupy - Poradnik.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: