Hjalmar Söderberg-Krowa duszpasterza.pdf

HJALMAR SÖDERBERG

KROWY DUSZPASTERZA

Od dziesięciu lat nie widziałem mego dawnego kolegi

z czasów studenckich, księdza proboszcza Toreliusa z Ler-

kila, gdy niedawno, któregoś ciepłego letniego wieczora,

wpadliśmy na siebie na brzegu chodnika przed Grandem.

Stołowaliśmy się w tym samym miejscu w Uppsali, gdzie

uczyłem się, nie pamiętam już czego — chyba przygotowy-

wałem się do któregoś z pierwszych egzaminów, a on do

jakiegoś innego. Był bardzo poważnym młodym człowie-

kiem, za wyjątkiem sobotnich wieczorów. Miał bowiem

ustalone nawyki i był dokładny we wszystkim, nawet gdy

chodziło o młodzieńcze wybryki. Miał zresztą też i dobrą

głowę, a że ponadto pochodził ze starej rodziny, w której

było wielu duchownych i niejeden biskup, jeśli nie był jego

stryjem, to co najmniej przyszywanym wujem — więc

wszystko poszło mu gładko i już w dość młodym wieku był

w posiadaniu przeciętnie dobrej parafii. Wszystko to dało

mu nadzwyczaj jasne i harmonijne wyobrażenie chrześci-

jaństwa, i gdy teraz szedł mi naprzeciw brzegiem chodnika

z rozpostartymi ramionami, jak gdyby tydzień tylko minął,

odkąd rozstaliśmy się przed Taddis, mógłbym, gdybym nie

wiedział, że to piątek, z wyrazu jego twarzy sądzić, iż to

sobota wieczór.

Usiedliśmy przy kawiarnianym stoliku pod olbrzymim

namiotem przeciwsłonecznym i kazaliśmy sobie podać

różne napoje chłodzące. Okazało się, że szybciej dotarliśmy

do dna naszych dawnych studenckich wspomnień niż mo-

gliśmy przypuszczać, więc rozmowa nasza dotyczyła głów-

nie teraźniejszości. Dowiedziałem się, że jest żonaty już po

raz drugi i że to drugie jego małżeństwo zapowiada się

równie szczęśliwie jak szczęśliwe byłoby pierwsze, gdyby

inną była wola Pana. Mówił o 'swoim przyjemnym

życiu na wsi, którego nie zamieniłby na nic na świecie.

Lubił swoich parafian i sądził, że i oni go cenią. Rozmowa

toczyła się przez chwilę wokół współczesnych ruchów

religijnych i w pewnej chwili spytałem go, czy sekciarze

sprawiają mu dużo kłopotów w jego parafii.

— Masz na myśli zwolenników wolnego kościoła? * —

zapytał. — Nie, tego nie mogę powiedzieć. To znaczy,

nie mogę zaprzeczyć temu, że z początku sprawiali mi

wiele kłopotów. Przykro było, gdy arcybiskup przyjechał

z wizytacją i zobaczył, że więcej ludzi ciągnie do domu

modlitwy niż do kościoła. Ale byłem od niedawna w tej

miejscowości, wszystko skrupiło się na moim poprzedniku,

późnej zaś stosunki zmieniły się na lepsze. Obecnie pa-

nuje bardziej pojednawczy nastrój, i chociaż właściwie nie

mogę powiedzieć, abym miał więcej ludzi w kościele niż

dawniej, to przynajmniej jest ich mniej w domu modlit-

wy, Bogu dzięki. No, ale są zresztą ku temu teraz specjalne

powody.

Przerwał, minę miał trochę tajemniczą, nie pytałem go

więcej i przez chwilę siedzieliśmy w milczeniu. Po chod-

niku przed nami wśród tęgich mieszkańców Sztokholmu

przechadzali się od czasu do czasu szczupli jankesi, z na-

brzeża portu dobiegały ostatnie takty hymnu domu Habs-

burgów, po których zaległa dziwna cisza i wśród tej ciszy

rozległ się nagle ryk krowy. Dobiegał on z jednego ze

statków przybrzeżnych, który właśnie zawinął do przysta-

ni; zaraz potem usłyszeliśmy stąpanie krowy po trapie,

potem jeszcze jednej, a w końcu ukazał się stary wieśniak,

który prowadził za sobą obie krowy na postronku.

