Świat organiczny w kambrze
Kambr jest pierwszym okresem w historii Ziemi o bogato rozwiniętym i silnie zróżnicowanym świecie organicznym. Niektóre z nich spełniają warunki stawiane skamieniałością przewodnim, są wiec przydatne w stratygrafii. Należą do nich:
Trylobity-należ do stawonogów wytwarzających na stronie grzbietowej pancerz chitynowy impregnowany solami wapnia. Trylobity kambryjskie różnią się od młodszych rodzajów tej gromady dużą ilością segmentów tułowia, małą tarczą ogonową , glabellą z wyraźnym podziałem poprzecznym i prymitywna budową oczu..
Najstarsze z nich mają duże znaczenie stratygraficzne. Są to gatunki następujących rodzajów: Holami, Kjerulfia, Schmidtiellus, Callavia,Fallotaspis,Nelteria.
Także w młodszym kambrze dolnym, licznie występują trylobity z rodziny Ellipsocephalidae. Trylobity Trylobity mniejszych rozmiarach charakterystycznych tarczach głowowych; jej przedstawiciele występują również w środkowym kambrze.
Rodzin Protolenidae ma znaczenie stratygraficzne do schyłku kambru dolnego(Protolenus, Lusatiops)
Rodzina Paradoxidae charakteryzuje w Europie kambr środkowy. Typowy przedstawiciel: Paradoxides.
Rodzina Olenidae występuje w kambrze górnym i ordowiku.Trylobity o niewielkich rozmiarach , ale szerokich tułowiach , tułowiach długimi kolcami pleuralnymi. Należą do nich :Olenus, Parabolina, Peltura.
Ważne stratygraficznie, choć odmienne kształtem są trylobity zaliczane do podtypu Agnostina. Trylobity te mogły się rozwijać w wrunkach odbiegających od trybu życia innych trylobitów, tj. mogły być organizmami planktonicznymi. Liczne gatunki rodzajów :Agnostus, Hypagnostus są doskonałymi skamieniałościami przewodnimi kambru środkowego i górnego.
Archeocjaty- znaczenie dla dolnego kambru. Organizmy osiadłe, żyły w morzach ciepłych, na głębokości 20-40m, szkielet ażurowy z węglanu wapnia, o kształtach odwróconych stożków, owalne oraz nieregularne. Wiele rodzajów i gatunków spełnia warunki stawiane skamieniałością przewodnim i służy do wyznaczania poziomów biostratygraficznych w obrębie facji wapiennych. Ważne stratygraficzne rodzaje :Archaeocyathus, Ajacicyathus, Monocyathus, Coscinocyathus, Dokidocyathus, Jakutocyathus.
Jamochłony- reprezentowane głównie przez meduzy: Brooksella, Ediacaria; koralowce występują rzadko
Robaki – spotyka się przede wszystkim ślady przebywania lub żerowania. W piaskowcach występują pionowe ustawione rurki: Scolithos.W skałach okruchowych wczesnego kambru spotyka się rurki robaków zaliczane do rodzajów: Sabellidites, Serpulites-skamieniałości facji terygenicznych.
Ramienionogi-pierwsze pojawiły się bezzawiasowe, o skorupkach zbudowanych z substancji rogowej i fosforanu wapnia( Lingulella, Obolella, Trematobolus, Mickwitzia, Acrotreta).W górnym kambrze pojawiają się ramienionogi zawiasowe, o skorupkach węglanowych( Orusia, Billingsella, Kutorgina, Eoorthis, Archeorthis).
Mięczaki – największe znaczenie stratygraficzne maja hyolity szczególnie dla dolnego kambru; ważniejsze rodzaje to: Hyolithes, Orthotheca, Cirotheca, Linevitus.
Akritarchy –mikroskamieniałości różnego pochodzenia, uważane za cysty jednokomórkowych organizmów morskich lub roślin morskich. Maja znaczenie stratygraficzne dla formacji skalnych pozbawionych innych skamieniałości.Ważne rodzaje: Baltisphaeridium, Lophosphaeridium, Tasmanites, Granomarginata.
Konodonty-w górnym kambrze spotyka się niekiedy przedstawicieli tej grupy, wykazujących bardzo prymitywne cechy. Należą do nich: Proconodontus, Cordylodus
Trylobitowe prowincje zoograficzne
Najczęściej wymieniane prowincje: atlantycka, pacyficzna i chińsko-australijska. Badania wykazały bardziej złożone połączenia. Istniej ścisły związek zespołów trylobitowych z określonym typami zbiorników morskich. Przyjęto więc:
a) morza epikontynentalne o ustabilizowanych warunkach sedymentacyjnych sedymentacyjnych i batymetrycznych, charakteryzują się utrudnionymi połączeniami ze zbiornikami oceanicznymi.
b) Zbiorniki geosynklinalne, charakteryzujące się otwartymi i swobodnymi połączeniami z oceanami, będące niekiedy częściami lub całymi oceanami.
Wyróżnia się więc następujące prowincje:
a)kambr dolny
-prowincja oleneidowa(zasięg i obecność trylobitów rodziny Olenllidae).Obejmuje obszar: Europa północna , zachodnia i środkowa oraz Ameryka Południowa
-prowincja drelichowa (zasięg i obecność trylobitów rodziny Redlichidae).Obejmuje obszar: Chiny Azja południowa, Australia i Antarktyka
- obszar południowo-zachodniej Europy, Afryki PN i Syberii- elementy obu zespołów fauny
b)kambr środkowy i górny:
-morza epikontynentalne ograniczone połączeniami z morzami otwartymi:
a) wewnętrzny pas skał okruchowych i przylegająca do niego cześć pasa wapiennego Ameryki PN z fauną typu pacyficznego
b) facje piaszczyste Europy Środkowej z fauną typu atlantyckiego
c) obszar wapienny platformy syberyjskiej z fauną endemiczna
d) facje Huanghe Chin z fauną endemiczną
- zbiorniki geosynkliny, odznaczające się dobrymi połączeniami z otwartymi oceanami lub bedące same oceanami:
a) prowincja Europy Zachodniej (trylobity rodzin Paradoxididae, Conocoryphidae, Olenidae
b) prowincja Ameryki Północnej(trylobity rodzin Orictocephalidae, Pterocephalidae,Corynexochidae)
c) prowincja Azji i Australii(trylobity rodzin Anomocarellidae, Ceratopygidae,Xystridurinae)
M_rycha