— Ładne krowy — powiedział pastor — chociaż nie

tak ładne jak moje. Mam najtłuściejsze i najpiękniejsze

krowy w całej parafii. Ale krowy trzeba widzieć w zie-

lonym krajobrazie, żeby je zrozumieć i ocenić. Nie ma nic,

co lubiłbym bardziej od moich krów, z rzeczy tego świata,

ma się rozumieć. Ale i to zresztą ma swoje...

•— Szczególne powody?

— Właśnie. Muszę ci opowiedzieć całą historię o kro-

wach, o zwolennikach wolnego kościoła i o moim małżeń-

stwie. Wszystko to bowiem wiąże się ze sobą. Posłuchaj:

— Przypominasz sobie może, że ubiegłego lata były wiel-

kie upały, szczególnie przed świętym Janem. Któregoś

dnia poszedłem jak zwykle przejść się po swoich posiadłoś-

ciach. Kroczyłem wzdłuż rowów, w pełnym słońcu, prze-

mierzyłem łąkę, gdzie moi ludzie kosili siano, i do-

szedłem do pastwiska, na którym pasły się krowy. Nie

wyobrażasz sobie, jak pięknie wyglądały wśród pni brzo-

zowych! Pogłaskałem je po pyskach i pogadałem z nimi

jak zwykle: z Majową Różą, z Kwiatem Lata i Białką — to

moja przodownica, nie ma rogów i jest biała jak mleko—•

i z bykiem Herkulesem, który jest zarazem uosobieniem

siły i łagodności. Nie ma spokojniejszych stworzeń od

byków, jeśli się ich od początku nie drażni. Pogadałem

z nimi wszystkitni, a one odpowiadały mi w miarę swoich

możliwości i porykiwały, gdy się oddaliłem. Pogawędziłem,

też z pewnym krawcem, którego spotkałem schodząc

z pagórka, a który był wielką personą i inicjatorem ruchu

religijnego wśród parafian. Słyszałem nawet, że zwykł

wypędzać diabła. Odpowiadał mi kwaśno-słodko — ma

się rozumieć. Tak doszedłem do jeziora. Było lśniące

i nieruchome. Mam co prawda zasadę, żeby nigdy nie

kąpać się przed świętym Janem, ale brakowało tylko paru

dni, byłem zgrzany i spocony. Nie mogłem się powstrzy-

mać. W mgnieniu oka rozebrałem się, wskoczyłem do

wody i popłynąłem. Ale woda była zimniejsza niż przy,-

puszczałem, więc pływałem niedługo. Kiedy wyszedłem,

zobaczyłem, że wszystkie krowy idą mi naprzeciw. Zawoła-

łem na nie, podeszły bliżej, ale wolno i ostrożnie. Białka

szła pierwsza, Herkules tuż przy niej. Gdy miałem je

jfrzed sobą w odległości dziesięciu czy piętnastu kroków,

zorientowałem się nagle z wyrazu ich pysków, że mnie

nie poznają, więcej, że nie chcą uznać mnie za człowieka!

Wydało mi się też, że w spojrzeniu Herkulesa było coś,

czego nie widziałem nigdy przedtem. Przyznaję, że w jed-

nej chwili okropny strach mnie obleciał. A jeśli chcesz

wiedzieć, co to paniczny strach, to stań zupełnie- nagi

przed tuzinem wielkich bestii z ostrymi rogami — rozu-

miesz: jedenaście krów i byk, a za plecami jezioro. Jeśli

0 mnie chodzi, to na wpół przytomny ze strachu zacząłem

biec brzegiem jeziora. Wtedy nowe życie wstąpiło w krowy.

Słyszałem, jak biegną za mną ostrym kłusem. Cóż miałem

począć? Chwyciłem się gałęzi drzewa, która opuszczała się

dość nisko, i podciągnąłem się w górę. Czas był naj-

wyższy-, całe stado już mnie dopadało, a Herkules prychał

na mnie i bódł rogami w pień drzewa. No, dosięgnąć mnie

w każdym razie nie mógł, a na szczęście było tak gorąco,

że nie mogłem się przeziębić, chociaż na ogół łatwo prze-

ziębiam sobie żołądek. Usiłowałem przemówić im do roz-

sądku, ale nie było sposobu. Białka odpowiadała pogardą,

Majowa Róża spoglądała ze złością spode łba, a Herkules

był tym razem wyprowadzony z równowagi. Na swój sposób

mieli przecież rację. Jakże bowiem mogli sobie wyobrazić,

że to nieznane białe zwierzę, które na ich widok rzuciło

się do ucieczki i wlazło na drzewo, że ten stwór, który

nie miał ani czarnego ubrania, ani okularów, ani słomko-

wego kapelusza z szerokim rondem był jedną i tą samą

osobą co ich pan i dobry przyjaciel! Musiał to bezwarunko-

wo być wróg, a w każdym razie jakieś obce, niedorzeczne

1 nieprzyzwoite zjawisko, które należało zwalczyć.

Tymczasem na szczęście jest tak, że gwałtowne wzburze-

nie rzadko bywa długotrwałe, przynajmniej jeśli chodzi

o bydło domowe. Po chwili bujna trawa zaczęła przy-

ciągać ich uwagę, a ja skryłem się wśród liści jak tylko

się dało, w nadziei, że zostanę zapomniany. Zwierzęta

poczęły się już rozchodzić, a ja łudziłem się nadzieją

na oswobodzenie — szorstka kora okropnie wgniatała mi

się w ciało -— gdy usłyszałem śmiech i dziewczęce głosy.

Była to nauczycielka z miejscowej szkoły i obie córki

owego kräwca — wszystkie trzy ładne, ma się rozumieć —

które szły niosąc w ręku ręczniki, żeby się wykąpać! Nie

mogę zaprzeczyć, że szepnąłem sam do siebie: Diabli je tu

nadali! Liczyłem tylko na to, że mnie nie spostrzegą,

i obiecywałem sobie w zamian mieć oczy zwrócone

w stronę lądu. No, niewiele tam zresztą było do oglą-

dania, za wyjątkiem najmłodszej. Ruszały się bowiem

tak szybko, że nie zdążyłem jeszcze przemyśleć, co należy

robić, a już najmłodsza dziewczyna stała jedną nogą

w wodzie, a wszystko, co miała na sobie, leżało porządnie

poukładane na kamieniu. Prawdę mówiąc, nie śmiałem

odwrócić głowy z obawy, żeby mnie jakiś trzask gałęzi nie

zdradził. No, wkrótce wszystkie trzy dziewczyny pluskały

się w wodzie, a ja siedziałem na moim drzewie cicho jak

mysz. Przyzwyczajenie wiele znaczy: kora nie ugniatała

już tak mego nieszczęsnego ciała jak z początku, zacząłem

godzić się z losem w nadziei, że cała historia skończy się

szczęśliwie. I tak też w końcu się stało, chociaż nie tak,

jak sobie myślałem.

Dziewczęta wyszły z jeziora, ale trzeba trafu, że na-

uczycielka wyszła na brzeg trochę dalej, ma się rozumieć

w tym miejscu, gdzie leżały moje rzeczy. Przybiega więc

i opowiada o swoim odkryciu: „Tam dalej leży męskie

ubranie, jakiś mężczyzna kąpie się tu blisko — ale gdzie on

się podziewa, musiał wypłynąć gdzieś daleko!". Ubierają

się w największym pośpiechu, stoją i nasłuchują. Nic nie

słychać i nikogo nie widać na jeziorze. Chyba nie utonął

i kto to może być? Trzeba obejrzeć bliżej ubranie. Naj-

młodsza jest najodważniejsza, idzie tam, po czym wraca

i mówi: „To proboszcz! Pomyślcie, jeśli on utonął!". „Co

w takim wypadku będzie z jego duszą?" — zastanawia

się nauczycielka. „Et, co tam dusza! — odpowiada naj-

młodsza ze złością i jak gdyby płacz ściskał ją za gardło

jednocześnie — uczyłam się u niego trzy lata temu i bardzo

go lubiłam, chociaż nie wyznaje prawdziwej wiary. Ale

Pan Bóg z pewnością nie jest taki niedobry jak ty!".

Nagle urwały i jak za dotknięciem różdżki czarodziej-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: